Tường thuật và đưa tin Sổ tay những điều cơ bản Peter Eng và Jeff Hodson soạn cho Quỹ Tưởng Niệm Báo Chí Đông Dương

1. Phaàn V:
CAÙC TIN THOÂNG THÖÔØNG
NHÖNG DEÃ GAÂY RAÉC ROÁI
CHÖÔNG 12: THOÂNG CAÙO BAÙO CHÍ
Nhieàu baøi vieát döïa theo caùc
thoâng caùo baùo chí do nhieàu cô quan
khaùc nhau phoå bieán, goàm coù caùc
chính phuû, doanh nghieäp, caùc toå
chöùc phi chính phuû vaø caùc toå chöùc
quoác teá nhö Lieân Hieäp Quoác.
Nhöng trong haàu heát moïi tröôøng
hôïp, baïn khoâng neân chæ vieát laïi moät
thoâng caùo baùo chí. Baïn chæ neân coi
ñoù laø khôûi ñieåm ñeå vieát baøi. Caùc cô
quan phoå bieán thoâng caùo baùo chí ñeå
ñeà cao chính hoï, coâng vieäc, söï
nghieäp hay saûn phaåm cuûa hoï. Vì theá
caùc tin hoï ñöa ra thöôøng khoâng ñaày
ñuû hoaëc chæ coù moät chieàu. Hoaëc caùc
tin naøy vieát khoâng ñöôïc chænh laém,
thieáu caùc chi tieát caàn thieát cho moät
baûn tin hay moät baøi vieát veà tin töùc.
Caùc phoùng vieân gioûi duøng ñeán
taøi saùng taïo vaø taøi töôøng thuaät kheùo
leùo cuûa chính hoï ñeå ñöa ra caùc baøi
vieát hay döïa treân caùc thoâng caùo baùo
chí xoaøng. Hoï cho ñoäc giaû thaáy moät
hình aûnh toaøn veïn hôn thay vì chæ
vieát laïi moät chieàu.
Neáu caàn, baïn neân goïi ñieän cho nguoàn tin ñöa ra
93
Phaàn V: Caùc tin thoâng thöôøng nhöng deã gaây raéc roái
Moät baûn thoâng caùo
baùo chí chæ laø
böôùc môû ñaàu

2. thoâng caùo baùo chí ñoù ñeå yeâu caàu cho bieát roõ theâm
veà söï kieän hay theâm caùc chi tieát. Duøng kieán thöùc
rieâng hay caùc nghieân cöùu cuûa baïn, theâm boái caûnh vaø
toaøn caûnh vaøo chuû ñeà ñöôïc noùi ñeán trong thoâng caùo
baùo chí. Thu thaäp nhöõng nhaän xeùt vaø bình phaåm cuûa
nhöõng ngöôøi coù theå khoâng ñoàng yù vôùi tin töùc chöùa
ñöïng trong thoâng caùo baùo chí ñoù, hoaëc coù theå cung
caáp caùc quan ñieåm khaùc. Neáu ñoù laø nhöõng ngöôøi bò
aûnh höôûng bôûi nhöõng gì noùi trong thoâng caùo baùo chí,
haõy yeâu caàu hoï cho bieát yù kieán.
Nhieàu thoâng caùo baùo chí vieát vôùi gioïng vaên röôøm
raø quan lieâu hay coù tính caùch kyõ thuaät chuyeân moân.
Ñöøng queân töï hoûi, vaø cho ñoäc giaû bieát: ñieàu naøy
nghóa laø gì ñoái vôùi ngöôøi daân thöôøng?
Sau ñaây laø baûng töï kieåm tra moãi khi chuû bieân ñaët
leân baøn baïn moät thoâng caùo baùo chí:
* Haõy töï hoûi: coù gì môùi hay ñaùng löu yù ôû ñaây?
* Kieåm tra laïi xem tin ñoù coù ñuùng hay khoâng
* Duøng 5 chöõ W vaø chöõ H ñeå thöû nghieäm. Coù gì
thieáu soùt?
* Tìm goùc caïnh gôïi söï chuù yù cuûa con ngöôøi.
* Goïi ñieän cho ngöôøi lieân laïc ñöôïc ghi teân treân
thoâng caùo baùo chí ñeå laáy theâm chi tieát.
* Phoûng vaán caùc nguoàn tin khaùc. Tìm hieåu quan
ñieåm cuûa ‘phía beân kia’ trong caâu chuyeän
Haõy xem vaøi thoâng caùo baùo chí vaø nhaän ñònh
xem chuùng ta phaûi xöû xöï nhö theá naøo.
Treân trang keá tieáp laø thoâng caùo baùo chí cuûa moät
cô quan Lieân hieäp quoác. Thoâng caùo naøy chöùa ñöïng
moät soá caùc döõ kieän ñaùng löu yù, vaø neáu chòu khoù moät
chuùt, baïn coù theå bieán thoâng caùo naøy thaønh moät baøi
vieát hay.
94
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí

3. 95
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
Thoâng caùo baùo chí
Moàng 7 thaùng 9 2001
Chöông Trình Löông Thöïc Theá giôùi göûi ñoà aên
ñeán cho 40,000 naïn nhaân luõ luït taïi Campuchia.
PHNOMPENH-Trong khi muøa luït ñang ñe doïa
Campuchia, Chöông Trình Löông Thöïc Theá Giôùi
göûi thöïc phaåm cöùu trôï khaån caáp ñeán cho khoûang
40,000 ngöôøi ñaõ bò nöùôc luït cuoán troâi maát nhaø cöûa
vaø muøa maøng, gia suùc.
Ñeå nhanh choùng ñaùp öùng böôùc ñaàu cho cuoäc
khuûng hoûang, CTLTTG ñang chuyeån toång soá 500
taán gaïo-ñuû ñeå moãi naïn nhaân duøng trong moät
thaùng-tôùi nhöõng ngöôøi Campuchia ñaõ ñöïôc caùc
giôùi chöùc chính phuû quûan lyù thieân tai xaùc nhaän laø
naïn nhaân bò aûnh höûông luït naëng nhaát. Cuøng luùc,
Cô Quan naøy cuõng ñaûm nhaän vieäc ñieàu tra veà nhu
caàu löông thöïc ôû vuøng bò luït ñeå coù theå phaùt ñoäng
moät chieán dòch lôùn hôn khi caàn thieát.
‘Chuùng toâi caàn phaûi chuaån bò ñoái phoù vôùi tình
traïng luõ luït thöøông xaåy ra vaøo thôøi gian naøy,’
Rebecca Hansen, Gíaùm Ñoác cuûa CTLTTG taïi
Campuchia noùi. Baø noùi raèng soá 500 taán gaïo ñoù
ñöïôc trích ra töø moät quõy döï tröõ giuùp cho CTLTTG
coù theå phaûn öùng trong voøng 24 tieáng ñoàng hoà khi
xaåy ra tai hoaï aûnh höûông ñeán ngöôøi daân.
‘Chuùng toâi raát lo laéng bôûi vì nhöõng ngöôøi ñang
gaëp hoaïn naïn vöøa môùi hoaøn taát vieäc xaây döïng laïi
coäng ñoàng cuûa hoï sau traän luït lôùn trong vuøng
chaâu thoå soâng Mekong hoài naêm ngoùai’, baø Hansen
cho bieát theâm. ‘Ñôøi soáng cuûa hoï quùa baáp beânh ñeå
coù theå choáng ñôõ laïi vôùi cuù soác môùi naøy.’
Hôn 300,000 ngöôøi taïi vuøng ñoâng vaø nam
Campuchia ñaõ ñöïôc di taûn vaø ñang bò thieáu huït
löông thöïc. Caùc vieân chöùc chính phuû coù traùch
nhieäm veà phoøng choáng thieân tai öùôc tính coù
khoaûng 1.2 trieäu ngöôøi bò aûnh höôûng luït veà phöông
dieän naøy hay phöông dieän khaùc.

4. Tröôùc tieân, baïn caàn goïi ñieän cho vaên phoøng
Chöông Trình Löông Thöïc Theá Giôùi ñeå laøm roõ theâm
caâu chuyeän tröôùc khi baïn vieát moät baøi trong saùng.
Chaúng haïn, lieäu ñaõ coù ai trong toång soá 40,000 ngöôøi
nhaän ñöôïc gaïo hay chöa? Neáu chöa, khi naøo hoï seõ
nhaän ñöôïc? Hoï ôû caùc tænh naøo? Hoï coù phaûi phaàn
ñoâng laø noâng daân troàng luaù hay khoâng? Thoâng caùo
baùo chí noùi, hôn 300,000 ngöôøi ñaõ boû nhaø ñi vaø nay
ñang bò thieáu aên. Nhö vaäy, con soá 40,000 ngöôøi bò
aûnh höôûng naëng laø aûnh höôûng nhö theá naøo? Trong
caâu cuoái cuøng, thoâng caùo muoán noùi gì qua caâu:
‘khaéc phuïc haäu quaû luõ luït ôû caáp gia ñình?’ vaø ‘ñaûm
nhaän vieäc saép xeáp, phuïc hoài daøi haïn cho haï taàng cô
sôû vuøng noâng thoân?’ Baïn caàn phaûi bieát ñeå coù theå
giaûi thích cho ñoäc giaû.
96
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
Naêm ngoùai, moät traän luït lôùn trong vuøng Chaâu
Thoå soâng Mekong ñaõ phaù haïi haøng ngaøn caên nhaø
vaø hôn 200,000 hecta ruoäng luùa ôû Campuchia.
Trong traän thieân tai teä haïi nhaát trong vuøng töø 70
naêm nay -347 ngöôøi ñaõ bò thieät maïng, 80 phaàn
traêm laø treû em.
Naêm nay, Campuchia laïi bò caû haïn haùn laãn luõ
luït taïi nhieàu vuøng khaùc nhau. Chuùng ñaõ phaù hoaïi
nghieâm troïng an ninh löông thöïc cuûa quoác gia naøy
moät trong nhöõng quoác gia ngheøo nhaát chaâu aù.
CTLTTG saép keát thuùc moät naêm hoaït ñoäng cöùu
trôï khaån caáp vôùi trò giaù 9 trieäu ñoâ-la Myõ taïi
Campuchia. Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa chieán dòch,
thöïc phaåm cöùu trôï ñaõ ñöïôc göûi ñeán cho 500,000
ngöôøi, trong giai ñoaïn thöù nhì, 250,000 ngöôøi
ñöïôc caáp thöïc phaåm cöùu trôï ñeå khaéc phuïc thieät
haïi luõ luït ôû caáp gia ñình. Trong giai ñoïan ba, döï
tính seõ keát thuùc vaøo cuoái thaùng naøy, 115,000 ngöôøi
tieáp nhaän thöïc phaåm vì ñaõ tham gia chöông trình
söûa chöõa haï taàng cô sôû noâng thoân daøi haïn.

