1. Phaàn VIII
CHÖÔNG 16: MAÏNG INTERNET
Maïng Internet ñöôïc phoå bieán chaäm taïi moät vaøi
nöôùc Ñoâng Nam AÙ. Tuy nhieân, maïng thoâng tin toaøn
caàu naøy coù theå ñeán tay baïn sôùm hôn laø baïn töôûng.
Ñaây laø moät vuõ khí lôïi haïi maø phoùng vieân nhieàu nöôùc
treân theá giôùi ñaõ duøng ñeán haàu nhö haøng ngaøy. Vì
vaäy, cho duø tôø baùo cuûa baïn hay thaønh phoá baïn ôû hieän
chöa coù maïng Internet, baïn cuõng neân hoïc hoûi veà
Internet. Baïn coù theå duøng caùc maùy vi tính taïi caùc thö
vieän, tröøông ñaïi hoïc hay caùc quaùn ‘Caø Pheâ Internet’.
Maïng Internet laø gì?
Luùc ñaàu, Internet coù veû raéc roái. Ñöøng sôï. Moät khi
baïn baét ñaàu söû duïng heä thoáng naøy roài, baïn seõ thaáy
khoâng coù gì khoù khaên caû. Thöïc taäp vaøi laàn seõ khieán
cho baïn gia taêng khaû naêng tìm kieám nhöõng gì baïn
muoán treân maïng Internet.
Internet laø moät taäp hôïp vó ñaïi nhieàu heä thoáng
ñieän toaùn computer khaùc nhau treân toaøn caàu. Caùc heä
thoáng naøy keát hôïp vôùi nhau baèng ñöôøng daây ñieän
thoaïi, daây caùp vaø veä tinh vieãn thoâng. Ñieàu naøy coù
nghóa laø qua maïng Internet, baïn coù theå tìm ñöôïc caùc
tin töùc chöùa ñöïng trong caùc maùy computer ôû caùch xa
baïn. Internet bao goàm moät soá caùc vaên kieän goïi laø
Maïng Thoâng Tin Toaøn Caàu (World Wide Web), caùc
ñòa chæ thö ñieän töû (email ) vaø caùc dieãn ñaøn.
Ñeå vaøo maïng Internet, baïn caàn coù moät maùy vi
tính noái vôùi moät cô quan cung caáp dòch vuï Internet
baèng ñöôøng ñieän thoaïi. Treân maùy vi tính cuûa baïn,
baïn caàn coù moät boä phaän coù khaû naêng tìm hieåu caùc
döõ kieän treân Internet (browser), nhö laø Netscape
136
Chöông 16: Maïng Internet

2. communicator hoaëc Microsoft Internet Explorer.
Baïn duøng boä phaän doø tìm naøy ñeå ñeán moät ‘ñòa ñieåm’
hay ‘trang’ treân maïng, hay laø moät taäp hoà sô, goïi laø
Website, neáu baïn bieát ñòa chæ cuûa ñòa ñieåm ñoù (goïi
laø URL) . Neáu baïn khoâng bieát ñòa chæ, baïn coù theå tìm
caùc vaên kieän hay hoà sô baèng caùc maùy doø tìm trung
gian nhö laø Alta Vista hay Google. Ñòa chæ cuûa hai nôi
naøy laø: http://www.altavista.com vaø http://www.google.com.
Baïn coù theå doø tìm baèng nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau,
tuy nhieân tieáng Anh vaãn thoâng duïng nhaát.
Internet coù theå giuùp ích cho baïn nhö theá naøo?
Maïng Internet giuùp cho ngöôøi phoùng vieân raát
nhieàu trong coâng taùc nghieân cöùu tìm hieåu baèng caùch
cung caáp cho hoï
caùch thöùc tìm vaøo
caùc kho taøi lieäu vaø
tin töùc qua maùy vi
tính. Maïng Internet
chöùa ñöïng nhieàu
ñòa chæ cuûa caùc
chính phuû, caùc
tröôøng ñaïi hoïc, caùc
coâng ty, ngaân haøng,
NGOs, chính ñaûng,
caùc nhoùm chuyeân
moân nhö baùc só hay
luaät sö, khaùch saïn, tieäm baùn thuù nuoâi laøm caûnh, caùc
caâu laïc boä cuûa nhöõng ngöôøi coù chung sôû thích,
v.v..laáy thí duï ñòa chæ cuûa Toå Chöùc Y Teá Theá Giôùi
(http://www.who.int/home-page/), Ngaân haøng Phaùt
Trieån Chaâu AÙ (http://www.adb.org) vaø Vietnam
Airlines (http://www.vietnamair.com.vn). Coù raát
nhieàu ñòa chæ cho ta caùc taøi lieäu tham khaûo nhö Töï
Ñieån Baùch Khoa Anh (Encyclopedia Britannica)
(http://www.britannica.com).
