SlideShare a Scribd company logo
1 of 126
Download to read offline
Advocaat (Everest Law)
Joris DEENE
Auteursrecht
Mechelen 23 november 2018
Heemkunde Vlaanderen
Auteursrecht in de actualiteit (1)
Auteursrecht in de actualiteit (2)
Auteursrecht in de actualiteit (3)
Auteursrecht in de actualiteit (4)
Geschiedenis van het auteursrecht
 De auteur als passieve schepper
- Grieks-Romeinse tijd : Geïnspireerd door de Muzen
- Middeleeuwen : Geïnspireerd door God / scientia donum dei
est unde non vendi non potest / staan op de schouders van
reuzen
- Privilegetijdperk : uitgeversrecht
 De auteur als actieve schepper
- Verlichting : auteur als genius
- Eerste auteurswetten :
GB Statue of Anne (1709)
FR Decreet inzake reproductieechten (1793)
VS Copyright Act (1790) / Art 1§ 8 Constitutie (1789)
BE : Auteurswet (1886)
Bronnen van het Belgisch auteursrecht
 Wetboek Economisch Recht (Boek XI : Intellectuele
Eigendom)
 Titel 5 : auteursrecht en naburige rechten
 Titel 6 : computerprogramma’s
 Titel 7 : databanken
Legitimatie van het auteursrecht
 Auteurs (Idealistisch-principiele theorieen)
- Arbeids-eigendomstheorie (John Lock)
- Persoonlijkheidstheorie (Kant, Hegel)
 EIGENDOM
 Producenten (Utilistische theorie)
- Economische theorie (incentives)
 MONOPOLIE
 Publiek (Utilistische theorien)
- Culturele theorie
- Democratische theorie (constructivisme / sociaal-institutionele
planning)
 UITZONDERINGSRECHT
Algemene situering van het auteursrecht
Auteursrecht in brede zin
- Auteursrecht (werk van
letterkunde en kunst)
- Naburige rechten
(prestaties)
- Software
(computerprogramma)
- Topografieën van
hafgeleiders (chips)
- Databanken (recht van
producent)
Industriële eigendom
- Octrooirecht
- Merkenrecht
- Tekeningen- en
modellenrecht
- Kwekersrecht
Object van het auteursrecht (1)
 Belgische wet
 open omschrijving : werk van letterkunde of kunst
-> specifiek : foto / databank / computerprogramma
 bvb : roman, muziekwerk, foto, schilderij, beeldhouwwerk,
parfums?
 Criteria :
1. concrete, waarneembare vorm (een IDEE wordt niet
beschermd!) enkel de concrete uitwerking/vorm
2. ORIGINALITEIT : persoonlijke stempel van de auteur na een
intellectuele inspanning (artistieke waarde niet vereist)
3. gecreerd door de mens : niet LOUTER machine
Object van het auteursrecht (2)
 Bescherming vanaf de creatie : geen formaliteit !
Vermelding van © teken is dus niet verplicht, kan wel een rol
spelen voor vermoeden van auteurschap
bv © Joris Deene 2018
 Sommige werken zijn uitgesloten
1. officiële akten van de overheid (wetgeving en rechtspraak)
! Een brochure opgesteld door ambtenaren in principe wel
auteursrechtelijk beschermd ! Ook databanken van wetgeving en
rechtspraak!
2. werken die tot het publiek domein behoren
(beschermingstermijn verstreken)
Geuren
 Nederlands Hoge Raad 16 juni 2006 : een (geur) combinatie –
parfum – kan een werk van letterkunde en kunst zijn. De geur van
een parfum mag niet worden vereenzelvigd met de reukstoffen
die de geur teweegbrengen (dit is de drager van het werk).
