2. Cad a bheidh á
phlé agam
Rochtain
● Cad é Wikipedia/Vicipéid?
● An Ghluaiseacht Eolais Oscailte
● Cé a scríobhann Wikipedia/Vicipéid?
Ionadaíocht
● Cén fáth a bhfuil tábhacht le
hionadaíocht?
● Aghaidh a thabhairt ar an mBearna
Inscne
Rannpháirtíocht
● Imeachtaí & Eagaratóin
● Feachtais Dhomhanda Wiki
● Conas a bheith páirteach
3. Cad é Wikipedia? “Imagine a world in
which every single
person on the planet is
given free access to the
sum of all human
knowledge. That's what
we're doing.”
- Jimmy Wales
(comhbhunaitheoir agus tionscnóir Wikipedia)
➔ Is chiclipéid saor in aisce,
gréasán-bhunaithe, comhoibríoch,
ilteangach é Vicipéid/Wikipedia.
➔ Is féidir le gach duine (le nasc idirlín)
Vicipéid a chur in eagar.
➔ Scríofa i gcomhpháirt.
➔ Maoinithe ag síntiúis agus á reáchtáil
ag carthanas - an Foras Wikimedia.
4. 5 philéar Wikipedia/Vicipéid
Ciclipéid ar Líne Dearcadh
Neodrach
Ábhar Saor in
Aisce
Idirghníomhaíocht
Measúil
Uimh Rialacha
Crua
Ní suíomh Gréasáin
pearsanta, inneall
cuardaigh, nó bailiú
sonraí randamach
é Vicipéid. Is
chiclipéid é chun
faisnéis
dea-choimrithe a
fháil.
Cuireann ailt
tuairimí
cothromaithe i
láthair gan tuairimí
pearsanta. Bain
úsáid as fíricí ó
fhoinsí iontaofa
agus seachain a
mholadh gur
leagan amháin é
"an fhírinne."
Is féidir Vicipéid
a úsáid, a chur in
eagar agus a
roinnt saor in
aisce. Bíodh
meas agat ar
chóipcheart,
luaigh foinsí,
agus seachain
bradaíl. Cuir le
do chuid focal
féin.
Déanann eagarthóirí
cumarsáid le meas.
Glac le hathruithe,
pléigh easaontais ar
leathanaigh Plé,
agus glac le hintinn
mhaith.
Bí ómósach agus
freagair do dhaoine
eile.
Forbraíonn rialacha
Vicipéid. Baineann
níos mó le
prionsabail ná an
fhoclaíocht litriúil. Bí
cróga maidir le
nuashonrú (nó
eagarthóireacht),
foghlaim ó bhotúin,
agus déan teagmháil
trí leathanaigh Plé.
5. Lucht Spéise
Wikipedia
➔ An chiclipéid is mó a scríobhadh riamh
➔ Ar fáil i 307 teanga (Gaeilge san
áireamh)
➔ 21 billiún amharc ar leathnaigh gach mí
➔ 121 milliún amharc leathanaigh in
aghaidh na míosa ó Éirinn
➔ 43 milliún eagarthóireacht gach mhí
➔ 1.8 eagarthóireacht in aghaidh an
tsoicind
6.
7. An
Ghluaiseacht
Eolais Oscailte
Is eolas oscailte ná eolas atá
saor le húsáid, le hathúsáid agus
le hathdháileadh gan srian
dlíthiúil, sóisialta nó
teicneolaíochta.
Tá prionsabail agus
modheolaíochtaí molta ag
eagraíochtaí agus gníomhaithe
eolais oscailte a bhaineann le
táirgeadh agus dáileadh eolais i
mbealach oscailte.
https://en.wikipedia.org/wiki/Open_knowledge#cite_note-1
9. Conas a shriantar eolas (agus
rochtain air)?
Acmhainní Oideachais Srianta
Srianta Cóipchirt
Idirlíon teoranta Rochtain
Éagothroime Oideachais
Cinsireacht
Bacainní Teanga
Bogearraí agus Uirlisí Srianta
Folachán Sonraí
10. Cé a scríobhann
Vicipéid?
➔ Is féidir le gach duine
Vicipéid a chur in eagar
➔ 130,000 ranníocóir rialta
➔ Tá teangacha áirithe
an-mhór cosúil le Béarla, tá
teangacha áirithe beag
cosúil leis an nGaeilge
An féidir leat smaoineamh ar aon
fhadhbanna a d’fhéadfadh tarlú mar
gheall ar na déimeagrafaic seo?
