Material berriak irudiekin

1. Abangoardiako eskultura (I)
Errepasoa

2. Jatorria
• Rodin garai hartako eskultorerik
ospetsuena izaten jarraitzen zuen
baina artista progresista gazte batzuk
haren artea zalantzan jarri zuten.
• Arte akademikoa eta ofiziala klase
ertainen gustuan oinarrituta zegoen
eta honekin Rodinen lanak ondo
egokitzen ziren baina, era berean,
bere estilo dramatikoa eta brontzea
lan egiteko modua beste bideak
irekitzen ari ziren.

3. Eraginak
• Rodinek eragina izan zuen bi elementuekin:
– totsoetako trataerarekin eta
– sinbolismoaren gaineko garaipenarekin.
• Kritiko batzuk Egiptiar eskulturaren eragina
azpimarratzen dute.
• Eragin hauetako
nahasketaren adibide bat
Maillol-en Mediterraneoa da,
eskultura purua
kontsideratua izan daitekeela.

4. Eraginak
• Eskultoreak Mendebaldeko
tradizioarekin apurtzeko eraman zuen
elementu bat tribu primitiboen lanen
ezagupena izan zen, bai Afrikakoa
baita Ozeaniakoa ere.
• Hauek ez ziren bakarrik kuriositate
exotikoak, arte ingenuoa edo
barbaroen irudiak, sorkuntzako obrak
baizik, eredu klasikoen kontsiderazio
bera merezi zutela.
• Obra hauek Europan ezagutzen ziren
XIX. mendetik aurrera.

5. Lehen adibideak
• Lehen europarrak Ozeania eta Afrikako tresnak ikertzen
pintore batzuk izan ziren:
– Matisse,
– Picasso,
– Derain,
– Kirchner.

6. Matisse Picasso Derain Kirchner

7. Lehen adibideak
• Eredu hauek eskulturan
eta baita pinturan ere
erabili zituzten.
• Irudiek hanka motzak,
tortso luzeak, izter
meheak eta buru handiak
dituzte.
• Artista batzuk ereduak
egokitu zituzten besteek
imitatzen zituzten
bitartean.

8. Lehen adibideak
• Modiglianik emakumezkoen
buruak egin zituen Afrikako eta
Budismoko irudi dotoretan
inspiratuak, baina bere berezko
estiloan eginak.
• Sileriako harrietan eginak,
eraikuntza publikoetan,
arkitekturako zati eskultorikoak
bezala ikusten dira.
• Bere ekoizpenean pilar moduko
buruak, belauniko kariatideak eta
zutik dauden emakume biluzik
daude.

9. Modigliani

10. Lehen adibideak
• Brancusik ezin zuen egin
egokitzapen horren
pertsonala.
• Afrikako irudiak imitatzen
nahi ez zuen bitartean
hauek zatietan banatu
zituen.
• Era batean primitibitate
modernoa garai
teknikoetara egokitu nahi
izan zuen.

11. Brancusi

12. Kubismoa
• Picassok egin zuen
eskulturarako hurbilpen
pertsonala kubismotik.
• Bere ideia elementu
guztien ikuspegia
erakustea angelu
guztietatik Rodinen
inpresionismoko azken
adierazpena bezala.
• Baliogarria izan zen
argiaren efektuak
brontzean biderkatzeko.

13. Kubismoa
• Picassoren lan
eskultorikoetan, erabili
beharreko hitza
“konstrukzioa” da.
• Gaiekin lotuta, kategoria
berri bat definitu behar
da, irudikatzen ez
duelako ezaguna ez den
edozein gauza, tradizioan
bezala, giza edo abere
irudia bezala edo alegoria
bat edo bodegoi bat.

14. Kubismoa
• Ezaugarriak:
– Eskulturak ez du oinarririk eta ezin du egon edo etzan
egon eta horman zintzilik dago, pintura edo erliebe
bat bezala.
– Eskultura honetako sorrera Picassok erabilitako
“papier collé”-etan egon daiteke, egun batean
materiala beruna eta kablez ordezkatu zuenean.
– Picassok Julio Gonzalezekin kolaboratu zuen
hasieran azken hau ensanblajeen teknikaria zelako .

15. Kubismoa
• Eskultura hauek espazio errealean
zabaltzen dira, giza begiari aukera
emanez objektuko espazioan
sartzeko (Picassok egindako lehen
eskultura gitarra bat zen).
• Picasso Afrikako artean inspiratu zen.
• Honetatik ideia hartzeaz gain, forma
ahurra eta ganbilaren muntaia hartu
zuen.
• Irudikaturiko tresnak ez dira
erabilgarriak baina tresna horien
irudikapen plastikoa.