Maar : niet alle bepalingen en beperkingen van het auteursrecht
kunnen toegepast worden zoals bvb het recht van een normale
verbruiker om van een parfum gebruik te maken hetgeen
noodzakelijkerwijs verspreiding van de geur meebrengt
 Cass. (fr.) 13 juni 2006 : de geur van een parfum is een ‘savoir
faire’, een technisch procédé en geen auteursrechtelijk werk
 Belgie (Rb. Antwerpen 10 juni 2005) : De rechtbank stelde vast
dat Dior er niet in slaagde haar parfum, zijnde de combinatie van
een reukstof en een geur, op een objectieve wijze te omschrijven.
Aldus kan er geen auteursrechtelijke bescherming worden
verleend aan het parfum ‘Fahrenheit’
2005 : Bril Theo : origineel
2005 : Praline Vercammen : origineel
2005 : Kat- en muismotief Balta : niet
origineel
2006 : lo-cut II (origineel)
2006 : logo (origineel)
Originaliteit van foto’s
 Brussel 3 mei 2005 : Het is voldoende dat de foto het resultaat is
van een zekere creativiteit van de fotograaf die bepaalde keuzes
heeft gemaakt (inzake belichting, afstelling, opnamehoek, …) om
origineel te zijn.
Professionele fotografen trachten een feit of gebeurtenis op een
welbepaalde wijze en met een welbepaald effect in beeld te
brengen. Dit proces is verschillend van foto’s die onbedachtzaam
en door gelijk wie zouden kunnen worden genomen van die
gebeurtenis
 Brussel 14 maart 2006: de persoonlijke stempel van de fotograaf
blijkt uit de omstandigheden (feit, tijdstip, plaats) die erdoor
worden gevat, de wijze waarop een expressie van de
gefotografeerde of de historiciteit van het vastgelegde evenement
wordt gevat of nog wegens een opmerkelijke professionele
vaardigheid die uit de fotografie blijkt
Subject van het auteursrecht – de
auteur (artikel XI.170)
 auteur = natuurlijk persoon (niet : rechtspersoon)
Maar : mogelijke overdracht van auteursrechten
(auteursrechthebbende) bvb rechtspersoon
 wettelijk vermoeden van auteurschap (naam of letterwoord
op werk vermeld)
 Pseudonieme en anonieme werken : uitgever wordt geacht
de auteur te zijn.
 Postume werken (na verstrijken van auteursrechtelijke
beschermingstermijn) : wie eerst publiceert/aan publiek
meedeelt
Subject van het auteursrecht – co-
auteurschap
 Wie zijn co-auteurs?
* principe : creatieve / persoonlijke bijdrage
* audiovisuele werken (art. XI.179) : wettelijk vermoeden
van auteurschap (hoofdregisseur+scenarioschrijver,
bewerker, tekstschrijver, grafische ontwerper animatie,
componist)
 Hoe worden de auteursrechten uitgeoefend bij co-
auteurschap?
