SlideShare a Scribd company logo
1 of 64
Download to read offline
1          GITP                          18-10-2010




drs. ing. Rob Latten MBA
013 - 464 80 99

Rob.Latten@GITP.NL
                           HR en financiën
                             Een inleiding


                             18 oktober 2010
Rob Latten                 18-10-2010   18-10-2010


                                              Een overzicht
          Kosten en kostprijzen
              Budgettering                                                       Corporate finance
       Management-informatie (BSC)                Treasury            (o.a financiering, aantrekken middelen)
                                                                                 Cashmanagement
                                                                     (o.a. geldstroom- en liquiditeitenbeheer)

      Management and cost accounting



                              Financieel management

 Financial accounting                    Procesbeheersing
                                 Risicomanagement modellen (COSO)             Corporate Governance
                                          Beheersing ICT

               Jaarverslaggeving
(o.a. balans, w/v-rekening, kasstroomoverzicht)
                                                                              Sarbanes Oxley en Tabaksblat
                 Ratio-analyse
                                                                                   In control statement
          Regelgeving (RJ, IFRS, etc.)
                                                                              Besturing, toezicht en afleggen
                                                                                   van verantwoording.
                                                     AO / IC
                                                                                                          2
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


          Agenda
1.   strategie
2.   financiën
3.   wet op de jaarrekening
4.   ratio – analyse
5.   HR-accounting




                                                            3
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




Goed personeelsbeleid
    is lastiger dan
 financieel beleid


                                            4
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




Vakjargon
                                      5
Rob Latten       18-10-2010   18-10-2010


            Wie doet wat (functies)?

                                      Financieel directeur




                                         Controller




                             Financieel administrateur
Accountant (in vs. ex)            en boekhouder

                                                               6
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




1. strategie                            7
Rob Latten          18-10-2010   18-10-2010


           Strategieformulering
                         Visie, missie,
   Business plan        doelstellingen,
                       strategie, beleid
                                                    Toekomstige
                                                      situatie
                   Aannames, onzekerheid,
                    onvolledige informatie


        Invoering gemaakte
               keuze                       Implementatieplan,
                                                 acties,
                                           control: controle en
              Huidige situatie                  bijsturing


                Probleem analyse

Verleden, feiten, analyseren                                                8
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




Samenhang
 begrippen




                                               9
Rob Latten                     18-10-2010     18-10-2010


         Essentie van strategie
                                  EXTERN
                               kansen en bedreigingen
                    Omgeving
          Klanten                                       Maatschappij
                                                                       Leveranciers
Markt
                                    INTERN                                     Bedrijfskolom
                                 sterktes en zwaktes

   Resultaten   Mensen   Middelen     Structuur         Cultuur   Ketens
                                                                                          Missie
                                                                                          Visie
                                                                                       Strategie:
                                                                                    - Doelstellingen
                                                                                - Maatregelen, scenario's




                                                                                                      10
Rob Latten     18-10-2010   18-10-2010


Cirkel van Deming


      Plan        Do

     Act          Check
                                 tering
           g             verbe
      rgin
   Bo
                  tin ue
               Con

                                                       11
Rob Latten                                  18-10-2010                18-10-2010


                        Hoe werkt strategie?
                                PLAN - S1
                                     Maken
                                Strategisch plan

                           STRATEGISCH
                                BESTUREN

             ACT – S4                               DO – S2                       Kaders
                Bijsturen                          Uitvoeren, Meten
             Strategisch plan                      Strategisch plan

                                                                                             PLAN - T1
                                                                                                 Maken
                                                                                              Tactisch plan
                                CHECK – S3                            Excepties
                                    Control                                                   TACTISCH
                                Strategisch plan                                              BESTUREN
Besturende                                                                  ACT – T4                           DO – T2                       Kaders
Processen                                              Rapportage              Bijsturen                      Uitvoeren, Meten
                                                                             Tactisch plan                      Tactisch plan


                                                                                                                                                          PLAN - O1
                                                                                                                                                              Maken
                                                                                                                                                          Operationeel plan
                                                                                             CHECK – T3                          Excepties
                                                                                               Tactische                                              OPERATIONEEL
                                                                                                Control                                                   BESTUREN

                                                                                                                                       ACT – O4                                DO – O2
                                                                                                                  Rapportage             Bijsturen                            Uitvoeren, Meten
                                                                                                                                      Operationeel plan                       Operationeel plan




                                                                                                                                                          CHECK – O3
                                                                                                                                                            Operationele
                                                                                                                                                              Control



                                                                                                                                                                                    12
Rob Latten               18-10-2010   18-10-2010


                  Methoden en technieken van beheersing
           Plan               Do                    Check                   Act
Financial Meerjarenbegroting Administratieve          Interne controle      Rolling forecast
control   Jaarbegroting      organisatie              Financial audit
                                Boekhouding           Benchmarking
                                                      Managementsrapportage
                                                      Jaarrekening
                                                      Datawarehouse
Cost       Activiteitenplanning Boekhouding           Budgetrapportages     Make-or-buy
control    Budgetteren          Kostenverdeelstaat                          Outsourcing
           ABC                                                              SSC
Tactical   Situatieanalyse      KSF en KPI            BSC                   BSC
control    Strategieformulering BSC                   Kerntakenbudgettering Kerntakenbudgettering
                                Kerntakenbudgettering Operationele auditing
                                Activiteitenplannen
Process    Uitgangspunten       KSF en KPI            Interne controle      Procesinrichting
control    procesinrichting     Risicoanalyse         Operational audit
                                7-stappenmodel        Proces benchmarking
Chain      SWOT                 ERP                   Managementsrapportage Outsourcing
control    CRM                  CRM                                         Voorraadoptimalisatie
           SRM                  SRM
           SLA                  Procesmanagement
           Preferred suppliers
Project    GOTIK              GOTIK                 GOTIK                   GOTIK
control


Bron: Franssen, M. en Schepers, F. (2004).                                                   13
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




2. financiën




                                        14
Rob Latten     18-10-2010   18-10-2010


         Verschil in aandacht
> Externe belanghebbenden (afnemers,
  kredietinstellingen, aandeelhouders, leveranciers):
  – Verstrekken van informatie
  – Afleggen van verantwoording


> Interne belanghebbenden
  (management en werknemers):
  – Planningsbeslissingen
  – Control-beslissingen



                                                                 15
Rob Latten    18-10-2010   18-10-2010


         De spelregels
> Er is (financiële) informatie nodig voor diverse
  betrokkenen.