5. Tìm theâm caùc chi tieát nöõa seõ laøm cho baøi vieát
ñöôïc giaù trò hôn. Khi naøo thì traän luït môùi seõ xaåy ra?
Trôøi ñaõ baét ñaàu möa hay chöa?
Thoâng caùo baùo chí chöùa ñöïng nhöõng lôøi trích daãn
ñaày söùc thuyeát phuïc cuûa baø Hansen maø baïn coù theå
duøng trong baøi vieát cuûa baïn. Baïn coù theå yeâu caàu baø
noùi roõ theâm nöõa vaø cho bieát caùc chi tieát haáp daãn ñoäc
giaû. Chaúng haïn, baø ñaõ ñi thaêm nhöõng nôi ngöôøi daân
vöøa xaây döïng xong nhaø môùi cuûa hoï hay chöa? Baø
troâng thaáy nhöõng gì? Nhöõng ngöôøi ñoù seõ ra sao sau
khi soá löôïng gaïo cöùu trôï ñuû duøng cho moät thaùng cuûa
hoï caïn heát? Coù theå laøm
ñöôïc gì ñeå gíuùp nhöõng
ngöôøi naøy phoøng luït
trong töông lai? Hay laø
Lieân hieäp Quoác chæ laøm
ñöôïc moãi moät vieäc laø
cung caáp thöïc phaåm
cöùu trôï?
Baïn cuõng coù theå goïi
ñieän cho caùc toå chöùc
phi chính phuû (NGO)
hay caùc vieân chöùc
chính phuû ( ñöôïc noùi
ñeán trong baûn thoâng caùo) ñaõ töøng cöùu trôï caùc naïn
nhaân bò aûnh höôûng naëng nhaát. Hoûi hoï xem hoï ñaõ
troâng thaáy nhöõng gì khi ñi thaêm naïn nhaân? Hoï nghó
gì veà giaûi phaùp cuûa CTLTTG ñoái vôùi cuoäc khuûng
hoaûng? Soá vieän trôï ñoù coù ñuû hay khoâng? Coù phaûi
vieän trôï ñoù laø phuø hôïp khoâng? Ñaùng leõ coù neân vieän
trôï sôùm hôn khoâng? Neân nhôù raèng baûn thoâng caùo laø
moät lôøi tuyeân boá cuûa Chöông Trình Löông Thöïc Theá
Giôùi, moät cô quan cuõng gioáng nhö moïi cô quan khaùc,
coù quan ñieåm rieâng vaø chæ noùi ñeán nhöõng ñieàu hay
veà mình. Trong tö caùch phoùng vieân, coâng vieäc cuûa
baïn laø phaûi cung caáp cho ñoäc giaû caùc quan ñieåm
khaùc nöõa.
97
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
Lieäu coù ñuû gaïo cho
laøng naøy hay khoâng?

6. 98
Taát nhieân, baøi vieát cuûa baïn seõ coøn hay hôn nöõa
neáu baïn ñeán noùi chuyeän vôùi vaøi ngöôøi trong soá
40,000 ngöôøi ñoù vaø moâ taû taâm traïng cuõng nhö caùc
ñieàu kieän soáng cuûa hoï. Hoï sinh soáng nhö theá naøo?
Hoï nghó gì veà khaû naêng xaåy ra luït nöõa? Sau ñoù, baïn
coù theå baét ñaàu baøi baèng caùch moâ taû veà moät naïn nhaân
luõ luït thöïc söï, moät ngöôøi maø caùc ñoäc giaû cuûa baïn coù
theå hieåu ñöôïc vaø thoâng caûm. Vieát nhö vaäy maïnh meõ
hôn laø môû ñeà vôùi lôøi tuyeân boá veà moät chieán dòch
phaân phoái gaïo cöùu trôï.
Coù theå baïn chöa ñuû thì giôø ñeå ñi thaêm nhöõng
vuøng bò aûnh höôûng. Hoaëc baïn caûm thaáy neân vieát
nhanh veà chieán dòch cöùu trôï cuûa Chöông Trình
Löông Thöïc Theá Giôùi vì caùc baùo khaùc cuõng seõ vieát.
Trong tröôøng hôïp ñoù, neân noùi chuyeän vôùi nguoàn tin
baèng ñieän thoaïi vaø vieát veà nhöõng gì baïn ñaõ coù saün
tröôùc. Sau ñoù, chuaån bò ñi thaêm caùc vuøng bò aûnh
höôûng ñeå vieát phoùng söï vôùi nhöõng lôøi moâ taû maïnh
meõ vaø nhöõng lôøi trích daãn ngay taïi choã.
Sau ñaây laø moät thoâng caùo baùo chí nöõa cuûa Toång
cuïc Du Lòch Thaùi Lan.
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
THOÂNG CAÙO BAÙO CHÍ
DU KHAÙCH ÑEÁN THAÊM LEÂN TÔÙI 5 TRIEÄU
TRONG SAÙU THAÙNG ÑAÀU NAÊM
Bangkok, Thaùi Lan, 11 thaùng chín, 2001 - Con
soá khaùch nöôùc ngoaøi ñeán Thaùi Lan leân tôùi
5,003,691 ngöôøi trong khoaûng töø thaùng gieâng ñeán
thaùng saùu naêm 2001, taêng 7.86% so vôùi cuøng thôøi
gian naøy naêm 2000.
Khaùch ñeán töø nhöõng thò tröøông quan troïng
nhaát goàm coù Ñoâng AÙ (2,986,703), Chaâu AÂu
(1,175,436), chaâu Myõ (326,787), Chaâu Ñaïi döông
(200,407), Nam AÙ (172,247), Trung Ñoâng (99,581)

7. 99
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
vaø Chaâu Phi (42,530).
Khaùch ñeán töø taát caû caùc vuøng keå treân ñeàu cho
thaáy con soá gia taêng maïnh. Soá khaùch Ñoâng AÙ taêng
6.09%, Chaâu AÂu 8.58%, Chaâu Myõ 12.96%, Chaâu
Ñaïi Döông 16.58%, Nam AÙ 6.38%, Trung Ñoâng
22.52% vaø Chaâu Phi 15.02%.
Giaùm ñoác Toång cuïc Du lòch Thaùi Lan Pradech
Phayakvichien nhaän xeùt, ‘chuùng toâi raát möøng khi
thaáy khuynh höôùng ñang gia taêng naøy taïi caùc thò
tröôøng lôùn cuûa chuùng toâi, ñoù laø nhôø söï hoã trôï cuûa
chính phuû vaø hôïp taùc cuûa caùc doanh nghieäp nhaø
nöôùc cuõng nhö caùc doanh nghieäp tö nhaân coù lieân
quan.’
Khaùch Nhaät Baûn laø nguoàn du khaùch lôùn nhaát
chieám 12.23% (hay 611,902ngöôøi) toång soá khaùch
ñeán Thaùi lan trong khoaûng thôøi gian naøy. Tieáp ñeán
laø Malaysia (10.27% toång soá, hay 514,122 ngöôøi),
Ñaøi Loan (7.44% hay 372,070 ngöôøi), Trung Quoác
(6.77% hay 338,578 ngöôøi) vaø Singapore (6.53%
hay 326,757 ngöôøi)
Cuõng trong khoaûng thôøi gian töø thaùng gieâng
ñeán thaùng saùu 2001, khaùch nöõ taêng 8.6% (leân ñeán
2,005,957 ngöôøi) taêng cao hôn laø khaùch nam, ôûø
möùc 7.3% (2,997,734).
Soá khaùch trôû laïi thaêm Thaùí Lan chieám 52.94%
(hoaëc 2,648,967 ngöôøi) vaø cho thaáy moät söï taêng
tröôûng khaû quan laø 20.84% trong khi khaùch ñeán
thaêm laàn ñaàu tieân giaûm bôùt ñoâi chuùt, ôû möùc 3.77%
(2,354,724). Caùc khaùch ñi leû chieám phaàn lôùn
trong toång soá khaùch, 58.72% (hoaëc 2,937,971), vaø
taêng 13.30% so vôùi naêm 2000, cao hôn nhieàu so
vôùi söï gia taêng 0.96% cuûa du khaùch ñi theo ñoaøn
du lòch (2,065,720).

