Сансрын хог хаягдалын талаар илтгэл тавих pptx

1. Юу дээш гарч, хэзээ ч
доош буудаггүй вэ?

2. Сансрын хог
хаягдал

3. САНСРЫН ХОГ ХАЯГДАЛ ГЭЖ ЮУ ВЭ?
Сансрын хог хаягдал нь ажилгаагүй хиймэл дагуул, тэдгээрийг
сансарт хүргэх пуужин, түүний хог хаягдал, сансрын нисэгчдийн
үлдээсэн хог хаягдалыг хэлнэ. Сансрын хог хаягдал нь
сургуулийн автобус шиг эсвэл чипс шиг жижиг хэмжээтэй байдаг.

4. БҮХНИЙ ЭХЛЭЛ
1961 онд ЗХУ хамгийн анхны хүнийг сансарт хөөргөхөд 1000
хүрэхгүй хог хаягдал ардаа үлдээсэн байдаг. Хэдэн арван жилийн
дараа бараг энэ тоо 30,000 хүрсэн бөгөөд энэ нь мэдэгдэхүйц
хэсгүүд л багтсан болно. Сансрын хог хаягдал хуримтлагдах
тусам сансар огторгуйд аялах, судлахад улам бүр хэцүү болж
байна. Тэнд яаж үүссэн мөн ямар асуудал дагуулж байгаа вэ?

5. САНСРЫН ХОГ ХАЯГДАЛ ҮҮСЭХ
Хүмүүс сансрын хог хаягдлыг тавьдаг эсвэл орхидог. Хөөргөсөн пуужин эсвэл ашиглалтаас
гарсан хиймэл дагуулыг буулгах гэж хэн ч санаа зовоогүйгээс болж хог хаягдал сансарт
үүсгэдэг. Сансрын бусад хогнууд ослын улмаас үүсдэг. 1965 онд хоёр хиймэл дагуул
дэлбэрсэн нь 500 орчим том, жижиг хэмжээний хог хаягдлыг үүсгэсэн. 15 жилийн өмнө
болсон мөргөлдөөн буюу сансарт бүртгэгдсэн хамгийн хүчтэй мөргөлдөөн нь 3200 гаруй хог
хаягдал үүсгэжээ. Сансар судалгаа эхэлснээс хойш 15 мянга гаруй хиймэл дагуул хөөргөжээ
(2023.06.28 ны байдлаар). Одоо пуужин хөөргөлт долоо хоногт гурваас дээш удаа явагдах
нь энгийн үзэгдэл бөгөөд ихэнх нь хиймэл дагуул байрлуулдаг. Мөн дараа дараачийн
хөөргөлт бүр илүү их хог хаягдал үүсгэх нь ойлгомжтой.

8. “Envisat” хиймэл дагуул
2002 он
Ed White сансрын нисэгчийн
алдсан нөөц бээлий
1965 он Piers Sellers сансрын
нисэгчийн алдсан хусуур
2005 он
Elon Musk-ийн бүтээсэн Tesla
цахилгаан машин
2018 он

9. САНСРЫН ХОГ ХАЯГДЛЫН ТОО:
• Дэлхийн тойрог замд 2000 идэвхтэй хиймэл дагуул
• Дэлхийн тойрог замд 3000 идэвхгүй хиймэл дагуул
• Ойролцоогоор 10см^3 хэмжээтэй 34,000 сансрын хог хаягдал
• Ойролцоогоор 1 мм^3 хэмжээтэй 128 сая сансрын хог хаягдал

10. ҮҮНИЙ АЮУЛ
Одоогоор сансрын хог хаягдал бидний сансар судалгаанд тийм ч
их эрсдэл учруулахгүй байгаа нь азны хэрэг. Үүний хамгийн том
аюул бол дэлхийн тойрог замд байгаа бусад хиймэл дагуулуудад
учирч буй аюул юм. Эдгээр хиймэл дагуулууд ирж буй бүх
сансрын хог хаягдлаас холдож, мөргөлдөж, эвдэрч, сүйрэхгүй
байхаас зайлсхийх ёстой. Сансрын нисгэгчид амьдардаг Олон
улсын сансрын станц (ОУСС) мөн бүх хиймэл дагуулууд дээр жил
бүр мөргөлдөхөөс зайлсхийх олон зуун маневр хийдэг.

11. ISS (International Space Station)
ОУСС (ОУ-ын Сансрын Станц)
2024 онz`

12. ИРЭЭДҮЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ
Хэд хэдэн том компаниуд интернетийг дамжуулах мега одууд гэж
нэрлэгддэг асар том шинэ хиймэл дагуулын төсөл төлөвлөж
байна. SpaceX болон Amazon зэрэг эдгээр компаниуд дэлхийн
интернетийн хамрах хүрээг хангахын тулд мянга мянган хиймэл
дагуул хөөргөхөөр төлөвлөж байна. Хэрэв амжилттай болвол
тойрог замд нэмэлт 50,000 хиймэл дагуул байх боломжтой. Энэ
нь мөргөлдөөнөөс зайлсхийх илүү олон маневр хийх
шаардлагатай гэсэн үг юм.

13. САНСРЫН ХОГ ХАЯГДЛЫГ ХЭРХЭН ЦЭВЭРЛЭХ ВЭ?
• Ажиллагаагүй хиймэл дагуулуудыг тойрог замаас зайлуулж,
агаар мандалд буцаан чирч, шатаах
• Хиймэл дагуулыг барьж авахын тулд жад ашиглах
• Асар том торонд барих
• Соронзоор барьж авах
• Хиймэл дагуулыгуудыг лазераар галлах
• Агаар мандлын таталцлыг нэмэгдүүлэх, ингэснээр тойрог
замаас унах

14. Surrey Satellite Technology-ийн RemoveDEBRIS
даалгавар нь аварга тор бүхий хиймэл дагуулыг
шүүрэн авах туршилт хийсэн.
2018 он

15. ҮР ДҮН БА ДҮГНЭЛТ
НАСА-гийн эрдэмтэн Дональд Кесслер 1978 онд Кесслерийн
синдром гэх онол гаргасан юм. Хэрэв тойрог замд хэт их сансрын
хог байвал энэ нь улам олон сансрын биет мөргөлдөж, улмаар
сансрын шинэ хог хаягдал үүсгэхэд хүргэж болзошгүй гэж тэр
хэлэв. Дэлхийн тойрог зам ашиглах боломжгүй болно гэв. Энэ
нөхцөл байдал туйлын туйлширсан боловч зарим шинжээчид энэ
хувилбар нь хэзээ нэгэн цагт асуудал үүсгэж болзошгүй гэж санаа
зовж байгаа бөгөөд үүнээс зайлсхийхийн тулд алхам хийх
хэрэгтэй.

16. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД БАЯРЛАЛАА.