Presentatie van Jan Rotmans op mini-symposium 'Opvoedondersteuning in transitie' op 28 oktober 2014 - Jan Rotmans: “www.opvoedspreekuren.nl is een verbindende schakel tussen ouders en opvoedingsdeskundigen, dat is een goede ontwikkeling.”

1. twitter.com/janrotmans
Verandering van tijdperk:
Transitie van Zorg & Welzijn
Amsterdam, 28 Oktober 2014

2. We leven niet in tijdperk van verandering
maar in een verandering van tijdperken

3. Kantelperiode
1.weefsel van de samenleving verandert
2.structuur van de economie verandert
3.ontstaat een nieuwe macht van onderop

4. Overgang naar Samenleving 3.0
Doorontwikkelingsfase
Voorontwikkelingsfase
Horizontaal
Decentraal
Bottom-up
Verticaal Centraal Top-down
Tijd
Opbouw van
duurzame samenleving
We zitten hier
Kantelperiode

5. Kantel Fase
chaos conflicten slagveld

6. Kantelperiode
•energiebedrijven vallen om
•massale ontslagen in thuiszorg
•welzijnsorganisaties verdwijnen
•bouwbedrijven saneren op grote schaal

7. Oude orde Nieuwe orde
banken financiële coöperaties
energiebedrijven google, tesla, van de bron
taxibedrijven Uber
hotelketens Airbnb
thuiszorg organisaties buurtzorg /zorgcoöperaties
Oude Orde vs Nieuwe Orde

9. oude paradigma nieuwe paradigma
exploitatie co-operatie
structuren mensen
waarde ontlenen waarde creëren
lineair cyclisch
Paradigma Wisseling

10. oude sturing nieuwe sturing
centrale sturing netwerksturing
controle ruimte
zekerheid onzekerheid
regisseren faciliteren
Sturing wisseling

11. Do it ourselves society
Participatiesamenleving
Sociaal doe het zelven
Samenleving van onderop
burgerkracht
Samenleving 3.0

12. Energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
Welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
Bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
Zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Onderwijs van organisatie centraal naar leerling centraal
Waar zien we die wisseling?

13. Burger
Initiatieven

14. Broodfondsen

15. Lokale energiemaatschappijen

16. Lokale zorg coöperaties

17. biobased
bottom-up
kleinschalig
circulair
maatwerk
CO2-arm
Nieuwe maakindustrie
Economie 3.0

18. centrale systemen zijn niet meer nodig
voor
geld, data, kennis, zorg, muziek, energie
films, verzekering, boeken, reizen, educatie

23. Nieuwe Macht
opkomende middenklasse
tornt aan traditionele instituties
kennis, netwerken, sociale media
micromacht

24. Philips transformeert tot zorgbedrijf
DSM transformeert tot fijn/biochemie
schoonmaakbedrijf stapt in de zorg
energiebedrijven gaan in verzekeringen
Bedrijven in Transitie

25. 3 van 5 bedrijven sneuvelen in kantelfase van transitie

26. Survival of the Fittest
niet de grootste bedrijven overleven,
ook niet de slimste bedrijven, maar
de meest adaptieve bedrijven

27. Transitie in het sociaal domein

28. Decentralisatie
Jeugdzorg, Ouderenzorg
decentralisatie van rijk naar gemeenten
bezuinigingen en efficiency operaties
echte transitie = cultuuromslag

29. huidige decentralisatie leidt tot: dezelfde fouten, met minder mensen, met minder geld, op kleinere schaal

30. Wat is het Probleem?
jeugdzorg is geïnstitutionaliseerd
jeugdzorg systeem zit muurvast
systeem is er niet voor de jeugd,
maar de jeugd is er voor het systeem

31. Jeugdzorg in Amsterdam
in Amsterdam werken 4500 mensen in jeugdopvang
120 instanties zijn betrokken bij jeugdopvang
nieuw plan, gericht op monitoring & beheersing

32. Probleem in Zorg & Welzijn
mens in dienst van structuur
‘silosering’ van zorg & welzijn
van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’

33. Jeugdzorg Systeem is gebaseerd op:
angst
wantrouwen
controle
beheersing

34. Probleem in Zorg & Welzijn
Systeemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit

35. Verbroken Verbindingen
relatie tussen zorgverlener en zorgvrager
vertrouwen, aandacht, passie, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliënt
kosten, doelmatigheid, efficiency, afrekening

36. “ 10 jaar jeugdzorg heeft mij niets gebracht. Ik zie steeds nieuwe mensen voor me en moet steeds weer mijn verhaal aan iemand anders vertellen. Ik zoek een vertrouwenspersoon, iemand die zich niet aan de regels en protocollen houdt maar dwars door het systeem loopt en die één van ons wordt ” jeugdzorg ‘cliënt’

37. Systeemwereld versus Leefwereld
dak- & thuisloze jongere bestaat pas wanneer hij in systeem past
ze tellen alleen mee, wanneer ze “in een systeem gevangen zitten”
zichzelf in stand houdende industrie rond opvang & hulpverlening

38. Solvabiliteit Zorgverzekeraars gestegen

39. Systeemvernieuwing nodig in zorg & welzijn

40. Transitie
cultuuromslag
‘van zorgen voor naar zorgen dat’
structuurverandering
platte, horizontale netwerkorganisaties
werkwijze
persoonsgericht ontwikkelingsplan

