Онлайн сэтгүүл зүй хичээлийн хүрээнд Т.Фрийдманы "Дэлхий бөөрөнхий биш" номын 2-р бүлгийн агуулгыг онлайн сэтгүүл зүйтэй холбож илтгэл тавив.

2.  Долдугаар бүлэг - “Зөв зүйл”
 Наймдугаар бүлэг – “Чимээгүй
хямрал”
 Есдүгээр бүлэг – “Энэ бол
туршилт биш”

4. СИ + УИ > ОИ
/Урам зоригийн итгэлцүүр + сониуч зангийн
итгэлцүүр > Оюуны итгэлцүүр /
Хавтгай ертөнцөд сурах хамгийн шаардлагатай
зүйл нь “хэрхэн суралцахыг сурах” буюу байнга
өөрийгөө шинэчилж чаддаг байх явдал юм.
“Сониуч бөгөөд сонирхсон зүйлдээ анхаарсан
хүн л амжилт олно”
 Баруун тархиа сайн хөгжүүл. Энэ нь шинийг
бүтээгч бусадтай сайн харилцаатай байхад
тусална.

5.  Нарийн бүрээ болон хуруу шил
Өөрийгөө олон талаас нь хөгжүүлэх хэрэгтэй.
Ингэснээр зөвхөн ажилдаа дарагдаад алга
болчихгүй олон янзын салбар дунд дасан
зохицож дотроос нь харах чадвартай болно.
 Зөв улс
Хөрөнгийн зах зээл
Оюуны өмчийн хамгаалалт
Хөдөлмөрийн хуулийн уян хатан чанар

7.  АНУ одоо ч шинэчлэлийн гол зүтгүүр хэвээр
байна. Гэхдээ л АНУ-ын ШУ, технологийн
салбарт сэрэмжлэх ёстой чимээгүй хямрал
явагдаж байна.
 Өнөө үеийн шинжлэх ухаан, үсрэнгүй хөгжлийн
үед зөвхөн амь зуулгаа бодох нь хүмүүсийн
амьдралын хэм хэмжээ байхаа больжээ.

8.  Тооны ялгаа
 Орой дээрх боловсролын ялгаа
 Хүсэл тэмүүллийн ялгаа
 Ёроол дахь боловсролын ялгаа
 Санхүүжилтийн ялгаа
 Дэд бүтцийн ялгаа

9.  Хятад, Энэтхэг зэрэг улсуудад суралцагчдын тоо
жил ирэх бүр нэмэгдэх болжээ. Тэдгээр
оюутнууд нь ихэнх нь байгалийн шинжлэх ухаан
болон технологийн чиглэлээр сурч байна.
 Хятад, Англи, Герман зэрэг орнуудын гадаад
оюутнуудын өргөдөл улам бүр нэмэгдэж байна.
 АНУ ШУ, технологийн чиглэлээр суралцаж буй
оюутны тоо багассаар байна.

10.  Өнөө үед ШУ, инженерийн салбарт
ажиллах залуучуудын тоо багассаар
байна.
 Азийн орнууд математик, шинжлэх
ухааны салбартаа тэргүүн эгнээнд явж
байна. Тухайлбал 8-р ангийн хүүхдүүдээс
математикийн шалгалт авахад Сингапур
48%, Тайвань 38%, харин АНУ 7% нь
хангалттай дүн авжээ.

11.  Залуучууд телевиз, интернэт, видео
тоглоомонд хэт донтож өөрсдийгөө
дайчилж, сорьж байх нь бага болжээ.
 “Хэдий чинээ байгалийн баялаг бага
байна, төдий чинээ хавтгайжилт ихтэй
улс байна”

12.  Хорьдугаар зууний эхээр орон нутгийн
сургуулийн зөвлөлд боловсролын системийнхээ
эрх мэдлийг шилжүүлснээс үүдэн сургуулиуд
нэгдсэн стандартгүй болж тухайн нутгийн
төсвөөс шалтгаалж санхүүжиж, мөнгөндөө
таарсан боловсролыг олгох болсон байна. Энэ
нь муу, чанаргүй боловролыг ард иргэдэд олгож
байгаа хэрэг юм.
 Дэлхий ертөнц хавтгайрч буй өнөө үед доод
түвшний хүмүүст зориулсан ажлын байр
уламсан хомсодсоор байна. Тийм учраас
залуучууд өндөр түвшинд боловсрох хэрэгтэй
байна

13.  Улс орноо хөгжүүлж, шинэчлэлт хйимээр байгаа
бол шинжлэх ухаан, судалгаа шинжилгээнд
мөнгө татах хэрэггүй. Бусад Ази, Европын орнууд
суурь судалгаанд оруулах хөрөнгө оруулалтаа
жил бүр нэмж байхад АНУ Үндэсний шинжлэх
ухааны сангийн төсвийг жилээс жилд танаж
байна.

14.  АНУ өндөр хурдны интернэтийг нэвтрүүлэх,
шинэчлэх тал дээр дорвитой ажил хийхгүй
байгааг шүүмжилжээ. Интернэт нь аль ч
салбариын глобаль бизнес болоод зогсохгүй
шинэчлэл, шинэ сана, шинэ бүтээмжийг
дээшлүүлэх, ажлыг хөнгөвчлөх давуу талтай. Мөн
дэлхий ертөнцтэй холбогдож цаг үетэйгээ хөл
нийлүүлэн алхах боломжийг бидэнд олгодог.

