1. PROGRAM JELAJAH KEWANGAN ISLAM
Strictly Private & Confidential
RIBA, LARANGAN DARI ALLAH DAN RASUL
MOHD ZAMRI ZAEDAN
ISLAMIC BANKING AMBASSADOR, BANK ISLAM MALAYSIA BERHAD
BRANCH MANAGER, BANDAR BARU UDA
2. SENARAI TOPIK PERBINCANGAN
Page 2
1. HUKUM RIBA DALAM PERSPEKTIF PELBAGAI AGAMA
2. HADITH DAN AYAT AL-QURAN BERKENAAN LARANGAN RIBA
3. RIBA DI DALAM KEHIDUPAN HARI INI
4. KESAN RIBA PADA MANUSIA DISETIAP ALAM KEHIDUPAN
5. PERBEZAAN ANTARA PERBANKAN ISLAM DAN KONVENSIONAL
6. SENARAI KAJIAN KES
3. Page 3
PENDAHULUAN : UJIAN SITUASI
UJIAN
KERUGIAN
UJIAN
PERCAMPURAN
UJIAN
JARAK JAUH
A B C
5. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 1
HUKUM RIBA DALAM PERSPEKTIF
PELBAGAI AGAMA
6. Originating Department Page 6
AGAMA KRISTIAN
Lukas 6:34-5
AGAMA YAHUDI
Kitab Exodus Keluaran 22:25
Kitab Deoteronomy Ulangan 23:19
Kitab Levicitus Ulangan 23:20
Kitab Imamat 35:7
AGAMA HINDU
Teks Veda India Kuno (2.000-1.400 SM)
AGAMA BUDDHA
Teks Sutra (700-100 SM)
Jataka Buddha (600-400 SM)
RIBA DALAM PERSPEKTIF PELBAGAI AGAMA
AGAMA ISLAM
1 - Surah Ar-Ruum : 39
2 - Surah An-Nissa : 160
3 - Surah Ali-Imran : 130
4 - Surah Al-Baqarah : 278 - 279
Khutbah terakhir Nabi SAW
7. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 2
HADITH & AYAT AL-QURAN BERKENAAN
LARANGAN RIBA
8. RIBA : DOSA SEPERTI BERZINA DENGAN IBU BAPA SENDIRI
ُﮫﱠُﻣ أ ُﻞُﺟﱡ اﻟﺮ َِﺢْﻜﻨَﯾ ْ َن أ ُﻞْ ﺜِﻣ َﺎھُ َﺮْﺴﯾأ ًﺎﺑَﺎﺑ َن ْ ُﻮْﻌﺒَﺳ َ و ٌ َﺔَﺛﻼَﺛ َﺎﺑ ِ اﻟﺮ
“Riba itu ada 73 pintu (dosa). Yang paling ringan adalah semisal dosa seseorang
yang menzinai ibu kandungnya sendiri.”
(HR. Al Hakim dan Al Baihaqi dalam Syu’abul Iman. Syaikh Al Albani mengatakan bahwa hadits ini shahih
dilihat dari jalur lainnya)
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
1
9. “Satu dirham yang dimakan oleh seseorang dari transaksi riba sedangkan dia
mengetahui, lebih besar dosanya daripada melakukan perbuatan zina
sebanyak 36 kali.”