> Er is (financiële) informatie nodig om de
  organisatie aan te sturen, te richten op de
  toekomst.

> Er zijn randvoorwaarden (zoals wetten) die
  leiden tot boekhoudkundige systemen (de
  spelregels).

                                                             16
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




                                  17
Rob Latten       18-10-2010   18-10-2010


         Beleidscyclus (1)


              Strategisch plan
               Meerjarenplan
                  toekomst

                                       Jaarplan
                                       begroting
Jaarverslag
 evaluatie

                Kwartaalcijfers
                   budget
                                                                18
Rob Latten               18-10-2010   18-10-2010


               Beleidscyclus (2)

  December: jaarplan en begroting




Oktober: kwartaalcijfers                                          April: jaarverslag
                                                                  kwartaalcijfers



September: uitgangspunten
jaarplan en begroting
                                                   Juni: businessplan
                                     Juli: halfjaarcijfers
                                                                                  19
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




3. Wet op de
Jaarrekening


                                  20
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


          Wet op de jaarrekening (1)
              “De jaarrekening geeft,
volgens normen die in het maatschappelijk verkeer
      als aanvaardbaar worden beschouwd,
             een zodanig inzicht dat
  een verantwoord oordeel kan worden gevormd
      omtrent het vermogen en het resultaat,
 alsmede voor zover de aard van een jaarrekening
                    dat toelaat,
   omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de
                  rechtspersoon”.

                                                           21
Rob Latten    18-10-2010   18-10-2010


          Wet op de jaarrekening (2)
>   Boek 2, titel 8 B.W., art. 360-404
>   rechtspersonen
>   “belanghebbenden” inzicht geven
>   voorschriften
>   goedkeuring door A.V.A.
>   deskundigen verklaring
>   beroep bij ondernemingskamer




                                                              22
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


         Eisen aan het jaarverslag
Criteria:
> getrouwheid
> duidelijkheid
> stelselmatigheid

Beginselen:
> voorzichtigheid (verliezen meteen nemen)
> realisatie (winsten nemen als gerealiseerd)
> toerekening (kosten en opbrengsten toerekenen)
> continuïteit (werkzaamheden lopen door)

Substance over form
                                                          23
Rob Latten      18-10-2010   18-10-2010


          Externe verslaglegging
Een jaarverslag dient te bevatten:
A. Jaarrekening (financiële gegevens):
   1. Balans
   2. Winst- en verliesrekening (=resultatenrekening)
   3. (evt.) Herkomst en besteding van middelen
             (=kasstroom)
   4. Toelichting of uitsplitsing van de gegevens.
B. Overige gegevens:
   5. Directieverslag
   6. Verslag Raad Van Commissarissen
   7. Accountantsverklaring.
C. Verwachtingen voor de toekomst

                                                                  24
Rob Latten    18-10-2010   18-10-2010


         Andere wetgeving
> Nederlandse wet op de jaarrekening is ondergeschikt
  aan de IFRS. Daarnaast regels opgesteld door de raad
  voor de jaarverslaglegging (RJ).
> IFRS (per 1-1-2005) voor alle ondernemingen die op de
  Europese beurs zijn genoteerd. Geldig voor de gehele
  Europese Unie. Opvolger van de IAS. Opgesteld door de
  IASB.
> US-GAAP voor alle ondernemingen die op de
  Amerikaanse beurs zijn genoteerd.
> Amerikaanse beurswaarhond (SEC) wil IFRS en US-
  GAAP nu meer laten aansluiten en verplichting tot
  dubbele rapportage verlichten.


                                                              25
Rob Latten    18-10-2010   18-10-2010


         Accountantverklaring
> In grote lijnen vier soorten
  – Een goedkeurende accountantsverklaring
  – Een afkeurende accountantsverklaring (wezenlijke
    bedenking)
  – Een verklaring van oordeelonthouding (wezenlijke
    onzekerheid)
  – Een verklaring met beperking (materiële bedenking
    of onzekerheid)




                                                             26
Rob Latten         18-10-2010   18-10-2010


           Alleen accountantverklaring (1) ?
> Opdrachtbevestiging van de accountant
  Zoek de reikwijdte van de opdracht. Kan verder gaan dan een
  accountants assurance, de zgn "additional agreed on procedures"
  (b.v uitbrengen v/e accountantsverslag naast een opinie). Ook: wat
  gebeurt bij signalen van onvolkomenheden (audit bevindingen op
  bijv. de gebieden: fraude, AOIC of verslaggeving) en de "quality
  standards"


> Management letter
  Richt zich alleen en uitsluitend op de kwaliteit van de administratieve
  organisatie en de hierin minimaal aanwezige interne beheersing. Dit
  verslag moet schriftelijk gebeuren. Vaak wordt dit alleen uitgebracht
  indien de acc. hiertoe voldoende aanleiding voor heeft.




                                                                           27
Rob Latten      18-10-2010   18-10-2010


          Alleen accountantverklaring (2) ?
> Accountantsrapport
  Dit rapport richt zich op het beeld van de jaarrekening


> "Letter of Representation“
  Ook wel “bevestiging bij de jaarrekening” genoemd.
  Informatie over alle zaken waarover de accountant geen
  sluitende assurance kan verkrijgen en aldus het
  verantwoordelijke mgt laat verklaren dat hierin geen
  impact voor zijn werkzaamheden kan en zal
  voortkomen. Idem voor een "lawyers of fiscal letter"




                                                                  28
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




3 a. Verleden
                                              29
Rob Latten          18-10-2010   18-10-2010


           Strategieformulering
                         Visie, missie,
   Business plan        doelstellingen,
                       strategie, beleid
                                                    Toekomstige
                                                      situatie
                   Aannames, onzekerheid,
                    onvolledige informatie


        Invoering gemaakte
               keuze                       Implementatieplan,
                                                 acties,
                                           control: controle en
              Huidige situatie                  bijsturing


                Probleem analyse

Verleden, feiten, analyseren                                                30
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


        3 belangrijke administraties
> Resultatenrekening (periode)



> Balans (moment)




> Kasstroomoverzicht (periode)



                                                          31
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


       Definities

Winst- en verliesrekening:
“Een weergave van de in een bepaalde
periode behaalde opbrengsten, de in verband
daarmee gemaakte kosten en het resultaat”.