8. 100
Khaùch ñi coâng vuï vaø tham gia caùc hoäi nghò
taêng ñoâi chuùt, theo thöù töï laø 3.69% töùc laø 441,339
ngöôøi vaø 0.99% töùc laø 45,328 ngöôøi.
Veà tuoåi taùc cuûa du khaùch, soá ñoâng laø vaøo
khoaûng töø 25-34 tuoåi (chieám 26.73% hay
1,337,458 ngöôøi trong toång soá du khaùch) vaø 35-44
tuoåi (24.06% hay 1,203,957 ngöôøi).
Treû em döôùi 15 tuoåi vaø caùc vò cao nieân töø 65
tuoåi trôû leân cuõng taêng theâm, laàn löôït, 6.73% vaø
6.55%, cho thaáy ñieåm maïnh cuûa Thaùi Lan laø moät
ñòa ñieåm thu huùt gia ñình vaø ngöôøi ñaõ veà höu. Con
soá sinh vieân du lòch cuõng gia taêng 11.08%, cho
thaáy hình aûnh cuûa quoác gia ñang thay ñoåi moät
caùch tích cöïc.
Thôøi gian löu laïi Thaùi Lan trung bình taêng töø
8 ngaøy trong thôøi gian töø thaùng gieâng ñeán thaùng
6/2000 leân 8,11 ngaøy trong thôøi gian töø thaùng
gieâng-thaùng saùu 2001. Söï gia taêng naøy phuø hôïp
vôùi noã löïc to lôùn cuûa Toång cuïc Du Lòch Thaùi Lan
laø nhaèm khuyeán khích du khaùch ôû laïi laâu hôn.
Veà maët xuaát ngoaïi, soá ngöôøi Thaùi ñi ra nöôùc
ngoaøi leân ñeán 1,072,479 trong khoaûng töø thaùng
gieâng-thaùng saùu 2001, taêng leân 9.03% so vôùi cuøng
kyø naêm 2001.
Toång cuïc Du Lòch Thaùi Lan döï ñoaùn laø con soá
du khaùch ñeán Thaùi lan trong toaøn naêm 2001 seõ leân
ñeán khoaûng 10.3 ngöôøi, taêng khoaûng 8.32% vaø
ñem laïi lôïi nhuaän khoaûng 320,124 tyû Baht cho neàn
kinh teá quoác gia.
Lieân laïc: Phoøng thoâng tin ñoái ngoaïii
Vuï Quan heä Coâng Coäng
Tel: 662 694-1222 ext.1540-3
Fax: 662 694-1325
E-mail: prdiv3@tat.or.th
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí

9. Thoâng caùo baùo chí naøy chæ laø moät danh
saùch caùc con soá thoáng keâ khoâng hôn khoâng keùm.
Nhöng nhìn kyõ vaø sau khi goïi vaøi cuù ñieän thoaïi, baïn
seõ thaáy coù theå vieát ñöôïc moät baøi hay.
Tröôùc tieân, baûn thoâng caùo ñaõ khoâng traû lôøi caâu
hoûi cô baûn neâu leân ôû ngay caâu ñaàu: taïi sao con soá du
khaùch nöôùc ngoaøi gia taêng? Vaø taïi sao ñaëc bieät töø
Trung Ñoâng?, ‘Chaâu ñaïi döông’ vaø Chaâu Phi? Moät
vieân chöùc taïi Toång Cuïc Du Lòch coù theå traû lôøi baïn
caùc caâu hoûi naøy.
Baïn cuõng muoán
hoûi veà söï so saùnh
giöõa con soá töø
thaùng gieâng ñeán
thaùng saùu naêm
2001 vôùi cuøng thôøi
gian cuûa caùc naêm
khaùc, khoâng nhaát
thieát chæ rieâng naêm
2000. Ñoù coù phaûi
laø con soá cao nhaát
töø tröôùc tôùi nay
hay khoâng? Hoaëc
thaáp nhaát so vôùi
naêm 1996?, naêm
tröôùc khi xaåy ra
cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Chaâu AÙ? Trong toång soá
khaùch ñeán thaêm Thaùi Lan, bao nhieâu phaàn traêm laø
khaùch ñi du lòch? So vôùi khaùch ñeán veà coâng vieäc hay
caùc muïc ñích khaùc?
Caùc töø ‘Chaâu Myõ’ vaø ‘Chaâu Ñaïi Döông’ nghóa laø
gì? Ñaây khoâng phaûi laø nhöõng töø ñöôïc nhieàu ngöôøi
bieát ñeán.
Caâu trích lôøi Giaùm ñoác Toång cuïc Du lòch khoâng
coù gì laø thuù vò. Ñoù chæ laø lôøi chính phuû töï khen mình.
Vì vaäy baïn caàn tìm moät lôøi trích khaùc, hay hôn, töø
moät trong caùc nguoàn tin baïn goïi ñieän ñeå boå sung cho
tin naøy.
101
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí
Haõy nhìn saâu hôn
laø con soá du khaùch

10. 102
Taïi cuoái thoâng caùo, coù moät ñieàu ñaùng löu yù.
Theâm treû em, ngöôøi cao tuoåi vaø sinh vieân ñeán thaêm
Thaùi Lan. Ñieàu naøy cho thaáy ‘hình aûnh quoác gia
ñang thay ñoåi moät caùch tích cöïc’. Baïn coù theå ñaõ bieát
Thaùi Lan vaãn bò tai tieáng laø moät nöôùc coù naïn maõi
daâm vaø ma tuùy, haáp daãn du khaùch nam ñoäc thaân.
Baïn seõ muoán hoûi caùc vieân chöùc cuûa Toång cuïc Du
Lòch coù phaûi hoï muoán ñeà caäp ñeán ñieàu naøy hay
khoâng. Neáu phaûi, taïi sao vaø baèng caùch naøo hình aûnh
ñoù thay ñoåi?
Vaø baïn cuõng muoán hoûi caùc nhaø phaân tích beân
ngoaøi chính phuû xem coù ñuùng laø hình aûnh naøy ñang
thay ñoåi hay khoâng. Lieäu coù caùch giaûi thích naøo
khaùc veà lyù do coù theâm treû em, ngöôøi giaø vaø sinh vieân
ñeán thaêm Thaùi Lan khoâng? Baïn coù theå hoûi nhöõng
ngöôøi laøm vieäc trong caùc coâng ty du lòch tö nhaân, caùc
nhaø phaân tích veà du lòch, caùc cô sôû taøi chính vaø
nhöõng nôi khaùc.
Coù leõ hoï seõ noùi raèng chieàu höôùng thò tröôøng coù
theå khoâng tích cöïc nhö trong baûn thoâng caùo. Hoaëc
baûn thoâng caùo ñaõ khoâng noùi ñeán caùc döõ kieän quan
troïng naøo ñoù. Hoaëc hoï ñoàng yù vôùi baûn thoâng caùo vaø
cho bieát theâm moät vaøi lôøi nhaän xeùt coù yù nghóa naøo
ñoù. Nhöõng yeáu toá naøy laøm cho baøi vieát cuûa baïn hay
hôn vaø hoaøn haûo hôn.
Neáu baïn coù theå tìm ñöôïc moät soá caùc treû em,
ngöôøi giaø vaø sinh vieân naøy ñeå hoûi hoï veà hình aûnh
cuûa Thaùi Lan vaø taïi sao hoï ñeán thaêm Thaùi Lan, baïn
coù theå baét ñaàu baøi vieát baèng nhöõng nhaân vaät coù thöïc
thay vì caùc con soá thoáng keâ vaø phaân tích.
Chöông 12: Thoâng caùo baùo chí

11. CHÖÔNG 13: CAÙC CUOÄC HOÄI HOÏP,
CAÙC BAØI DIEÃN VAÊN, HOÏP BAÙO
Caùc cô quan truyeàn thoâng thu thaäp nhieàu tin töùc
töø caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên vaø hoïp baùo.
Trong moïi tröôøng hôïp, ngöôøi phoùng vieân phaûi töï
chuaån bò baèng caùch tìm hieåu veà caùc dieãn giaû vaø ñeà
taøi. Chæ baèng caùch ñoù, phoùng vieân môùi coù theå hoûi
nhöõng caâu hoûi hay vaø cho ñoäc giaû ñöôïc cô hoäi ñoïc
moät baøi vieát trong saùng vaø ñaày ñuû.
Caùc cuoäc hoäi hoïp
Neáu moät cô quan chính phuû hoaëc cô quan luaät
phaùp toå chöùc moät cuoäc hoïp, haõy chuù troïng vaøo bieän
phaùp hoï ñoàng yù thi haønh vaø aûnh höôûng cuûa bieän
phaùp ñoù ñoái vôùi ñoäc giaû.
Lieäu hoï coù bieåu quyeát hay khoâng? Lieäu uûy ban
ñoù coù quyeát ñònh ñeà nghò taêng löông cho giaùo vieân
hay khoâng? Gia taêng thueá ñaùnh vaøo cöûa haøng?
Thoâng qua baûn ngaân saùch môùi? Neáu khoâng coù bieän
phaùp naøo, haõy chuù troïng vaøo ñieåm ‘taïi sao’, hoaëc
vaøo cuoäc thaûo luaän.
Caùc baøi veà caùc cuoäc hoïp caàn bao goàm:
* Ai hoïp
* Muïc ñích cuoäc hoïp
* Ñaõ coù bieän phaùp naøo ñöôïc thoâng qua
* Taïi sao coù bieän phaùp ñoù
* Caùc nhaän xeùt cuûa nhöõng ngöôøi döï hoïp/quan saùt
vieân
* Ai seõ chòu aûnh höôûng cuûa nhöõng bieän phaùp vaø
nhöõng yù kieán cuûa hoï
* Neáu khoâng coù bieän phaùp, lieäu ñaõ coù söï ñoàng yù
chung laø neân coù haønh ñoäng hay khoâng?
* Neáu khoâng coù bieän phaùp, lieäu coù ngöôøi naøo noùi
ñieàu gì hay ñaùng löu yù khoâng?
103
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo

