Informatika tolosaldea proiektua

1. UBUNTU INPLANTATZEN
Mikel Imaz
2is3

2. AURKIBIDEA
SARRERA......................................................................................................3
ISTALAZIOA.................................................................................................4
ROOT KONTUA............................................................................................5
HIZKUNTZA PAKETEAK...........................................................................5
PAKETEAK....................................................................................................6
GRUB MENUA...............................................................................................6
ORDUA............................................................................................................7
PROGRAMAK................................................................................................8
ACTIVE DIRECTORY...................................................................................9
ONDORIOAK..................................................................................................14

3. SARRERA
Nik aukeratu dudan proiektua, Ubuntu bezero bat eskolako ordenagailu batean ezartzea izan
da. Horretarako lehengo zein sistema eragile erabili aukeratu beharra daukagu. Gure kasuan nola
enpresa bat ez garen eta nola ikasten ari garen ez daukagu nahiko diru ordaindu behar diren sistema
eragileak ezartzeko, hortaz ordaindu behar ez diren sistema eragile bat aukeratu dugu, aurretik esan
dugun bezela hau Ubuntu izango da
Kontuan izan behar dugu sistema aukeratzeko garaian zeren eta Ubuntu ez da librea den
sistema eragile bakarra, badaude gehiago ere, adb Devian, Fedora... Guk gure proiektu hau egiteko
guretzat egokiena dena aukeratu dugu edo gehien ezagutzen duguna..
Behin hau dena kontuan hartu dugunean prest gaude gure proiekturekin lanean hasteko.

4. ISTALAZIOA
Aurretik aipatu bezela behin zein sistema eragile erabili behar dugun aukeratu dugunean
istalazioarekin hasteko moduan gaude. Horretarako guk etxeko ordenagailu bat hartu dugu eta
bertan zuen guztia formateatu dugu. Ondoren Ubuntu CD bat sartu dugu ordenagailuan eta bertan bi
aukera ematen dizkigu Ubuntuk, lehenengoa istalatu gabe erabiltzeko aukera ematen digu eta
bigarren aukeran berriz ordenagailuan bertan istalatzea da, guk bigarren aukera aukeratu dugu eta
istalatzen hasi gara.
Istalazioarekin hasita gaudela, konfigurazio batzuk egiteko eskatuko digu, zein den bertako
ordua, zein den gure kokalekua... hau dena konfiguratu dugunean itxarotea besterik ez zaigu
geratzen sistema ordenagailuan instalatu arte.

5. UBUNTU PRESTATZEN
ROOT KONTUA
Istalazioa bukatuta dugunean gure sistema eragilea konfiguratzen hasi gaitezke. Guk
lehenengo egin dugun konfigurazioa, root kontua beti erabilgarri ezartzea izango da, horrela zerbait
egin behar dugn momentuan ez daukagu sudo su komandoa erabili beharrik, hau super erabiltzaile
bat denez baimen guztiak izango ditu
sudo su – passdw
Komando hori jarri eta geo pasahitz bat eskatuko digu erabiltzailearena izango dena eta
bigarren bat berriz root-na izango dena. Hemendik aurrera super erabiltzaile izango gara.
HIZKUNTZA PAKETEAK
Nahiz eta hasieran batean gure istalazioan gure hizkuntza euskera aukeratu dugun, beste
hizkuntza bateko paketeak ere istalatzea komenigarria da. Horretarako berriro ere terminalera joan
beharko gara bertan honako komando hau kopiatu beharko dugu:
aptitude install language-pack-es language-pack-gnome-es language-support-es
Hau istalaturik dugunean fixategi batean aldaketa batzuk egin behar dira, fitxategi hori
/etc/environment da. Lehengo hizkuntza euskera jarri ahal izateko, ondoren erdera eta ingelesa
jarriko ditugu. Fitxategi horretan jarri beharrekoa ondorengo hau da:
grep LANGUAGE /etc/environment || echo 'LANGUAGE="eu_ES.UTF- 8:eu:es_ES.UTF-
8:es"' >>
BETI BEHAR DIREN PAKETEAK
Ubuntu sistema eragile batean badaude paketeak beti erabiliko ditugunak beraz hauek aurrez
istalaturik egotea izango zen komenigarriena, kontuan hartu ez direla beharrezkoa baina asko
erabiltzen direla. Hauek istalatzeko terminalean beste komando bat ezarri beharko dugu:
apt-get install aptitude mc unzip unrar-free arj p7zip p7zip-full lynx tofrodos

