Herbarium presentation for wrightia religiosa from 334 traimudomsuksa school

1. HERBARIUM
พืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
ตามโครงการอนุรักษ์พันธุพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า
กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี
พืชตัวอย่างที่ศึกษา : ต้นโมก (Water Jasmine)

2. ครูผู้สอน
ครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์

3. แนะนาสมาชิกในกลุ่ม
1.นางสาวปราณปรียา สิตะโปสะ เลขที่ 13 ห้อง 334
2.นายกฤษธนพล จินตรานันท์ เลขที่ 25 ห้อง 334
3.นายทายุต สหัชพงษ์ เลขที่ 31 ห้อง 334
4.นายภัทรพล อาชีวระงับโรค เลขที่ 39 ห้อง 334
5.นายรัฐกิตติ์ วสุภิรมย์คณากุล เลขที่ 40 ห้อง 334

4. คานา
รายงานลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน
เตรียมอุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษ์พันธุพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริสมเด็จ
พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีเป็น
ส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีจุดประสงค์เพื่อให้นักเรียนได้
ศึกษาข้อมูลพืชในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โดยทางผู้จัดทาได้ทาการเลือกต้นโมก
เป็นพืชตัวอย่างจากนั้นมีการศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับต้นโมกรวมถึงได้มีการ
จัดทา Herbarium ของต้นโมกเพื่อเก็บรักษาตัวอย่างของพืชไว้ให้นานที่สุดเพื่อศึกษา
ต่อไป

5. สารบัญ
หัวข้อ หน้า
รายละเอียดเกี่ยวกับพืชตัวอย่าง 6
บรรณานุกรม 16
กิตติกรรมประกาศ 17
ภาคผนวก 18-19

6. รายละเอียดทั่วไป
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Wrightia religiosa
ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE
ชื่อสามัญ : Water jasmine
ชื่อท้องถิ่น : ต้นโมก

7. ประวัติการค้นพบและแพร่กระจาย
ต้นโมกมีถิ่นกาเนิดอยู่แถวเอเชียเขตร้อนในประเทศไทยมักพบต้นโมกขึ้นอยู่ตามธรรมชาติ
ในป่าดงดิบ และป่าที่มีความชุ่มชื้น คนไทยนิยมปลูกโมกมานานแล้ว ทั้งตามวัดและตาม
บ้าน หากสังเกตชื่อชนิดของโมกซึ่งก็คือ Religiosa แสดงให้เห็นว่าต้นโมกมีความ
เกี่ยวข้องกับศาสนา หรือพบตามศาสนถานได้ มีคนสันนิษฐานว่าต้นโมกนั้นได้ถูกนาเข้า
มาตั้งแต่สมัยของ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) เนื่องจากในหนังสือ
อักขราภิธานศรับท์ของหมอปรัดเลพ.ศ. 2416 ได้มีการบรรยายไว้ว่า “โมก : เป็นต้นไม้
อย่างหนึ่งมีดอกหอม คนมักปลูกไว้ริมเรือนชุม” แสดงว่าคนไทยเมื่อสมัย 128 ปีก่อน
โน้น ก็นิยมปลูกต้นโมกไว้ในบริเวณบ้านเช่นกัน

8. บริเวณที่พบโดยทั่วไป
ต้นโมกมีถิ่นกาเนิดอยู่แถวเอเชียเขตร้อนในประเทศ
ไทยมักพบต้นโมกขึ้นอยู่ตามธรรมชาติในป่าดงดิบ
และป่าที่มีความชุ่มชื้น

9. ลักษณะของลาต้น (Stem)
ต้น เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลาต้น
มีความสูงประมาณ 5-12 เมตร ผิวเปลือกสี
นาตาลดา ลาต้นกลมเรียบมีจุดเล็ก ๆสีขาว
ประทั่วต้น แตกกิ่งก้านสาขาออกรอบลา
ต้นไม่เป็นระเบียบ

10. ลักษณะของราก (Root)
เป็นรากฝอยสีน้าตาลแทง
ลึกลงในดิน
เป็นรากใต้ดิน

11. ลักษณะของใบ (Leaf)
ใบ ใบเดียวออกเรียงกันเป็นคู่ตามก้านใบ
ลักษณะใบ เป็นรูปไข่ รี ปลายใบมนแหลม
โคนใบแหลม ขอบใบเรียบ เนื้อใบบางสี
เขียว ขนาดใบกว้างประมาณ 2 เซนติเมตร
ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร

12. ลักษณะของดอก (Flower)
ดอก ออกดอกเป็นช่อสั้น ๆ อยู่ตาม
ปลายกิ่ง ช่อหนึ่งมีดอก 4-8 ดอก ดอก
จะคว่าหน้าลงสู่พื้นดิน มีกลีบ
ดอก 5 กลีบ มีสีขาวกลิ่นหอม ดอก
บานเต็มที่มีขนาด
ประมาณ 2 เซนติเมตร

13. ลักษณะของผล/เมล็ด
รูปทรงกระบอกจะออกมาเป็นคู่
ลักษณะโค้งงอเข้าหากัน ภายในมี
เมล็ดเรียงอยู่เป็นจานวนมาก ขนาด
ความยาวของฝักประมาณ 10-
15 เซนติเมตร

