amayanan
Artikulo
Usapan
Basahin
Baguhin
Baguhin ang wikitext
Tingnan ang kasaysayan
Mga kagamitan
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Ang katagang pamayanan o komunidad ay may dalawang magkaibang mga kahulugan. Ito ay maaaring isang pangkat ng nag-uugnayang mga tao, na nabubuhay na magkakalapit, na ang kalapitan ay ayon sa puwang, oras, o ugnayan. Ang pamayanan ay pangkaraniwang tumutukoy sa isang yunit na panlipunan o pakikipagkapwa na mas malaki kaysa sa isang tahanan, mag-anak, o pamamahay (kabahayan) na may pinasasaluhang karaniwang mga pagpapahalaga at may matibay na pagsasamahang panlipunan (kohesyong panlipunan). Ang kataga ay maaari ring tumukoy sa pambansang pamayanan o sa pandaigdigang pamayanan (pamayanang internasyunal). Ang pangalawang pangunahing kahulugan ng pamayanan ay ang pagiging isang pangkat ng mga organismo, maaaring ibang hayop na bukod pa sa tao, na may interaksiyon o ugnayan na namumuhay at nagsasalo ng isang kapaligirang may populasyon.
Sa mga pamayanang pantao, maaaring mayroong intensiyon (hangarin), paniniwala, likas na mga mapagkukunan, mga preperensiya (pagpili o paghihirang ng mga kagustuhan), mga pangangailangan, mga panganib o pakikipagsapalaran, at isang bilang pa ng ibang mga kondisyon o kalagayan, na pangkaraniwan at nakakaapekto sa katauhan ng mga nakikiisa o nakikilahok at ang antas ng kanilang kohesyon o pagsasamahan.
Magmula noong pagsilang o pagdating ng Internet, ang diwa ng pamayanan ay nabawasan ang pagkakaroon ng limitasyon o hangganang pangheograpiya, dahil sa ang mga tao ay birtwal na nakapagtitipon sa loob ng tinatawag na pamayanang "nasa linya" o online community sa Ingles, at may pinagsasaluhang pangkaraniwang mga hangarin kahit na saan man sila naroroon. Bago ang pagsapit ng Internet, ang mga pamayanang birtwal (katulad ng mga organisasyong panlipunan o akademiko) ay talagang mas limitado dahil sa mga kaampatan o kasalatan ng magagamit na mga teknolohiyang pangkomunikasyon at pangtransportasyon.
Ang salitang "komunidad", na nangangahulugang "pamayanan" ay mula sa wikang Kastila. Samantala, ang katumbas nito sa wikang Ingles na community ay nagbuhat sa Lumang Pranses na communité na hinango naman mula sa wikang Latin na communitas (cum, "may/magkasama" + munus, "alay/regalo/aginaldo"), isang malawak na kataga o katawagan para sa samahan o inayos na lipunan (organisadong kapisanan).[1]holding minea ating lipunang Filipino, isang salitang naglalaman ng malalim na kahulugan at halaga ang madalas nating maririnig at madama – ang komunidad.
Ito ay hindi lamang simpleng grupo ng mga tao na nagkakasama, kundi isang kolektibong yunit na nagtutulungan, nagmamahalan, at may pagkakaisa sa layuning mapabuti ang buhay ng bawat isa.
Sa artikulong ito, ating tatalakayin ang kahulugan ng komunidad at ilang halimbawa nito upang mas maunawaan natin ang kahalagahan nito sa ating pang-araw-araw na pamumuhay.
Mga Nilalaman
Ano ang Komunidad?
Mahalagang Bahagi ng Komunidad
Pakikipagkapwa-tao
Pakik
3. Layunin
1. Natutukoy ang kahulugan at kahalagahan
ng kamalayang ponolohiya/ponema sa
paghahanda sa pagbasa;
2. Naiisa-isa ang mga paraan na maaaring
gamitin sa paglinang ng kamalayang
ponolohiya/ponema;
3. Nasasabi ang koneksiyon ng kaalaman sa
ponolohiya sa pagbasa; at
4. Nakabubuo ng lesson activity sa pagtuturo
ng kamalayang ponolohiya at ponema.
4. Gabay na Tanong
1. Ano ang Kamalayang Ponolohiya?
2. Paano mo ihahambing ang Kamalayang
ponolohiya at ponema?
3. Ano ang kaugnayan ng kasanayang
kamalayang ponolohiya/ponema sa
pagkatuto ng pagbasa?
4. Paano itinuturo ang Kamalayang
ponolohiya at ponema?
5. Paano tinataya ang kasanayang Kamalayan
sa Ponolohiya/Ponema?
5. Gawain 1: Subukan Natin
‘to.
Pakinggan ang awiting Bahay Kubo
Sagutin:
1.) Anong mga salita ang magkatugma sa
unang taludtod ng kanta?
2.) Anong salita ang kaya mong ibigay?
6. Gawain 1: Subukan Natin
‘to.
3.) Anong literacy domain ang nililinang sa
gawaing ito?
4.) Paano mo itinuturo ang Kamalayang
Ponolohiya sa mga mag-aaral?
10. • Kamalayan sa Ponema---tiyak na kaalaman na ang
salitang bininigkas ay binubuo ng indibidwal na tunog
o ponema. Inaasahang kayang matukoy ng mag-aaral
ang bawat tunog na bumubuo sa bawat salita.
Halimbawa: ang salitang ‘aso’ ay binubuo ng tatlong
tunog o ponema na /a/s/o/.
Usap Tayo!
11. Kaugnayan ng Kamalayang Ponolohiya
sa Pagbasa
Ayon sa pag-aaral, ang mga batang may
sapat na kaalaman at pang-unawa na ang salita
ay binubuo ng mga ponema o tunog ay higit na
mas handa sa susunod na kasanayan: ang
decoding o panimulang pagbasa.