6. GRUB MENUA
Grub menua, sistema eragile bat baino gehiago dauzkagunean itxaroten egoteko menu bat da
, bertan zuk istalaturik dauzkazun sistema eragileak azaltzen direlarik. Guk honekin egin nahi
duguna zera da, guk erabili nahi dugun sistema eragilea aurrez aukeratuta egotea. Hau egiteko behin
eta berriz aipatzen ari garen terminalera joan eta fitxategi batzuetan aldaketa batzuk egitea da.
/etc/default/grub
Fitxategi horretara sartu beharko gara eta bertan aldaketa batzuk gorde beharko ditugu
GRUB_DEFAULT=saved
GRUB_SAVERDEFAULT=true
Hau egindakoan fitxategi hau gorde eta grub-a eguneratu beharko dugu:
update-grub
ORDUA
Ordua ondo edukitzea oso inportatea da, kontuan hartu beharra daukagu gure bezero hau
sarean egongo dela eta ez dela sare horretako ordenagailu bakarra izango beraz komenigarria da
ordenagailu guztiek ordua ondo izatea. Horretako eskolako zerbitzariarekin lotu beharko dugu. Guk
Tolosaldean ez daukagu espreski horretako zerbitzari bat jarrita baina AC batekin lotuta dugunez eta
domeinuaren barruan dagoenez lotzea nahikoa izango da ordua ondo egon ahal izateko. Bezero
honek automatikoki sare bidez ordua hartzeko fitxategi batean aldaketak egingo ditugu.
/etc/default/ntpdate
Fitxategi barruan jarri beharrekoa:
NTPDATE_USE_NTP_CONF=no
NTPSERVERS=”ntp1.tolosaldea.com ntp2.tolosaldea.com

7. Orduarekin pasa daiketeen gauza bat zera da, guk ordenagailua denbora askoan piztuta
edukitzen badugu posible izango da ordua ondo ez egotea eta hori ez behin eta berriz pasatzeko,
zerbitzarian orduro sikronizatzeko esango diogu. Hau egiteko fitxategi bat sortu beharko dugu.
/etc/cron.hourly/ntpdate
barruan eduki hau izango duelarik:
#!/bin/bash
. /etc/default/ntpdate
ntpdate $NTPSERVERS
behin fitxategi hori gordeta dugunean hau ejekutagarri egingo dugu:
chmod 0755 /etc/cron.hourly/ntpdate
Arazorik eman ezean orduarekin ez dugu arazo gehiago izango.
PROGRAMAK ISTALATZEN
Gure bezero hau eskola batekoa izango denez programa jakin batzuk istalatzea komenigarria
izango dela iruitzen zaigu. Jakinda honi irudi bat aterako diogula eta ondoren beste ordenagailu
batzuetan istalatuko dugula behin istalaturik nahikoa izango da.
Programa hauek istalatu ahal izateko ubuntun terminalean sartuko gara eta bere pakete
istalatzailearekin lan egingo dugu, hain zuzen apt-get install eta guk nahi dugun programaren izena
jarri bearko dugu.
Ondoren azaltzen den zerrendan azalduko dira guk istalatu ditugun programak:
Dia, Planner, Inkscape, Scribus:
beagle
dia
dia-gnome
Programazio paketeak:
build-essential
anjuta

8. bluefish
cc
glade-gnome-3
automake
autogen
Diseinu eta marrazketa paketeak:
kicad
gnusim8085
gpsim
drawtiming
librecad
ssh
sensors
openssh-server
Denak istalatzea ez da beharrezkoa izango bakoitzak bere helburuen arabera eta behar
dituenak bakarrik istalatuko ditu.