Balans:
“Een systematisch ingedeelde en in cijfers
uitgedrukte moment opname van
bezittingen, schulden en eigen vermogen”.

                                                       32
Rob Latten        18-10-2010   18-10-2010


            Winst & verliesrekening
Opbrengsten = omzet
  kosten met betrekking tot de bedrijfsvoering                              -/-


Bedrijfsresultaat                                                           =

  financiële baten en lasten
     (rentekosten, verlies op deelnemingen, belastingen)                    +/-


Resultaat uit gewone bedrijfsvoering                                        =
  bijzondere baten en lasten                                                +/-


Nettoresultaat                                                              =


                                                                                  33
Rob Latten      18-10-2010   18-10-2010


       Balans (SCONTRO)
         Activa                    Passiva
vast                   eigen vermogen
> materieel            > geplaatst kapitaal
> immaterieel          > reserve
> financieel           voorzieningen
vlottend
                       lang vreemd vermogen
> voorraden en
   onderhanden werk    kort vreemd vermogen
> vorderingen en
   debiteuren
> effecten
> geld of Liquide
   middelen



                                                           34
Rob Latten              18-10-2010   18-10-2010


                  Balans en Resultatenrekening
   Als je bij het boekhouden uiteindelijk alle boekingen hebt
   gemaakt en de rekeningen optelt ontstaan er twee finale registraties:

                  Balans                                            Resultatenrekening
          Overzicht van spullen                                    Overzicht van opbrengsten
          die je bezit én hoe het                                  en kosten in een bepaalde
              gefinancierd is.                                              periode.
 Activa                             Passiva
Vaste activa                Eigen vermogen                          Opbrengsten            .
Gebouwen, auto’s,           Eenvoudig gezegd:
computers, lang lopende     bezittingen-schulden.
beleggingen enz.                                                    Kosten                 .
Vlottende activa            Schulden
Geld in kas en op bank,     Leningen, hypotheek,                    Resultaat              .
voorraden,                  nog niet betaalde
vorderingen (debiteuren).   facturen (crediteuren).


       Balans =                                              Resultatenrekening =


                                                                                                   35
Rob Latten            18-10-2010   18-10-2010


                Relatie Balans en
                Resultatenrekening
                                                              Begin eigen vermogen
     Balans op 1 januari                                      Plus Resultaat =
VA        100 Eigen vermogen    50                            Eind eigen vermogen
VlotA     100 Schulden         150
Totaal    200                  200                  50+75=..


         Resultatenrekening
         Opbrengsten 300
                                                           Balans op 31 december
         Kosten         225
         Resultaat       75                        VA        100 Eigen vermogen        125
                                                   VlotA     175 Schulden              150
                                                   Totaal    275
                               De toename van het
                               Eigen Vermogen zit hier
                               deels in vorderingen
                               en deels op bankrekening.

                                                                                      36
Rob Latten     18-10-2010   18-10-2010


      Herkomst/besteding van
      middelen = kasstroom (1)

Herkomst:                 Besteding
• nettowinst              • investeringen
• afschrijvingen          • toename voorraden
• des-investeringen       • toename debiteuren
• extra vermogen          • rentebetalingen
  (eigen of vreemd)       • aflossing schulden




                                                          37
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


         Herkomst/besteding van
         middelen = kasstroom (2)
Exploitatieresultaat (boekhoudkundig)

± Aanpassing voor     Operationele activiteiten
± Aanpassing voor     Investeringsactiviteiten
± Aanpassing voor     Financieringsactiviteiten

Geeft:                Mutatie Liquide middelen



                                                         38
Rob Latten           18-10-2010     18-10-2010


           Bepalende factoren van de
           kasstromen uit bedrijfsactiviteiten

   Omzet
                                                    Middelen uit
     +           =    Bedrijfsresultaat     =     bedrijfsactiviteiten
                              +                      na belasting
Bedrijfskosten                                                            -
                       Afschrijvingen                Toename in
                                                     werkkapitaal
                              +
                     Storting/onttrekking                                 -
                                                    Investering in
                       voorzieningen                  Materiele
                              +
                                                     vaste activa              =
                      Belasting over
                      bedrijfsresultaat
                                                              Kasstroom uit
                                                            bedrijfsactiviteiten

                                                                                   39
Rob Latten          18-10-2010   18-10-2010


              Samenhang drie registraties
          Beginfoto                Video                      Eindfoto
Startbalans 1 jan 2007       Resultatenrekening 2007     Eindbalans 31 dec 2007
   Activa                      Omzet                     Activa
    Spullen+vorder.            Directe kosten –           Spullen+vorder.
   Passiva                     Overige kosten -          Passiva
    Eigen Vermog.        +     netto winst 2004      =    Eigen Vermog.
    Vreemd Vermog.                                        Vreemd Vermog.


                               Kasstromen 2007
 Afschrijvingen                netto winst
 worden weer                   afschrijvingen +
 bij netto winst               toe- afname van:
 opgeteld.                     debiteuren, voorrad,
                               crediteuren, leningen
                               en vaste activa.
                               Mutatie contant geld- Cash Flow
                                                                                 40
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




   Cash is fact,
profit is an opinion                       41
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




                                  42
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


         Beoordeling jaarverslag
Beoordeel het verslag o.a. op:

1.   vorm
2.   cijfers op zich
3.   recente gebeurtenissen
4.   trends
5.   overige aandachtspunten




                                                           43
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


          Jaarverslag: 1. vorm
>   balans
>   winst & verliesrekening
>   kasstroomoverzicht
>   toelichting
>   directieverslag
>   verslag commissarissen
>   accountantverslag
>   toekomst verwachtingen



                                                           44
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


         Jaarverslag: 2. cijfers op zich
>   onduidelijke posten (overige kosten, overhead)
>   alle dochters geconsolideerd?
>   niet uit de balans blijkende verplichtingen
>   schulden met onderpand
>   voorzieningen




                                                            45
Rob Latten    18-10-2010   18-10-2010


         Jaarverslag: overige
> Recente gebeurtenissen:
  Zijn aspecten als reorganisaties, ICT, nieuw
  kapitaal, investeringen, e.d. in de cijfers terug te
  vinden?
> Trends:
  Meerdere jaren achter elkaar zetten en wordt
  een tendens zichtbaar?
> Overige:
  Kwaliteit, concurrentie, leveranciers,
  productvernieuwing, enz..