12. * Boái caûnh cuûa ñeà taøi thaûo luaän.
Ñoaïn môû ñeà sau ñaây cuûa moät nhaät baùo tieáng Laøo
cho bieát ai ñaõ döï cuoäc hoïp vaø ñeà taøi chung hoï thaûo
luaän. Tuy nhieân, ñoaïn naøy ñaõ khoâng cho chuùng ta
bieát hoï noùi gì veà ñeà taøi. Ñaây laø loãi chung cuûa nhieàu
phoùng vieân taïi Ñoâng Nam AÙ.
Ñaïi taù Bouasieng Champaphanh, Chuû tòch Tieåu
ban Laøo, vaø Thö Kyù cuûa Tieåu Ban Thaùi Lan, Thieáu
Töôùng Serirath Thinrath, cuøng noùi chuyeän veà tình
hình taïi Vang Tao, hoâm muøng 3 thaùng 7, vôùi baùo chí
Laøo vaø Thaùi Lan trong hoäi nghò veà giöõ gìn an ninh
taïi bieân giôùi Thaùi-Laøo.
Sau ñoù trong baøi, chuùng
ta bieát ñöôïc theâm veà tình
hình. ‘Keû cöôùp coù vuõ trang’
ñaõ taán coâng vaøo moät ñoàn
bieân phoøngvaø baét caùc vieân
chöùc haûi quan laøm con tin.
Ñaïi taù Laøo noùi hai quaân ñoäi
Thaùi vaø Laøo ñang hôïp taùc
vôùi nhau ñeå duy trì hoøa bình
doïc theo bieân giôùi. Tin naøy
ñaùng leõ phaûi ñöôïc ñaët leân
ñoaïn môû ñaàu.
Sau ñaây laø nguyeân vaên moät baøi vieát veà moät cuoäc
hoïp ñaêng treân moät tôø baùo tieáng Anh taïi Laøo:
Caùc thieáu nöõ baây giôø huùt thuoác nhieàu hôn
Con soá caùc treû vò thaønh nieân, nhaát laø caùc em gaùi,
huùt thuoác ñaõ taêng leân, Baùc Só Somchai Pholsena,
Giaùm ñoác Trung Taâm Giaùo Duïc Thoâng tin veà Söùc
khoeû, tuyeân boá trong moät cuoäc hoïp keùo daøi moät ngaøy
taïi khaùch saïn Lao Plaza ñeå soaïn thaûo chính saùch
quoác gia veà kieåm soaùt thuoác laù taïi Laøo, toå chöùc vaøo
ngaøy 24 thaùng 7.
Cuoäc hoïp ñöôïc Toå chöùc Cöùu trôï Phaùt trieån ñôõ
ñaàu vaø goàm coù 40 thaønh vieân thuoäc Boä Y Teá vaø caùc
cô quan lieân quan tham döï. Moät soá caùc ñaïi dieän cuûa
104
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Haõy quan saùt thaät kyõ
nhöõng nhaân vaät cuï
theå, dieãn ñaït caûm
nghó nhö theá naøo

13. caùc toå chöùc quoác teá cuõng coù maët, vaø cuoäc hoïp do
Thöù Tröôûng Y Teá chuû toïa.
Chöông trình goàm coù thaûo luaän vaø baùo caùo veà
tình hình thuoác laù chung treân theá giôùi vaø caùc bieän
phaùp kieåm soaùt tình hình naøy, cuõng nhö tình hình
thuoác laù taïi Laøo vaø caùc bieän phaùp kieåm soaùt taùc haïi
cuûa thuoác laù ñoái vôùi söùc khoeû, tin töùc veà nhaäp khaåu
vaø thueá ñaùnh vaøo thuoác laù cuøng caùc chieán löôïc vaø
chính saùch kieåm soaùt thuoác laù trong töông lai.
Trong toång soá dieän tích ñaát ñai cuûa Laøo, 7,500
km vuoâng ñöôïc duøng ñeå troàng thuoác laù. Taïi caùc vuøng
ñoâ thò, 25 phaàn traêm ñaøn oâng Laøo vaø 1,5 phaàn traêm
phuï nöõ Laøo huùt thuoác. Taïi caùc vuøng noâng thoân, 60
phaàn traêm ñaøn oâng vaø 30 phaàn traêm phuï nöõ Laøo huùt
thuoác. 70-90 phaàn traêm ngöôøi huùt thuoác taïi Laøo
thuoäc veà caùc nhoùm daân toäc ít ngöôøi.
Laøo coù hai xöôûng saûn xuaát thuoác laù mang nhaõn
hieäu Adeng vaø Dokmaydeng. Hai coâng ty nhaäp caûng
thuoác laù 555 vaø Marlboro.
Ñoaïn môû ñeà noùi muïc ñích cuûa cuoäc hoïp laø ñeå
baøn soaïn chính saùch kieåm soaùt thuoác laù ñieáu. Nhöng
trong baøi khoâng coù gì ñeå cho ñoäc giaû bieát laø cuoäc
hoïp ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng gì. Neáu ñaõ coù chính saùch thì
ñoù laø gì? Baát cöù moät chính saùch môùi naøo ñeàu aûnh
höôûng ñeán nhieàu ngöôøi. Neáu cuoäc hoïp khoâng ñaït
ñöôïc moät chính saùch, taïi sao khoâng?
Ñoaïn môû ñeà ñuùng ñöôïc moät chuùt; ñoù laø ñeà caäp
ñeán moät lôøi tuyeân boá ñaùng löu yù trong cuoäc hoïp.
Nhöng döõ kieän naøy khoâng ñöôïc giaûi thích trong phaàn
sau cuûa baøi. Taïi sao laïi coù theâm treû em gaùi huùt
thuoác? Con soá gia taêng naøy laø bao nhieâu? Cuoäc hoïp
coù baøn ñeán bieän phaùp kieåm soaùt söï gia taêng hay
khoâng?
Baøi vieát cho ñoäc giaû bieát veà lòch trình cuoäc hoïp,
nhöng khoâng noùi gì ñeán caùc quan ñieåm chính ñöôïc
neâu leân trong cuoäc hoïp. Lieäu caùc nhaân vaät döï hoïp ñaõ
ñoàng yù hay khoâng veà vaán ñeà ñöôïc neâu ra vaø veà caùc
105
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo

14. 106
bieän phaùp kieåm soaùt vaán ñeà naøy?
Baøi vieát cho chuùng ta vaøi döõ kieän veà tyû leä ngöôøi
huùt thuoác vaø teân caùc loaïi thuoác huùt. Nhöng boái caûnh
chính ñaõ khoâng ñöôïc noùi ñeán: chính saùch kieåm soaùt
thuoác laù hieän nay laø gì? Toaøn caûnh vaán ñeà ra sao:
taïi sao chính phuû laïi ñoái phoù vôùi vaán ñeà trong luùc naøy?
Baây giôø haõy nhìn vaøo baøi sau ñaây veà moät cuoäc
hoïp ngoaïi giao lôùn, khoù ñöa tin hôn vaø phöùc taïp hôn
ñeå vieát thaønh tin.
Ghi nhaän caùch ngöôøi vieát söû duïng söï hieåu bieát veà
boái caûnh, caùc lôøi nhaän ñònh trong cuoäc hoïp, vaø caùc
cuoäc phoûng vaán vôùi caùc nhaân vaät döï hoïp sau buoåi
hoïp ñeå cho thaáy moät hình aûnh coù yù nghóa vaø toaøn
dieän veà nhöõng gì ñaõ xaåy ra.
Phoùng vieân naøy trích lôøi baåy nguoàn tin, vöøa neâu
ñích danh vöøa khoâng. Theâm vaøo ñoù, anh phoûng vaán
nhieàu nguoàn tin khaùc trong ngaøy ñeå tìm hieåu veà
nhöõng gì ñaõ xaåy ra vaø yù nghóa nhö theá naøo.
Baøi vieát troâi chaåy vaø hôïp lyù töø ñeà taøi naøy sang ñeà
taøi khaùc, töø chuû ñeà quan troïng nhaát ñeán ít quan
troïng nhaát. Phoùng vieân saép xeáp cho taát caû caùc chi
tieát coù lieân quan ñeán nhau vaøo moät choã. Anh traû lôøi
moät caùch maïch laïc cho moïi caâu hoûi ngöôøi ñoïc coù theå
neâu leân. Taát nhieân, ñeå coù theå saép xeáp moät baøi vieát
hay, ngöôøi phoùng vieân phaûi ñoïc roäng vaø naém chaéc
vaán ñeà.
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Hoa Kyø traán an caùc ñoàng minh raèng
hoï cam keát theo ñuoåi an ninh taïi Chaâu
AÙ vaø caûi thieän quan heä vôùi Trung Quoác
HANOI, Vietnam (AP)-Hoa Kyø vaø
Trung Quoác traán an caùc quoác gia Chaâu
AÙ vaø Chaâu AÂu taïi cuoäc hoïp veà an ninh
hoâm thöù tö raèng hoï seõ coá gaéng chaám
döùt nhöõng caêng thaúng gaàn ñaây. Nhöng
dieãn ñaøn naøy ñaõ khoâng thuyeát phuïc
ñöôïc Baéc Trieàu Tieân môû laïi caùc cuoäc
ñaøm phaùn.
Ñoaïn môû ñaàu goàm hai caâu ñeå
töôøng thuaät hai ñieåm ñaùng löu
yù veà maët tin töùc: cuoäc hoïp ñaït
ñöôïc gì vaø khoâng ñaït ñöôïc gì.
Haõy ñeå yù: caùc ñieåm naøy ñöïôc
trình baày roõ raøng vaø giaûn dò.