Usap Tayo!
https://www.readingrockets.org/helping/target/phonologicalphonemic
12. Usap Tayo!
•Phoneme---is a single sound that
maps to one or more printed letters. It
is the smallest sound in spoken
language.
•Phonetics---is a study of speech
sounds.
13. Gawain 2: Tanungan Tayo
Bumunot ng mga tanong sa loob ng kahon
at sagutin ito:
1. Anong kasanayan ang pinakapundasyon
sa pagbasa?
2. Bakit mahalagang malinang sa mga
maliliit na mga bata ang pakikinig sa
wika?
14. Gawain 2: Tanungan Tayo
3. Kailan dapat ituturo ang kamalayang
ponolohiya?
4. Anong makro skill ang ginagamit sa
pagkatuto/pag-aaral ng kamalayang
ponolohiya?
16. Mga Istratehiya sa Paglinang ng Kamalayang
Ponolohiya
❖ Pagtukoy ng mga tugma sa pamamagitan ng
Nursery songs at rhymes
Leron, leron sinta buko ng papaya
Dala-dala’y buslo sisidlan ng bunga….
Ako’y tutula Magtanim ay di biro
Mahabang mahaba Maghapong nakayuko,
Ako’y uupo Di naman makaupo
Tapos na po Di naman makatayo…
17. Mga Istratehiya sa Paglinang ng Kamalayang
Ponolohiya
❖ Tugmaan Gamit ang Larawan
18. ❖Pagpapantig
▪naibibigay ang bilang ng mga pantig sa
binigkas na salita
palakpak a/so, la/pis, pa/la/ka
counters (sticks, lego)
larong piko (bato, larawan)
Mga Istratehiya sa Paglinang
ng Kamalayang Ponolohiya
19. Mga Istratehiya sa Paglinang ng
Kamalayang Ponolohiya
❖Bilang ng salita sa pangungusap
Mabait ang kaibigan kong si Ara.
= = 6
Masaya ang aming bakasyon.
= 4
20. Kamalayan sa Ponema
Ayon sa pag-aaral, ang tahasang pagtuturo
ng kamalayang ponema at ang pagkakaroon ng
matibay na pundasyon nito sa mga mag-aaral
ay makatutulong sa matagumpay na pagbasa
at pagbaybay.
(Ball and Blachman, 1991;Lundberg, Frost, and
Petersen,1988;Yopp,1992)
21. Mga Istratehiya sa Paglinang
ng Kamalayang
Ponolohiya(Ponema)
❖Tunugan Tayo
Ibigay ang unang tunog ng mga salitang
bibigkasin:
mais mani mata mansanas
Tukuyin ang magkatulad na tunog sa mga
salita:
saging sapatos susi simba
22. Mga Istratehiya sa Paglinang
ng Kamalayang
Ponolohiya(Ponema)
•Tunugan Tayo
Sabihin ang salitang hindi kasali sa pangkat
manika mani mata susi
Pagbuo ng salita sa pamamagitan ng
pagsasama-sama ng mga tunog.
Anong salita ang s/u/s/i?
Ilang tunog mayroon ang salitang daga?
23. Mga Istratehiya sa Paglinang
ng Kamalayang
Ponolohiya(Ponema)
❖Chanting
m at a-----ma s at a-------sa
❖ Dagdag, Bawas
Anong salita ang mabubuo kapag tinanggal natin
ang t sa salitang dagat?
Anong salita ang mabubuo kapag dinagdagan
natin ng b ang aso?
24. Mga Istratehiya sa Paglinang ng
Kamalayang Ponolohiya(Ponema)
❖Una, Gitna at Hulihan
Ano ang unang tunog na inyong naririnig sa
mga salitang aso, ama, araw, alimango
Anong tunog ang naririnig sa gitna ng mga
salitang aso at asa?
Anong tunog ang naririnig sa hulihan ng mga
salitang asim, anim, langgam
26. Gawain 3: Try Mo!
1.)Ituro sa mga bata ang pagkilala ng
unang tunog ng ngalan ng nasa larawan:
2.) Pagtukoy ng bilang ng mga pantig sa
bawat salita.
ama manok sapatos ilaw
27. Gawain 3: Try Mo!
4.) Pagtukoy ng indibidwal na tunog sa mga
salita:
oso kama bola paa suso
5.) Pagsasama ng mga tunog upang mabuo
ang salita.
a/p/a m/a/t/a i/l/o/g
28. Paano tinataya ang
kaalaman sa Ponolohiya?
Ang kaalamang ito ay mas mabisang tayain
sa pamamagitan ng performans at mga
laro.
Mainam na maghanda ng kagamitan gaya
ng mga larawan o totoong bagay.
Iwasan ang paper and pen test.
29.
30. Paano itinuturo ang unang
pagbasa?
Mahalagang handa na ang loob ng mag-aaral
para sa pagbasa.
Kaya unang ituturo ang kamalayang
ponolohiya/ponema upang magkaroon sila ng
malinaw na “tainga” sa wika.
Kapag malakas na ang pang-unawa ng mga
mag-aaral tungkol sa ponolohiya at ponema
maari ng ipakilala ang mga tunog ng alpabeto.
47. Gawain 5: Share Mo!
Ibahagi ang nalaman kung paano ituturo
ang “Decoding” o “Blending”
a--m--a s--a--m--a m--a--s--a
48. Pangwakas na Gawain
•Isulat sa hugis bilog na papel ang bagong
kaalaman kaugnay ng napag-usapan.
•Isulat sa hugis pusong papel ang nais
gawin kapag ituturo na ang bagong
kaalaman