16.  Шинэ зүйл маш хурдан хуучирч, хөгжингүй
нийгэм нь хөгжлөөр хоцорч яваан нийгэмтэйтэй
өрсөлдөхөд хүрч байна. Тиймээс бидэнд хийх
ажил маш их байна. Хавтгайрч буй дэлхий
ертөнцөд тэсч үлдэхийн тулд дараах 5 хүрээнд
өрсөлдөхөд бэлэн байх хэрэгтэй. Хавтгайжилт нь
дараах 5 хүрээний эргэн тойронд бий болно.
 1. Манлайлал
 2. Булчин
 3. Хэрэгтэй өөх
 4. Эцэг эхийн үүрэг
 5. Нийгмийн аквитизм

17.  Ихэнх улс төрчид хавтгай дэлхийн талаар ямарч
ойлголтгүй байна. Хятадын удирдлагууд бүгд
инженерүүд байхад АНУ-ын удирдлагууд бүгд
хуульчид байна. Хятадууд биднээс илүү ухаалаг
байна. Хэрвээ бид өсөн нэмэгдэж байгаа
боловсролын ялгаа, хүсэл тэмүүллийн ялгаа,
чимээгүй хямралын талаар ямар нэг ойлголт өгөхгүй
бол байдал улам бүр дордох болно.
 Бүх насаараа ажил эрхлэлт – бүх насаараа
ажиллах чадвар
 Урьд нь ажилтныг бүх насаар нь ажлын байраар
хангах нь зөвхөн компанийн хариуцах зүйл байсан
бол одоо компани хувь хүний хамтын хариуцлага
болж байна.

18.  Компаниуд насан туршийн ажлын байрыг амлаж
чадахгүй. Гэхдээ ажилчдаа өөрчлөлтөнд дасан
зохицож чаддаг, олон янзын ажил хийх чадвартай,
сайн хамтрагч болоход нь хэрэгтэй туршлага,
мэдлэг, чадварыг олж авахад олон янзын арга
хэрэгслээр таныг дэмжинэ. Тухайлбал, эрүүл мэнд,
тэтгэвэр болон нийгмийн хамгааллын системийг
боловсронгуй болгох замаар ажилчдаа насан
туршийн чадварыг олгох явдал юм. Жишээ нь :
 Нэг ажлын байрнаас нөгөө ажлын байрнаас
шилжихэд тэтгэврийн хуримтлалаа асуудалгүй
шилжүүлэх
 Ажилчдад компанийн хувьцаанаас хүртэх эрх зүйн
орчин бүрдүүлэх , ажилчин ажлаа солихоор боллоо
гэхэд хувьцааг ямар нэг байдлаар үлдээхгүйгээр
мөнгөө бүтнээр нь авах боломжийг бүрдүүлэх

19.  Өөрийн эрүүл мэндийн төлөө санаа зовдог хэн ч
гэсэн хэрэгтэй өөх, хэрэггүй өөх гэж байдгийг
мэднэ. Үүний адил нийгмийн даатгалын систем
болон “Цалингийн даатгал” нь хэрэгтэй өөх юм.

20.  Цэгцлэх хэрэгтэй нэгэн зүйл бол глобал корпорациуд,
тэдний өөрсдийнх нь ёс суртахууны үнэлэмж юм.
Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах зорилготой
Консевэйшн Интернэйшнэл компани МакДональдс
компанийн сүлжээг ашиглан байгаль орчинд тустай
арга хэмжээ явуулахаар түншийн харилцаа
тогтооожээ. Тэд байгаль орчинд ээлтэй туршлагуудыг
өөрсдийн худалдан авах үйл явцдаа хэрэглэх ёстой.
Ийм замаар аль аль нь ашигтай ажиллах юм. Тэд ус,
эрчим хүч хэмнэх, хог хаягдал болон загасчлалын аж
ахуйд илүү сайн менежмент хийх тал дээр хамтран
ажиллалж байгаа аж. Ингэснээр тэд хэрэглэгчдийн
худалдан авах шийдвэр, худалдан авах сонголт нь улс
төрийн шийдвэр гаргахад нөлөөлж чадна гэдэгт
итгүүлэх, ойлгуулах явдал юм. Худалдан авах шийдвэр
гаргах болгондоо та ямар нэгэн үнэлэмжийг дэмжиж
байгаа хэрэг юм.

21.  Хавтгай дэлхийд зохицон амьдрахад
хүүхдүүдээ зөв хүмүүжүүлэх эцэг эхийн
шинэ үе хэрэгтэй байна. Хүүхдүүд гэртээ
хамаг анхаарлаа телевиз, интернэт,
компьтер, электрон тоглоомуудад
хандуулж, эцэг эхчүүд нь тэдэнд муу үлгэр
дууриал үзүүлж байна. Тэд урт хугацааны
амжилтын төлөө, богино хугацааны
зовлонг туулж өөрсдийгөө хурцлах
хэрэгтэй. Үүний тул эцэг эхчүүд тэднийг
өмнөхөөсөө илүү шахаж шаардах
хэрэгтэй.