137
Chöông 16: Maïng Internet
Internet laø moät coâng
cuï hieän ñaïi höõu hieäu
cho phoùng vieân

3. Nhieàu cô quan thoâng tin coù caùc ñòa chæ rieâng
chöùa ñöïng caùc baûn tin vaø baøi vôû cuûa hoï, keå caû Thoâng
Taán Xaõ Vieät Nam. Vietnam News Agency
(http://www.vnagency.com.vn), Business Day cuûa
Thaùi Lan (http://www bday.net) (The Associated
Press) (http://www.wire.ap.org) (Cable News
Network (CNN) (http://www.cnn.com) vaø British
Broadcasting Corporation (BBC) (http://bbc.co.uk).
Haõy vaøo xem http://www.onlinenewspapers.com,
nôi ñaây chöaù ñöïng ñòa chæ cuûa haøng ngaøn tôø baùo treân
theá giôùi.
Sau khi coù moät con choù thuoäc loaïi choù döõ goïi laø
Rottweiler caén cheát moät em beù gaùi ba tuoåi taïi
Bangkok, moät phoùng vieân cuûa tôø The Nation ñaõ vaøo
maïng Internet ñeå tìm boái caûnh. Phoùng vieân naøy nhôø
ñoù ñaõ coù theå theâm ñoaïn sau ñaây vaøo baøi vieát ñeå gíuùp
cho ñoäc giaû hieåu vì sao con choù ñoù ñaõ coù theå caén
cheát ngöôøi:
Choù ñöïc loaïi Rottweiler coù theå cao töø 60cm ñeán
65 cm ño töø vai xuoáng vaø naëng töø 43 ñeán 61 kg. Loaïi
choù naøy raát khoeû so vôùi voùc daùng cuûa noù vaø coù theå
xoâ ngaõ moät ngöôøi lôùn. Ñòa chæ treân maïng cuûa Club
Rottweiler taïi Hoa Kyø noùi ñoù laø lyù do taïi sao hoï ñeà
nghò khoâng neân nuoâi loaïi choù naøy ôû nôi coù ngöôøi giaø
hay nhöõng ngöôøi theå chaát khoâng ñöôïc khoeû.
Cuõng vaäy, nhieàu cô quan nhö laø caùc cô quan
chính phuû vaø doanh nghieäp ñöa caùc tin ñaùng noùi vaøo
trong caùc ñòa chæ treân maïng cuûa hoï. Khi moät chieác
tröïc thaêng laâm naïn taïi Vieät Nam khieán cho 7 quaân
nhaân Myõ bò thieät maïng, caùc phoùng vieân thöôøng truù
taïi Haø Noäi ñaõ vaøo maïng Internet ñeå laáy caùc tin caäp
nhaät treân ñòa chæ cuûa Boä Tö Leänh Myõ taïi Thaùi Bình
Döông ñaët taïi Honolulu , Hoa Kyø.
Chìa khoùa cho vieäc laáy ñöôïc tin töùc treân heä thoáng
Internet laø ruùt ngaén con ñöôøng tìm kieám cuûa baïn.
138
Chöông 16: Maïng Internet

4. Thí duï, baïn vöøa tham döï
moät cuoäc hoïp baùo. Baïn phaûi
vieát baøi cho kòp kyø haïn vaø caàn
tìm hieåu nhanh choùng xem
Vieät Nam vaø Myanmar gia
nhaäp ASEAN naêm naøo. Baïn
vaøo Google ñeå baét ñaàu tìm.
Moät laàn doø tìm gaàn ñaây cho
thaáy, neáu duøng rieâng chöõ
‘Asean’, baïn nhaän ñöôïc keát
quaû laø 368,000 caâu traû lôøi. Luùc
ñoù, khoâng roõ ngay laø ñòa ñieåm
naøo trong soá ñoù seõ traû lôøi ñuùng vaøo caâu hoûi cuûa baïn.
Tìm tieáp , duøng ba chöõ ‘Asean’, ‘Myanmar’ vaø
‘Vietnam’, baïn nhaän ñöïôc 25,600 caâu traû lôøi, haõy
coøn quaù roäng.
