Duygudaşlık olarak da anılan empati, üzerinde bir çok tanım yapılan bir kavramdır. Ancak en genel ifade ile empati, “empati bir kişinin kendisini duygu ve düşüncelerinden soyutlayarak bir başkasının inançlarını, arzularını ve özellikle duygularını farkına varabilme ve anlayabilme yeteneğidir”. Kişinin karşısındaki bir başka kişinin duygu ve düşüncelerini anlayabilme temeline dayanan empati, kişiler arası iletişim için de oldukça önemli bir yere sahiptir. Özellikle son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler düşünüldüğünde insanların gerek yüz yüze gerekse iletişim araçları ile daha sık iletişim kurduğu bilinmektedir. Uzmanlar, empati duygusuna sahip olan ve olmayanlar arasında farklı değerlendirmelerin yapıldığını ifade etmektedir. Buna bağlı olarak empati duygusuna sahip olanlar ve olmayanların bir durum karşısında ya da bir kişiye verdikleri yanıtlar ya da tepkilerin farklılaşması mümkündür. Bu bağlamda iyi bir iletişimin en önemli unsurlarından birisinin empati olduğu görülmektedir.
Bebekler üzerinde yapılan deneysel araştırmaların sonucunda, uzmanların insanların doğuştan empati yeteneğine oldukça yüksek oranda sahip olduğunu göstermektedir. İnsanın yaşam sürecinde tecrübelerine ve çevresine bağlı olarak bu duygunun azalması ya da gelişmesi mümkündür. Öte yandan empatinin sonradan kazanılması da mümkündür.
Eğitimin Amaçları
Kişiye empatinin ne olduğunu ve ne olmadığını anlatmak
Empatinin öğrenilmesi ve kontrol edilmesi için ihtiyaç duyulan yönlendirmeleri yapmak
Empatinin geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan adımları göstermek
Empatinin kişiye sağlayacağı katkılar hakkında farkındalık kazanmak
Empatinin sınırlarını çizerek sağlıklı bir çerçeve oluşturmak
Eğitimin Katkıları
Eğitim, kişinin iletişim becerilerini artırır
Eğitim, kişisel ve kariyer hayatında empati aracılığıyla yapabileceği iyileştirmeler hakkında fikir verir
Eğitim, kişinin iyi bir dinleyici olması için ihtiyaç duyacağı yönlendirmeleri yapar
Eğitim, empatinin faydalarını hangi alanda ve nasıl uygulayacağını öğretir
Eğitim, kişiye empati duygusunu geliştirmesi yolunda rehberlik yapar
Eğitim, aşırı empatinin getirdiği ruhsal yorgunlukları gidermek için empati konusundaki sınırların nasıl çizileceğini öğretir
Eğitim, özel hayatınızı, iş hayatınızı sorunlarını çözmenize yardımcı olur
4. Empatiyi genellikle de dar bir kalıp içinde
düşünürüz.
Bilişsel Empati; başkasının bakış açısını
anlama becerisidir.
Duygusal Empati; başkasının hissettiğini
hissetme becerisidir.
Empati ilgi; başkasının sizden beklentisinin
sezme becerisidir.
Başkalarının duygularını anlamak için önce
kendi duygularımızı. Anlamamız gerekir.
2. EMPATİ TROYKASI
5. Kendimizi doğru bir şekilde ifade
edebilmemizi sağlar
BİLİŞSEL EMPATİ: Sorgulayan, merak
eden bir zihinden beslenir
3. BİLİŞSEL EMPATİ:
6. Danışmanlık, mentorluk, müşteri yönetimi konularında
bize yardımcı olur.
Derinlemesine düşünmeden hızla hiss etmeyi sağlar.
Başkasının duygusal durumunu bize yansımasını sağlar.
Hissettiğin acının aynısını bende hissediyorum!
4. DUYGUSAL EMPATİ:
7. Empati ilgi, duygusal empatiyle yakından ilişkili olup
insanların sizin için besledikleri duyguları anlamanızı
sağlar.
Empatik ilginin kökleri anne babaların çocuklarıyla
ilgilenmelerini sağlayan merkezdedir.
5. EMPATİ İLGİ
8. 6. EMPATİ ÖĞRENİLEBİLİR Mİ?
• Araştırmalar bize şunu gösteriyor ki,
duygusal empati sonradan öğrenilebilen
bir şeydir
9. • Başta miş gibi yapmalıyız
• Bu konuda kendini geliştirdikten sonra bunu
daha gerçek hale getirebilirler.
• İnsanlara samimi davranın, istemeseniz de
gözlerinin içine bakar yüz ifadelerine dikkat
ederseniz bir süre sonra kendinizi onlara
daha yakın hissetmeye başlayabilirsiniz.
7. PEKİ EMPATİ HAKKINDA HİÇ BİLGİMİZ YOKSA?
10. Empati duygusu, aşırı güçlü olanlar kendilerine acı
çektire bilirler.
