2015 Mini Masterclass / Keynote over onlinegeletterdheid op Nationaal Congres Taal en Lezen voor PO, georganiseerd door het CPS Motto Hart voor Taal

1. 25 sept. 2015
Mini Masterclass

2. Taal mijn hele leven - >35 jaar
• Leraar Nederlands
• Lerarenopleider
• Oprichter / Coördinator RT-VO opleiding
• Projectleider Talen APS
• Promo@eonderzoek OnlinegeleCerdheid
• edublogger

3. Jeroen Clemens
zegen
zorg
uitdaging

4. Digital natives
competent op internet ?

5. nieuwe geletterdheid

6. Kinderen moeten leren hoe ze computers en internet
het best kunnen gebruiken en hoe ze informatie
opzoeken en beoordelen.
Anders dan vaak gedacht, kunnen veel kinderen dat
niet, ook al zijn ze vanaf hun geboorte vertrouwd met
tablets.
Volkskrant, 19 sept. 2015 IJs&Weder Aleid Truijens

7. Nieuwe (taal)vaardigheden
Onlinegeletterdheid
• Attention! Aandacht
• Crap detection
• Participation power

8. • anecdotisch bewijs: werkstukken, knip en plak, zoekproblemen
• (OECD / Pisa 2006) 20 % level 1& 2 “that these students may
find it difficult completing their studies and, later on,
looking and applying for work, filling out forms to pay
their taxes or even reserving a seat on a train'
• Online Reading Comprehension Assessment ORCA
(Leu e.a.)
Leesproblemen online

9. • sommige leerlingen goed in traditioneel
tekstbegrip en slecht in online tekstbegrip (Coiro, 2007)
• online tekstbegrip niet altijd te verklaren uit
voorkennis en traditionele tekstbegriptoets (Coiro, 2011)
• strategieën die 'appeared to have no counterpart
in traditional reading' (Afflerbach & Cho, 2010)
research > nieuwe (taal)vaardigheden

10. Diataal (Haquebord)
ORCA Nederlands (Clemens)
eigen onderzoek: nieuwe vaardigheden

11. uitdagingen & problemen
• informatieomgeving: veranderend, rijp en groen, gigantisch,
ongeordend, ..
• tekstsoorten: niet lineair, hypertekst, multimediaal, interactief
• informatiemiddelen veranderen: blog, website, apps,
games,
• complexere (taal)taken: Verwerven, Verwerken, Verstrekken
& participatie / interactie

12. • Zoeken: zoekstrategieën, zoekmachines
• Leesstrategieën / navigeren: hyperteksten ..
• Interpreteren: zoekpagina, multimediale tekst
• Beoordelen / kritisch lezen / kiezen: geen redactie internet
• Synthetiseren: meerdere online bronnen
• Tekstsoorten: andere teksten, teststructuren; multimediaal
nieuwe kennis / vaardigheden / strategieën

13. • onlinegeletterdheid zichtbaar deel van curriculum
• onlinegeletterdheid integreren, niet apart
• Volledige proces: Verwerven, Verwerken en Verstrekken
• nieuwe didactiek: modellen, samen lezen, experts gebruiken, ..
nieuw onderwijs

14. uitdagend
• leuk voor Nederlands / (taal)onderwijs
• echte strategietraining / kritisch lezen / hogere orde
• functionele taaltaken in reële communicatieve situatie
• nieuwe tekstsoorten / manieren van communicatie

15. drempel 1

16. • eindtermen, referentieniveaus
• schoolboeken / lesmateriaal
• didactiek
• toetsen / examens
drempel 2 Curriculum

17. • Uitgangspunten bij ALLE vakken
A. An emphasis on higher level thinking during reading and writing instruction;
B. A focus on acquiring skills in the new, digital literacies of online research and
comprehension"
• Kerndoelen Taalonderwijs:
•AS-W 8. Gather relevant information from multiple print and digital sources, assess the
credibility and accuracy of each source, and integrate the information while avoiding
plagiarism."
•AS-R 7. Integrate and evaluate content presented in diverse media and formats, including
visually and quantitatively, as well as in words. (Leu et al., 2013)
Inspiratie
Common Core State Standards USA

18. leraren aan het woord
Online Surveyonderzoek (Clemens 2014)
• 309 leraren Nederlands VO
• Nieuwe vaardigheden? 86%
• Nieuwe vaardigheden in onderwijs? 92%
• Behoefte professionalisering: 77%

19. Leerlingen leren de kansen van de digitale wereld te benutten
Toekomstgericht onderwijs maakt leerlingen digitaal vaardig en
‘mediawijs’. Dat is nodig, want (…) (…)
Hoe kun je digitale informatie duiden en verwerken? En hoe ga je
goed om met (digitale) media en beelden? Het is van belang
leerlingen samen met leraren op zoek te laten gaan naar de
antwoorden op dergelijke vragen.
hoop en verwachting
hoop en verwachting

20. meer hoop
• nieuw curriculum / eindtermen
• raad van leraren an andere initiatieven
• interesse lerarenopleidingen, uitgevers,
leraren, beroepsgroepen http://wp.me/p36vQ1-mG
• geen tegenwerking, maar samenwerking,
bv met Mediawijsheid

21. Yes, we can
We zijn het de leerlingen verplicht
Dus: aan de slag

22. niet wachten, maar zelf ontwerpen
• Ontwerpen en onderzoek 2015-16: 3 proefscholen
• Start ontwerpgroep leraren: open inschrijving http://jeroenclemens.nl
• Samenwerking lerarenopleidingen: mee-ontwerpen en onderzoeken
• Samenwerking MBO KW1: leraren en taalcoaches
• Workshops RTers in Zeeland en Zwolle

23. Jeroen Clemens
contact en informatie
edublog / website: http://jeroenclemens.nl
email: contact@jeroenclemens.nl
twitter: @jeroencl
presentaties: http://www.slideshare.net/jeroencl
publicaties: https://independent.academia.edu/JeroenClemens
Podcast Kennisnet: http://bit.ly/1FZlzCM
Activiteiten: http://wp.me/p36vQ1-mG
Dank u welTaal & taalonderwijs)