(HR. Ahmad dan Al Baihaqi dalam Syu’abul Iman. Syaikh Al Albani dalam Misykatul Mashobih
mengatakan bahwa hadits ini shahih)
RIBA : DOSA LEBIH BESAR DARI 36 KALI ZINA
ً َﺔﯿْﻧ َ ز َْﻦﯿِﺛَﻼَﺛ َ و ِﺔﱠِﺘﺳ ْ ﻦِﻣ ﱡﺪَﺷَ أ ُ َﻢْﻠﻌَﯾ َ ُﻮھ َ و ُﻞُﺟﱠ اﻟﺮ ُﮫُ ُﻠﻛْ َﺄﯾ ًﺎﺑ ِ ر ُ َﻢھ
2
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
10. “Rasulullah SAW melaknat pemakan riba, dan pemberi makan, penulis dan saksinya“
(Riwayat Abu Daud, no 3333, At-Tirmidzi & Albani : Hasan Sohih)
RIBA : RASULULLAH MELAKNAT GOLONGAN RIBA
َلَﺎﻗ َ و ،ِﮫْﯾَﺪِھَﺎﺷ َ و ُﮫَﺒِﺗَﺎﻛ َ و ُﮫَِﻠﻛُْﺆﻣ َ و َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ َﻞِآﻛ َ ﱠﻢ َﻠﺳ َ و ِﮫْﯿََﻠﻋ ُﷲ ﱠ َﻠﻰﺻ
َ ر ََﻦ َﻌﻟ
:
ٌاء َ َﻮﺳ ُْﻢھ
3
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
11. “Rasulullah s.a.w pernah bersabda: “Empat (macam manusia) tidak Allah s.w.t. masukkan mereka ke syurga dan
tidak akan merasai kenikmatannya, peminum arak, pemakan riba, menzalimi (memakan) harta anak-anak yatim
dengan tiada hak dan derhaka pada ibu bapanya”
(Riwayat Al-Hakim)
RIBA : PELAKSANA RIBA TIDAK AKAN MASUK SYURGA
4
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
12. Sabda Rasulullah SAW dari Ibn Mas’ud r.a.:
“Sesungguhnya Riba walaupun lumayan (dari sudut kuantiti) tetapi
hasilnya ia akan membawa kepada sedikit dan papa.”
(HR Ahmad; Al-Hakim mengatakannya sahih, Ibn Hajar mengatakan sanadnya hasan (Fath al-
Bari, 4/399)
RIBA : MENGHILANGKAN KEBERKATAN KEHIDUPAN DAN HARTA
5
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
13. Berkatalah Ibnu Abbas r.a.:
“Tidak diterima dari pemakan riba sedekahnya, hajinya, jihadnya dan
persaudaraannya.”
(Al-Jami’ li Ahkamil Quran, Al-Qurtubi, 3/362 ; Az-Zawajir ‘An ‘Iqtiraf al-Kabair , ibid, 1/224)
RIBA : UMPAMA API YANG MEMBAKAR DEDAHAN AMAL MA’RUF
6
HADITH NABI SAW MENGENAI LARANGAN RIBA
14. RIBA : ALLAH DAN RASUL MENGISYTIHARKAN PERANG TERHADAP PENGAMAL RIBA
َْﻦﯿِﻨِﻣُْﺆﻣ ْ ُﻢْﺘﻨُﻛ ِْن إ َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ َﻦِﻣ َ ِﻲﻘَﺑ ﺎَ ﻣ واُ َرذ َ و َﷲ ُﻮاﱠﻘاﺗ ُﻮاﻨَ آﻣ َْﻦﯾِﺬﱠ اﻟ ﺎ
َﯾ
.
ِﮫِﻟ ْ ُﻮﺳ َ ر َ و ِﷲ َﻦِﻣ ٍب ْ ﺮَِﺤ ﺑ ُﻮاﻧَذْ َﺄﻓ ُﻮا َﻠ ْﻌَﻔﺗ ْ َﻢﻟ ْ ِن َﺈﻓ
َن ْ ُﻮَﻤﻠْ ُﻈﺗ َﻻ َ و َن ْ ُﻮِﻤﻠْ َﻈﺗ َﻻ ْ ُﻢﻜِﻟا َ ﻮَْﻣ أ ُ س ْ ُوءُ ر ْ ُﻢﻜََﻠﻓ ُْﻢْﺘﺒُﺗ ْ ِن إ
Firman Allah SWT:
“Wahai orang-orang yang beriman! Bertaqwalah kamu kepada Allah dan tinggalkanlah saki
baki riba itu, jika benar kamu orang- orang yang beriman. Maka jika kamu tidak mengerjakan
maka ketahuilah bahawa Allah dan Rasulnya akan memerangimu. Dan jika kamu bertaubat,
maka bagimu pokok hartamu; kamu tidak menganiaya dan tidak (pula) dianiayai.”
