Presentatie voor SOML Studiedag januari 2018

1. Onderwijsontwikkelingen en ICT-bekwaamheid van leraren
'ICT voor onderwijs en kwaliteit' Onderwijsgroep Buitengewoon
Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans
Studiedag SOML januari 2018
Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans

2. Inhoud
• Onderwijsontwikkelingen in de wereld
• Wat zijn betekent dit voor de leraar?
• Vier in Balans en onderzoek
• ICT bekwaamheid Leraren
• Even oefenen

3. De digitale evolutie overleven..
Tony O’Driscoll – IBM, Duke

4. Skills essentieel voor het onderwijs
Samenwerken, ondernemerschap en een sterke relatie met het
bedrijfsleven
Geholpen door de digitale wereld moeten universiteiten de plaats
worden waar mensen samenwerken en vaardigheden verwerven
Alles gaat dus om hoe we gaan communiceren met elkaar
Daarin moeten universiteiten zich enorm aanpassen: weg van de
gestandaardiseerde programma’s
Dr. Arl Jonsson president of Reykjavik University

5. Context SOML
Beleid stuurt aan op gepersonaliseerd leren
Waarom?
Wat verwacht u dat ontwikkelingen zijn?

6. Zes grote bewegingen in het K-12 onderwijs:
1. Uitbreiden van toegankelijkheid en gemak
• altijd en overal kunnen werken
2. Innovatie stimuleren
• Onderwijs als middel de wereldeconomie vooruit te helpen
3. Authentiek leren bevorderen
• Projectmatig, uitdagend, rijke en praktijkgerichte ervaringen
4. Meten en analyseren van resultaten
• Gepersonaliseerd maar wel opschaalbaar, holistisch
5. Verbetering van het onderwijsniveau
• Praktijkgericht, door technologie verbeterd leren, complexere problemen
6. Digitale geletterdheid
• Technologie zinvol geïntegreerd in het leerproces
17-1-2018 Horizon 2017 K-12

7. 17-1-2018
onderwijstrends
korte termijn 1-2 jaar
invloed van technologie
authentieke leerervaringen
vaardigheden
digitale geletterdheid
programmeren
maker spaces
robotica
investering in
onderwijstrends
lange termijn >5 jaar
verkleinen maatschappelijke
kloof
proces naar deep learning
bevordering innovatiecultuur
veranderend leiderschap
kunstmatige intelligentie
internet der dingen
invloed van technologie
investering in
onderwijstrends
middellange termijn
3-5 jaar
aandacht voor meten van leren
integreren computational
thinking
herontwerp leeromgeving
herzien rol leraar
learning analytics
virtual reality
invloed van technologie
investering in

8. Wat leren we van een succesvolle voorhoede?
2015 2016

10. Carpe Diem Schools - Ohio

11. High tech high – San Diego

12. AltSchool
Naast leerkrachten ook data-analisten uit
het bedrijfsleven
Samen bepalen zij op maat interventies
voor leerlingen, gebaseerd op observatie
en learning analytics.

13. Prestatie
• Van leerplan naar leeruitdaging
• Van zelf doen naar samen doen
• Van vakspecialisten naar
probleemoplossende netwerken
• Van geïsoleerde competenties naar
competenties in context
• van expliciete naar impliciete kennis
Context
• Van vak naar taak
• Van vakinhoud naar situationele context
• Van leren dan doen naar doen en dan
leren (4ciD)
• Van programma naar ervaring
Leren
• Van onderwijzen naar leren (push-pull)
• Van fysieke klas naar virtuele ervaring
• Van leraar als autoriteit naar lerende
autonomie
• Van in je eentje uitzoeken naar samen
uitvinden
Lerende
• Van leraar centraal naar lerende centraal
• Van allemaal tegelijk naar ieder zijn eigen
pad
• Van one size fits all naar one size fits one
Ontwikkeling van – naar..

14. Vier in Balansmonitor 2017

15. 0
20
40
60
80
100
% leraren
Gebruik ict-toepassingen bij meer dan de helft van de lessen

16. Management rekent op de grootste veranderingen bij ict-toepassingen die momenteel
het minst worden gebruikt
0
20
40
60
80
100
leraren
schoolleiders
bestuurders

17. Meer gebruik van ict gaat in de praktijk samen met hogere opbrengsten door ict
leerlingen beter zicht op
eigen leerproces
sneller leren leerprestaties
verbeteren
onderwijs afgestemd op
individuele talenten
beter overzicht over
vorderingen leerlingen
lesgeven verloopt
efficienter
leerlingen meer
gemotiveerd
zelden
soms
regelmatig
vaak
kopgroep
peloton
staartgroep

18. Wat laten resultaten zien?
• leraren die gevarieerd lesgeven,
maken veelvuldig gebruik van ict,
waardoor zijzelf en hun leerlingen het
meest profiteren van ict.

19. De werking van ict in het onderwijs
Interventies gericht op
gebruik van ict in het
onderwijs
Opbrengsten van ict
Didactisch
repertoire leraren

20. Om over na te denken
• Effectief gebruik van computers gaat op de eerste plaats over goed
onderwijs en pas daarna over computers.
• De computer is staat is het corvee van de leraar over te nemen - zoals
nakijkwerk – waardoor er ruimte komt voor het hart van het
leraarschap.
• Leerlingen met hoger opgeleide ouders hebben de meeste kans in
hun thuissituatie op ondersteuning die hen helpt verstandig om te
gaan met ict-toepassingen voor schoolwerk en daarbuiten.