                                                              46
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


         Analyseren jaarverslag
> absolute getallen (kerncijfers)
> trends, getal los of t.o.v. andere getallen
> verhoudingsgetallen (ratio’s)

> voor vergelijking:
  – in de tijd
  – met andere bedrijven
  – met een normwaarde.




                                                             47
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




3 b. Toekomst




                                  48
Rob Latten          18-10-2010   18-10-2010


           Strategieformulering
                         Visie, missie,
   Business plan        doelstellingen,
                       strategie, beleid
                                                    Toekomstige
                                                      situatie
                   Aannames, onzekerheid,
                    onvolledige informatie


        Invoering gemaakte
               keuze                       Implementatieplan,
                                                 acties,
                                           control: controle en
              Huidige situatie                  bijsturing


                Probleem analyse

Verleden, feiten, analyseren                                                49
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




   Het is net goochelen

voorspellen is moeilijk, zeker als
   het om de toekomst gaat



                                                  50
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




3 c. Heden                                     51
Rob Latten          18-10-2010   18-10-2010


           Strategieformulering
                         Visie, missie,
   Business plan        doelstellingen,
                       strategie, beleid
                                                    Toekomstige
                                                      situatie
                   Aannames, onzekerheid,
                    onvolledige informatie


        Invoering gemaakte
               keuze                       Implementatieplan,
                                                 acties,
                                           control: controle en
              Huidige situatie                  bijsturing


                Probleem analyse

Verleden, feiten, analyseren                                                52
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




4. Ratio-analyse




                                         53
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




                                  54
Rob Latten                           18-10-2010     18-10-2010


     Balanced Scorecard                                                                   Intern/
  Financieel                                                                            Organisatie
PERSPECTIEF                                                                            PERSPECTIEF
                          Business Balanced Scorecard


                      Financieel                               Processen
                   Wat bepaalt het                          Wat is essentieel
                    succes naar de                               in onze
                   aandeelhouders?                         bedrijfsprocessen?




                       Klanten                             Lerend Vermogen
                  Op welke kritieke                       Waardoor zijn we in
                 factoren beoordelen                    staat in de toekomst te
                     klanten ons?                         blijven verbeteren?




                                                                                        Innovatief/
   Klant
                                                                                         Verbeter
PERSPECTIEF
                                                                            Kritieke   PERSPECTIEF
               Kritieke                 DASHBOARD                            Succes
                Succes                                                      Factoren
               Factoren




                                       Prestatie Indicatoren
                                                                                                         55
Rob Latten                 18-10-2010     18-10-2010


         Aandachtsgebieden BSC
                                                                        Intern/
  Financieel                                                          Organisatie
PERSPECTIEF                                                          PERSPECTIEF
                            Business Balanced Scorecard

                                                   Resources
               Financieel
                            Resultaten        Mensen      Middelen




                                               Lerend Vermogen
               Klanten
                            Resultaten
                                              Structuur    Cultuur




                                                                      Innovatief/
   Klant
                                                                       Verbeter
PERSPECTIEF
                                                                     PERSPECTIEF




                                                                                            56
Rob Latten               18-10-2010   18-10-2010


                Voorbeeld managementcockpit
Aspecten             Criteria                            Aspecten            Criteria
Financieel terrein   > Veranderingen in                  Personeelsterrein   > Omvang
                       winstcijfers.                                           personeelsbestand.
                     > Verhouding eigen en vreemd                            > Opleidingskosten.
                       vermogen.                                             > Verhouding indirect –
                     > Omzetkosten verhouding.                                 totaal.
                     > Marges per product.                                   > Verandering in personele
                     > Omzet per werknemer.                                    kosten.
                     > Kostprijsontwikkeling                                 > Personeelsverloop en
                                                                               verzuim.
Marktpositie         > Verandering marktaandeel.
                                                         Technologisch       > Snelheid technologische
                     > Groei per marktsegment.
                                                         terrein               vernieuwing.
                     > Waarderingscijfers van
                                                                             > Kosten duurzame
                       klanten.
                                                                               productiemiddelen.
                     > Klachten van klanten.
                                                                             > Effectiviteit van
                     > Verhouding offertes – orders.                           hulpmiddelen.
                     > Aantal nieuwe producten.                              > Basis – competenties.
Organisatorisch      > Leversnelheid.                                        > Innovativiteit.
terrein              > Percentage productie-uitval.
                     > Verhouding uitvoering –
                       ondersteuning.
                     > Omvang van voorraad.                                                          57
Rob Latten                 18-10-2010   18-10-2010


              Financiële analyse:
              beoordelen financiële performance
                                                            Welk rendement wordt
                                                            over het geïnvesteerd
                                                            vermogen behaald?

Hoe efficiënt wordt geïnvesteerd                            Wat is de winst in % van omzet?
vermogen gebruikt?
                                                            Wat is de winst per aandeel?
                      Omloopsnelheid         Winstgevendheid



                          Solvabiliteit      Liquiditeit
  Wat is het hefboomeffect?                            Hoe worden de kortlopende
                                                       financieringsbehoeften ingevuld?
  Kan de onderneming zijn
  renteverplichtingen nakomen?                         Hoeveel werkkapitaal heeft de
                                                       onderneming nodig?



