Το GEM αποτελεί ένα σημαντικό, έγκυρο και διεθνώς αναγνωρισμένο στατιστικό εργαλείο για την αξιολόγηση της επιχειρηματικότητας σε πάνω από 100+ οικονομίες που συμμετέχουν ανά το παγκόσμιο. Με βάση τα αποτελέσματα του GEM εκδίδονται κάθε χρόνο δυο εκθέσεις αναφοράς για την επιχειρηματικότητα, σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο. Το Κέντρο Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κύπρου έχει αναλάβει τον συντονιστικό ρόλο για τη συμμετοχή της Κύπρου στο GEM και την ολοκλήρωση των απαιτήσεων του, και τη συγγραφή της εθνικής έκθεσης αναφοράς. Η φετινή Έκθεση Αναφοράς παρουσιάζει συγκρίσεις στους δείχτες του GEM μεταξύ της Κύπρου και άλλων χωρών. H συμμετοχή της Κύπρου στο GEM γίνεται με χορηγία από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και η διάχυση των αποτελεσμάτων με την χορηγία της PwC Κύπρου.

1. Global Entrepreneurship Monitor
GEM Cyprus 2019/2020
1
Δρ. Αριάνα Πολυβίου

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
▪ Μεθοδολογία του GEM
▪ Κύρια αποτελέσματα
▪ Συμπεράσματα & Εισηγήσεις για χάραξη πολιτικής
2

3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ GEM
Ερωτηματολόγιο Ενήλικου Πληθυσμού - Adult Population Survey (ASP)
• 96 ερωτήσεις
• απόψεις σχετικά με την επιχειρηματικότητα, πληροφορίες για την επιχειρηματική
δραστηριότητα
• συλλογή δεδομένων μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων
• 2000 ενήλικες (ηλικίες 18-64), κάτοικοι περιοχών που ελέγχονται από την Κυπριακή
Δημοκρατία
Ερωτηματολόγιο Εθνικών Εμπειρογνωμόνων - National Expert Survey (NES)
• 114 ερωτήσεις
• σε βάθος συνεντεύξεις - απόψεις εμπειρογνωμόνων σε σχέση με του παράγοντες που
επηρεάζουν το επιχειρηματικό οικοσύστημα στην Κύπρο
• 44 εμπειρογνώμονες (επιχειρηματίες, σύμβουλοι, στελέχη δημόσιου τομέα, ακαδημαϊκοί
κλπ.)
✓ αποτελέσματα από 50 χώρες
ΣΗΜ: Η συλλογή των δεδομένων έχει γίνει πριν από την έναρξη της πανδημίας
3

4. GEM ΚΥΠΡΟΣ 2019/2020
• Σύγκριση των αποτελεσμάτων της Κύπρου με άλλες χώρες :
• Ελλάδα: Ομοιότητας σε κουλτούρα & γεωπολιτικοί λόγοι
• Λουξεμβούργο: Ομοιότητα σε μέγεθος πληθυσμού
• Σύγκριση των αποτελεσμάτων της Κύπρου με τα αποτελέσματα από προηγούμενα χρόνια
• Σύγκριση των αποτελεσμάτων της Κύπρου με το μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης
(ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης όπως την ορίζει το GEM)
4

5. 5
ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

6. ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
6

7. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ
7

8. Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΡΙΕΡΑΣ
8

9. ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΥΨΗΛΗ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
9

10. ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΜΕ
10

11. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ
ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ
11

12. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
12

13. ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
13

14. ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ
14

15. ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΠΟΙΟΝ/Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ
15

16. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
▪ Οι απόψεις σχετικά με την επιχειρηματικότητα ως επιλογή καριέρας & η θέση των
επιχειρηματιών στην κοινωνία έχουν βελτιωθεί σε σύγκριση με προηγούμενα έτη
▪ Η προβολή της επιχειρηματικότητας από τα ΜΜΕ είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με άλλες
χώρες
▪ Οι απόψεις σχετικά με τις ευκαιρίες για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στην
Κύπρο έχουν μειωθεί σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια και είναι χαμηλότερες σε
σύγκριση με άλλες χώρες
▪ Απόψεις σχετικά με τις ικανότητες για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας έχουν
βελτιωθεί σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη
▪ Ο φόβος της αποτυχίας έχει μειωθεί σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, αλλά
εξακολουθεί να υπάρχει σε μεγάλο βαθμό
▪ Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού γνωρίζει κάποιο επιχειρηματία
16

17. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
17

18. ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
18

19. 19
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΕΑ

20. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΤΕΑ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
20
6%
3%
5%
6% 6%
8% 8% 8% 8% 8%
9% 9% 10% 10% 10% 10%
12% 12% 13% 13%
15%
12%
18%
10%
13%
0
0,02
0,04
0,06
0,08
0,1
0,12
0,14
0,16
0,18
0,2
Belarus
Italy
Poland
Spain
North
Macedonia
Germany
Slovenia
Greece
Sweden
Norway
Russian
Federation
United
Kingdom
Switzerland
Luxembourg
Netherlands
Croatia
Cyprus
Ireland
Portugal
Slovak
Republic
Latvia
United
States
Canada
United
Arab
Emirates
Israel
Europe North
America
Middle
East

21. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥ ΑΡΧΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ
Nascent
entrepreneurshers:
Επιχειρηματική ιδέα
σε πολύ αρχικό
στάδιο, ιδιοκτήτες,
δεν έχουν μισθό
21

22. New business
owners: Ιδιοκτήτες
νέων επιχειρήσεων
- διαχείριση, <42
μηνών
22
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΡΧΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ

23. Established business
owners: >42 μηνών
23
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΣΤΑΔΙΟ

24. 24
ΕΝΔΟΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

25. 2019-2020
Άνδρες στη ΤΕΑ (% του ενήλικου
ανδρικού πληθυσμού)
15.6% 8.8% 12% 11.2%
Γυναίκες στη ΤΕΑ (% του γυναικείου
ενήλικου πληθυσμού)
8.9% 7.6% 8.3% 7.1%
Αναλογία Γυναικών/Ανδρών TEA 0.6 0.9 0.7 0.6
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ & ΦΥΛΟ

26. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΦΥΛΟ & ΚΙΝΗΤΡΟ
26
Κίνητρο Φύλο 2019-2020
Να συμβάλουν στην παγκόσμια
ανάπτυξη/πρόοδο 44.4% 32.1% 64.9% 39.5%
46.1% 32.5% 53.8% 42.5%
Να αποκτήσουν πολύ υψηλό
εισόδημα 76.8% 52% 43.2% 50.4%
68.1% 43.8% 38.1% 41.5%
Για βιοποριστικούς λόγους
καθώς οι θέσεις εργασίας είναι
περιορισμένες
54.8% 53% 38.9% 51.1%
63% 49.9% 37.4% 56.1%
% του ενήλικου ανδρικού/γυναικείου πληθυσμού στη ΤΕΑ

27. ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
27

28. ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ &
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
28
Κλάδος 2019-2020
Λιανεμπόριο & Χονδρεμπόριο
34.4% 42.1% 21% 29.2%
Υπηρεσίες Υγείας, Εκπαίδευσης,
Διοίκησης & Κοινωνικής Πρόνοιας 17.4% 14.1% 18.1% 18.6%
Συμβουλευτικές/Επαγγελματικές
Υπηρεσίες 8.3% 6.2% 13.2% 10.9%
Βιομηχανικά Προϊόντα &
Υπηρεσίες 5.7% 10.1% 4.5% 8.2%
Τεχνολογίες Πληροφορικής &
Τηλεπικοινωνίων 5.5% 4.1% 10.1% 5.7%
% της ΤΕΑ

29. ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ &
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (συν.)
29
Κλάδος 2019-2020
Χρηματοοικονομικά
5.6% 2.6% 11.6% 4.2%
Μεταφορές
5.4% 4.7% 1.5% 3.6%
Διοικητικές Υπηρεσίες
4.6% 5.2% 5.2% 5.2%
Υπηρεσίες Προσωπικής Φροντίδας
4.4% 1.3% 1.0% 3.5%
Γεωργία
2.7% 6.4% 6.7% 4.7%
% της ΤΕΑ

30. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
30
2019-2020
Δεν αναμένει νέες θέσεις εργασίας
4.2% 2.7% 2.7% 3.7%
Αναμένει 1-5 νέες θέσεις εργασίας
5.2% 4.3% 4.4% 3.1%
Αναμένει 6+ νέες θέσεις εργασίας
2.7% 1.2% 3.1% 2.3%
% του ενήλικου πληθυσμού

31. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
▪ Σημαντική αύξηση του δείκτη ΤΕΑ σε σχέση με πέρσι – αύξηση και στις δύο
υποκατηγορίες ΤΕΑ, μεγαλύτερη αύξηση στην επιχειρηματική δραστηριότητα πολύ
αρχικού σταδίου
▪ Μεγαλύτερη συμμετοχή ανδρών στην ΤΕΑ. Σε σύγκριση με άλλες χώρες η Κύπρος έχει
χαμηλή συμμετοχή γυναικών σε επιχειρηματική δραστηριότητα σε σχέση με άλλες χώρες
(π.χ., Ελλάδα)
▪ Σημαντικότερο κίνητρο συμμετοχής στην ΤΕΑ: πολύ υψηλό εισόδημα
▪ Σημαντικό ποσοστό δηλώνει ως κίνητρο τη συμβολή στην παγκόσμια ανάπτυξη/πρόοδο,
κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, μικρότερο ποσοστό σε σχέση με άλλες χώρες (π.χ.,
Λουξεμβούργο)
▪ Μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στην ΤΕΑ για βιοποριστικούς λόγους σε σύγκριση με
το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών
31

32. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ (2)
▪ Μεγαλύτερο ποσοστό της επιχειρηματικής δραστηριότητας ΤΕΑ είναι σχετική με
λιανεμπόριο/χονδρεμπόριο και υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, διοίκησης και κοινωνικής
προνοίας
▪ 5.5% της επιχειρηματικής δραστηριότητας TEA αφορά σε τεχνολογίες πληροφορικής &
τηλεπικοινωνίων, κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, περιθώριο βελτίωσης
▪ Περίπου 1 στους 3 επιχειρηματίες της ΤΕΑ δεν αναμένει να δημιουργηθούν νέες θέσεις
εργασίας από την επιχειρηματική του δραστηριότητα
32

33. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
33

34. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
34
2019-2020 2018-2019
Πλεονεκτήματα
Φυσικές Υποδομές 6.6 6.1 6.7 6.8 7.2 7.3
Εμπορικές Υποδομές &
Υποδομές Υπηρεσιών 5.1 4.5 5.7 5.3 5.9 5.8
Εκπαίδευση Σε Θέματα
Επιχειρηματικότητας
Κατά Τη Διάρκεια
Τριτοβάθμιας
Εκπαίδευσης
5.1 4.9 5.3 5.7 5.9 5.3

35. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
35
2019-2020 2018-2019
Μειονεκτήματα
Έρευνα & Ανάπτυξη 3.9 4.3 5.3 4.2 4.6 4.7
Οικονομικό Περιβάλλον
Για Την
Επιχειρηματικότητα
3.6 3.9 4.3 4.7 4.2 5.2
Εκπαίδευση Σε Θέματα
Επιχειρηματικότητας
Κατά Τη Διάρκεια Της
Σχολικής Εκπαίδευσης
3.2 2.6 4.1 3.3 3.6 3.6

36. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
▪ Οι φυσικές και εμπορικές υποδομές είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα επιχειρηματικού
οικοσυστήματος της Κύπρου
▪ Η εκπαίδευση σε θέματα επιχειρηματικότητας κατά τη διάρκεια του σχολείου
εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη, ο δείκτης είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με
άλλες χώρες
▪ Το οικονομικό περιβάλλον στην Κύπρο εμφανίζεται ως ένα από τα μεγαλύτερα
μειονεκτήματα του οικοσυστήματος, ο δείκτης είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με τον
ευρωπαϊκό μέσο όρο
▪ Σε σύγκριση με άλλες χώρες η Κύπρος υστερεί στην έρευνα και ανάπτυξη
36

37. 37
ΧΑΡΑΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

38. ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΧΑΡΑΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
➢ Ενίσχυση του εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική
εκπαίδευσης σε θέματα σχετικά με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία
➢ Ενθάρρυνσή της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ πανεπιστήμιών και επιχειρήσεων για την καλύτερη
μεταφορά ερευνητικών αποτελεσμάτων
➢ Παροχή κινήτρων σε υφιστάμενες επιχειρήσεις για την ανάπτυξη της ενδοεπιχειρηματικότητας και της
εκπαίδευσης των στελεχών σε θέματα επιχειρηματικότητας και καινοτομίας
➢ Σχεδιασμός προγραμμάτων που στοχεύουν στην ενίσχυση της εκπαίδευσης του γυναικείου
πληθυσμού σε θέματα STEM και επιχειρηματικότητας, παροχή κινήτρων και κατάλληλη προώθηση
των προγραμμάτων αυτών
ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
➢ Ψηφιοποιήση των περισσότερων κυβερνητικών διαδικασιών και υπηρεσιών και βελτίωση του
συντονισμού των υπηρεσιών που παρέχονται στις επιχειρήσεις
➢ Προώθηση του πρόσφατου νομοσχεδίου που επιτρέπει την εμπορευματοποίηση των ερευνητικών
αποτελεσμάτων των πανεπιστημίων
➢ Απλοποίηση και συντόμευση των διαδικασιών εγγραφής εταιρίας
38

39. ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΧΑΡΑΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
39
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
➢ Ενίσχυση των υφιστάμενων σχεδίων και προγραμμάτων χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμα για
νεοφυής επιχειρήσεις και επίσπευση της διαδικασίας αξιολόγησης
➢ Αύξηση της συχνότητας των προσκλήσεων για χρηματοδότηση που αφορούν προγράμματα για
νεοφυής επιχειρήσεις
➢ Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη δημιουργία εθνικού οργανισμού για τη
χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων
➢ Παροχή φορολογικών και άλλων κινήτρων σε μεγάλες επιχειρήσεις για την χρηματοδότηση
νεοφυών επιχειρήσεων πολύ αρχικού σταδίου
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
➢ Ενθάρρυνση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη δημιουργία ενός δικτύου
μεντόρων που δραστηριοποιείται σε στρατηγικούς τομείς για την Κύπρο
➢ Δημιουργία προγραμμάτων για προσέλκυση ταλέντου από το εξωτερικού (π.χ., στο τομέα της
πληροφορικής)
➢ Παροχή κινήτρων στις αερογραμμές για καλύτερη σύνδεση της Κύπρου με μεγάλα επιχειρηματικά
κέντρα και προορισμούς με μεγάλη τεχνολογική και ερευνητική ανάπτυξη

40. 40
Ariana Polyviou
polyviou.ariana@ucy.ac.cy