(Al-Baqarah: 278-279)
POTONGAN AL-QURAN MENGENAI LARANGAN RIBA
1
15. RIBA : KEKAL DIDALAM NERAKA SELAMANYA
َِﻚﻟذ ِ ّ َﺲ ْﻤ اﻟ َﻦِﻣ َُﺎنْﻄﯿﱠﺸاﻟ ُﮫُ ﱠﻄﺒَﺨَﺘَﯾ ِيﺬﱠ اﻟ ُ م ْ ُﻮَﻘﯾ ﺎَ َﻤﻛ ﱠ ِﻻ إ َن ْ ُﻮﻣ ْ ُﻮَﻘﯾ َﻻ َﺎﺑ
ْ ُﻮ ُﻠﻛْ َﺄﯾ َْﻦﯾِﺬﱠ اﻟ
ِ ﺑ
ْ ُﻢﱠﮭﻧَ ﺄ
ِﮫِّﺑ َ ر ْ ﻦِﻣ ٌ َﺔِﻈﻋ ْ ﻮَ ﻣ ُهَ ﺎءَﺟ ْ ﻦَ َﻤﻓ َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ َ مﱠ ﺮَﺣ َ و َ ْﻊﯿَﺒْ اﻟ ُﷲ ﱠﻞََﺣ أ َ و َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ ُﻞ
َﺒْ اﻟ ﺎَ ﱠﻤﻧِ إ ُﻮا َﺎﻟﻗ
َن ْ ُوﺪِﻟَﺎﺧ ﺎَ ِﯿﮭﻓ ُْﻢھ ِ ﱠﺎرﻨاﻟ ُﺎبَْﺤﺻَ أ َِﻚﺌُوﻟ َﺄﻓ َدَﺎﻋ ْ ﻦَ ﻣ َ و ِﷲ َﻰِﻟ إ ُهُ ﺮَْﻣ أ َ و َ َﻒﻠ
ََﻠﻓ َﻰ َﮭﺘْﻧَﺎﻓ
.
Firman Allah SWT:
“Orang-orang yang makan (mengambil) riba tidak dapat berdiri melainkan seperti berdirinya orang yang
kemasukan syaitan lantaran penyakit gila. Keadaan mereka yang demikian itu, adalah disebabkan mereka
berkata, sesungguhnya jual beli itu sama dengan riba. Sedangkan Allah menghalalkan jual beli dan
mengharamkan riba. Orang-orang yang telah sampai kepadanya larangan dari Rabbnya, lalu terus berhenti,
maka baginya apa yang telah diambilnya dahulu; dan urusannya kepada Allah. Orang yang mengulangi,
maka orang itu adalah penghuni-penghuni neraka; mereka kekal di dalamnya.”
(Al-Baqarah: 275)
2
RIBA : PENGAMAL RIBA KEKAL DI DALAM NERAKA SELAMANYA
POTONGAN AL-QURAN MENGENAI LARANGAN RIBA
16. RIBA : HILANG KEBERKATAN KEHIDUPAN DAN HARTA
ٍ ْﻢﯿِﺛَ أ ٍ ﱠﺎرَﻔﻛ ﱠﻞُﻛ ﱡﺐ ِ ُﺤﯾ َﻻ ُﷲ َ و ِتَﺎﻗَﺪﱠﺼاﻟ ِﻲ ﺑ ْ ُﺮﯾ َ و َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ ُﷲ ُﻖَﺤَْﻤﯾ
Allah SWT berfirman:
“Allah susutkan riba dan Ia pula mengembangkan (berkat harta yang dikeluarkan) sedekah-
sedekah dan zakatnya. Dan Allah tidak suka kepada tiap-tiap orang yang kekal terus dalam
kekufuran, dan selalu melakukan dosa.”
(QS Al-Baqarah: 276)
3
POTONGAN AL-QURAN MENGENAI LARANGAN RIBA
17. Originating Department Page 17
Ibn Abbas r.a. diriwayatkan pernah berkata:
“Akan dikatakan kepada pemakan riba di hari kiamat: “Ambillah senjata kamu untuk
berperang dengan Allah SWT.”
(Jami al-Bayan ‘An Takwil Ayyi Al-Quran, At-Tabari, 3/68 ; Ad-Durru Al-Manthur, As-Suyuti, 3/366)
PANDANGAN IBN ABBAS, IMAM ABU HANIFAH & IMAM MALIK
Berkatalah Abu Hanifah rahimahullah pula:
“Inilah ayat di dalam Al-Quran yang paling menakutkan.”