İnsanlara yardım etmeyi gerektiren mesleklerde bu
durum şefkat yorgunluğuna yol açabilir.
8. EMPATİ İNSAN ZARAR VERİR Mİ?
11. 9. EMPATİYİ KONTROL ETMELİ MİYİZ?
• İnsanlar tüm dertlerini üstümüze boşaltıp bizi
bunalttığında daha isabetli kararlar verebilmek adına
empati dürtümüzü dizginleyebilmemiz önemlidir.
• Biz hastaya iğne yaparken onun acısını hissediyoruz
• Bir afet bölgesine gittiğimizde oradaki acıları hissederiz.
Ama gerçek mana da onlara yardım etmek istiyorsak bunu
kontrol etmemiz gerekir.
13. • Bir çalışan iyi performans göstermiyorsa veya hata yapmışsa nasıl bir
tavır içinde olmalıyız?
• Böyle durumlarda her şeyden önce hayal kırıklığı yaşar.
• Cezalandırmanın fayda sağlayacağını düşünüyor muyuz?
• Çalışan verilen cezadan ders alacak mıdır?
• Öte yandan böyle durumlarda şefkat ve ilgi gösterme yöntemini
kullanırsak nasıl olur?
• Koçluk edebilmek için bir fırsat
• Araştırmalara göre cezadan çok şefkat daha iyi sonuç veriyor;
Şefkat ve ilgi
1.SAKİN OLUN
14. 2. KENDİNİZİ KARŞIDAKİNİN
YERİNE KOYUN
• Bir adım geri çekilip olan bitene bir bakıp kişileri daha iyi
anlamaya çalışalım.
• Olaylara başkasının gözünden bakabilmek çok önemli.
• Dikkatimizden kaçan noktaları fark etmek insanlarla daha
iyi ilişkiler kurmamızı sağlar.
• İnsanlar yükseldikçe empati durumunu yitiriyor.
• Bunu bilmemiz ve öz farkındalığımızı korumamız gerekir.
15. • Empati kurmak başkalarına yardımcı olur.
• Bağışlayıcı olmak çalışanın sadakati mi?
• Dolayısıyla aranızdaki ilişkiyi güçlendirir.
• Kin beslemek kalbe zararlıdır.
• Tansiyonunuz yükselir, nabzınız hızlanır.
3. BAĞIŞLAYICI OLUN
16. • Bağışlayıcı olmaksa hem sizi
hem de karşınızdaki kişiyi
sakinleştirir.
• Yapılan araştırmalara göre
bağışlayıcı olmanın hayattan
daha fazla keyif almayı
sağladığını, stresi ciddi oranda
hafifleterek olumsuz duyguları
yok ettiğini gösteriyor.
18. 1. BİRİNCİ SEVİYE
• Zor karmaşık veya duygusal meselelerin
konuşabileceği güvenilir bir ortam yaratır.
• Göz teması ve duruş karşısındakini
dinlediğini gösterir.
“Bu kişi beni dinlemek istiyor.”
19. Ortam hazırlama
• Seviye 1+ karşı tarafın söylediklerini
doğru biçimde tekrar edebilmek.
“Bu kişi benim söylediklerimi
duyuyor ve anlatmak istediklerimi
anlıyor.”
2. İKİNCİ SEVİYE
20. • Söylenenlerin özünü anlamaya
çalışır.
• Konuşmacının fikirlerini çözümler.
• Sorular sorar, doğru anlayıp
anlamadığını teyit etmek amacıyla
duyduklarını tekrar eder.
3.ÜÇÜNCÜ SEVİYE
21. • Yüz ifadesi terleme, nefes alıp, verme
hızı, jestler, duruş gibi beden diline
dair işaretleri gözlemler.
• İletişimin %80'i bu jestlerin
oluşturduğunu tahmin ediyoruz.
• Kimilerine garip gelse de dinlemek
sadece kulakla değil, aynı zamanda
gözle yapılan bir eylemdir.
4. DÖRDÜNCÜ SEVİYE
22. • Karşısındaki kişinin söz
konusu meseleyle ilgili duygu
ve düşüncelerine tamamen
hakimdir.
• Eleştirel bir tavır sergilemez,
empati kurar, yargılamadan
kabul eder ve destekler.
5. BEŞİNCİ SEVİYE
23. • Karşısındakini daha net anlayabilmek
için sorular yöneltir ve onun konuya
yeni bir açıdan bakmasına yardımcı
olur.
• Karşısındakinin düşüncelerine yararlı
olabilecek görüşlerle katkı yapar.
• Ancak iyi bir dinleyici sohbete
ağırlığını koymaktan kaçınır.
• Kendi sorunlarını sohbetin ana konusu
haline getirmez.