 overdeeldheid : samen
1. overeenkomst (contractuele regeling)
2. gerechtelijke tussenkomst
3. bij inbreuk : elk, schadevergoeding voor eigen deel
 Belangrijk bij websites
Beschermingsduur (1)
 70-jarige beschermingstermijn “post mortem auctoris”
 Oorzaken : - overlijden van auteur
- tijdstip waarop eerste keer publiek gemaakt
(anonieme en pseudonieme werken)
- postume werken (70/25)
 Berekeningswijze : vanaf 1 januari volgende op jaar overlijden
 Co-auteurschap : langstlevende
Audivisuele werken : hoofdregisseur, scenarist, tekstschrijver,
componist filmmuziek)
Beschermingsduur (2)
 Speciaal :
- werken gepubliceerd in verschillenden banden, afleveringen
(beschermingstermijn loopt voor elk deel)
bvb de encyclopedie ‘Winkler Prins’
- Niet originele databanken : 15 jaar
- Naburige rechten : 50 jaar na datum van prestatie
 Openbaar domein = publiek domein (rechtenvrij/gratis)
-> 2018 : Werken waar de auteur overleden is ten laatste in 1947
(Bvb Felix Timmermans)
Auteursrechten
 Vermogensrechten (patrimoniale rechten)
- Reproductierecht
- Publiek mededelingsrecht
- Distributierecht
 Morele rechten
- Divulgatierecht
- Paterniteitsrecht
- Integriteitsrecht
Vermogensrechten
 Drie vermogensrechten :
[1] reproductierecht en
[2] publiek mededelingsrecht
[3] distributierecht
Reproductierecht (1)
 Verveelvoudiging in vermaterialiseerde vorm (totaal/partieel)
 Met of zonder toevoeging van nieuwe elementen (adaptatie)
 Verschillende reproductiemethoden :
- manueel / industrieel
- grafisch / fotografisch / visueel
- sonoor
- audiovisueel
- elektronisch / digitaal
 Specifiek : digitale context
--> Tijdelijk of duurzaam (ook efemere, technische reproducties,
reproductie tijdens transmissie)
(routing, modem, browsing, caching, ram-geheugen)
Reproductierecht (2)
 Adaptatie- en vertalingsrecht
- Dubbel aspect
* auteur oorspronkelijke werk
* auteur gedriveerde werk
…rechten in onverdeeldheid
- Gradaties
* ideël, conceptuele inspiratie : geen auteursrechtelijke gevolgen
* slaafse nabootsing : reproductie/plagiaat
* adaptatie (overname vormelementen met toevoeging)
- Voorbeelden
Film  tv-serie
Muziekwerk voor viool  piano
Boek  film
VERTALING
Voorbeelden
 1994 : Eurofac kopieert de integrale universitaire cursus die door
de Presses Universitaires de Bruxelles werd uitgegeven en
verspreidde deze kopieën onder de studenten : inbreuk
 2003 : J. C. Lemaire neemt in zijn boel ‘Simenon jeune
journaliste’ persartikels geschreven door Simenon over zonder
toestemming rechthebbenden : inbreuk
 1996 : Central Station : voor digitaliseren van krantenartikels is
toestemming journalisten vereist
 1997 : voor de reproductie van schilderij van Paul Delvaux in
Trends ter illustratie van een artikel over erotiek in de Belgische
kunst is toestemming van de rechthebbenden vereist.
1999 : De maskers van Ensor
Bewerking van
schilderij tot een
collage op voorblad
van een catalogus is
een reproductie
waarvoor
toestemming
rechthebbenden is
vereist
1988-1989 : Atomium
Reproducties van het
Atomium op asbakken,
gadgets, postkaarten of
boeken enkel met
toestemming
auteursrechthebbenden
Bvb nieuwe 2 euro
stukken
2006 : inbreuk
2006 : geen inbreuk
de afbeeldingen van de betrokken stripfiguren laat geenszins toe te
besluiten dat de figuur van ‘Sanne’ gelijkenissen zou vertonen met
de figuur van ‘Wiske’, laat staan dat beide figuren quasi identiek
zijn. De typische kentrekken van de figuur van Wiske (haarsnit,
kledij e.d.) zijn geenszins terug te vinden in de figuur van ‘Sanne’,
zoals Studio Vandersteen ten onrechte laat uitschijnen
Distributierecht (1)
 Enkel de auteur heeft het recht de distributie van het
origineel of een kopie van een werk aan het publiek, door
verkoop of anderszins toe te staan
 UITZONDERING : principe van communautaire uitputting
(eerste verkoop van een werkexemplaar binnen de EU put
het distributierecht van dat werkexemplaar uit)
 UITZONDERING OP DEZE UITZONDERING : Verhuur –
en uitleenrecht
Distributierecht (2)
 Huur- en leenrecht
- UITLENEN : voor beperkte tijd ter beschikking stellen zonder
economisch/commercieel voordeel
- VERHUREN : idem + economisch/commercieel voordeel
 - Innovatie sinds 1994
- Vooral ifv commerciele exploitatie verhuur video/DVD
- VERBODSRECHT !!!!
