4. Sporda kişilik araştırmalarını tetikleyen sorularsa;
-Sporcu olan ile olmayanların kişilik farklılıkları var
mı?
-Spor mu kişiliği yoksa kişilik mi sporu etkiliyor?
-Yarışmanın zorluğu içinde kim başarır kim
kaybeder,yada kim iyi bir takım sporcusu
olur,kim olimpiyatlarda madalya kazanabilir?
6. TREYT KURAMLAR
• Davranışın özel yada ayırıcı yanlarının
tanımlanmasına yönelik kuramlardır ve
ölçülebilen treytlerin bir araya
getirilmesiyle oluşturulmuşlardır.
7. DURUM KURAMLARI
• Bu kuram Freud’un kişilikle ilgili
düşüncelerinden kaynaklanır. Kurama
göre insanların fark edemedikleri “İTİ” VE
“GEREKSİNİMLERİ” vardır.Bunları
tanıyabilirsek farklı ortamlarda yapılan
davranışların tutarlılığını da görebiliriz.
8. SOSYAL DAVRANIŞ KURAMLARI
• Bu kurama göre insan davranışları
öğrenilmiş davranışlardır ve kişinin
davranışlarının anlaşılması için davranışın
özel ve ayırıcı yanlarının saptanması
gerekir. Bu amaçla da
davranışlarda,yaratılmış durumlara verilen
tepkilere bakılır ve kendini anlatma
tekniklerine başvurulur.
10. Nomothetik
• Bireyin belli kişilik örüntülerini inceler.
Bireyin davranışlarını hangi kişilik
özelliklerinin belirlediğinin araştırılmasıdır.
11. İDİOGRAFHİC
• Bireyin tüm yapısının düzenli olarak
incelenmesini ele alan çalışmalardır.
Kişiliği bütünlükçü bir yaklaşımla ele alır.
12. • Bu metodoloji ile yapılan çalışmalarda
1-bireysel nitelik ve eğilimler ölçülmeye
çalışılmıştır.
2-kişiliğin bütünleşmesine yönelik çalışmalar
yapılmıştır.
13. Bu çalışmalar için 3 tür
değerlendirme yöntemi kullanılır
• Kişinin yaşamında önemli olan olayların
kronolojik öyküsü
• Mülakat-karşılıklı görüşme
• Doğrudan davranışın gözlenmesi
14. Sporda kişilikle ilgili bir diğer metodolojik çalışma ise
Carlson 1971 tarafından ortaya atılmıştır.Carlson 3 ana
metod üzerinde durmuştur.
• Deneysel metod
• Korelasyonel metod
• Klinik model
15. Deneysel metod
• Bireyin içsel faktörlerinin önemini azaltarak
ve sosyal çevresel faktörleri işleyerek
genel insan davranışı yasalarını
keşfetmeyi araştırmaktadır.
16. Korelasyonel metod
• Herhangi bir deneysel maniplasyon
çalışma olmaksızın,farklı bireyler arasında
kişilik özelliklerindeki farklılıkların
mevcudiyetini araştırmaktadır.
17. Klinik metod
• Bireyin içindeki kişilik organizasyonu yada
kişilik özelliklerinin eşsizliğini anlamayı
araştırmaktadır.
18. 1950-74 1974-88
• Deneysel metod %10 %28
• Korelasyonel metod %89 %68
• Klinik metod %01 %04 oldu
Görüldüğü gibi başlarda korelasyonel metod un en yaygın
olarak kullanılmasına karşın ilerleyen yıllarda literatür
daha metodolojik bir dengeye doğru gitmektedir.
20. Sporda kişilikle ilgili bir 3üncü metodolojik çalışma
tanımlama yordama ve uygulamayla ilgili kişilik
çalışmalarıdır.
Kişilik araştırmacıları idiyografik yada
nomografik yaklaşımı benimseyebilirler ve
kişilik çalışmalarında deneysel
korelasyonel yada klinik metodolojisini
kullanabilirler. Peki ama bu kişilik
araştırmaları ile uğraşmamızın nedenleri
nelerdir?
Bunu 3 sınıfa ayırabiliriz:
21. • Tanımlamaktır: kişiliğin statik tanımıdır.
