English kessin

1. “AZƏRBAYCAN XƏZƏR DƏNİZ GƏMİÇİLİYİ” QSC
“AZƏRBAYCAN DÖVLƏT DƏNİZ AKADEMİYASI” PHŞ
“Gəmi elektroavtomatikası” kafedrası
“Elektrık ölçmələri və vasitələri» fənnindən
Qrup: 072A
Tələbə: Novruzlu Tuncay
Müəllim: Allahverdiyeva Aynurə
BAKI – 2024

3. FERRODİNAMİK ÖLÇMƏ CİHAZI
FERRODİNAMİK ÖLÇMƏ CİHAZI – elektrik
kәmiyyәtini (mәs., cәrәyan şiddәtini,
gәrginliyi) ölçmәk üçün cihazdır. İş prinsipi
ferromaqnit içlikdә yerlәşdirilmiş mütәhәrrik
vә hәrәkәtsiz iki (vә ya daha çox) cәrәyanlı
sarğacın maqnit sahәlәrinin qarşılıqlı tәsirinә
әsaslanır.

4. F.ö.c., әsasәn, 50– 500 Hs tezlikli dәyişәn
cәrәyan dövrәlәrindә, bәzәn dә sabit cәrәyan
dövrәlәrindә ölçmә aparmaq üçün ampermetr,
voltmetr, vattmetr kimi tәtbiq edilir. Fazaların
sürüşmә bucaqlarını vә tezliyi ölçәn cihazlarda
tәtbiq edilәn ferrodinamik loqometrlәr dә geniş
yayılmışdır. Fırlanma momentinin böyük, xarici
maqnit sahәsinin tәsirinin az olması F.ö.c.-nın
әsas xüsusiyyәtlәridir. F.ö.c.-nın ölçmә hәddini
genişlәndirmәk üçün ölçü
transformatorlarından istifadә edilir.
FERRODİNAMİK ÖLÇMƏ CİHAZI

5. AMPERMETR
Ampermetr bir elektrik dövrәsindәn
keçәn elektrik cәrәyanının
intensivliyini ölçәn bir cihazdır.
Daxili müqavimәti çox kiçik
olduğundan cәrәyanı ondan keçirә
bilir. Buna görә dә dövrәyә ardıcıl
olaraq qoşulur. Əgәr o, voltmetr kimi
dövrәyә paralel bağlanarsa, dövrәdә
qısaqapanma vәziyyәti yaranacaq.

6. VOLTMETR
Voltmetr elektrik dövrәsindә iki
nöqtә arasındakı potensial fәrqi
(gәrginliyi) ölçmәk üçün istifadә
olunan ölçü alәtidir. Voltmetr
potensial fәrqin ölçülәcәyi iki nöqtә
arasındakı dövrәyә paralel
bağlanmalıdır. Voltmetr dövrә
üzәrindә bir dairәdә yazılmış «V»
hәrfi ilә göstәrilir. Onun vahidi
voltdur.

7. VOLTMETR
Voltmetrin daxili müqavimәti çox yüksәk
qiymәtә malik olduğundan, voltmetr
dövrәyә paralel qoşulduqda ondan keçәn
cәrәyan çox az olur. Bu şәkildә potensial
fәrqin ölçülmәsi ölçülәcәk uclar
arasındakı cari dәyәr dәyişdirilmәdәn
hәyata keçirilir. Əgәr voltmetr dövrәyә
ardıcıl qoşularsa, onun daxili müqavimәti
yüksәk olduğundan voltmetrdә gәrginlik
düşmәsi baş verir. Nәticәdә ölçmә
nәticәsi sәhvdir vә dövrәdә açıq dövrә
vәziyyәti yaranır.

8. Maqnit-elektrik ölçmә mexanizmini ampermetr kimi
birbaşa dövrәyә qoşduqda nisbәtәn kiçik
cәrәyanları ölçmәk olur. Çәrçivә dolağının nazik
naqilini vә spiral yayları 20-30 mA-dәn artıq
cәrәyanla yüklәmәk olmaz ona görә dә maqnit-
elektrik ölçmә mexanizmindәn mikro vә
milliampermetr kimi istifadә olunur.
Maqnit-elektrik ampermetrlər

9. Elektromaqnit ampermetrlər
Elektromaqnit ampermetrlәrdә sarğacın sarğılar
sayı cәrәyanın nominal qiymәtindә hәrәkәt edәn
hissәsinin tam yerdәyişmәsini tәmin etmәk üçün
seçilir. Elektromaqnit ampermetrlәr stasionar vә
qeyri-stasionar hazırlanır. Birincicilәr müәyyәn
birhәdli, ikincilәr isә çoxhәdli olub, ölçmә
mexanizminin sarğacı bir neçә seksiyalı
hazırlanır. Elektromaqnit ampermetrlәrin ölçmә
hәddi cәrәyan transformatorlarının kömәyi ilә
genişlәndirilir.

10. VATTMETR
Vattmetr elektrik dövrəsindəki gücü birbaşa ölçməyə
imkan verən bir ölçü cihazıdır. Elektrik dövrəsində
gücü ölçmək üçün həmin dövrədən keçən cərəyan və
gərginliyin dəyərləri bilinməlidir. Buna görə də,
vattmetr qoşulduğu dövrənin həm cari dəyərini, həm
də gərginlik dəyərini ölçür və dövrənin gücünü
vermək üçün bu iki dəyəri çoxaldır.