- uitzondering voor ‘openbare’ uitlening -> dwanglicentie met
vergoedingsregeling
- niet : in kapperszaak, onder vrienden, voor tentoonstelling, voor
raadpleging ter plaatse, tussen publiek toegankelijke instellingen
publiek mededelingsrecht (1)
 [1] mededeling [2] publiek
 Publieke mededeling : tv, radio, internet, concert…
 Niet : privé-uitvoering familiekring + kosteloos
Niet : privé-uitvoering als schoolactiviteit
(powerpoint presentatie in klas)
 Niet : materiële consulatie van object (bvb boek in
boekenhandel of bibliotheek)
Vermogensrechten – publiek
mededelingsrecht
 PLAATSELIJKE CONSULTATIE IN BIBLIOTHEEK/ARCHIEF
 A/ Letterkundige werken - foto’s
- muziekpartituren
• Is geen uitlening, geen reproductie
• Is ook geen publieke mededeling
 B/ Geluids en AV-werken
• Is wel publieke mededeling
 C/ On-line consultatie
• Ter beschikkingstelling is publieke mededeling, gevolgd
door reproductie bij eindgebruiker
Voorbeelden (publiek – privé)
 Muziek op achtergrond in platenzaak : publiek (Cass. 26
september 1996)
 Muziek via radiotoestel in boekhandel/ kruidenierszaak : publiek
(Cass. 30 januari 1998)
 Muziek op verjaardagsfeestje van een voetbalspeler in de
clublokalen voor medespelers : publiek (Cass. 18 oktober 1999)
 Muziek op bedrijfsfeestje van 23 personeelsleden met hun naaste
familie : publiek
 Kerstconcert in bejaardentehuis : privé (Cass. 18 februari 2000)
 Muziek via radio in afgesloten werkruimte : privé (Cass. 26
januari 2006)
 Televisiebeelden in een hotel naar kamers gasten : publiek (HvJ
7 december 2006)
Morele rechten
 Verschil tussen het Europees-continentaal auteursrecht en
het Angelsaksische copyright
 Product van de rechtspraak. Pas voor het eerst in het
Belgische recht gecodificeerd in 1994 (nu in art. XI.165 §2.
WER)
 Vindt zijn grondslag in de persoonlijkheidstheorie van Kant
en Hegel
 Maakt thans nog niet het voorwerp uit van EU-recht, dus
een zuiver nationale regeling
Morele rechten
 Duurtijd: analoog met de vermogensrechten (70 jaar na
overlijden van de auteur) <-> Frankrijk: eeuwigdurend
 Na de dood van de auteur worden de morele rechten
uitgeoefend door de erfgenamen of legatarissen (bij een
getrouwde auteur heeft de echtgenote het vruchtgebruik
over de nalatenschap en oefent zij de morele rechten uit:
Antwerpen 19.03.2008: Hugo Claus – De wolken)
 Na de dood uitgeoefend ‘in nomine auctoris’ (trouw aan de
wil van de overleden auteur)
Morele rechten
 Drie morele rechten
[1]Paterniteitsrecht
[2] Divulgatierecht
[3] Integriteitsrecht
Morele rechten
 Divulgatierecht /recht op bekendmaking (art. XI.165 §2)
 Recht om werk bekend te maken of niet
 Recht op inkeer niet aanvaard in de belgische wet
 Geldt ook bij werken op bestelling (maar kan wel een
schadevergoeding oplopen)
 Geen divulgatierecht bij software
 Geen beslag mogelijk op niet-bekendgemaakte werken
 Bijzondere bepalingen bij audiovisuele werken
- auteur die weigert/niet bij machte om zijn bijdrage af te werken :
geen verzet tegen gebruik van bijdrage (art. 15)
- Morele rechten na voltooiing werk (producent-regisseur) (art. 16)
Voorbeelden - divulgatierecht
 Een stripreeks in voorbereiding die nog niet openbaar is gemaakt,
mag niet worden gepubliceerd (Antwerpen 25.06.2007)
