Breve presentación sobre o período de entreguerras para 4º curso de ESO.

1. 7. O período de entreguerras

2. Índice:
● Que imos estudar?
● 1. As relacións internacionais (causas da II GM)
● 2. A economía. Da prosperidade á Gran Depresión
● 4. O ascenso dos totalitarismos
● 5. O fascismo, o nazismo e o estalinismo.
● 6. A arte de entreguerras.

3. 1. As relacións internacionais (1919-39)
● As relacións internacionais no período de entreguerras atravesan por 3
etapas:
1. Tensión provocada por:
a. Descontento de Italia (vitoria mutilada->irrendentismo) e Alemaña
(impago das reparacións provoca en 1923 ocupación franco-belga do Rhur
e crise hiperinflacionaria)
b. Triunfo da Revolución Rusa e consolidación da URSS (medo á
revolución)
c. Crise posbélica (débedas interaliadas e abandono do patrón ouro)
2. Distensión, grazas a:
a. (1924) Plan Dawes. Préstamos de EUA a Al para pagar as reparacións.
b. (1925) Acordos de Locarno. Al acepta fronteiras occ e ingresa en SdN(26)
c. (1928) Pacto de Briand-Kellog. Renuncia á guerra.
3. Volta á tensión, debido a:
a. Crise do 1929 que se espalla desde EUA ao resto do mundo (st Al)
b. Política exterior agresiva das potencias do Eixe (Italia, Alemaña, Xapón)
c. Guerra civil española

4. 1. As relacións internacionais (1919-39)

5. 2. A economía. Da prosperidade á crise.
● 2.1 Os “felices anos vinte”
● Prosperidade económica entre 1924-1929 en EUA convertida na
1ª potencia económica (1º produtor industrial e acreedor mundial)
trala I GM.
● Bases desta prosperidade:
− Desenvolvemento da industria: fordismo, sistema de produción
en cadea e masiva de automóbiles, electrodomésticos e outros
bens.
− Sociedade de consumo de masas: publicidade, venda a prazos e
créditos ao consumo.
− Investimentos en bolsa: particulares, empresas e bancos compran
accións na bolsa facendo subir o seu prezo sen parar.

6. 2. A economía. Da prosperidade á crise.
● 2.1 Os “felices anos vinte”
● Prosperidade = confianza no sistema capitalista
que permite:
− Aumentar o consumo e gozar de bens e servizos.
− Modo de vida frívolo: moda extravagante; Música
popular e bailes aloucados (jazz, charleston);
Espectáculos de masas (cine, cabaré, teatro); Paixón
pola velociade...

7. 2. A economía. Da prosperidade á crise.
● 2.2 A crise de 1929. O crac da Bolsa de Nova York
● Fin da prosperidade en 1929. Crise de sobreprodución e subconsumo + especulación bolsista.
● Durante a I G.M.
○ Abastecer a países belixerantes = aumento da produción:
■ ↑ agricultura ↑ industria
● Fin da I G.M.
○ ↓ da demanda = acumulación de stocks = ↓prezos = perdas
● Situación real das empresas ≠ valor accións na Bolsa (sobrevaloradas=burbulla)
● Clima de desconfianza -> “Xoves negro” (24/10/1929)
● Venda masiva de accións = ↓ prezo acción = crac da Bolsa de N.York= afundimento de
empresas e ruína de investidores

8. 3. A economía. A Gran Depresión.
● 3.1 A xeneralización da crise
● Creba da Bolsa De N. York -> depresión xeneralizada en EE.UU.
− Millóns de persoas perden diñeiro e aforros
− Creba de bancos (perderon fondos investidos en accións e os créditos
concedidos para adquirilas)
− Ruína de industrias e agricultores pola falta de crédito e de demanda.
− Paralización do comercio exterior coa volta ao proteccionismo.
● Entre 1930 e 1931 a crise difúndese de EE.UU. ao resto do
mundo (Europa, Asia e Latinoamérica) mediante dous
mecanismos, repatriación capitais e redución importacións,
converténdose na Gran Depresión.

9. 3. A economía. A Gran Depresión.
● 3.2 As consecuencias da crise :
● Economía
− ↓ Demanda -> ↓Produción agraria e industrial
− Proteccionismo -> ↓Comercio exterior
− Rexeitamento do capitalismo entre clases medias e traballadoras
● Poboación
− Detivo o seu crecemento
− Restricións á inmigración-> ↓Migracións transoceánicas
● Sociedade
− ↑ paro e desigualdades sociais
− Do optimismo -> pesimismo e desconfianza no progreso
● Política
− Desprestixio da democracia parlamentaria que non soubo evitar nin solucionar a crise.
− Auxe de ideoloxías autoritarias e totalitarias.