6. ALTINCI SEVİYE
24. EMPATİ VE BAŞARI
İÇERİK
1. EMPATİ BAŞARILI TOPLANTININ ANAHTARIDIR.
2. AYNI YOLDAN GEÇMİŞ OLMAK EMPATİYİ ZORLAŞTIRIYOR.
3. GÜÇ, EMPATİ BECERİSİNİ KÖRLEŞTİRİYOR.
25. 1. EMPATİ BAŞARILI
TOPLANTININ ANAHTARIDIR
• Evet, hepimiz toplantılardan nefret ederiz.
• Çoğu zaman, zaman kaybından başka bir şey
değildir.
• Ama toplantılar var olmayı sürdürecek. Bu nedenle
bize düşen daha iyi geçmelerini sağlamak.
• İnsanlar toplantıları sevmeli hatta. Şimşekleri
üzerime çekeceğimi bilerek diyorum ki,
toplantılarla evlenmeli.
26. • İş yerinde mutlu olmak çok önemli bir konu. Nasıl
olmasın? Çoğumuz günün büyük bölümünü iş yerinde
geçiriyoruz.
• Toplantılar verimliliği arttırmıyorsa? Yapmamız
gerekeni yapmıyoruz demektir.
Peki burada Empati neden önemlidir?
• Çünkü empati insanları okumayı sağlayan bir
beceridir.
• Kim kimi destekliyor?
• Kim sinirlenmiş, kim kime yanaşıyor?
• Geniş gösterenler kimler?
• Bu görüş bu göründüğü kadar kolay olmayabilir.
27. • İnsanlar genellikle geçmişte
yaşadıkları zorlu deneyimlerin onlara
neler çektirdiğini doğru şekilde
hatırlamakta başarılı değiller.
• Geçmişte bir sıkıntı yaşayanlar bunu
başarıyla atlattıklarında artık o
konuyu çok iyi bildiklerini
düşünürler.
2. AYNI YOLDAN GEÇMİŞ OLMAK
EMPATİYİ ZORLAŞTIRIYOR
28. • O kadar da zor değildi ve ben bu
sıkıntıdan kendimi kurtarmayı
başardım.
• Düşüncesi birleşince, aynı durumu
yaşayanların da bunu atlatabileceği
algısına kapılırlar.
• Bu da duydukları empatiyi azaltır.
2. AYNI YOLDAN GEÇMİŞ OLMAK
EMPATİYİ ZORLAŞTIRIYOR
29. 3. GÜÇ; EMPATİ BECERİSİNİ
KÖRLEŞTİRİYOR
• Sizi unvanınız için değil, sizi siz olduğunuz için
önemseyen var mı?
• Yönetici koçunuz veya sırdaşınız var mı?
• Yaptıklarınızı söylediklerinizde uymadığına dair
nasıl geri bildirimler alıyorsunuz?
• Birtakım ayrıcalıklar talep ediyor musunuz?
• O ufak tefek ama size sıkıntı veren sözlerinizi
kimsenin haberi olmadan bozduğunuz oluyor mu?
30. • Tebrikleri kendinize mi saklıyorsunuz, yoksa
başkalarıyla da paylaşıyor musunuz?
• Karar alma sürecinde yalnız mı hareket
ediyorsunuz?
• Hatalarınızı bertaraf ediyor musunuz?
• Evde işte ve tüm dikkatler üzerinizde iken
aynı kişi olabiliyor musunuz?
32. • Empatinin nerede başlayıp nerede biteceğini
bilmek de önemlidir.
• Aksi takdirde bu hem kişisel hem de
kurumsal performansyona zarar verebilir.
• Sürekli empati gerektiren işler, merhamet
yorgunluğu denen duruma yol açar.
1. YORUCU OLMASI
33. • Kişi stres ve tükenmişlik nedeniyle
artık empati gösteremez hale gelir.
• Gönüllü çalışanların görevi bırakma
oranları bir hayli yüksektir.
• Bunun nedenlerinden biri de yaptıkları
işin yoğun empati gerektiren
niteliğidir.
34. • Empati, enerji ve bilinçsel kaynaklarınızı
tüketmekle kalmaz. Kendi kendini de tüketir.
• Eşinize gösterdiğiniz empati arttığında
annenize göstereceğinizi empati azalır.
• Annenize ne kadar çok empati gösterirseniz
oğlunuzun payı o kadar küçülür.
• Empati gösterme isteğimizi de bunun için
sergileyen geleceğimiz çabanın da bir sınırı
vardır.
2. OYUN OLMASI
35. • Empati etik değerler üzerinden zaman
zaman olumsuz etki yapabilmektedir.
• Birine aşırı derece empati gösterirken
onun yaptığı yanlışlığı göremeyebiliriz.
• İş arkadaşlarımızla empati kurmak,
olumsuzlukları görmezden gelmemize
neden olabilir.
3. ETİK KURALLARDA EROZYON
36. • İşi bölüştürün.
• Daha az fedakârlık isteyin.
• İnsanlara nefes alma
imkânı verin.
4. EMPATİNİN AŞIRISINI
NASIL DİZGİNLEYEBİLİRİZ?