15. 107
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Ngoaïi Tröôûng Trung Quoác, oâng
Tang Jiaxuan, noùi, nöôùc oâng ñaùnh giaù
cao moái quan heä vôùi Hoa Kyø vaø seõ noã
löïc cuøng vôùi Washington ñeå baûo ñaûm
hoaø bình vaø oån ñònh trong vuøng.
‘Sau moät thôøi gian khoù khaên gaây
chuù yù cho toaøn theá giôùi, moái quan heä
Trung Quoác- Hoa Kyø nay ñang treân ñaø
phaùt trieån’, oâng Tang noùi trong moät baøi
dieãn vaên tröùôc Dieãn Ñaøn Khu vöïc
(ASEAN).
Dieãn ñaøn naøy do Hieäp Hoäi Caùc
Nöôùc Ñoâng Nam AÙ ASEAN goàm 10
thaønh vieân baûo trôï, vôùi söï tham gia cuûa
Hoa Kyø, Trung Quoác, Nga, Haøn Quoác,
Lieân Hieäp Chaâu AÂu vaø caùc nöôùc khaùc,
Baéc Trieàu Tieân tham döï vôùi tö caùch
quan saùt vieân.
Ngoaïi tröôûng Hoa Kyø, oâng Colin
Powell, baûo ñaûm vôùi caùc nöôùc döï hoïp
raèng Hoa Kyø ñaët öu tieân cho moái quan
heä vôùi Trung Quoác vaø vôùi vuøng Chaâu AÙ
Ù- Thaùi Bình Döông noùi chung, moät nhaø
ngoaïi giao ASEAN cho bieát.
Trong moät cuoäc gaäp gôõ vôùi Ngoaïi
tröôûng Thaùi Surakiart Sathirathai, oâng
Powell nhaán maïnh raèng ‘Hoa Kyø tieáp
tuïc gaén boù vôùi vuøng naøy vaø chính
quyeàn Myõ raát chuù yù ñeán Chaâu AÙ’ Phaùt
ngoân vieân Thaùi lan Norachit
Singhaseni noùi.
Moái quan heä Trung Quoác-Hoa Kyø
ñaõ bò xaáu ñi trong nhöõng thaùng gaàn ñaây
vì vuï caùc hoïc giaû Trung quoác cö truù taïi
Hoa Kyø bò keát toäi giaùn ñieäp, tranh chaáp
veà moät chieác maùy bay do thaùm, ñeà nghò
Caùc ñoaïn naøy, trong ñoù coù
moät lôøi trích daãn chính yeáu,
boå sung cho phaàn ñaàu cuûa
ñoaïn môû ñaàu.
Moät ñoäc giaû caån thaän seõ laäp
töùc hoûi: Dieãn ñaøn vuøng
ASEAN laø gì? Cho ñeán ñoaïn
naøy, ñoäc giaû chæ bieát ñoù laø
moät cuoäc hoïp veà an ninh.
Phoùng vieân naøy laäp töùc traû lôøi
caâu hoûi ñoù. Ñieàu naøy cuõng
giuùp boå sung theâm cho ñoaïn
môû ñaàu. (caùc nöôùc Chaâu AÙ vaø
lieân hieäp Chaâu AÂu).
Phoùng vieân naøy ñaõ boå sung
cho ñoaïn môû ñaàu baèng lôøi
nhaän xeùt cuûa Trung Quoác,
baây giôø anh boå sung theâm
baèng nhöõng lôøi tuyeân boá cuûa
phía beân kia, Hoa Kyø. Anh
khoâng phoûng vaán ñöôïc oâng
Powell cho baøi vieát, nhöng ñaõ
hoûi caùc nhaân vaät döï hoïp khaùc
veà nhöõng gì oâng noùi.
Boái caûnh naøy toái quan troïng
ñeå cho ngöôøi ñoïc hieåu caâu
chuyeän. Noù cho ñoäc giaû thaáy
taàm quan troïng cuûa nhöõng gì
ñaõ ñöôïc ghi nhaän ôû ñoaïn môû
ñeà: ñoù laø Trung Quoác vaø Hoa
Kyø ñang tìm caùch caûi thieän
quan heä. Boái caûnh vaén taét vaø
giaûn dò, ñuû ñeå hieåu caâu
chuyeän.

16. 108
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
laäp moät heä thoáng phoøng thuû teân löûa cuûa
Hoa Kyø vaø caùc vaán ñeà nhaân quyeàn.
‘Chuùng toâi muoán thaáy Hoa Kyø vaø
Trung Quoác tieáp tuïc caùc cuoäc thaûo
luaän ngoaïi giao bình thöôøng, vaø ñoù coù
veû laø xu höôùng hieän nay, chuùng toâi nhaát
möïc hoan ngheânh tieán trieån naøy’
Norachit noùi khi ñöïôc hoûi veà laäp tröôøng
cuûa caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ.
Caû hai nöôùc Hoa Kyø vaø Trung Quoác
ñeàu giöõ caùc vai troø kinh teá vaø an ninh
then choát taïi Chaâu AÙ, nôi treân moät nöûa
tyû ngöôøi sinh soáng vaø coù moät soá ñöôøng
bieån quan troïng nhaát theá giôùi.
Baéc Trieàu Tieân tham gia cuoäc hoïp
veà an ninh do ASEAN baûo trôï laàn naøy
laø laàn thöù nhì, tuy nhieân, laàn naøy, ngoaïi
tröôûng Paek Nam Sun ñaõ töø choái ñeán
döï vaø chæ cöû moät vieân chöùc caáp thaáp,
Hur Jong, thay maët oâng. Vì theá. ñaõ
khoâng coù cuoäc gaäp gôõ naøo giöõa Hoa Kyø
vaø Baéc Trieàu Tieân trong hoäi nghò naêm nay.
Ong Hur ñaõ laøm tieâu tan moïi hy
voïng veà vieäc nhanh choùng môû laïi caùc
cuoäc thaûo luaän giöõa Baéc Trieàu Tieân vôùi
Hoa Kyø vaø Haøn Quoác.
‘Hoï nhaát quyeát cho raèng Hoa Kyø ñaõ
ñaët moät soá ñieàu kieän naøo ñoù vaøo vieäc
môû laïi caùc cuoäc ñaøm phaùn’, Toång thö
kyù cuûa ASEAN, Rodolfo Severino, noùi
khi nhaéc laïi nhöõng lôøi tuyeân boá cuûa
oâng Hur taïi cuoäc hoïp veà an ninh.
‘Hoa Kyø noùi khoâng phaûi nhö vaäy, hoï
Hai ñoaïn naøy giaûi thích veà
toaøn caûnh vaø caâu hoûi :’’thì
sao’’-caûi thieän quan heä giöõa
Trung Quoác vaø Hoa Kyø coù yù
nghóa gì ñoái vôùi Ñoâng Nam AÙ.
Baây giôø phoùng vieân naøy
giôùi thieäu phaàn thöù nhì
cuûa ñoaïn môû ñeà.
Hai caâu naøy tröïc tieáp
boå sung cho ñoaïn môû ñeà.