16. Futurismoa
• Mugimendu honetako artistek eskultura modernora iritsi
ziren akademizismotik eta Rodinen eraginagatik.
• Inspirazioa gauza hauetan aurkitu zuten:
– Ez-europar arkaiko eskulturaren ezagupena,
– Parisetik zabaltzen zen pintura modernotik.

17. Futurismoa
• Eskultura futuristak jatorri desberdina izan zuen.
• Lehen aldiarekiko haustura den manifestu bat
da.
• Formen sorkuntzak teoria eta printzipioen
ondoren zetorren.
• Arte hau materia bezala ikusten zen eta honek
energia eta mugimendua irradiatzen zuen
inguruko atmosferan ikusi ahal izateko.

18. Futurismoa
• Mugimenduko
ezaugarriak ondo ikusten
dira Umberto Boccioniren
lanetan.
• Berarentzat mugimendua
edozein adierazpen
artistiko klasiko bezain
polita da.
• Bere irudietan Rodin,
Gaudi eta Kubismoaren
eraginak daude.

19. Futurismoa
• Mugimendua espazioan
irudikatzerakoan ez du
erakusten aurrerakadarik
krono-argazkiekiko
hausturan.
• Kontzeptu tradizionalei
lotuta zegoen eta
honetan gorputz baten
bolumena masa modelatu
bat da, itxi edo irekiagoa.

20. Futurismoa
• Eskulturaren ezaugarriak:
– Eskulturak hunkitzeko iturri berriak aurkitu behar ditu,
akademizismoa kopiatu gabe.
– Objektuek bizia irabaziko dute ukitu daiteken espazioan
luzatzean, era sistematiko eta plastiko batean.
– Eskultura ekoiztuko da argiaren distira sistematizatuak eta
oinplanoen nahasketaren bidez.
– Kristala edo zelulosako plano gardenak, metaleko planoak,
alanbreak, barruko eta kanpoko argiekin, planoak, joerak,
tonuak, semi-tonuak eta errealitate berria irudikatzeko.
– Kolorea erabilgarria izan daiteke irudien indar emozionala
handitzeko.
– Materialek ez dute zergatik izan behar ohikoak, baina artistak
nahas ditzake eskultura bakoitzean honekin mugimendua
irabazteko.

21. Futurismoa
• Autoreak:
– Duchamp-Villon

22. Futurismoa
• Autoreak:
– Archipenko: eskultore
garrantzitsuena
kontsideratzen da.
Famatua da bere
eskultura-pinturei
esker.

23. Dadaismoa
• Marcel Duchamp pintore bat zen
irudimen bereziarekin berarengandik
XX. mendeko artisten artean eragin
handieneko bat egin zuena.
• Kubismo eta Futurismoko hasierako
esperimentuen ondoren, bizikleta
bateko aurreko gurpila hartu zuen,
estudioko banku batean txertatu zuen
eta hau aurkeztu zuen artelan bat
bezala.
• Arteko kontzeptu berri hau laster
imitatu zuten beste artistek.

24. Dadaismoa
• Dada mugimenduko artistek Alemanian (Arp,
Ernst, Schwitters) eta ondoren Frantziako
surrealistek erliebeko pinturak egin zituzten.

25. Dadaismoa
Ezaugarriak:
• Artistikoak ez ziren materialak eta kolore
indartsuak eztabaidako elementu bat bihurtu
ziren.
• Friso klasikoetan bezala, kolore distiratsuetan
margotuak, dadaistek haien sorkuntzak margotu
zituzten.
• Arte lan bat sortu nahian inguru harmoniko
batean, ensanblajeak eta erliebeak sortuak izan
ziren inpaktatzeko gogoz.

26. Konstruktibismoa
• Tatlin-ek Picasso eta Errusiar
Konstruktibismoaren arteko
lotura sortu zuen.
• Mendebaldeko bilakaera
artistikoari norabide berri bat
eman zioten, era berdinean
Errusiako ikonoen eragina
zuela eta espekulazio
kosmikoak eta iraultza
erradikala ere.
• Tatlin-ek pausoa eman zuen
eskultura errepresentazionala
eta ez-errepresentazionalaren
artean.

27. Konstruktibismoa
• Egurra, metala, eta kristala
pusketak osatzen zuten;
espazioan dauden formak
daude.
• Lan hauetako batzuk
hormak behar zituzten
euskarri bezala baina beste
batzuk espazioan zintzilik
daude, alanbre eta egitura
metalikoetan.
• Kontra-erliebeak edo
izkinako erliebe bezala
ezagutzen ziren.

28. Konstruktibismoa
• Autoreak:
– Gabok
gardentasuneko
inpresioa ematen
zuten materialak
erabili zituen,
bereziki bustoetan.

29. Konstruktibismoa
• Autoreak:
– Pevsner-rek
Picassoren pintura
kubistak emakume
biluziekin irudikatu
zituen eraikitako
erliebe transparenteak
bezala, zeluloideko
azalera kurboak
erabiliz.