(Rujuk At-Tabari, Hamisyh An-Naisaburi, 4/73)
Imam Malik bin Anas rahimahullah pula berkata:
“Telah ku buka lembaran-lembaran Kitab Allah dan Sunnah Rasulullah SAW dan tidak ku
dapati (dosa) yang lebih buruk dari riba, kerana Allah SWT mengisytiharkan atau
mengizinkan perang ke atasnya.”
(Al-Jami’ Li Ahkam Al-Quran, Al-Qurtubi, 3/364)
18. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 3
RIBA DIDALAM KEHIDUPAN HARI INI
19. Originating Department Page 19
RIBA DI DALAM KEHIDUPAN HARI INI
PINJAMAN BERFAEDAH
INSURANS
SIMPANAN & PELABURAN
EMAS & MATAWANG
1
4
3
2
20. RIBA : SYARAT PERTUKARAN BARANG RIBAWI
ا َ و ِ ﺮْﱠﻤِﺎﻟﺘ ﺑ ُ ﺮْﱠﻤاﻟﺘ َ و ، ِ ِﯿﺮﱠﻌﺸِﺎﻟ ﺑ ُ ِﯿﺮﱠﻌﺸاﻟ َ و ِّ ُﺮﺒْ ِﺎﻟ ﺑ ﱡ ُﺮﺒْ اﻟ َ و ،ِﺔﱠﻀِﻔْ ِﺎﻟ ﺑ ُ ﱠﺔﻀِﻔ
ﱠھ ِﺎﻟﺬ ﺑ َُﺐھﱠ اﻟﺬ
ِْﻤ ﻟ
ُﺢْ ﻠ
ِ ْﺢ ﻠِْﻤ ِﺎﻟ ﺑ
:
ٌاء َ َﻮﺳ ِﮫِﯿﻓ ﻲِْﻄﻌُْﻤ اﻟ َ و ُ ﺬ ِ اﻵﺧ ،َﻰﺑ ْ َر أ ْﺪَﻘَﻓ َدا َ َﺰﺘْﺳا ْ َو أ َدا َ ز َْﻦ َﻤﻓ ،ٍﺪَﯿِ ﺑ ًَﺪاﯾ ٍْﻞ ﺜِﻤ
ِ ﺑ ًْﻼ ﺜِﻣ
Muslim meriwayatkan bahawa Rasulullah s.a.w. bersabda:
Emas dengan emas, perak dengan perak, gandum dengan gandum, barli dengan barli, garam
dengan garam, perlu sama berat dan tangan dengan tangan. Barang siapa yang menambah
atau meminta tambahan dia telah melakukan riba, orang yang mengambil dan orang yang
memberi adalah sama.”
[Sahih Muslim, Musaqah, Bab pertukaran dan jual beli emas dengan perak secara tunai, daripada Abu Sa’id al-Khudri]
7
22. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 4
KESAN RIBA KEPADA MANUSIA DI DALAM
SETIAP ALAM KEHIDUPAN
23. Page 23
PERJALANAN MANUSIA PELAKU RIBA
3
ALAM DUNIA
4
ALAM BARZAKH
5
ALAM MASYHAR
1. Dosa 36x zina.
2. Dosa zina dengan ibu.
3. Hilang keberkatan.
4. Tidak diterima sedekah.
5. Tidak diterima haji, jihad.
6. Laknat Allah dan Rasul.
Kisah mimpi Rasulullah SAW
Di alam barzakh, pelaku Riba
di sungai darah, berenang ke
tebing lalu dibaling dengan
batu, maka hancurlah mulut,
berulangkali sehingga kiamat.
1. Dibangkitkan dalam gila.
2. Diherdik untuk berperang.
3. 4 golongan tidak ke syurga.