17. 109
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
khoâng ñaët ra baát kyø moät ñieàu kieän naøo.
Hoï chæ chôø xem Baéc Trieàu Tieân traû lôøi
ra sao veà ñeà nghò ñaøm phaùn’, oâng
Severino noùi.
‘Baéc Trieàu Tieân tieáp tuïc giöõ im laëng
sau khi caùc nöôùc khaùc trong hoäi nghò
baày toû hy voïng môû laïi cuoäc ñaøm phaùn
giöõa Haøn Quoác vaø Baéc Trieàu Tieân’,
oâng Severino noùi.
Thaät vaäy, ‘hoï coù quan ñieåm tieâu cöïc
veà vaán ñeà ñaøm phaùn’, moät vieân chöùc Haøn
Quoác noùi nhöng yeâu caàu ñöôïc daáu teân.
Ngay caû ngoaïi tröôûng Trung Quoác
oâng Tang cuõng noùi, oâng seõ ‘raát vui
möøng khi thaáy moái quan heä giöõa Baéc
TrieàuTieânvôùicaùcnöôùckhaùcñöôïccaûithieän.’
Söï coù maët cuûa Baéc Trìeàu Tieân trong
cuoäc hoïp veà an ninh caùch ñaây moät naêm
ñaõ giuùp khai thoâng quan heä vôùi Hoa Kyø
vaø Haøn Quoác. Ñoù cuõng laø khi Baéc
Trieàu Tieân toû ra côûi môû moät caùch hieám
thaáy vôùi theá giôùi beân ngoaøi töø sau cuoäc
chieán tranh giöõa nöôùc coäng saûn naøy vôùi
mieàn Nam trong thaäp nieân 1950.
Cuoäc hoïp veà an ninh cuõng khoâng
ñaït ñöïôc maáy tieán boä trong moät vaán ñeà
an ninh khaùc taïi Chaâu AÙ-cuoäc tranh
chaáp veà caùc ñaûo trong Bieån Ñoâng.
Nhöõng tuyeân boá veà chuû quyeàn traùi
ngöôïc nhau cuûa Trung Quoác vaø nhieàu
nöôùc trong hieäp hoäi ASEAN ñaõ gaây ra moät
vaøi cuoäc ñuïng ñoä trong nhöõng naêm qua.
Caùc nöôùc naøy ñang thöông löôïng
moät thoûa thuaän veà ‘quy taéc öùng xöû’
Moät phoùng vieân gioûi bao giôø
cuõng tìm caùch cho thaáy caû hai
maët cuûa vaán ñeà. Anh tìm ñöïôc
caâu traû lôøi naøy baèng caâu hoûi:
Hoa Kyø phaûn öùng ra sao vôùi
quan ñieåm cuûa Baéc Trieàu Tieân?
Boå sung theâm cho ñoaïn môû ñeà.
Theâm boái caûnh ñeå giuùp ñoäc
giaû hieåu caâu chuyeän. Cuoäc
hoïp thaønh coâng tröùôc ñaây
veà vaán ñeà Trieàu Tieân,
nhöng laàn naøy thì
khoâng. Caâu chuyeän
chính nay ñaõ ñaày ñuû.
Ngöôøi vieát baây giôø chuyeån
sang caùc dieãn bieán khaùc keùm
quan troïng hôn cuûa cuoäc hoïp.
Caâu ‘’cuõng khoâng ñaït ñöïôc
maáy tieán boä veà moät vaán ñeà
khaùc..’’ taïo ra moät söï chuyeån
höôùng kheùo leùo sang moät chuû
ñeà khaùc. Boái caûnh vaø taàm
quan troïng ñöôïc vieát roõ raøng
vaø giaûn dò.

18. 110
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Bieån Ñoâng ñeå traùnh ñuïng ñoä theâm nöõa
nhöng vaãn coøn baát ñoàng yù kieán veà moät
soá caùc vaán ñeà, trong ñoù coù dieän tích
khu vöïc aùp duïng caùc quy taéc ñoù, ngoaïi
tröôûng Vieät Nam, oâng Nguyeãn Dy Nieân,
chuû toïa cuoäc hoïp, noùi nhö vaäy.
OÂng noùi caùc nöôùc naøy ñang xem xeùt
ñeà nghò cuûa Phi Líp Pin ñeå phaù vôõ beá
taéc hieän nay.
Trong cuoäc hoïp, caùc nöôùc, keå caû
Lieân minh Chaâu AÂu ñaõ noùi raèng hoï
phaûn ñoái caùc keá hoaïch laäp moät heä
thoáng phoøng thuû teân löûa, ngoaïi tröôûng
Bæ Louis Michel, ñaïi dieän cho Lieân
minh Chaâu AÂu noùi.
‘Chuùng toâi phaûi noùi chuyeän vôùi Hoa
Kyø veà heä thoáng phoøng thuû teân löûa naøy
vì laøm nhö vaäy coù theå taïo aûnh höôûng
xaáu ñeán tieán trình giaûi giaùp vuõ khí’,
oâng Michel noùi vôùi caùc phoùng vieân.
Trong baøi dieãn vaên cuûa oâng, Ngoaïi
tröôûng Tang Jiaxuan caûnh caùo laø heä
thoáng phoøng thuû teân löûa seõ laøm haïi ñeán
hoaø bình vaø oån ñònh trong khu vöïc. Noù
seõ chaúng coù lôïi gì ñeán loøng tin vaø hôïp
taùc giöõa caùc quoác gia’, oâng noùi.
Caùc dieãn bieán trong ngaøy veà
ñeà taøi naøy ñöïôc töôøng thuaät
laïi: taïi sao tieán boä bò khöïng
laïi vaø nhöõng giaûi phaùp coù
theå?.
Phoùng vieân vieát tieáp ñeán moät
chuû ñeà phuï: ñeà taøi naøy keùm
quan troïng hôn cuoäc tranh
chaáp treân bieån Ñoâng vì
nhöõng lôøi phaûn ñoái veà
heä thoáng phoøng thuû
teân löûa cuûa Hoa Kyø
ñaõ ñöôïc caùc phöông
tieän truyeàn thoâng
noùi ñeán tröôùc ñaây.
Hoäi Nghò
Hoäi nghò thöøông khoù töôøng thuaät. Thoâng thöøông
caùc hoäi nghò do caùc hoïc giaû, caùc cô quan phi chính
phuû (NGO), caùc nhoùm chuyeân moân vaø caùc chính phuû
toå chöùc. Phaàn lôùn laø ñeå hoï trao ñoåi quan ñieåm vaø
khoâng coù maáy bieän phaùp hoaëc thaäm chí khoâng coù
bieän phaùp naøo ñöôïc thoâng qua.
Neáu hoäi nghò coù moät dieãn giaû chính, nhöõng lôøi

19. 111
nhaän ñònh cuûa oâng hay baø ta seõ laø troïng taâm cho baøi
vieát cuûa baïn. Neáu nhieàu ngöôøi tham döï ñöa ra caùc
giaûi phaùp cho moät vaán ñeà, ñoù coù theå laø troïng taâm
cho baøi vieát. Haõy noùi chuyeän vôùi caùc nhaân vaät döï
hoïp khi hoäi nghò giaûi lao. Yeâu caàu hoï noùi roõ theâm veà
caùc yù kieán cuûa hoï. Hoûi hoï xem phaûi laøm gì veà moät
vaán ñeà naøo ñoù.
Caùc hoäi nghò khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñem laïi
caùc baøi vieát hay, nhöng laø nôi toát ñeå gaäp caùc chuyeân
gia vaø noùi chuyeän veà caùc yù vieát baøi.
Cuõng gioáng nhö khi ñöa tin veà caùc cuoäc hoïp, baïn
neân traùnh caùc ñoïan môû ñeà lieät keâ teân tuoåi, nôi choán
vaø thôøi ñieåm. Nhö trong baøi sau ñaây trích töø moät tôø
baùo tieáng Vieät:
Hoäi nghò ñieåm laïi chieán dòch hai naêm (1999-
2000) choáng ma tuùy vaø caùc teä naïn xaõ hoäi trong
phong traøo lao ñoäng do Lieân Ñoaøn Lao Ñoäng Vieät
Nam (LÑLÑVN) toå chöùc, vöøa keát thuùc taïi Quaûng Trò,
vaøo ngaøy 20 thaùng 3.
Sau ñoù, baøi vieát naøy trích lôøi moät vieân chöùc haøng
ñaàu noùi teä naïn ma tuùy vaø caùc ‘teä naïn xaõ hoäi’ ñaõ
khoâng giaûm vì moät soá thaønh vieân nghieäp ñoaøn
khoâng caûm thaáy phaûi haønh ñoäng caáp baùch. OÂng ñeà
nghò caùc bieän phaùp söûa ñoåi. Caùc ñeà nghò naøy neân
ñöôïc ñaët vaøo ñoaïn môû ñeà.
Caùc baøi dieãn vaên vaø hoïp baùo
Tìm caùch caân ñoái
Haõy luoân luoân nhôù raèng dieãn giaû thöôøng coù moät
muïc ñích roõ reät naøo ñoù cho baøi dieãn vaên hoaëc cho
cuoäc hoïp baùo. Dieãn giaû coù moät ñieàu gì ñoù caàn phoå
bieán cho coâng chuùng qua caùc phöông tieän truyeàn
thoâng. Hoï coù theå ñeà cao moät chính ñaûng hay moät
saûn phaåm naøo ñoù. Cuõng khoâng sao. Caùc phoùng vieân
gioûi bieát raèng hoï môùi chæ ñöïôc bieát coù moät chieàu
trong caâu chuyeän. Baïn neân saün saøng hoûi dieãn giaû
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo

