Kinderen met schrijfproblemen kunnen baat hebben bij kinderfysiotherapeutische behandeling. Deze presentatie geeft inzicht in welke processen betrokken zijn bij het schrijven, algemene schrijfvoorwaarden en de motoriek.

1. Janny Tanis Stationsweg 107
Paula la Poutré-Campmans 2515 BL Den Haag
www.kinderfysio-denhaag.nl 070-3654721

2. Wat is schrijven
• expressiemiddel
• visueel communicatiemiddel
• sensomotorische vaardigheid

3. Doel van schrijven
• eenhet papier teinkrijgen metvan letters, leesbaar
op
boodschap de vorm
een bepaalde
snelheid en minimale inspanning

4. motorische
schrijfproblemen
• literatuur; variatie van 5 tot 25%
• jongens > meisjes
• speciaal basisonderwijs 60%

5. Processen
• cognitie
• visuele perceptie
• motoriek

6. Cognitieve processen
• intentionele niveau: “Ik wil schrijven”
• linguïstische niveau: “Wat wil ik schrijven”
• lexicale niveau: “Hoe ga ik mijn gedachten
uitdrukken?”
• foneem-grafeem niveau: “Hoe schrijf ik?”
• allograafselectie niveau: “Welk lettertype?”
• executieve niveau: “Ik schrijf”

7. Wat is visuele perceptie
• De mogelijkheidherkennen, herinneren, te
gebruiken voor
om visuele informatie
onderscheid maken en begrijpen wat we zien

8. Visuele perceptie
• visueel geheugen
• vormconstante
• figuur-achtergrond
• visueel-ruimtelijk
• motorisch programma

9. Algemene
schrijfvoorwaarden
• oog-handcoördinatie
• visuele perceptie
• een goede schrijfhouding
• een functionele pengreep

10. Schrijfhouding
• voeten steunen plat op de grond
• billen achter in stoel
• romp en hoofd rechtop
• vuist tussen buik en tafel
• afstandonderarm
lengte
neus-tafel;

11. Schrijfhouding
• schouderlijn is ontspannen
• ellebogen liggen net buiten onderrand tafel
• schrijfhand steunt zijkant pink en pinkmuis
• schrijfhand onder de schrijfregel
• niet schrijvende hand fixeert papier en zorgt
voor papiertransport

12. Papierligging
• Schuin met een hoek van 20 tot 30 graden

13. Ontwikkeling pengreep
• vuistgreep
• penseelgreep
• 4-puntsgreep
• statische 3 puntsgreep
• dynamische 3 puntsgreep

14. Lateralisatie
• Voordat een goede pengreep kan ontstaan, moet
er een voorkeurshand ontwikkeld zijn. Indien er
twijfel is over handvoorkeur moet er een
lateralisatieonderzoek plaats vinden

15. Pengreep
• in de onder- en middenbouween foute pengreep
pengreep aangeleerd en kan
wordt een goede
gecorrigeerd worden
• in de bovenbouw: afwijkende pengreep
accepteren indien functioneel

16. Pengreep
• Uit onderzoek blijkt dat kinderen met slechte
afwijkende pengreep niet per definitie
een
schrijvers zijn

17. Linkshandigen
• papierligging links
• linkshellende letters
• potlood iets hoger vasthouden
• plaats in de klas
• een duwende beweging

18. Motoriek
• mogelijkheid tot distale bewegingen
• dosering van kracht en snelheid
• nauwkeurigheid
• vloeiendheid

19. Voordelen verbonden
schrift
• vloeiende bewegingen
• duidelijk afgebakend woordbeeld
• duidelijke spatiëring tussen woorden
• hand hoeft minder vaak opgetild worden
• kleinere kans op spiegelen van lettervormen

20. Nadelen verbonden
schrift
• complexe bewegingen, wisselende draairichtingen
• motorisch moeilijker dan blokletters
• lussen en onnodige verbindingen kunnen
verwarrend zijn
• afwijkende vorm van de leesletter

21. Voordelen blokschrift
• conform leesletters
• ter ondersteuning van beginnend lezen
• eenvoudige vorm

22. Nadelen blokschrift
• vaak starten en stoppen van de beweging
• het verbindingstraject wordt door de lucht
afgelegd
• omkeringen p d of b d

23. Aanbevolen literatuur
• Schrijfkriebels, Monique Derwig
• Mijn kind leert schrijven - en hoe kan ik helpen,
Marc Litière
• Zo zit dat met schrijven, Lia Wouters en Marlies
Schaerlaeckens
• Mijn kind heeft DCD, Griet Dewitte en Paul
Calmeyn
• Website: www.schriftontwikkeling.nl

24. Janny Tanis Stationsweg 107
Paula la Poutré-Campmans 2515 BL Den Haag
www.kinderfysio-denhaag.nl 070-3654721