41. Zorg & Welzijn 3.0
mensgericht
menslievend
vanuit eigen kracht
in eigen omgeving
samenredzaam

42. Voorbeeld Jeugdzorg 3.0
pro-actieve aanpak
multi-disciplinair team
brede maatschappelijke ondersteuning
combinatie van verleiding, dwang en drang

44. Van De Straat
innovatieve opvang voor zwerfjongeren
iedere zwerfjongere (18-23) een toekomstplan
gericht op preventie, maar ook nazorg
positieve attitude en benadering
stichting Zwerfjongeren NL, Federatie Opvang, Kamers met Kansen
looptijd: 2013 - 2016

45. Waar zitten de doorbraken?
Sociale bagage
Duurzame toekomst
onderwijs
schulden
werkgevers
wet- en regelgeving
huisvesting
OPVANG
JONGERE CENTRAAL
PREVENTIE
NAZORG
INTERACTIEVELDEN
zorg

46. Wat betekent dit voor Gemeenten?

47. faciliterende rol gemeente
werk, welzijn, jeugdzorg organisatorisch integreren
klimaat creëren van samenwerken en kruisbestuiving
welzijn / zorg meer naar de voorkant halen
Transitie binnen Gemeente

48. Faciliterende Rol voor Gemeenten
richting geven
&
innovatieruimte bieden

49. Richting Geven
richting geven
duidelijke, ambitieuze kaders stellen
werken volgens heldere spelregels / principes
afstemmen van ontwikkelingen in samenhang

50. Ruimte Bieden
innovatieruimte bieden
mentale ruimte, juridische ruimte, organisatorische ruimte
belemmeringen wegnemen
ongedachte coalities stimuleren
niet alles zelf willen organiseren, maar het mogelijk
maken dat anderen het zelf kunnen organiseren

51. agenderen
stimuleren
verbinden
schakelen
Faciliterende Gemeente

52. Gemeenten zijn nog niet klaar
Experimenten zorg 3.0
jeugdzorg, ouderenzorg, wijk/buurtzorg
perspectief voor komende 10 jaar
hoe ziet zorg 3.0 er uit in uw gemeente of organisatie?
faciliterende rol van de overheid
leggen van verbindingen tussen ‘het veld’ en de zorgvrager

53. nieuwe kwaliteiten voor professional
niet voor maar met mensen werken
nieuwe kwaliteiten voor gemeente ambtenaren
verbinden, schakelen, faciliteren
Competentieontwikkeling

54. Ambtenaar 3.0
zit niet meer achter zijn bureau
maar trekt de wijk/buurt in
heeft een loket in de wijk/buurt

55. Geen enkele gemeente is klaar op 1 januari 2015!

56. Mogelijke Aanpak Zorg

57. Nieuw Zorg Paradigma
van zorgen voor naar zorgen dat
mensen faciliteren in hun leven
zodat zo weinig mogelijk zorg nodig is
diensten aanbieden rondom:
werk zoeken, opleidingen, netwerken

58. Aanpak 3.0
van onderop
zelfsturende, multidisciplinaire teams
één zelfsturend team van professionals per wijk / gebied
teams zijn volledig mensgericht en werken integraal
teams gefaciliteerd door ambtelijk team
geef team innovatieruimte en budget voor 5 jaar

60. Buurtzorg
zelfsturende buurtzorgteams
zorg op maat in de buurt
integratie in netwerk van zorgvrager
platte organisatie zonder managers & directeuren

61. Aanpak 3.0
ga alleen in zee met zorgorganisaties 3.0
selecteer scherp met wie je werkt
stop met clubs die traditioneel werken

62. Aanpak 3.0
Valkuilen
keukentafelgesprek
arrangement
spoorboekje & marsroute
resultaatgericht project

63. Aanpak 3.0
dit is geen project dat op 1 januari 2015 is afgerond
dit is een proces van zoeken-leren-experimenteren
‘al-doende-leren en al-lerende-doen’

64. Nieuwe Solidariteit Nodig
kwetsbare groep mensen hebben vangnet nodig
vanuit eigen kracht is dus begrensd door kwetsbaren
is dus grens aan zelfredzaamheid & samenredzaamheid

65. Zorg Preventie

66. opvoeders helpen opvoeden
relatief nieuw, bestaat zo’n 15 jaar
signaleren, informeren, adviseren
cursussen, trainingen, spreekuren
Opvoedondersteuning

67. woud aan ondersteunings aanbieders
kloof tussen wat mensen willen en krijgen
gat tussen vraag en aanbod
ouders willen praktische steun en krijgen informatie
informele steun wordt gebruikt, formele steun niet
Opvoedondersteuning

68. Opvoedondersteuning functioneert onvoldoende

69. laagdrempelig
dichtbij
in eigen taal
school als verwijsplek
Opvoedondersteuning

70. uniforme website
laagdrempelig
overzichtelijk
Opvoedspreekuren.nl

71. Opvoedondersteuning kan bijdragen aan transitie jeugdzorg

72. maak website
menselijker
warmer
speelser
meertalig
Aanbeveling