 Gooit een auteur een schilderij in een vuilbak dan mag een derde
het zich niet toeëigenen en bekendmaken (Parijs 06.03.1931)
(ramp voor cultuur?: Max Brod die tegen de wil van Kafka zijn
werken heeft bekendgemaakt / symfonie uit de jeugd van Grieg in
gans andere stijl tegen zijn uitdrukkelijk verbod uitgebracht)
 Zonder voorbehoud opleveren van tekeningen op bestelling aan
uitgever is uitoefening divulgatierecht (Rb. Brussel 20.04.2006)
 Ontwikkelaar van website oefent divulgatierecht uit wanneer hij
toestemming geeft om site online te zetten (Rb. Gent 30.09.2001)
 Toestemming om vertaling bekend te maken is geen uitoefening
van het divulgatierecht voor het origineel (Rb.Brussel 03.04.2001)
Morele rechten - paterniteitsrecht
 Recht op erkenning als auteur (art. XI.165 §2)
 Kan recht opeisen of weigeren
 Kan ook : - anoniem
- pseudoniem (al dan niet doorzichtig)
vb Hergé = George Remi
Willem Elsschot = Alfons De Ridder
- ghostwriting
Voorbeelden paterniteitsrecht
 1980 : borstbeeld van Dante (Salvator Dali), ook
naamsvermelding Ludmilla Forani
 1996-1997 : central station : namen van journalisten niet of
onjuist vermeld
 1997 : Buck Danny : Georges Troisfontaines heeft recht om mee
vermeld te worden als auteur
 1997 : Sabam en Herscovici/Nationale Loterij : fragmenten van
schilderijen Margritte op subito-biljetten zonder naamsvermelding
 2001: auteur kan zich verzetten tegen de vermelding van de
naam van een derde op zijn werk (zoals vroegere werkgever)
 2003 : fotograaf van publicitaire foto’s heeft recht op
naamsvermelding (foto’s van kaaskroketten op een schaal
bestemd voor aldi-warenhuizen)
1996-1997 : zaak Francis Blake
Van Edgar P.
JACOBS
Naar de figuren
van E.P.
JACOBS
Morele rechten
 Integriteitsrecht (art. XI.165 §2 AW)
 Verzet tegen wijziging
- materiële wijziging
- niet-materiële/contextuele wijziging
 Als afstand : verzet tegen misvorming, verminking, andere
wijziging die eer/reputatie van de auteur schaadt
(maximumgrens)
Integriteitsrecht - voorbeelden
 Kleuren van zwart-wit film, inlassen van tv-logo, aanwenden van
muziekfragmenten in reclamespots
 Verwerking van meerdere elementen uit de schilderijen van
Margritte op subito-biljetten (materiële wijziging
Rechthebbenden zouden nooit toestemming hebben gegeven
voor gebruik in kansspel (geestelijke wijziging)
 Lehar-Sacd/ Bejart-Koninklijke Munt : adaptatie van de opera de
Lustige Weduwe naar een sociale satire
 Gebruik in krantenartikel met oog op verkiezingspropaganda
 Uitbrengen van pornografische versie van Jommeke (Pommeke)
 Stopzetting van de roman Kasterbant van Marcella Baete in
Nieuwsblad
 Verbouwingswerken aan een particuliere woning
(eigendomsrecht/rechtsmisbruik)
Integriteitsrecht - voorbeelden
Integriteitsrecht - voorbeelden
Integriteitsrecht - voorbeelden
 D
Dishes van Till Nowak in VB
propaganda
Judgements van Rosea Lake in
campagne Anke Vandermeersch
Integriteitsrecht - voorbeelden
Integriteitsrecht - voorbeelden
 Gebruik van de naam van een stripfiguur in radioreclame (Michel
Vaillant)
 Gebruik van titels van romans van Simenon voor hotelkamers
 Aanbrengen van het beeldhouwwerk ‘la mer’ van George Grad op
bieretiketten onder de naam ‘dikke mathilde’