20. 112
nhöõng caâu hoûi hay ñeå tìm hieåu theâm vaø ñeå
hoûi vaën laïi nhöõng ñieàu dieãn giaû noùi. Thoâng
thöøông, dieãn giaû traû lôøi baïn, ngoaøi nhöõng
gì hoï soaïn saün, vaø ñoù seõ laø troïng taâm cho baøi
vieát cuûa baïn.
Neáu dieãn giaû bình luaän veà moät vaán ñeà
gaây tranh caõi naøo ñoù, baïn cuõng phaûi vieát caû
lôøi bình luaän cuûa caùc ñoái thuû cuûa hoï hoaëc
cuûa caùc chuyeân gia hay cuûa nhöõng ngöôøi
trong hoäi tröôøng khoâng ñoàng yù vôùi hoï vaøo
baøi vieát cuûa baïn. Ñaáy laø ñeå caân ñoái baøi
vieát.
Chuù troïng vaøo ñieåm: ai noùi gì
Caùc baøi vieát veà caùc baøi dieãn vaên hoaëc
caùc cuoäc hoïp baùo neân bao goàm:
* Ai noùi (teân, chöùc vuï vaø cô quan)
* Dieãn giaû noùi gì (ñieåm chính), keøm theo moät vaøi
lôøi trích hay
* Baøi dieãn vaên hoaëc cuoäc hoïp baùo dieãn ra ôû ñaâu,
khi naøo
* Ai nghe (khaùn giaû), hoï phaûn öùng ra sao
* Nhöõng lôøi bình luaän, phaûn öùng cuûa nhöõng
ngöôøi khaùc ñoái vôùi vaán ñeà naøy.
Ñoaïn môû ñeà neân chuù troïng vaøo hai ñieåm ñaàu
tieân: ai noùi gì?
Nhieàu khi ñoaïn môû ñaàu trong caùc baøi vieát veà caùc
baøi dieãn vaên vaø hoïp baùo keå teân dieãn giaû, khi naøo, ôû
ñaâu vaø vôùi ai. Nhöng laïi queân noùi ñeán ñieåm ngöôøi
naøy noùi gì laø chính yeáu. Haõy töï hoûi: Ñieàu quan troïng
nhaát hay ñaùng löu yù nhaát dieãn giaû naøy noùi ñeán laø gì?
Chaúng haïn: lieäu dieãn giaû coù ñöa ra giaûi phaùp môùi
cho moät vaán ñeà naøo ñoù hay khoâng? Lieäu oâng hay baø
ta coù bình luaän gì veà moät chuyeän gaây tranh caõi
khoâng? Ñaët nhöõng ñieàu naøy leân ñaàu.
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Ñöøng ngaïi hoûi vaën
laïi dieãn giaû

21. Dieãn giaû naøy noùi chuyeän ôû ñaâu vaø caùc döõ kieän veà
khaùn giaû coù theå ñaët ôû ñoïan thöù nhì hay thöù ba. Nhö
vaäy, baïn coù theå giöõ cho ñoaïn môû ñaàu saùng suûa vaø
ñôn giaûn.
Caàn phaûi chaéc chaén raèng baïn chæ chuù troïng vaøo
caùc ñieåm chính. Ñöøng lieät keâ taát caû nhöõng gì ñöôïc
noùi ñeán trong moät baøi dieãn vaên hay taïi moät cuoäc hoïp
baùo. Coâng vieäc cuûa baïn laø loïc löïa ra caùc ñieåm quan
troïng nhaát hay ñaùng löu yù nhaát cho ñoäc giaû.
Caùc ñieåm ñaùng löu yù nhaát coù theå phaûi ñôïi ñeán
cuoái moät baøi dieãn vaên daøi môùi xuaát hieän, vì theá baïn
phaûi luoân caûnh giaùc. Thí duï, thuû töôùng ñang tham döï
moät buoåi leã toát nghieäp taïi moät tröôøng y khoa. oâng
daønh 45 phuùt trong baøi dieãn vaên ñeå noùi ñeán tình
hình chaêm soùc söùc khoeû. Trong 5 phuùt sau cuøng, oâng
ñoåi ñeà taøi vaø loan baùo seõ ra tay maïnh ñoái vôùi nhöõng
keû nhaäp cö baát hôïp phaùp. Taát caû moïi ngöôøi nhaäp cö
baát hôïp phaùp seõ bò traû veà nguyeân quaùn ngay laäp töùc,
oâng noùi.
Neáu oâng khoâng noùi gì quan troïng veà chaêm soùc
söùc khoeû, ñoaïn môû ñaàu khoâng neân vieát laø:
Thuû töôùng hoâm qua ñaõ leân tieáng veà tình hình
chaêm soùc khoûe khi oâng ñeán trao baèng trong buoåi leã
toát nghieäp ñaàu tieân taïi tröôøng y khoa.
113
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Baïn coù theå phaûi naùn
laïi ñeán cuoái ñeå ñi
ñeán nôi ñeán choán

22. Thay vaøo ñoù, neân vieát:
Hoâm qua Thuû töôùng vöøa loan baùo moät bieän phaùp
môùi ñeå ñoái phoù vôùi daân nhaäp cö baát hôïp phaùp.
Sau ñoù, trong baøi, baïn neân ñeà caäp ñeán vieäc oâng
ñaõ tuyeân boá nhö vaäy trong moät buoåi leã toát nghieäp taïi
tröôøng y khoa. Vaø cuõng neân ñeà caäp raèng, oâng ñaõ
daønh phaàn lôùn thì giôø ñeå noùi veà tình hình chaêm soùc
söùc khoûe. Caùc sinh vieân toát nghieäp seõ khoâng giaän
baïn. Neân nhôù raèng, baïn vieát baøi cho ñoäc giaû, khoâng
phaûi cho caùc sinh vieân naøy.
Thoâng thöôøng moät dieãn giaû ñoïc moät baøi dieãn vaên
nhöng khoâng noùi saâu vaøo chi tieát. Sau baøi dieãn vaên,
yeâu caàu hoï giaûi thích hay cho bieát thí duï. Nhôù noùi
trong baøi vieát raèng hoï ñaõ noùi nhö vaäy trong cuoäc
phoûng vaán vôùi baïn sau baøi dieãn vaên. Neáu khoâng, ñoäc
giaû coù maët taïi choã coù theå caûm thaáy hoang mang vaø
cho raèng baïn noùi sai. Neân noùi chuyeän vôùi dieãn giaû
sau baøi dieãn vaên nhö laø ñieàu taát nhieân neân laøm. Baïn
coù theå tìm ñöïôc theâm chi tieát vaø nhieàu khi, caû nhöõng
lôøi trích daãn hay hôn.
Chuaån bò
Luoân luoân neân tìm caùch xin vaên baûn cuûa caùc baøi
dieãn vaên quan troïng tröôùc khi caùc baøi dieãn vaên naøy
ñöôïc dieãn giaû ñoïc leân. Laøm nhö vaäy seõ giuùp baïn coù
thì giôø nghieân cöùu noäi dung vaø chuaån bò ñeå hoûi caùc
caâu hoûi xaùc ñaùng. Nhöng baïn phaûi so saùnh vaên baûn
ñoù vôùi baøi dieãn vaên khi dieãn giaû ñoïc. Caùc dieãn giaû
hay noùi theâm nhöõng ñieàu khoâng ghi trong baøi hoï ñaõ
chuaån bò tröùôc, hoaëc boû qua vaøi ñoaïn. Taát nhieân,
ngay caû khi baïn khoâng xin ñöôïc tröôùc vaên baûn cuûa
baøi dieãn vaên, baïn cuõng neân ñoïc veà ñeà taøi dieãn giaû
saép noùi ñeán. Nhö vaäy, khi dieãn giaû ñoïc baøi dieãn vaên
ñoù, baïn bieát nhöõng yeáu toá naøo laø tin töùc.
Haõy xem xeùt ñeán thí duï trong moät baøi vieát hay veà
moät baøi dieãn vaên:
114
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo

23. 115
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
BANGKOK,Thailand (AP) - Thuû töôùng
Thaksin Sinawatra hoâm thöù hai vöøa
loan baùo chính saùch cuûa taân chính phuû
oâng, ñöa ra moät loaït nhöõng cam keát maø
nhöõng ngöôøi chæ trích cho raèng seõ khoù
thöïc hieän.
Leân tieáng trong khoaù hoïp ñaàu tieân
cuûa taân quoác hoäi, oâng Thaksin noùi
chính saùch naøy nhaèm taïo theâm vieäc
laøm, taêng lôïi töùc vaø xoùa boû caùc khoaûn
nôï leân tôùi 28.5 tyû ñoâ la Myõ cuûa caùc
ngaân haøng trong nöôùc.
‘’Chính phuû seõ laøm taát caû nhöõng gì
coù theå ñeå taïo cô hoäi cho moät cuoäc soáng
môùi’’, oâng Thaksin noùi, oâng laø moät ñaïi
thöông gia trong ngaønh vieãn thoâng vöøa
chuyeån sang laøm chính trò. ‘’Thaùi Lan
caàn thay ñoåi trong moïi khía caïnh’’.
Chính phuû lieân hieäp do ñaûng Thai
Rak Thai cuûa oâng Thaksin ñöùng ñaàu ñaõ
leân caàm quyeàn sau khi ñaéc cöû vaøo ngaøy
muøng 6 thaùng gieâng nhôø caùc lôøi höùa cuï
theå: hoaõn nôï trong ba naêm cho noâng
daân, daønh moät ngaân quyõ phaùt trieån trò
giaù 23,800 ñoâ la Myõ cho moãi laøng trong
toång soá 77.000 laøng taïi Thaùi lan, cho
ngöôøi ngheøo ñöôïc höôûng dòch vuï chaêm
soùc y teá reû vaø thaønh laäp moät coâng ty
quaûn lyù taøi saûn quoác gia ñeå ñaûm nhaän
caùc khoaûn nôï cuûa ngaân haøng.
Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi chæ trích
oâng ñaõ caûnh caùo raèng caùc ñöøông loái
laáy loøng daân ñoù seõ heát söùc toán keùm.
“Caùc yù töôûng, haønh ñoäng môùi khoâng
coù nghóa laø yù töôûng hay haønh ñoäng
ñuùng ñaén”.
‘’Khoù thöïc hieän’’ coù nghóa laø
oâng khoù loøng giöõ ñuùng nhöõng
lôøi oâng höùa. Ñoäc giaû bieát
ngay ñaây khoâng phaûi laø baøi
vieát chæ ghi laïi baøi dieãn vaên
cuûa oâng Thaksin. Ngöôøi vieát
cho thaáy caû quan ñieãm cuûa
phía ñoái laäp nöõa ngay trong
ñoaïn môû ñaàu.
Ngöôøi vieát mau leï toùm taét caùc
ñieåm chính cuûa chính saùch, vaø
ñeà caäp ñeán moät caùch toång
quaùt trong ñoaïn môû ñaàu.
Sau ñoù, anh toùm löôïc
baøi dieãn vaên cuûa oâng Thaksin
vaø boå sung cho ñoaïn môû ñaàu.
Chuù yù laø ñoaïn môû ñaàu ñaõ
khoâng ñöa rieâng ra moät chính
saùch ñaëc bieät naøo vì caùc
chính saùch naøy khoâng phaûi laø
môùi, chuùng laø nhöõng lôøi höùa
trong cuoäc vaän ñoäng tranh cöû
ñaõ töøng ñöôïc noùi ñeán nhieàu.
Boái caûnh naøy toái quan troïng
giuùp cho ñoäc giaû hieåu
caâu chuyeän.