11. Seachain na
bearnaí!
Roinnt bearnaí atá doiciméadaithe ar
Vicipéid na dteangacha móra:
➔ Inscne
➔ Daoine datha
➔ LADT+
➔ Stair nó cultúir bhriathartha/bhéil
➔ Cultúir nach bhfuil chomh ceannasach
laistigh de theangacha (cultúr na
hÉireann ar Wikipedia i mBéarla, agus
cultúr na Beilge ar Wikipedia
Frainceach)
13. Na bearnaí a
dhúnadh
Cén Fáth go bhfuil
Ionadaíocht
Tábhachtach?
Tuairimí Éagsúla
Cuntais Fhíordheimhnithe
Inniúlacht Chultúrtha
Aghaidh a thabhairt ar Claonadh
Cuimsitheacht a Spreagadh
Ábharthacht Dhomhanda
Ag Cumasú Guthanna Gan Ionadaíocht
14. Tionscadail Vicí:
Woman in Red
Leathanach an Tionscadail::
https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Women_in_Red
Dhírigh grúpa eagarthóirí de gach inscne a chónaíonn ar fud an
domhain ar chlaonadh sistéamach a laghdú i ngluaiseacht vicí.
➔ Deireadh Fómhair 2014, ní raibh ach 15.53% de
bheathaisnéisí Vicipéid an Bhéarla faoi mhná.
➔ Tá 19.75% bainte amach aige amhail an 12 Feabhra 2024.
Ciallaíonn sé sin, as 1,986,370 beathaisnéis, nach bhfuil ach
392,233 faoi mhná.
15. Tionscadal Erasmus+:
Wiki Women / Wiki na mBan
Project Website: https://www.wikiwomen.eu/
"Tá dhá chineál fuascailte i gceist: fuascailt
mionteangacha agus fuascailt na mban."
Project Objectives:
➔ Úsáid Vicipéid a scaipeadh i réimsí mionteangacha Eorpacha
chun litearthacht dhigiteach, rannpháirtíocht shóisialta agus
scileanna teanga a mhúineadh.
➔ Aghaidh a thabhairt ar ghannionadaíocht na mban ar Vicipéid trí
chumasú a thabhairt do mhic léinn ailt a scríobh ar mhná ina
mionteangacha.
➔ Comhoibriú idir scoileanna, fondúireachtaí Vicipéid, agus
eagraíochtaí teanga san Eoraip.
➔ Úsáid a bhaint as Vicipéid mar uirlis chun scileanna riachtanacha
a mhúineadh agus litearthacht dhigiteach, rannpháirtíocht
shóisialta agus inniúlacht teanga a chur chun cinn.
16. Tionscadal Erasmus+:
Wiki Women / Wiki na mBan
Mic Léinn a Chumasú
➔ Tugann mic léinn treoir maidir le taighde agus scríobh altanna ar
mhná nach bhfuil le feiceáil ar an Vicipéid go fóill, agus ag an am
céanna ag cur lena muinín in úsáid teangacha mionlaigh, agus ag
cur le láithreacht a dteanga ar líne.
Navigating Information
➔ Scileanna riachtanacha a fhoghlaim amhail faisnéis iontaofa a
aimsiú, ábhar ar líne a fhíorú, agus rochtain a fháil ar fhaisnéis
ábhartha.
Foghlaim Phraiticiúil trí Alt a Scríobh
➔ Soláthraíonn scríobh altanna Vicipéide bealach praiticiúil do mhic
léinn chun scileanna taighde ar líne agus as líne a chur i bhfeidhm.
➔ Feidhmíonn foilsiú obair ar líne mar fhoinse luachmhar eolais do
dhaoine eile.
17. Torthaí Tionscadal Erasmus+
Aghaidh a thabhairt ar Éagothroime Inscne
➔ Ag aithint agus ag tabhairt aghaidh ar
ghannionadaíocht thromchúiseach na mban ar
Vicipéid.
➔ Mic léinn a chumasú machnamh a dhéanamh ar
chomhionannas inscne agus cúiseanna stairiúla
taobh thiar den éagothroime a thuiscint.
Mionteangacha a Chaomhnú agus a Chur Chun Cinn
➔ Vicipéid mar uirlis chun mionteangacha a
chaomhnú agus a chur chun cinn, go minic faoi
bhagairt ó theangacha ceannasacha.
➔ Open-source nature allows individual users to
contribute to real change.
Foghlaim Phraiticiúil trí Alt a Scríobh
➔ Ligeann scríobh altanna Vicipéide do mhic léinn
scileanna taighde ar líne agus as líne a chur i
bhfeidhm.