9. ACTIVE DIRECTORY BEZEROA
Gure Ubuntu bezero hau windows2000 zerbitzariarekin lotu nahi dugu horrela gure dominio
berdinean egongo delako. Gure domeinuaren izena TOLOSALDEA izango da, DNS-ren izena
berriz tolosaldea.com. Windows sare batean protokolo batzuk bete beharko dira honek ondo
funtzionatu ahal izateko. Sareko karpetak sortzeko berriz samba kerberos edo winbind erabiliko
ditugu. Guk hau egiteko kerberos aukeratu dugu.
Hurrengo lerroetan hau nola egiten den azalduko dizuegu:
Aurretik esan bezala guk karpeta hauek sortzeko kerberos erabiliko dugu eta hau erabili ahal
izateko istalatu egin beharko dugu lehendabizi eta horretarako Ubuntu bezeroko terminalean
sartuko gara eta honako hau jarri beharko dugu:
apt-get install krb5-user libpam-krb5 winbind samba smbfs
Behin istalatuta dugularik fitxategi bat daukagu editatu beharra eta fitxategi hori
/etc/krb5.conf izango da:
[libdefaults]
default_realm = TOLOSALDEA.COM
ticket_lifetime = 24000
kdc_timesync = 1
ccache_type = 4
forwardable = true
proxiable = true
dns_lookup_realm = false
dns_lookup_kdc = false
[realms]
NIRE-ESKOLA.NET = {
kdc = administrador.tolosaldea.com
admin_server = administrador.tolosaldea.com
default_domain = tolosaldea.com
}
[domain_realm]
.tolosaldea.com = TOLOSALDEA.COM
tolosaldea.com = TOLOSALDEA.COM
[logging]
default = FILE:/var/log/krb5.log
kdc = FILE:/var/log/krb5kdc.log
admin_server = FILE:/var/log/kadmind.log

10. SAMBA
Sanba konfigurazioa beste fitxategi batean jarri beharra daukagu eta fitxategi hori honako
helbidean egongo da: /etc/samba/smb.conf bertan aldaketa batzuk egingo ditugu guri komeni
zaigun bezala jarri ahal izateko:
[global]
netbios name = proiektua
workgroup = TOLOSALDEA
security = ads
realm = TOLOSALDEA.COM
password server = administrador.tolosaldea.com
encrypt passwords = yes
winbind use default domain = yes
idmap config * : backend = tdb
idmap config * : range = 10000-20000
template homedir = /home/%D/%U
template shell = /bin/bash
client use spnego = yes
client ntlmv2 auth = yes
domain master = no
local master = no
preferred master = no
os level = 0
dns proxy = no
load printers = no
socket options = TCP_NODELAY IPTOS_LOWDELAY
log level = 3 passdb:10 auth:5 winbind:5
syslog = 0
log file = /var/log/samba/%m.log
max log size = 4000
SARE BOLUMENAK
Gure berezo hau eta eskola bateko guztiak domeinu batean daude sartuta eta hauek beraien
kontua irekitzen dutenean sareko karpeta batzuk sortuko zaizkie,orokorra, beraien karpeta
pertsonala... zerbitzarian horrela dagoelako konfiguraturik. Ubuntu bezero batetik hau egin ahal
izateko modulo bat dago istalatu beharra eta fitxategi batean konfigurazio batzuk jarri. Hurrengo
lerroetan saiatuko gara hau azaltzen.
Lehenengo egin behar dugun gauza libpam-mount istalatzea izango da eta horretarako
behin eta berriz aipatu dugun apt-get install libpam-mount jarri beharko dugu eta beste fitxategi
batean aldaketa batzuk egin.

