In de KAN-regio wordt al ruim veertig jaar grensoverschrijdend gedacht en gewerkt (Euregio Rijn-Waal; samenwerking van Arnhem, Nijmegen, Kleef en Emmerich in ANKE). Deze samenwerking heeft het een en ander opgeleverd, maar niet in de mate die men verwachtte. Op sommige punten is zelfs sprake van een achteruitgang zoals bij de openbaar vervoerverbindingen. Bovendien vormt de taal steeds meer een barrière.

1. De Gelderlander - Opiniepagina 1
BETER EEN GOEDE BUUR DAN EEN VERRE VRIEND
Samenwerking tussen KAN en regio Kleve-Emmerich
In de KAN-regio wordt al ruim veertig jaar grensoverschrijdend gedacht en gewerkt (Eure-
gio Rijn-Waal; samenwerking van Arnhem, Nijmegen, Kleef en Emmerich in ANKE). Deze
samenwerking heeft het een en ander opgeleverd, maar niet in de mate die men ver-
wachtte. Op sommige punten is zelfs sprake van een achteruitgang zoals bij de openbaar
vervoerverbindingen. Bovendien vormt de taal steeds meer een barrière. Zo is Duits op
Nederlandse scholen al jaren geen verplicht eindexamenvak meer.
Gegeven externe processen als schaalvergroting en Europese integratie zal een nieuwe
start nodig zijn. Daarbij moet de meerwaarde voor partijen duidelijk te zijn en dient sa-
menwerking vooral op basis van gelijkheid tot stand te komen. Die gelijkwaardigheid is
echter geen vanzelfsprekend gegeven! Aan Duitse zijde hebben we te maken met een
meer landelijk gebied en kleinere steden, ver weg van het economische kerngebied van
de Rhein-Ruhr. Een afgelegen regio met een bijbehorende problematiek: hoge werkloos-
heid, verouderde economische structuur en onvoldoende innovatiekracht. Vooral het
noordelijke deel van de Kreis Kleve heeft grote problemen. Anderzijds leidt die geografi-
sche positie tot lage prijzen voor woningen (wat tot een zekere invasie van Nederlanders
heeft geleid).
De situatie in het KAN verschilt nogal. Door een vroegtijdige economische structuurwijzi-
ging (meer kantoren en moderne industrie) en een goede ligging ten opzichte van de
Randstad is in het KAN de economische uitgangssituatie sterker. Dat komt onder meer in
werkloosheidscijfers tot uitdrukking. Lag in het KAN de afgelopen jaren het werkloos-
heidscijfer rond de 3%, in het aangrenzende Duitse gebied was het meer dan het dubbe-
le, in Kleef en Emmerich zelfs rond 10%.
Door deze verschillen is er geen gelijkwaardige basis. Nederlandse investeringen (privé
en zakelijk) nemen in het grensgebied toe en versterken het cliché van de op marktmoge-
lijkheden georiënteerde Nederlandse kooplieden die in Duitsland hun voordeel zoeken. Dit
leidt aan Duitse zijde soms tot een wat afschermende houding. Die is gebaseerd op een
zekere gevoeligheid, maar is een realiteit. Daarom moet veel zorg worden besteed aan de
communicatie. Zonder goede communicatie en wederzijds begrip is succesvolle samen-
werking uitgesloten. Daaraan heeft het in het verleden nogal eens ontbroken.
Om de samenwerking een impuls te geven is het uitvoeren van concrete projecten een
absolute voorwaarde. Projectideeën zullen daarbij vooral door de direct betrokkenen moe-
ten worden gedragen. Bovendien moeten de projecten zich in eerste instantie concentre-
ren op de drie belangrijkste ruimtelijk-economische assen in het gebied: Arnhem – Emme-
rich; Nijmegen – Kleve en Nijmegen – Goch.
Op grond van een eerste gedachtewisseling met bestuurders, ambtenaren en onderne-
mers blijkt dat tal van projecten op deze assen gestalte kunnen krijgen. Ambitieus is wel-
licht het idee van een grensoverschrijdende samenwerking bij de ontwikkeling van bedrij-
venterreinen langs de drie assen. In het zuidelijke gedeelte van het gebied komt in dit
verband de vraag op in hoeverre de bedrijventerreinen rond Airport Niederrhein een rol
kunnen spelen in het oplossen van de ruimteproblematiek in de regio Nijmegen. Kan op

2. De Gelderlander - Opiniepagina 2
een deel van die terreinen een Nederlands regime gelden? Bergh en Emmerich gaan sa-
men al een grensoverschrijdende bedrijventerreinenstrategie ontwikkelen en kijken naar
de mogelijkheid Nederlandse wetgeving van toepassing te verklaren op een op Duits
grondgebied gelegen bedrijventerrein.
Kansen liggen er zeker ook door de komst van Airport Niederrhein. Zo’n luchthaven laat
mensen niet alleen vertrekken; er komen ook mensen aan. De regio heeft die inkomende
reiziger of toerist het nodige te bieden op het gebied van cultuur, natuur en rust. Dit vraagt
om de uitwerking van een regionaal toeristisch concept, de ontwikkeling van arrangemen-
ten en een gezamenlijke promotie. Laten we uitgeverij Lannoo (die van die rijk geïllu-
streerde Capitool reisgidsen) een betaalde opdracht geven om een reisgids van de regio
op de markt te brengen.
Omdat het aantal Duitse studenten aan de Radboud Universiteit en de Hogeschool Arn-
hem-Nijmegen nog steeds toeneemt, kan een dependance van universiteit en hogeschool
in Kleve worden opgezet: Campus Cleve. Dat leidt dan tot een sterkere interactie tussen
Kleve en Nijmegen en dat vraagt om meer vervoermogelijkheden. Een light rail verbinding
over het oude spoor is immers alleen vatbaar als er vervoerpotentieel is. Dat potentieel
kan worden vergroot door ook de toeristische ontwikkelingen aan een dergelijke ruggen-
graat aan te haken.
Aan de noordzijde van de regio komt de omlegging van de goederenspoorlijn rond Emme-
rich in beeld in combinatie met een container uitwisselpunt. Een ander project is het her-
stel van de openbaar vervoerverbinding Arnhem – Emmerich, in eerste instantie in de
vorm van een snelbus. Aan Duitse zijde is een upgrading van de regionale dwarsverbin-
dingen tussen autosnelwegen 57 en 3 aan de orde.
Ook stedebouw kan een belangrijke impuls geven door werkgelegenheid, imagoverbete-
ring en het aantrekken van toeristen: een ‘Euregionale’ voor stedebouw, architectuur,
landschapsontwikkeling en kunst voor de gehele regio. Een dergelijke manifestatie, verge-
lijkbaar met het IBA-EmscherPark-Project in het Rhein-Ruhrgebiet, zal een enorme impuls
geven.
Er zijn dus zeker mogelijkheden voor grensoverschrijdende samenwerking tussen KAN en
de regio Kleve-Emmerich. Meer dan alleen de genoemde voorbeelden. Het zal vooral
gestalte moeten krijgen door het ontwikkelen van zeer concrete projecten die het cynisme,
dat in de loop der jaren is ontstaan, helpen overwinnen.
Jacques van Dinteren, inwoner van Nijmegen / NL
Helmut Hardt, inwoner van Kevelaer / D

3. De Gelderlander - Opiniepagina 3
Euregionale werkelijkheid: een Franse auto in Kranenburg met een Nederlandse landen-
sticker (Foto: Helmut Hardt)