➔ Feidhmíonn foilsiú obair ar líne mar fhoinse
luachmhar eolais do dhaoine eile.
Giniúint Úsáideoirí Cumhachtaithe a Chruthú
➔ Ag obair i dtreo glúin daltaí meánscoile a bhfuil
an chumhacht acu Vicipéid a úsáid.
➔ Láithreacht ar líne a dteanga a mhéadú agus a
dhoimhniú ag úsáid scileanna nua digiteacha,
taighde agus teanga.
Tionchar Marthanach an Tionscadail
➔ Beidh éifeachtaí marthanacha ag torthaí agus uirlisí inláimhsithe a chruthófar le linn an
tionscadail.
➔ Torthaí an tionscadail a chur chun cinn i réigiúin mionteangacha eile chun a thionchar a
mhéadú.
19. Eagaratóin
Cad is brí le Eagaratóin?
Is imeacht é an Eagaratón ina dtagann daoine
le chéile chun eagarthóireacht a dhéanann ar
ardáin ar líne ar nós Vicipéid nó
OpenStreetMap chun ábhar ar leith a
fheabhsú.
Ag na himeachtaí seo, is minic a chuirtear
oiliúint ar eagarthóirí nua, agus b’fhéidir go
mbeadh deis ann chomh maith dul i mbun
sóisialaithe le daoine eile a bhfuil spéiseanna
comhchosúla acu.
Stephanie Fuller and Abby Butcher at Ditchling Feminist Wiki Editathon Oct 2019
Source Own work Author Molly Fuller Abbott
20. Imeachtaí
➔ Imeachtaí Sóisialta
➔ Imeachtaí Ar Líne
➔ Comórtais
Scríbhneoireachta/Eagarthóireachta
➔ Comórtais Grianghraf
➔ Taispeántais
➔ Podchraolta
➔ Eagaratóin
➔ Comhdhálacha
➔ Ceardlanna & Ranganna Teagaisc ar
Eagarthóireacht agus
Scríbhneoireacht don Vicipéid
Screenshot from
Wikimedia Community Ireland’s Website
21. Attendees of Wikimania 2023 in Singapore stand together for a photo. Date 17 August 2023 Source Own
work: Author ZMcCune (WMF)
22. Conas a Chur Pobail Wikimedia
Rannpháirtíocht Chun Cinn
Feachtais & Tionscnaimh i rith na bliana
➔ Art+Feminism (Eanáir)
➔ Wiki Loves Folklore (Feabhra &
Márta)
➔ Feminism & Folklore (Feabhra &
Márta)
➔ Wiki Loves Earth (Bealtaine &
Meitheamh)
➔ Queering Wikipedia (Meitheamh)
➔ Wiki Loves Science (Samhain &
Nollaig)
➔ Wiki Loves Women (leanúnach)
23. Conas is féidir leat a bheith
páirteach?
1. Faigh rochtain ar Ábhar Ceadúnaithe Oscailte:
○ Déan iniúchadh agus bain úsáid as ábhair atá ar fáil faoi
cheadúnais oscailte le haghaidh do thionscadail agus do
ranníocaíochtaí.
2. Cláraigh agus Tosaigh san Eagarthóireacht ar Vicipéid:
○ Bígí i gcomhluadar Vicí! Cruthaigh cuntas agus cuir tús le hailt a
chur in eagar, ag roinnt do chuid eolais leis an domhan mór.
3. Eagraigh Imeachtaí le Phobail Wiki:
○ Comhoibriú le phobail Wikimedia agus grúpaí eolais a oscailt
chun imeachtaí a eagrú, ag cothú braistint pobail agus foghlama
comhroinnte.
4. Cruthaigh Ábhair Nua Oscailte Ceadúnaithe:
○ Cur le gluaiseacht an eolais oscailte trí ábhair nua a chruthú agus
a roinnt faoi cheadúnais oscailte.
5. Déan digitiú agus Comhroinn:
○ Déan ábhair ábhartha a dhigitiú agus iad a dhéanamh inrochtana.
Roinn do chuid ranníocaíochtaí ar ardáin ar nós Wiki Commons.
6. Glac páirt i gComórtais Grianghrafadóireachta:
○ Taispeáin do scileanna grianghrafadóireachta trí pháirt a
ghlacadh i gcomórtais ghrianghrafadóireachta reatha Wiki
Commons. Is féidir le d’íomhánna earraí a shaibhriú agus cur le
scéalaíocht amhairc.