                                                                                           58
Rob Latten                 18-10-2010   18-10-2010


            Dupont-schema
  Volume
              Omzet

    Prijs
              Bedrijfs-                   Bedrijfsresultaat
               kosten                                                  Rendement op
 Directe                                                               geïnvesteerd
Variabele                                                                vermogen
 kosten             Vorderingen

 Directe
 Vaste                    OHW            Bedrijfsgebonden
 kosten                                     vermogen
                    Crediteuren
Overhead
 kosten
                    Vaste activa

                    Immateriële
                    vaste activa                                                   59
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010




5. HR-accounting
                                               60
Rob Latten           18-10-2010   18-10-2010


           HR-Performance

> Afgeleid van performance organisatie
> Resultaat in meetbare indicatoren
> 2 cruciale vragen:
  – Welke manier kosten te besparen?
  – Hoe prestaties organisatie verbeteren in korte
    terugverdientijd?
> Denkwijze bestuurders: winst, werkkapitaal, productiviteit
  en kwaliteit

> HR: plan-do-check-act
> Meetbaar en zichtbaar maken cijfers HR

                                                                          61
Rob Latten     18-10-2010   18-10-2010


         HR-functie?
> Wat is de wezenlijke bijdrage van de HR-functie
  aan de organisatiedoelstellingen?
> Inspanningen meten en terugkoppelen
> Groei HRA:
  – Van aanbod naar vraag gestuurd
  – Van vraag gestuurd naar prestatiegericht
  – Van prestatie- naar performancegericht


> Kern: Return on investment


                                                              62
Rob Latten   18-10-2010   18-10-2010


        Sturen op menselijk kapitaal
HR-beleid leidt tot betere prestaties?
Causaliteit niet wetenschappelijk aangetoond



Waardebepaling menselijk kapitaal
> Op basis van gemaakte kosten
> Op basis van marktwaarde
> Op basis van opbrengsten

Zichtbaar maken van de waarde !
                                                          63
Rob Latten      18-10-2010   18-10-2010


             HR-accounting
     > HR moet nut aantonen
     > HR beleid, financieel
       onderbouwd
     > HR-scorecard


     Kern: HR is financiën




                                     64

More Related Content

What's hot

fractures diaphysaires des os de l'avant bras
fractures diaphysaires des os de l'avant brasfractures diaphysaires des os de l'avant bras
fractures diaphysaires des os de l'avant brasguest195328
 
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUE
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUEDr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUE
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUEBENAOUDA67
 
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »IRMSHN276
 
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambe
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambeAplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambe
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambeimma-dr
 
conduites addictives
 conduites addictives conduites addictives
conduites addictivesliobert01
 
Cours ifas le handicap 2014- 2015
Cours ifas le handicap  2014- 2015Cours ifas le handicap  2014- 2015
Cours ifas le handicap 2014- 2015Laurent MAUTRE
 
Lupus érythémateux disséminé1
Lupus érythémateux disséminé1Lupus érythémateux disséminé1
Lupus érythémateux disséminé1Med Achraf Hadj Ali
 
Le genou de l'enfant et de l'ado sportif
Le genou de l'enfant et de l'ado sportifLe genou de l'enfant et de l'ado sportif
Le genou de l'enfant et de l'ado sportifROBERT ELBAUM
 
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent - physiopathologie et clinique
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent  - physiopathologie et cliniqueDiabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent  - physiopathologie et clinique
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent - physiopathologie et cliniqueSection Diabète CHU Sainte-Justine
 
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterre
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterrefiche pédagogique réglementation thermique en Angleterre
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterrelibnam
 
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdf
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdfanatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdf
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdfSafaaMed1
 
Arthrographie et arthroscanner du genou
Arthrographie et arthroscanner du genouArthrographie et arthroscanner du genou
Arthrographie et arthroscanner du genouimma-dr
 

What's hot (13)

fractures diaphysaires des os de l'avant bras
fractures diaphysaires des os de l'avant brasfractures diaphysaires des os de l'avant bras
fractures diaphysaires des os de l'avant bras
 
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUE
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUEDr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUE
Dr Hitache DT2 ET NEUROPATHIE DIABETIQUE
 
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »
Poignet post traumatique douloureux à radiographies « normales »
 
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambe
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambeAplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambe
Aplasies et hypoplasies squelettiques congénitales de jambe
 
conduites addictives
 conduites addictives conduites addictives
conduites addictives
 
Cours ifas le handicap 2014- 2015
Cours ifas le handicap  2014- 2015Cours ifas le handicap  2014- 2015
Cours ifas le handicap 2014- 2015
 
Lupus érythémateux disséminé1
Lupus érythémateux disséminé1Lupus érythémateux disséminé1
Lupus érythémateux disséminé1
 
Le genou de l'enfant et de l'ado sportif
Le genou de l'enfant et de l'ado sportifLe genou de l'enfant et de l'ado sportif
Le genou de l'enfant et de l'ado sportif
 
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent - physiopathologie et clinique
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent  - physiopathologie et cliniqueDiabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent  - physiopathologie et clinique
Diabète de type 1 chez l'enfant et l'adolescent - physiopathologie et clinique
 
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterre
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterrefiche pédagogique réglementation thermique en Angleterre
fiche pédagogique réglementation thermique en Angleterre
 
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdf
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdfanatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdf
anatomie.VASCULARISATION DU MEMBRE INFERIEUR.pdf
 
Arthrographie et arthroscanner du genou
Arthrographie et arthroscanner du genouArthrographie et arthroscanner du genou
Arthrographie et arthroscanner du genou
 
12 poignet - fractures
12  poignet - fractures12  poignet - fractures
12 poignet - fractures
 