24. 116
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Laõnh tuï ñoái laäp Chuan Leekpai noùi
vôùi quoác hoäi trong cuoäc thaûo luaän veà
baøi dieãn vaên cuûa oâng Thaksin.
‘’Haõy nhôù raèng quoác gia naøy khoâng
giaàu nhö oâng ñaâu’’, oâng noùi.
OÂng Chuan caûnh caùo laø vieäc thaønh
laäp moät coâng ty quaûn lyù taøi saûn quoác
gia ñeå ñaûm nhaän nôï naàn cuûa caùc ngaân
haøng tö nhaân “chæ laøm giaàu theâm cho
caùc thöông gia giaàu coù vaø gia taêng
gaùnh naëng cho chính phuû”.
‘’OÂng khoâng coù quyeàn duøng tieàn
ñoùng thueá cuûa ngöôøi daân ñeå giuùp cho
keû giaàu,” OÂng Chuan noùi.
Neàn kinh teá coù thôøi phaùt trieån phoàn
thònh cuûa Thaùi lan ñaõ bò suïp ñoå trong
cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Chaâu AÙ
naêm 1997-1998 khi voán ñaàu tö cuûa
nöôùc ngoaøi, nguoàn huyeát maïch cho saûn
xuaát vaø xuaát khaåu, oà aït ruùt khoûi Thaùi
Lan. Cuoäc khuûng hoaûng cuõng ñeå loä cho
thaáy tình traïng beø phaùi vaø tham nhuõng
trong heä thoáng taøi chính cuûa Thaùi Lan,
maø hieän vaãn coøn ñang raát vaát vaû ñeå
phuïc hoài.
‘’Nhieäm vuï caáp baùch vaø quan troïng
nhaát cuûa chính phuû laø ñaåy maïnh hôn
nöõa tieán trình giaûi quyeát caùc vaán ñeà
kinh teá baèng caùch chuyeån ñoåi cô caáu
kinh teá, haønh chính, xaõ hoäi vaø chính trò.
Taát caû ñeàu phaûi thi haønh cuøng moät
luùc’’, oâng Thaksin noùi.
Trong soá nhöõng lôøi höùa khaùc, oâng
noùi seõ thaønh laäp caùc ngaân haøng noâng
thoân ñeå cho caùc doanh nghieäp nhoû vay
Ngöøôi vieát quay trôû laïi vôùi
phaàn thöù nhì cuûa ñoaïn môû
ñaàu - lôøi chæ trích chính saùch
cuûa oâng Thaksin. Anh bao
goàm ba lôøi trích daãn choïn löïa
kheùo vaø maïnh
Boái caûnh veà neàn kinh teá
gaàn ñaây cuûa Thaùi Lan giuùp
cho ñoäc giaû hieåu nhöõng nhaän
ñònh cuûa oâng Chuan vaø
toaøn caûnh maø oâng Thaksin
ñaõ döïa vaøo ñeå ñöa ra
caùc chính saùch môùi.
Caâu chuyeän naøy coù theå coi
nhö ñaõ chaám döùt ôû ñaây. Caùc
baùo coù nhieàu choã coù theå ñaêng
phaàn keá tieáp cuûa caâu chuyeän
vôùi caùc chi tieát keùm quan
troïng hôn veà lôøi loan baùo
chính saùch cuûa oâng Thaksin
vaø trích theâm lôøi chæ trích cuûa
moät chính trò gia khaùc.

25. 117
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
voán, phaùt trieån caùc coâng ty quoác doanh
ñeå cho nhöõng nhaø quaûn lyù chuyeân
nghieäp ñieàu haønh khoâng bò chính trò
can thieäp vaøo, thanh tröøng nhöõng keû
buoân laäu ma tuùy vaø khuyeán khích daân
chuùng tham gia vaøo chieán dòch choáng
tham nhuõng cuûa chính phuû.
OÂng cuõng höùa seõ taêng cöôøng kyû luaät
veà chi thu baèng caùch duøng kyõ thuaät
hieän ñaïi ñeå giaûm bôùt chi tieâu cuûa chính
phuû vaø caûi tieán heä thoáng thu thueá.
Hoâm Chuû Nhaät, phoù chuû tòch moät
chính ñaûng trong lieân hieäp cuûa oâng
Thaksin ñaõ leân tieáng phuï theâm vaøo
nhöõng lôøi chæ trích caùc chính saùch laáy
loøng daân cuûa oâng.
Chalerm Yubamrung, phoù chuû tòch
ñaûng Taân Voïng, noùi nhöõng lôøi höùa cuûa
oâng Thaksin nhaèm muïc ñích thu huùt laù
phieáu vaø seõ gia taêng gaùnh naëng nôï naàn
cho coâng quyõ. Caùc ñöôøng loái chaám döùt
nôï naàn taïi noâng thoân khoâng coù gì môùi
vaø ñöïôc hoaïch ñònh moät caùch thieáu suy
tính. OÂng noùi.
Baøi vieát naøy coù theå maïnh hôn, ñôn giaûn hôn vaø
roõ raøng hôn baèng caùch caét bôùt ñoâi chuùt, chaúng haïn,
ñoaïn môû ñaàu coù theå vieát laø:
Hoâm thöù Hai, Thuû töôùng Thaksin Sinawatra loan
baùo caùc chính saùch kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa taân chính
phuû, ñöa ra nhieàu lôøi cam keát maø nhöõng ngöôøi chæ
trích noùi seõ khoù thöïc hieän.
Tuy vaäy, ñaây cuõng ñaõ laø moät baøi vieát raát hay coù
theå duøng laøm kieåu maãu veà caùch suy nghó ñeå vieát veà
moät baøi dieãn vaên.

26. Vaø caùc leã nghi nöõa..
Caùc phoùng vieân thöôøng hay
maéc phaûi caùc loãi laàm gioáng nhau
khi ñöa tin veà caùc buoåi leã cuõng
nhö khi töôøng thuaät veà caùc baøi
dieãn vaên vaø hoïp baùo. Ñoaïn môû
ñaàu thöôøng hay chuù troïng vaøo
vieân chöùc cao caáp tham döï vaø
höôùng daãn buoåi leã nhö theá naøo.
Nhöng ñoù coù phaûi laø tin chính hay
khoâng? Veà ngoâi tröôøng hoïc môùi
vöøa ñöïôc khai tröông trong buoåi leã thì sao? Lieäu
ñieàu naøy coù nghóa laø treû em trong laøng nay ñöôïc ñi
hoïc laàn ñaàu tieân trong ñôøi hay khoâng?
Luoân luoân suy nghó: ñieàu quan troïng gì dieãn ra ôû
ñaây, vaø coù aûnh höôûng gì ñeán ngöôøi daân?
Moät nhoùm sinh vieân baùo chí ngöôøi Mieán Ñieän
gaàn ñaây ñöïôc trao cho moät soá caùc döõ kieän (töôûng
töôïng) ñeå vieát moät baøi veà buoåi khai maïc moät raïp haùt
môùi taïi Moulmein, moät thaønh phoá Ñoâng Nam
Myanmar. Haàu heát caùc ñoaïn môû ñaàu trong baøi cuûa
hoï chuù troïng vaøo vieân só quan ñöùng ñaàu buoåi leã. Moät
ñoaïn môû ñaàu vieát, vieân só quan ñaõ ‘’ caét baêng khaùnh
thaønh tröôùc raïp haùt vaø taëng cho moãi ngöôøi coù maët
trong buoåi leã moät moùn quøa’’.
Trong khi ñoù, ñieàu ñaùng löu yù vaø quan troïng laø
vieäc khai tröông raïp haùt coù aûnh höôûng ra sao ñeán
ngöôøi daân:
Treân 400 ngöôøi ñam meâ ñieän aûnh ñaõ ñoå ñeán raïp
xi neâ Superstar, raïp haùt ñaàu tieân khai tröông taïi
Moulmein keå töø naêm 1971 ñeán nay.
118
Chöông 13: Caùc cuoäc hoäi hoïp, caùc baøi dieãn vaên, hoïp baùo
Caâu chuyeän ñaèng
sau buoåi leã
naøy laø gì?