21. Handreiking ict-bekwaamheid leraren

22. Uitgangspunt is Vier in Balans

23. 1. Digitaal geletterdheid zijn is cruciaal voor iedere burger
2. Met ict kunnen kinderen meer, sneller en leuker leren
3. Bij ondeskundig gebruik kunnen ict-hulpmiddelen nadelig werken voor
leerlingen.
4. Brede didactische vaardigheid is de succesfactor bij gebruik van ict
5. Een school kan niet zonder ict in de bedrijfsvoering
6. Professionaliteit stijgt flink wanneer leraren samen de lespraktijk
onderzoeken en in netwerken buiten de eigen school actief zijn
Waartoe ict-bekwaam vanuit onderzoek

24. Wie onvoldoende
digitaal geletterd
is, staat buitenspel
in de samenleving
van de 21e eeuw
Bron: monitor jeugd en media 2017 Kennisnet

26. Waarom belangrijk:
Om iedere leerling gelijke kansen in de
maatschappij te geven, is het essentieel
dat het schoolbestuur het belang van
digitale geletterdheid onderschrijft voor
ALLE leraren.
• Kunnen meedoen als burger in deze tijd.
• Om leerlingen te kunnen opleiden voor
werk
• Om als leraar het leren te kunnen
verbeteren met nieuwe leermiddelen en
hulpmiddelen

27. Handboek Digitale geletterdheid

28. Waarom belangrijk:
Leersituatie
Een leraar die in staat is de juiste
inschatting te maken van een leersituatie en
daarbij een variatie aan passende didactiek
en ict-middelen weet te kiezen, maakt
mogelijk dat:
• Leerlingen tot betere leerprestaties
komen;
• De motivatie van de leerlingen omhoog
gaat;
• Leerlingen beter zicht op het eigen
leerproces hebben en dus zelfstandiger
kunnen leren.
Zeer context-afhankelijk

29. Waarom belangrijk:
• Om ouders beter te informeren over
de ontwikkelingen van hun kind;
• Om gegevens over leerprocessen op
te kunnen slaan voor nieuwe
onderwijsinterventies en voor
vervolgopleidingen;
• Om te voldoen aan wetgeving rond
privacy en veiligheid
Alle leraren moeten veilig en
verantwoord leren werken met de
verschillende registratie- en
communicatiesystemen, rekening
houdend met privacywetgeving

30. Waarom belangrijk:
• Professionele teams die samen leren
doen dat efficiënter en beter.
• De bestuurder is verantwoordelijk
voor de kwaliteit van onderwijs en
dus voor het gekwalificeerd zijn van
leraren voor gebruik ict-middelen.
• De leraar is de succesfactor, maar
ook de faalfactor van het gebruik
van ict.

32. De ontwikkeling van deze
bekwaamheden centraal aansturen:
• Wet- en regelgeving is belangrijk bij
privacy en veiligheid.
• Centrale afspraken over de manier
waarop er met ouders en leerlingen
via digitale media wordt
gecommuniceerd
• Digitale geletterdheid is van groot
belang, dus is het belangrijk dat alle
leraren op school
basisvaardigheden bezitten.
• collectieve aanpak met trainingen
en afspraken.
Aanbeveling voor beleid

33. Aanbeveling voor beleid
• Benut voordelen van een lerende
organisatie. Een belangrijk
onderdeel is het in teamverband
reflecteren op ict-inzet in
leersituaties.
Sturing vindt vooral plaats door:
• meer tijd en ruimte beschikbaar te
maken;
• meer met elkaar te praten over de
kaders en de doelen die gehaald
moeten worden.

35. 1. Alle leraren zijn digitaal
geletterd
Leraren bezitten
basisvaardigheden en zijn
knopvaardig
Leraren kunnen
leerlingen helpen bij het
zoeken, selecteren en
verwerken van
informatie
Leraren kunnen
leerlingen helpen kritisch
en actief te functioneren
in een mediarijke wereld
Leraren kunnen leerlingen
begeleiden bij het inzetten
van tools om problemen
op te lossen (vb
programmeren)
2. Alle leraren kunnen veilig
en verantwoord gebruik
maken van ict bij
bedrijfsvoering en
communicatie
Leraren passen de
informatiebeveiligings- en
privacyregels toe
Leraren weten hoe ze
privacy van leerlingen,
collega’s en zichzelf
moeten beschermen
Leraren kennen en
gebruiken de digitale
registratie- en
volgsystemen van de
organisatie
Leraren gebruiken de
protocollen voor
communicatie met ouders
en leerlingen
3. De leraar kent de relatie
tussen onderwijsvisie,
context en de juiste keuze
voor ict-toepassingen
De leraar maakt veelvuldig
gebruik van ict in hun
onderwijs
De leraar kan gevarieerd
ict-hulpmiddelen inzetten
De leraar is in staat zijn
didactische redenering
toe te passen bij zijn
keuze voor ict
De leraar weet wat werkt,
in welke situatie, kent
onderzoek
4. De leraar is en blijft
gekwalificeerd in het gebruik
van ict-toepassingen
De leraar beredeneert
samen met collega’s
didactische keuzes voor ict-
hulpmiddelen
De leraar
professionaliseert
gezamenlijk in het team
De leraar geeft feedback
op collega’s
De leraar participeert in
lerende netwerken buiten
de school
1 2 3 4 5 6

36. Presentatie staat op:
http://bit.ly/2nf2ijL
November 2017

37. 17-1-2018