Hr en financien

  • 1. 1 GITP 18-10-2010 drs. ing. Rob Latten MBA 013 - 464 80 99 Rob.Latten@GITP.NL HR en financiën Een inleiding 18 oktober 2010
  • 2. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Een overzicht Kosten en kostprijzen Budgettering Corporate finance Management-informatie (BSC) Treasury (o.a financiering, aantrekken middelen) Cashmanagement (o.a. geldstroom- en liquiditeitenbeheer) Management and cost accounting Financieel management Financial accounting Procesbeheersing Risicomanagement modellen (COSO) Corporate Governance Beheersing ICT Jaarverslaggeving (o.a. balans, w/v-rekening, kasstroomoverzicht) Sarbanes Oxley en Tabaksblat Ratio-analyse In control statement Regelgeving (RJ, IFRS, etc.) Besturing, toezicht en afleggen van verantwoording. AO / IC 2
  • 3. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Agenda 1. strategie 2. financiën 3. wet op de jaarrekening 4. ratio – analyse 5. HR-accounting 3
  • 4. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Goed personeelsbeleid is lastiger dan financieel beleid 4
  • 5. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Vakjargon 5
  • 6. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Wie doet wat (functies)? Financieel directeur Controller Financieel administrateur Accountant (in vs. ex) en boekhouder 6
  • 7. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 1. strategie 7
  • 8. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Strategieformulering Visie, missie, Business plan doelstellingen, strategie, beleid Toekomstige situatie Aannames, onzekerheid, onvolledige informatie Invoering gemaakte keuze Implementatieplan, acties, control: controle en Huidige situatie bijsturing Probleem analyse Verleden, feiten, analyseren 8
  • 9. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Samenhang begrippen 9
  • 10. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Essentie van strategie EXTERN kansen en bedreigingen Omgeving Klanten Maatschappij Leveranciers Markt INTERN Bedrijfskolom sterktes en zwaktes Resultaten Mensen Middelen Structuur Cultuur Ketens Missie Visie Strategie: - Doelstellingen - Maatregelen, scenario's 10
  • 11. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Cirkel van Deming Plan Do Act Check tering g verbe rgin Bo tin ue Con 11
  • 12. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Hoe werkt strategie? PLAN - S1 Maken Strategisch plan STRATEGISCH BESTUREN ACT – S4 DO – S2 Kaders Bijsturen Uitvoeren, Meten Strategisch plan Strategisch plan PLAN - T1 Maken Tactisch plan CHECK – S3 Excepties Control TACTISCH Strategisch plan BESTUREN Besturende ACT – T4 DO – T2 Kaders Processen Rapportage Bijsturen Uitvoeren, Meten Tactisch plan Tactisch plan PLAN - O1 Maken Operationeel plan CHECK – T3 Excepties Tactische OPERATIONEEL Control BESTUREN ACT – O4 DO – O2 Rapportage Bijsturen Uitvoeren, Meten Operationeel plan Operationeel plan CHECK – O3 Operationele Control 12
  • 13. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Methoden en technieken van beheersing Plan Do Check Act Financial Meerjarenbegroting Administratieve Interne controle Rolling forecast control Jaarbegroting organisatie Financial audit Boekhouding Benchmarking Managementsrapportage Jaarrekening Datawarehouse Cost Activiteitenplanning Boekhouding Budgetrapportages Make-or-buy control Budgetteren Kostenverdeelstaat Outsourcing ABC SSC Tactical Situatieanalyse KSF en KPI BSC BSC control Strategieformulering BSC Kerntakenbudgettering Kerntakenbudgettering Kerntakenbudgettering Operationele auditing Activiteitenplannen Process Uitgangspunten KSF en KPI Interne controle Procesinrichting control procesinrichting Risicoanalyse Operational audit 7-stappenmodel Proces benchmarking Chain SWOT ERP Managementsrapportage Outsourcing control CRM CRM Voorraadoptimalisatie SRM SRM SLA Procesmanagement Preferred suppliers Project GOTIK GOTIK GOTIK GOTIK control Bron: Franssen, M. en Schepers, F. (2004). 13
  • 14. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 2. financiën 14
  • 15. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Verschil in aandacht > Externe belanghebbenden (afnemers, kredietinstellingen, aandeelhouders, leveranciers): – Verstrekken van informatie – Afleggen van verantwoording > Interne belanghebbenden (management en werknemers): – Planningsbeslissingen – Control-beslissingen 15
  • 16. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 De spelregels > Er is (financiële) informatie nodig voor diverse betrokkenen. > Er is (financiële) informatie nodig om de organisatie aan te sturen, te richten op de toekomst. > Er zijn randvoorwaarden (zoals wetten) die leiden tot boekhoudkundige systemen (de spelregels). 16
  • 17. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 17
  • 18. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Beleidscyclus (1) Strategisch plan Meerjarenplan toekomst Jaarplan begroting Jaarverslag evaluatie Kwartaalcijfers budget 18
  • 19. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Beleidscyclus (2) December: jaarplan en begroting Oktober: kwartaalcijfers April: jaarverslag kwartaalcijfers September: uitgangspunten jaarplan en begroting Juni: businessplan Juli: halfjaarcijfers 19
  • 20. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 3. Wet op de Jaarrekening 20
  • 21. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Wet op de jaarrekening (1) “De jaarrekening geeft, volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd, een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon”. 21
  • 22. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Wet op de jaarrekening (2) > Boek 2, titel 8 B.W., art. 360-404 > rechtspersonen > “belanghebbenden” inzicht geven > voorschriften > goedkeuring door A.V.A. > deskundigen verklaring > beroep bij ondernemingskamer 22
  • 23. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Eisen aan het jaarverslag Criteria: > getrouwheid > duidelijkheid > stelselmatigheid Beginselen: > voorzichtigheid (verliezen meteen nemen) > realisatie (winsten nemen als gerealiseerd) > toerekening (kosten en opbrengsten toerekenen) > continuïteit (werkzaamheden lopen door) Substance over form 23
  • 24. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Externe verslaglegging Een jaarverslag dient te bevatten: A. Jaarrekening (financiële gegevens): 1. Balans 2. Winst- en verliesrekening (=resultatenrekening) 3. (evt.) Herkomst en besteding van middelen (=kasstroom) 4. Toelichting of uitsplitsing van de gegevens. B. Overige gegevens: 5. Directieverslag 6. Verslag Raad Van Commissarissen 7. Accountantsverklaring. C. Verwachtingen voor de toekomst 24