14. ข้อมูลอื่นๆ
สรรพคุณของโมกบ้าน
1.เปลือกเป็นยาช่วยทาให้เจริญอาหาร (เปลือก)
2.ยางจากต้นใช้เป็นยาแก้โรคบิดที่มีอาการเลือดออก (ยาง)
3.ดอกเป็นยาระบาย (ดอก)
4.เปลือกช่วยรักษาโรคไต (เปลือก)
5.ใบใช้ขับน้าเหลือง (ใบ)
6.ยางใช้เป็นยาแก้พิษงูและแมลงกัดต่อย (ยาง)
7.รากมีรสเมามัน ใช้ปรุงเป็นยารักษาโรคผิวหนังจาพวกโรคเรื้อนและคุดทะราด (ราก)

15. ข้อมูลอื่นๆ
ประโยชน์ของโมกบ้าน
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป มีใบสวยงาม ดอกหอมนิยมปลูกไว้ประดับสวน ปลูกริมน้าตก ลาธาร ริมทะเล หรือปลูกลงใน
กระถางเป็นไม้แคระหรือบอนไซหรือปลูกเป็นแถว ๆ เพื่อบังสายตา โดยจะทิ้งใบในช่วงฤดูหนาวทนร่มได้ดี จึงปลูกในอาคาร
ได้นาน สามารถควบคุมการออกดอกได้ด้วยการควบคุมการให้น้าและปุ๋ ยอย่างเหมาะสมและสามารถตัดแต่งให้เป็นรูปทรงที่
สวยงามได้ตามต้องการการตัดแต่งทรงพุ่มต้องทาอย่างสม่าเสมอเพราะจะทาให้เป็นทรงพุ่มแน่นสวยงามแต่จะไม่ค่อยออก
ดอกให้ชม และควรปลูกในพื้นที่กลางแจ้งเพราะการปลูกในที่มีแสงแดดไม่เพียงพอจะทาให้ต้นสูงชะลูดและไม่ค่อยออกดอก
ดอกนิยมนาไปสกัดกลิ่นหอมทาเป็นน้าอบไทยหรือน้าปรุงคนไทยโบราณเชื่อว่าหากบ้านใดปลูกต้นโมกไว้เป็นไม้ประจาบ้าน
จะทาให้เกิดความสุขบริสุทธิ์ สดใส เพราะคาว่าโมกนั้นมีเสียงพ้องกับคาว่า “โมกข์” หรือ “โมกษ์” นั้นหมายถึงความหลุดพ้น
จากกิเลสและทุกข์ทั้งปวงซึ่งเป็นความหมายเดียวกับนิพพานนั่นเองนอกจากนี้ยังเชื่อว่าจะช่วยคุ้มครองป้องกันภัยทั้งปวง
(โดยเฉพาะกับชาวราศีพฤษภ(15 พ.ค.-14มิ.ย.))และเพื่อความเป็นสิริมงคลให้ปลูกต้นโมกไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือและ
ผู้ปลูกควรปลูกในวันเสาร์

16. บรรณานุกรม
นานาการ์เดน. (2009). ลักษณะพฤกษศาสตร์ของโมก. [ระบบออนไลน์]
https://www.nanagarden.com/topic/3637(21 (21 กันยายน 2563).
Apocynaceae. (2012). ต้นโมก . [ระบบออนไลน์]
http://www.rspg.or.th/plants_data/kp_bot_garden/kpb_01-13.htm (21 กันยายน
2563).

17. กิตติกรรมประกาศ
รายงานการศึกษาลลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียม
อุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริสมเด็จพระเทพฯ ฉบับนี้สาเร็จ
ลุล่วงได้ด้วยความกรุณาของอาจารย์อาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์ อาจารย์ผู้สอนวิชาชีววิทยา 3 (ว 30243) ที่
ได้ให้คาเสนอแนะ แนวคิด ตลอดจนวิธีแก้ปัญหาต่างๆมาโดยตลอด จนงานศึกษาลักษณะทาง
พฤกษศาสตร์ของพืช ตัวอย่างเล่มนี้เสร็จสมบูรณ์ ผู้ศึกษาจึงขอกราบขอบพรคุณเป็นอย่างสูง
ขอกราบขอบพระคุณคุณพ่อ คุณแม่ และผู้ปกครองที่ได้ให้คาปรึกษาด้านต่างๆและช่วยจัดหาวัสดุอุปกรณ์
ในการคเก็บตัวอย่างพืช รวมทั้งเป็นกาลังใจที่ดีเสมอมา
สุดท้ายขอขอบคูณเพื่อนๆที่ช่วยให้คาแนะนาดีๆ เกี่ยวกับการเลือกพรรณไม้และการทารายงานในครั้งนี้
จนทาให้รายงานฉบับนี้สาเร็จลุล่วงไปได้

18. ภาคผนวก
การเลือกพืชตัวอย่างในการทา Herbarium การทาอุปกรณ์เก็บรักษาตัวอย่าง

19. ภาคผนวก
การส่งตรวจ