Tìm laàn thöù ba, theâm chöõ thöù tö ‘gia nhaäp’, baïn
coøn ñöôïcc 2,070 caâu traû lôøi. Caâu ñaàu tieân cho baïn
bieát ngay ñieàu muoán tìm: Vieät Nam gia nhaäp Asean
naêm 1995 vaø Myanmar naêm 1997.
Cuõng gioáng nhö caùc coâng cuï doø tìm khaùc, Google
cho pheùp baïn xaùc ñònh roõ raøng hôn ñieàu baïn tìm
kieám qua nhöõng töø ngöõ, ngaøy thaùng, ñòa chæ treân
maïng, v.v.. (nhaán nuùt Advanced search, help vaø
search tips)
Taát nhieân, neáu baïn ñaõ thoâng thaïo veà caùc ñòa chæ
khaùc nhau treân maïng, baïn coù theå ñi thaúng ñeán nôi
trang chuû cuûa Ban Thö KyùAsean (http://www.asean.or.id),
nôi coù tin töùc veà taát caû moïi nöôùc hoäi vieân.
E-mail vaø danh saùch tin
Duøng e-mail baïn coù theå ñaët caâu hoûi vôùi caùc hoïc
giaû, vieân chöùc chính phuû, nhaân vieân caùc toå chöùc phi
chính phuû, vaø caùc nguoàn tin khaùc treân khaép theá giôùi.
Coù theå deã daøng phoûng vaán nhöõng ngöôøi naøy baèng
139
Chöông 16: Maïng Internet
Internet laø moät ñaàu ra
khaû dó cho nhöõng
haøng hoaù vaø dòch vuï
truyeàn thoáng cuõng
nhö cho thoâng tin

5. email hôn laø caùc caùch khaùc. Hoï coù theå ôû xa, hay
khoù goïi ñieän thoïai cuõng nhö khoù gaëp tröïc tieáp. Baïn
coù theå môû moät hoäp thö e-mail rieâng, mieãn phí, taïi
nhieàu ñòa chæ khaùc nhau, chaúng haïn Hotmail
(http://hotmail.com) hayYahoo (http://www.yahoo.com)
Caùc phoùng vieân chuù yù ñeán moät vaán ñeà ñaëc thuø
naøo ñoù coù theå ghi teân vaøo danh saùch nhaän e-mail
thöôøng xuyeân cuûa Internet news hay caùc nhoùm
chuyeân thaûo luaän veà vaán ñeà ñoù, goïi laø ‘’listservs’’
(dòch vuï danh saùch). Listservs göûi e-mail thöôøng
xuyeân ñeán cho caùc thaønh vieân trong nhoùm. Caùc thö
ñieän töû naøy chöaù ñöïng nhöõng lôøi bình luaän cuûa caùc
thaønh vieân trong nhoùm, hoaëc tin töùc vaø caùc baøi vieát
lieân quan ñeán ñeà taøi ñoù. Chaúng haïn, neáu baïn löu yù
ñeán Campuchia, baïn coù theå ghi danh vaøo Camnews
(qua ñòa chæ: http://www.cambodia.org/news/index.html).
Neáu baïn quan taâm ñeán Myanmar, haõy ghi danh vaøo
Burmanet (qua ñòa chæ: http://www.burmanet.org) .
Khoâng phaûi traû leä phí.
Tuy nhieân, haõy coi chöøng...
Baïn phaûi caån thaän khi duøng caùc döõ kieän treân
Internet vaøo baøi cuûa baïn, cuõng gioáng nhö khi duøng
caùc nguoàn tin khaùc vaäy.
Baïn phaûi chaéc chaén laø ñòa chæ treân maïng ñoù coù
theå tin ñöôïc. Nhieàu ñòa chæ hay trang chuû treân maïng
Internet chöùa ñöïng caùc tin töùc thieân vò hoaëc khoâng
ñuùng. Moät vaøi ñòa chæ do caùc ñaûng chính trò hay phe
nhoùm duøng ñeå tuyeân truyeàn cho söï nghieäp cuûa hoï.
Caùc ñòa ñieåm khaùc treân maïng coù theå khoù tin chæ vì
chuùng khoâng ñöïôc thieát keá vaø thoâng tin caån thaän.
Khi duøng e-mail ñeå phoûng vaán, baïn neân chaéc
chaén raèng baïn bieát ai laø ngöôøi traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa
baïn. Ñöøng trích töø nhöõng e-mail qua laïi vaø nhöõng lôøi
thaûo luaän cuûa caùc nhoùm khaùc nhau maø khoâng xin
pheùp tröôùc.
140
Chöông 16: Maïng Internet