 Nijntje al cocainesnuivend op de cover van het maandblad Deng
 Standbeeld van een beeldhouwer wordt geassocieerd met
commerciële promotie van alcoholische dranken
 De thematische inventarisering van verschillende uittreksels van
persartikels door Google News kan de filosofische of uitgeverslijn
verdraaien waaraan de auteur van het persartikel zich gehouden
had
 het uitbrengen van een compilatiealbum met oude nummers van
zanger Helmut Lotti zonder zijn toestemming schendt het recht op
integriteit nu hiermee de indruk wordt gewekt dat Lotti terug grijpt
Integriteitsrecht - voorbeelden
Integriteitsrecht - voorbeelden
 Het recht van een fotograaf op eerbied van zijn werk wordt in
casu geschonden door de wijziging van de context waarin een
foto werd gepubliceerd, de wijziging van omvang van de foto door
het bijsnijden van de foto en het wijzigen van de cadrage, de
reproductie op basis van een stilstaand beeld uit een televisie
uitzending in plaats van op basis van het origineel en de
reproductie op minderwaardig papier
 Wanneer het achterplat en de rug van het omslag een verkeerde
identiteit van het werk van de auteur geven is dat een aantasting
van de integriteit van het werk en van de eerbied voor de auteur
Zaak de jonggehuwde van Canestraro-
Depuydt
-Tijdens Brugge2002 door kunstenaar Jan
Verhaeghe versierd met een signalisatielint met
de tekst KIJKVERBOD
- Hof van beroep Gent 2006: geen schending
morele rechten : de integriteit van het werk
werd niet geschonden. De geest van het werk
werd dus niet gewijzigd doch enkel kritisch en
op een eigenzinninge wijze in vraag gesteld
(art. 10 EVRM)
- Hof van Cassatie 2008: verbreking arrest
(niet-materiele wijziging van werk kan inbreuk
zijn)
- Hof van beroep Antwerpen 2010 : recht op
eerbied geschonden
Kan opgetreden worden tegen
vernietiging van werk?
 het overschilderen van een door schimmel en vocht aangevreten
fresco in een zwembad van de stad Namen is toegestaan. De
kunstenaar diende immers te weten dat een fresco in een
zwembad geen lang leven beschoren was en het onredelijk zou
zijn om de stad Namen zware kosten te laten maken om het
fresco te restaureren
 Ook de decorateur van een bakkerszaak kan zich niet verzetten
tegen het verwijderen van het interieur om hygiënische en
economische redenen. De decorateur kon wel opkomen tegen de
vernietiging van de muurfresco’s die nog in goede staat waren
 Een gemeente heeft het recht een beschadigd beeldhouwwerk te
verwijderen dat een bedreiging is voor de openbare veiligheid,
maar mag het werk niet vernietigen zonder op zijn minst de
auteur ervan te hebben gevraagd of hij geen alternatieve
oplossingen kan voorstellen
Morele rechten vs recht op pivacy
- Gent 5 januari 2009
- Procedure tussen een tatoeëerder die een foto
van een geplaatste tattoo gebruikte in reclame
versus de getatoeëerde
- Auteursrecht van de tatoeëerder is beperkt
aangezien het op een mens gereproduceerd is
- De tatoeëerder kan zijn divulgatierecht, recht
op naamsvermelding en recht op integriteit dan
ook niet uitoefenen ten aanzien van de
getatoeëerde
2006 : Lego / V.N.
Contractenrecht
 Algemeen beginsel:
Contractsvrijheid
tussen partijen
 Regels mbt
contracten: art.