Örneğin müsabaka kaygısı konusunda
bireysel spor yapanlar ile tk sporu
yapanların farklılaşıp farklılaşmadıklarını
belirtmektedir.”insanların ne gibi
olduklarını verir”
22. • Yordalamaktır: insanların ne yaptığını verir.
Örneğin sürekli kaygısı yüksek sporcuların
müsabakada performans ve durumluluk
kaygı açısından sürekli kaygısı düşük
olanlardan farklılaşıp farklılaşmadığını
belirlemektedir.
23. • Uygulamadır: insanların nasıl değiştiğini
incelemek için uygulama yapmaktadır.
Örneğin sporcuların kendine güven ve
benlik saygısı üzerine psikolojik beceri
antrenmanının etkilerini belirlemektedir.
25. Sporda kişilik çalışmalarında 2
hedef vardır
• Kişilik gelişiminde sporun belirleyici rolü
spor kişilik gelişiminde etkilimi?vb. böyle
ise sporun teropatik bir değeri vardı(spora
katılım şiddet davranışını azaltır savı bu
hedef içerisinde değerlendirilir.)
26. • Sportif performansta kişiliğin belirleyici rolü
Spor dalına özel kişilik özellikleri var
mı?Bireyler kişiliklerine uygun sporlarımı
seçerler?Böyle ise performansı
kolaylaştırıcıdır.
27. Sporda kişilikle ilgili yapılan
araştırmalar
• 1980 li yılların başında yapılan çalışmalar.
Sporcu ve sporcu olmayanların
farklılaştığını ortaya koymaya yönelikti ve
sporcuların
Heyecan arayışları
Dışa dönüklükleri
Algılama biçimleri bakımından farklılaştıkları
ortaya konmuştur.(Kane 1980)
28. • Türkiyede 435 sporcu ile yapılan bir çalışmada
(1988)ise;
Sporcuların sporcu olmayanlara göre daha ;
Maceracı
Risk alabilen
Dikkat yoğunlaşımı iyi
Hırslı
Kazanma gücü yüksek
Sorumluluk üstlenebilen
Kişilik özelliklerini sergiledikleri görülmüştür.
29. • Williamson 1980. başarılı ve daha az
başarılı sporcularla yapmış olduğu
çalışmasında elde ettiği sonuçlar ise
aşağıdaki gibidir.
BAŞARILI SPORCULAR DAHA AZ BAŞARILILAR
-Başat -yüksek heyecan
-Hırslı -kaygı
-Yeterli bir kendilik düzeyi -çöküntü
-Yüksek başarı isteği - yorgunluk
-konfizyon
32. • Yeteneğin belirlenmesi ve geliştirilmesi
farklı şeylerdir. Yeteneğin belirlenmesi
yetenekle ilgili bilgilerin toplanmasını
gerektirir. Bilgi toplanması ile ilgili ön
koşullar vardır.
33. 1-Politik organizasyon gerektirir.(milli eği.,
spor teşkilatı, basın yayın kuruluşlarının
hareketlenmesi üniversitelerle işbirliği
gerekir) bu bağlamda önce ,
a)Yetenek seçimi modeli oluşturulur
b)Daha sonra yetenekler yönlendirilir.
34. YETENEK MODELİ
Spor dalı ve özelliklerinin tanımlanması
İstatistik bilgi
Uygulama
Başarı
Yeni bilginin
değerlendirilmesi
35. YETENEK GELİŞİMİ VE REKREASYONEL SPORLARA
BAĞLI OLARAK YETENEK SEÇİMİ
10-12 yaş okul ve
kulup yarışmaları
Yetenek seçimi
13-16 yaş b.eğit.okul
ve kulup yarışmaları
Rekreasyonel
sporlar(yarışma)
Seçme (saha
testleri)
Seçme 13-16 yaş
gelişimin
değerlendirilmesi
(saha testleri)
Son seçme 13-16 yaş
lab.testleri saha testleri
Okul ve kulupte
genel antrenman
Kulup antrenman
programı
Elit sporlar prog.
Yetenek seçimi
y
a
r
ı
ş
m
a