  • 25. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Andere wetgeving > Nederlandse wet op de jaarrekening is ondergeschikt aan de IFRS. Daarnaast regels opgesteld door de raad voor de jaarverslaglegging (RJ). > IFRS (per 1-1-2005) voor alle ondernemingen die op de Europese beurs zijn genoteerd. Geldig voor de gehele Europese Unie. Opvolger van de IAS. Opgesteld door de IASB. > US-GAAP voor alle ondernemingen die op de Amerikaanse beurs zijn genoteerd. > Amerikaanse beurswaarhond (SEC) wil IFRS en US- GAAP nu meer laten aansluiten en verplichting tot dubbele rapportage verlichten. 25
  • 26. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Accountantverklaring > In grote lijnen vier soorten – Een goedkeurende accountantsverklaring – Een afkeurende accountantsverklaring (wezenlijke bedenking) – Een verklaring van oordeelonthouding (wezenlijke onzekerheid) – Een verklaring met beperking (materiële bedenking of onzekerheid) 26
  • 27. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Alleen accountantverklaring (1) ? > Opdrachtbevestiging van de accountant Zoek de reikwijdte van de opdracht. Kan verder gaan dan een accountants assurance, de zgn "additional agreed on procedures" (b.v uitbrengen v/e accountantsverslag naast een opinie). Ook: wat gebeurt bij signalen van onvolkomenheden (audit bevindingen op bijv. de gebieden: fraude, AOIC of verslaggeving) en de "quality standards" > Management letter Richt zich alleen en uitsluitend op de kwaliteit van de administratieve organisatie en de hierin minimaal aanwezige interne beheersing. Dit verslag moet schriftelijk gebeuren. Vaak wordt dit alleen uitgebracht indien de acc. hiertoe voldoende aanleiding voor heeft. 27
  • 28. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Alleen accountantverklaring (2) ? > Accountantsrapport Dit rapport richt zich op het beeld van de jaarrekening > "Letter of Representation“ Ook wel “bevestiging bij de jaarrekening” genoemd. Informatie over alle zaken waarover de accountant geen sluitende assurance kan verkrijgen en aldus het verantwoordelijke mgt laat verklaren dat hierin geen impact voor zijn werkzaamheden kan en zal voortkomen. Idem voor een "lawyers of fiscal letter" 28
  • 29. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 3 a. Verleden 29
  • 30. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Strategieformulering Visie, missie, Business plan doelstellingen, strategie, beleid Toekomstige situatie Aannames, onzekerheid, onvolledige informatie Invoering gemaakte keuze Implementatieplan, acties, control: controle en Huidige situatie bijsturing Probleem analyse Verleden, feiten, analyseren 30
  • 31. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 3 belangrijke administraties > Resultatenrekening (periode) > Balans (moment) > Kasstroomoverzicht (periode) 31
  • 32. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Definities Winst- en verliesrekening: “Een weergave van de in een bepaalde periode behaalde opbrengsten, de in verband daarmee gemaakte kosten en het resultaat”. Balans: “Een systematisch ingedeelde en in cijfers uitgedrukte moment opname van bezittingen, schulden en eigen vermogen”. 32
  • 33. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Winst & verliesrekening Opbrengsten = omzet kosten met betrekking tot de bedrijfsvoering -/- Bedrijfsresultaat = financiële baten en lasten (rentekosten, verlies op deelnemingen, belastingen) +/- Resultaat uit gewone bedrijfsvoering = bijzondere baten en lasten +/- Nettoresultaat = 33
  • 34. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Balans (SCONTRO) Activa Passiva vast eigen vermogen > materieel > geplaatst kapitaal > immaterieel > reserve > financieel voorzieningen vlottend lang vreemd vermogen > voorraden en onderhanden werk kort vreemd vermogen > vorderingen en debiteuren > effecten > geld of Liquide middelen 34
  • 35. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Balans en Resultatenrekening Als je bij het boekhouden uiteindelijk alle boekingen hebt gemaakt en de rekeningen optelt ontstaan er twee finale registraties: Balans Resultatenrekening Overzicht van spullen Overzicht van opbrengsten die je bezit én hoe het en kosten in een bepaalde gefinancierd is. periode. Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen Opbrengsten . Gebouwen, auto’s, Eenvoudig gezegd: computers, lang lopende bezittingen-schulden. beleggingen enz. Kosten . Vlottende activa Schulden Geld in kas en op bank, Leningen, hypotheek, Resultaat . voorraden, nog niet betaalde vorderingen (debiteuren). facturen (crediteuren). Balans = Resultatenrekening = 35
  • 36. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Relatie Balans en Resultatenrekening Begin eigen vermogen Balans op 1 januari Plus Resultaat = VA 100 Eigen vermogen 50 Eind eigen vermogen VlotA 100 Schulden 150 Totaal 200 200 50+75=.. Resultatenrekening Opbrengsten 300 Balans op 31 december Kosten 225 Resultaat 75 VA 100 Eigen vermogen 125 VlotA 175 Schulden 150 Totaal 275 De toename van het Eigen Vermogen zit hier deels in vorderingen en deels op bankrekening. 36
  • 37. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Herkomst/besteding van middelen = kasstroom (1) Herkomst: Besteding • nettowinst • investeringen • afschrijvingen • toename voorraden • des-investeringen • toename debiteuren • extra vermogen • rentebetalingen (eigen of vreemd) • aflossing schulden 37
  • 38. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Herkomst/besteding van middelen = kasstroom (2) Exploitatieresultaat (boekhoudkundig) ± Aanpassing voor Operationele activiteiten ± Aanpassing voor Investeringsactiviteiten ± Aanpassing voor Financieringsactiviteiten Geeft: Mutatie Liquide middelen 38
  • 39. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Bepalende factoren van de kasstromen uit bedrijfsactiviteiten Omzet Middelen uit + = Bedrijfsresultaat = bedrijfsactiviteiten + na belasting Bedrijfskosten - Afschrijvingen Toename in werkkapitaal + Storting/onttrekking - Investering in voorzieningen Materiele + vaste activa = Belasting over bedrijfsresultaat Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 39
  • 40. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Samenhang drie registraties Beginfoto Video Eindfoto Startbalans 1 jan 2007 Resultatenrekening 2007 Eindbalans 31 dec 2007 Activa Omzet Activa Spullen+vorder. Directe kosten – Spullen+vorder. Passiva Overige kosten - Passiva Eigen Vermog. + netto winst 2004 = Eigen Vermog. Vreemd Vermog. Vreemd Vermog. Kasstromen 2007 Afschrijvingen netto winst worden weer afschrijvingen + bij netto winst toe- afname van: opgeteld. debiteuren, voorrad, crediteuren, leningen en vaste activa. Mutatie contant geld- Cash Flow 40