11. Aldaketak egin behar diren fitxategiaren izena /etc/security/pam_mount.conf.xml da eta
bertan volume definitions atalean ondorengo hau ezarri beharko dugu, bakoitzak berari komeni
zaionaren arabera.
<!-- karpeta pertsonala -->
<volume fstype="cifs"
server="administrador.tolosaldea.com" path="%(USER)$"
mountpoint="/home/TOLOSALDEA/%(USER)/ZIR-%(USER)"
options=”nosuid,nodev,workgroup=TOLOSALDEA"
Izenak esaten duen bezela, hau karpeta pertsonala sortzeko erabiliko da eta erabiltzaile
bakoitzak bere saioa lehenengo aldiz irekitzen duenean automatikoki sortuko zaio.
<!-- orokorra -->
<volume fstype="cifs"
server="administrador.tolosaldea.com" path="eskola$"
mountpoint="/home/TOLOSALDEA/%(USER)/ZIR-eskola"
options="nosuid,nodev,workgroup=TOLOSALDEA"
Beste honekin berriz erabiltzaile guztie azalduko zaien karpeta bat sortuko dugu. Bertan zerbait
utziz gero edozeinek ikusi ahal izango du.
NSSWITCH
Hau sisteman sartzerakon konfiguratu behar dugu nsswitch zerbitzua eta horretako fitxategi
batean sartuko gara, /etc/nsswitch.conf eta bertan ondorengo eduki hau egon beharko da.
passwd: compat winbind
group: compat winbind
shadow: compat
hosts: files mdns4_minimal [NOTFOUND=return] dns mdns4 wins
networks: files
protocols: db files
services: db files
ethers: db files
rpc: db files
netgroup: nis

12. PAM
Windows-eko erabiltzaileentzat sistemak direktoriak sortzeko direktorio batzuk sortu
beharko ditugu eta beraiei baimenak eman. Horretarako:
sudo mkdir /home/TOLOSALDEA
sudo chmod 0777 /home/TOLOSALDEA
Behin hauek sortuta ditugula fitxategi batean baimenak emango dizkiogu
/etc/security/group.conf hain zuzen ere.
*;*;*;Al0000-2400;users,floppy,cdrom,plugdev,audio,video,scanner,dip
hori kopiatu beharko dugu fitxategi horren barruan.
Hau eginda ez da nahikoa izango autentikazioa egin ahal izateko bi fitxategi garrantzitsu
falta direlako. mkhomedir eta group dira hain zuzen ere. Sortu egingo ditugu.
/usr/share/pam-configs/ii_group fitxategiaren edukia ondorengo hau izango da:
Name: Gaitu talde segurtasuna (/etc/security/group.conf)
Default: yes
Priority: 900
Auth-Type: Primary
Auth:
required
pam_group.so use_first_pass
Bigarren fitxategia berriz ondorengo helbide honetan egongo da: /usr/share/pam-
configs/ii_mkhomedir eta honen edukia ondorengo hau izango da:
Name: Gaitu Erabiltzaile Direktorioak Sortzea (mkhomedir)
Default: yes
Priority: 900
Session-Type: Additional
Session-Final:
required
pam_mkhomedir.so umask=0022 skel=/etc/skel
Honekin amaitu aurretik eguneratu egingo ditugu, hori egiteko:
pam-auth-update --force

13. SUDO
Windows-eko unixadmin taldeari erabiltzaile batek izan ditzaken baimen guztiak emango
dizkiogu. Hori egin aurretik kontuan hartu beharra daukagu talde hori AD-en eon beharko duela,
bestela ez du ezer egingo. Horretarako fitxategi batean honako hau jartzea nahikoa izango da:
%unixadmins ALL = (ALL) ALL
Orain baimenak ematea bakarrik falta zaigu:
chmod 0440 /etc/sudoers.d/unixadmins
DOMEINURA
Lan honen azkeneko puntua izango dugu hau, gure makina domeinu batean sartu ahal
izateko hori egiten uzten digun erabiltzaile bat hartu beharra daukagu eta honen pasahitza eskatuko
dizu. Hau egin aurretik ordea kerberosekin ea konektatzen konprobatuko dugu, hori eginda
hurrengo komando ezarri eta pasahitza sartuta nahikoa izango da eta ordenagailu hori domeinu
baten barruan dagoela esango dugu.
sudo kinit administrador@tolosaldea,com

14. ONDORIOAK
Nik proiektu hau egitea pentsatu nuenean, ez nuen pentsatzen arazo asko emango zidanik
baina egiten hasi nintzen momentutik eman dizkit arazoak. Hasiera batean dena ondo zegoela
pentsatzen nuenean eta frogak egiteko asmoa nuenean errore bat agertu zitzaidan eta ez dut asmatu
nola konpontzen zen. Proiektuarekin behin eta berriz hasi naiz, froga ezberdinak egiten.
Nik uste dut proiektu honekin ideia on bat hartu dudala. Ubuntu Sistema eragileari buruz
eta bere funtzionametuaz.