4. Kekal dalam neraka Allah.
24. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 5
PERBEZAAN ANTARA PERBANKAN ISLAM
DAN KONVENSIONAL
25. Originating Department Page 25
Firman Allah SWT
َﺎﺑ ِّ اﻟﺮ َ مﱠ ﺮَﺣ َ و َ ْﻊﯿَﺒْ اﻟ ُ ّ ﱠﻞََﺣ أ َ و
“Dan dihalalkan jual beli dan diharamkan riba”
( Al-Baqarah : 275)
RUKUN JUAL BELI
1. Penjual
2. Pembeli
3. Barangan
4. Harga Jualan
5. Sighah
Kisah Nelayan
Kepentingan aqad
Serupa tapi tak sama
Kisah Nikah
Kepentingan aqad
sah dunia & akhirat
AQAD DALAM MUAMALAH PERBANKAN ISLAM
26. Originating Department Page 26
AQAD (QURAN & SUNNAH)
- Jual Beli, Ijarah (Sewa)
- Ujrah (Upah)
- Wakalah (Wakil) dll
A
B
AQAD PINJAMAN
PERBANKAN ISLAM
SUMBANGAN PERBANKAN ISLAM DALAM EKONOMI
27. Originating Department Page 27
SENARAI PERBANKAN ISLAM (TEMPATAN)
FULL PLEDGE ISLAMIC BANKING
1. BANK ISLAM MALAYSIA BERHAD
2. BANK MUAMALAT BERHAD
3. BANK KERJASAMA RAKYAT MALAYSIA BERHAD
4. AGROBANK MALAYSIA
SUBSIDIARY ISLAMIC BANKING
1. AFFIN ISLAMIC BANK BERHAD 6. HONG LEONG ISLAMIC BERHAD
2. ALLIANCE ISLAMIC BANK BERHAD 7. MAYBANK ISLAMIC BERHAD
3. AMBANK ISLAMIC BERHAD 8. PUBLIC ISLAMIC BANK BERHAD
4. CIMB ISLAMIC BERHAD 9. RHB ISLAMIC BANK BERHAD
5. HSBC AMANAH MALAYSIA BERHAD 10. BANK SIMPANAN NASIONAL
28. PROGRAM TANGGUNG JAWAB KORPORAT
CORPORATE RESPONSIBILITY PROGRAM
Strictly Private & Confidential
TOPIK PERBINCANGAN 6
SENARAI KAJIAN KES
29. Originating Department Page 29
SENARAI KAJIAN KES
KAJIAN KES 1
En. A telah membeli sebuah telefon bimbit yang berharga RM3,333 di Kedai NO Support dengan
bayaran balik secara ansuran selama 12 bulan melalui AEO Credit Sdn Bhd.
KAJIAN KES 2
En. B bekerja sebagai pegawai Bank. Dia telah menyesuaikan pembiayaan secara Islam untuk
pelanggan muslim manakala pinjaman konvensional kepada pelanggan non-muslim.
KAJIAN KES 3
En. C mempunyai akaun gaji di Perbankan Konvensional dan majikan beliau tidak membenarkan
akaun ditukar ke Bank lain.
30. Originating Department Page 30
KAJIAN KES 4
En. D menggunakan sampul duit raya daripada Perbankan Konvensional untuk diberikan kepada
anak buahnya.
SENARAI KAJIAN KES
31. JELAJAH KEWANGAN ISLAM – BANK ISLAM MALAYSIA BERHAD
Syafieqah 013 799 5088 syafieqah@bankislam.com.my
Siti Yuhanes 012 784 8654 syuhanes@bankislam.com.my
Muhammad Alfian 018 776 7172 malfian@bankislam.com.my
Nur Haleem 018 396 8848 nhaleem@bankislam.com.my
Noor Rahayu 018 388 8057 nrahayu@bankislam.com.my
“QUOTATION” PENYATUAN KEWANGAN
Nur Hazirah 011 2627 7565 nurhazirah@bankislam.com.my
MAKLUMAT / PEMBUKAAN AKAUN AL-AWFAR ATAU WAFIYYAH (ISLAMIC FD)
Abd Razak 019 769 0379 arazakw@bankislam.com.my
PENGURUSAN WASIAT, HIBAH, PELAN TAKAFUL & SEMAKAN POLISI TAKAFUL
Mohd Zamri 013 778 0199 mzamriz@bankislam.com.my
PERKONGSIAN ILMU RIBA DAN PERBANKAN ISLAM