10. 3. A economía. A Gran Depresión.
● 3.3 As propostas de solución
● Medidas clásicas:
− Autarquía.
− Políticas deflacionistas.
− Proteccionismo.
● Propostas de J. M. Keynes = intervención de Estado na economía.
− New Deal (Novo Acordo) de F.D. Roosevelt en EE.UU.
● Estado estimula: Investimento, emprego e consumo
− Control de:
● Bancos -> créditos a baixo interese
− Subvencións á agricultura e a industria (↓produción>↓stocks)
− Salarios mínimos e xornadas máximas
− Seguros de desemprego
− Obras públicas

11. 4. O ascenso dos totalitarismos
● 4.1 A crise da democracia e o ascenso do totalitarismo
● Entreguerras (1919-39)-> desprestixio da democracia
parlamentaria (I GM>crise postbélica>Gran Depresión).
● A democracia liberal e o sistema parlamentario
mantéñense en EUA, R.U. , Francia e N. de Europa.
● No centro, sur e Leste de Europa impóñense réximes:
− Autoritarios.
− Totalitarios: fascismo en Italia e nazismo en Alemaña.
● Partido único e control social total.
● Apoio das clases medias empobrecidas pola crise; do gran capital para
frear o comunismo; excombatentes e parados; sectores máis
conservadores.

12. 4. O ascenso dos totalitarismos
● 4.2 Os trazos dos totalitarismo
● Sistema político autoritario.
− Partido único> líder carismático >violencia contra oposición (policía política)
● Control estatal da economía e a sociedade.
− Estado dirixe economía (declárase anticapitalista e anticomunista).
− Control da sociedade (propaganda, censura, educación)
● Desigualdade.
− Superioridade membros partido>resto; homes>mulleres;raza aria>resto
● Irracionalismo.
− Fanatismo e obediencia cega.
● Ultranacionalismo.
− Grandeza da propia nación>espazo vital
● Militarismo.
− Guerra>poder e prestixio

13. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.1 O fascismo en Italia
● Causas:
● Descontento polos acordos de paz trala I GM
(vitoria mutilada)
● Crise posbélica: paro, inflación, conflitividade
social (folgas, movementos revolucionarios -bienio
rosso-).

14. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.1 O fascismo en Italia
● Fascismo:
● Líder: Benito Mussolini (Duce).
● Partido Nacional Fascista (PNF) 1921
● Grupo paramilitar: “Camisas negras”-> reprimir o
movemento obreiro.
● Apoio de grandes propietarios, pequena burguesía,
Igrexa e do Rei Vítor Manuel III.

15. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.1 O fascismo en Italia
● Toma do poder (1922)
− Intervención dos Fascios contra os sindicatos e as folgas
− Marcha sobre Roma=Presión ao goberno para reclamar o poder> o rei
noméao xefe do goberno
● Estado corporativo (Desde 1925. Leis fascistísimas)
− Ditadura fascista -> Il Duce (Mussolini) asume todo o poder
− Restrinxe liberdades
− Prohibe partidos políticos. Réxime de partido único, o PNF
− Policía política (OVRA) para reprimir calquera oposición.
− Dirixe a economía (plan cuatrienal)
− Control social> propaganda e censura

16. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.2 O nazismo en Alemaña
● Causas:
− Debilidade da República de Weimar (1918-33) e
descontento por:
− Humillación no Tratado de Versalles (diktat).
− Crise económica posbélica: paro, hiperinflación,
conflitividade social (movementos revolucionarios).

17. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.2 O nazismo en Alemaña
● Nazismo
● Líder: Adolf Hitler (führer)
● Partido: NSDAP (Partido Nacionalsocialista dos
Traballadores alemáns).
● Organización paramilitar: SA (Seccións de Asalto)
dedicada a combater aos comunistas.
● Apoio de:
− Clases medias arruinadas polas crises económicas.
− Capitalistas contrarios ao comunismo

18. 5. O fascismo e o nazismo
● 5.2 O nazismo en Alemaña
● Toma do poder:
− 1923 Putsch de Múnic. Golpe de Estado fracasado (Hitler encarcerado redacta Mein
Kampf)
− 1932 o NSDAP obtén 13,8 millóns de votos.
− 1933 é nomeado chanceler de Alemaña.
● Proclama o III Reich.
− Férrea ditadura: prohibe partidos e sindicatos e anula os dereitos e liberdades
fundamentais.
− Control da economía.
− Educación, cultura e arte sometidas a propaganda e censura.
− Política racial (raza aria) antisemita.
− Política militarista: rearmamento, revisionismo de Versalles. Espazo vital
(lebensraum) e Anchluss. Golpes de forza que desembocarían na II GM.