  • 41. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Cash is fact, profit is an opinion 41
  • 42. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 42
  • 43. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Beoordeling jaarverslag Beoordeel het verslag o.a. op: 1. vorm 2. cijfers op zich 3. recente gebeurtenissen 4. trends 5. overige aandachtspunten 43
  • 44. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Jaarverslag: 1. vorm > balans > winst & verliesrekening > kasstroomoverzicht > toelichting > directieverslag > verslag commissarissen > accountantverslag > toekomst verwachtingen 44
  • 45. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Jaarverslag: 2. cijfers op zich > onduidelijke posten (overige kosten, overhead) > alle dochters geconsolideerd? > niet uit de balans blijkende verplichtingen > schulden met onderpand > voorzieningen 45
  • 46. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Jaarverslag: overige > Recente gebeurtenissen: Zijn aspecten als reorganisaties, ICT, nieuw kapitaal, investeringen, e.d. in de cijfers terug te vinden? > Trends: Meerdere jaren achter elkaar zetten en wordt een tendens zichtbaar? > Overige: Kwaliteit, concurrentie, leveranciers, productvernieuwing, enz.. 46
  • 47. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Analyseren jaarverslag > absolute getallen (kerncijfers) > trends, getal los of t.o.v. andere getallen > verhoudingsgetallen (ratio’s) > voor vergelijking: – in de tijd – met andere bedrijven – met een normwaarde. 47
  • 48. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 3 b. Toekomst 48
  • 49. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Strategieformulering Visie, missie, Business plan doelstellingen, strategie, beleid Toekomstige situatie Aannames, onzekerheid, onvolledige informatie Invoering gemaakte keuze Implementatieplan, acties, control: controle en Huidige situatie bijsturing Probleem analyse Verleden, feiten, analyseren 49
  • 50. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Het is net goochelen voorspellen is moeilijk, zeker als het om de toekomst gaat 50
  • 51. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 3 c. Heden 51
  • 52. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Strategieformulering Visie, missie, Business plan doelstellingen, strategie, beleid Toekomstige situatie Aannames, onzekerheid, onvolledige informatie Invoering gemaakte keuze Implementatieplan, acties, control: controle en Huidige situatie bijsturing Probleem analyse Verleden, feiten, analyseren 52
  • 53. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 4. Ratio-analyse 53
  • 54. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 54
  • 55. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Balanced Scorecard Intern/ Financieel Organisatie PERSPECTIEF PERSPECTIEF Business Balanced Scorecard Financieel Processen Wat bepaalt het Wat is essentieel succes naar de in onze aandeelhouders? bedrijfsprocessen? Klanten Lerend Vermogen Op welke kritieke Waardoor zijn we in factoren beoordelen staat in de toekomst te klanten ons? blijven verbeteren? Innovatief/ Klant Verbeter PERSPECTIEF Kritieke PERSPECTIEF Kritieke DASHBOARD Succes Succes Factoren Factoren Prestatie Indicatoren 55
  • 56. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Aandachtsgebieden BSC Intern/ Financieel Organisatie PERSPECTIEF PERSPECTIEF Business Balanced Scorecard Resources Financieel Resultaten Mensen Middelen Lerend Vermogen Klanten Resultaten Structuur Cultuur Innovatief/ Klant Verbeter PERSPECTIEF PERSPECTIEF 56
  • 57. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Voorbeeld managementcockpit Aspecten Criteria Aspecten Criteria Financieel terrein > Veranderingen in Personeelsterrein > Omvang winstcijfers. personeelsbestand. > Verhouding eigen en vreemd > Opleidingskosten. vermogen. > Verhouding indirect – > Omzetkosten verhouding. totaal. > Marges per product. > Verandering in personele > Omzet per werknemer. kosten. > Kostprijsontwikkeling > Personeelsverloop en verzuim. Marktpositie > Verandering marktaandeel. Technologisch > Snelheid technologische > Groei per marktsegment. terrein vernieuwing. > Waarderingscijfers van > Kosten duurzame klanten. productiemiddelen. > Klachten van klanten. > Effectiviteit van > Verhouding offertes – orders. hulpmiddelen. > Aantal nieuwe producten. > Basis – competenties. Organisatorisch > Leversnelheid. > Innovativiteit. terrein > Percentage productie-uitval. > Verhouding uitvoering – ondersteuning. > Omvang van voorraad. 57
  • 58. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Financiële analyse: beoordelen financiële performance Welk rendement wordt over het geïnvesteerd vermogen behaald? Hoe efficiënt wordt geïnvesteerd Wat is de winst in % van omzet? vermogen gebruikt? Wat is de winst per aandeel? Omloopsnelheid Winstgevendheid Solvabiliteit Liquiditeit Wat is het hefboomeffect? Hoe worden de kortlopende financieringsbehoeften ingevuld? Kan de onderneming zijn renteverplichtingen nakomen? Hoeveel werkkapitaal heeft de onderneming nodig? 58
  • 59. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Dupont-schema Volume Omzet Prijs Bedrijfs- Bedrijfsresultaat kosten Rendement op Directe geïnvesteerd Variabele vermogen kosten Vorderingen Directe Vaste OHW Bedrijfsgebonden kosten vermogen Crediteuren Overhead kosten Vaste activa Immateriële vaste activa 59
  • 60. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 5. HR-accounting 60
  • 61. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 HR-Performance > Afgeleid van performance organisatie > Resultaat in meetbare indicatoren > 2 cruciale vragen: – Welke manier kosten te besparen? – Hoe prestaties organisatie verbeteren in korte terugverdientijd? > Denkwijze bestuurders: winst, werkkapitaal, productiviteit en kwaliteit > HR: plan-do-check-act > Meetbaar en zichtbaar maken cijfers HR 61
  • 62. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 HR-functie? > Wat is de wezenlijke bijdrage van de HR-functie aan de organisatiedoelstellingen? > Inspanningen meten en terugkoppelen > Groei HRA: – Van aanbod naar vraag gestuurd – Van vraag gestuurd naar prestatiegericht – Van prestatie- naar performancegericht > Kern: Return on investment 62
  • 63. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 Sturen op menselijk kapitaal HR-beleid leidt tot betere prestaties? Causaliteit niet wetenschappelijk aangetoond Waardebepaling menselijk kapitaal > Op basis van gemaakte kosten > Op basis van marktwaarde > Op basis van opbrengsten Zichtbaar maken van de waarde ! 63
  • 64. Rob Latten 18-10-2010 18-10-2010 HR-accounting > HR moet nut aantonen > HR beleid, financieel onderbouwd > HR-scorecard Kern: HR is financiën 64