XI.167 AW
 Doel art. XI.167 AW:
beschermen van
economisch
zwakkere partij
Algemeen uitgangspunt:
* vermogensrechten
zijn overdraagbaar
* morele rechten: in
principe niet
overdraagbaar
Contractenrecht
• Vervreemding of afstand (cessie)
– ~ verkoop
– vermogensrechten verdwijnen uit vermogen
auteur en komen in vermogen verkrijger van
rechten (buy-out)
• Licentie (concessie):
– ~ huur -verhuur
– auteur blijft in bezit van zijn
vermogensrechten maar vertrouwt gebruik
van deze rechten toe aan derde
Contractenrecht
 Exclusieve licentie:
• licentienemer mag als
enige het werk van de
auteur exploiteren op
de hem
toevertrouwde wijze
• Vb. produktie-ok:
alleen producent mag
boek of origineel
scenario verfilmen
 Gewone of niet-exclusieve
licentie:
• licentienemer mag werk
op een bepaalde wijze
exploiteren
• Maar: ook auteur zelf
en derden die door
auteur gerechtigd zijn
• Vb.opvoering
toneelstuk: toelating
aan verschillende
theaters
Contractenrecht - algemeen
 Algemene regels van overdracht
 Schriftelijk (bewijsregel)
 Restrictieve interpretatie (in geval van twijfel : voordeel auteur)
 Overdracht materiële drager geeft geen recht om het werk te
exploiteren of draagt de intellectuele rechten niet over
Uitzondering : tentoonstellingsrecht (art. XI.173 lid 1)
 Voor elke exploitatiewijze : vergoeding (forfait of percentage),
reikwijdte en duur (bvb 10 tv-uitzendingen, 5000 exemplaren
boek) uitdrukkelijk bepalen
 Geen afstand mogelijk van bepaalde billijke vergoedingen
Contractenrecht - algemeen
 De verkrijger van het recht moet het werk exploiteren
overeenkomstig de eerlijke beroepsgebruiken (bvb twee
journalisten maken radioreportage die zeer actualiteitsgebonden
is)
 Overdracht van de rechten betreffende nog onbekende
exploitatievormen is nietig (bvb video-dvd, digitale krant)
 De overdracht van rechten betreffende toekomstige werken, geldt
slechts voor een beperkte tijd en voor zover het genre waarop de
overdracht betrekking geeft bepaald is
(bvb auteur-regisseur bedingt dat voor zijn volgende komische
film (genre) hij opnieuw zal samenwerken met zelfde producent
en zijn rechten op dit toekomstig werk overdraagt aan de
producent)
Contractenrecht – bijzondere regimes
 Soepelere regels in geval van arbeidsovereenkomst/statuut
of werken op bestelling
 Geen automatische overdracht van auteursrecht aan
werkgever/opdrachtgever : deze overdracht moet
uitdrukkelijk zijn bepaald (wel vermoeden van overdracht bij
software en bepaalde databanken)
 Overdracht aan werkgever/opdrachtgever is mogelijk, mits
naleving van bepaalde voorwaarden, indien : [1]
uitdrukkelijk voorzien en [2] creatie binnen kader
werk/statuut valt
Contractenrecht – bijzondere regimes
 In geval van uitdrukkelijke overdracht en wanneer creatie binnen
toepassingsgebied arbeidsovereenkomst en statuut valt :
 Geen exploitatieplicht : werkgever kan vrij beslissen of hij de
overgedragen rechten van werknemer/ambtenaar al dan niet zal
exploiteren
 Geen verplichting om per exploitatiewijze vergoeding, reikwijdte
en duur te bepalen. De overdracht via zeer algemeen
geformuleerde clausules is mogelijk:
- maar moet wel duidelijk zijn wat men wil overdragen
- Voorbeeld: “hierbij draagt de auteur-werknemer /ambtenaar het
reproductierecht over op alle creaties die tot stand zullen komen
in het kader van deze arbeidsovereenkomst/statuut”
Contractenrecht – bijzondere regimes
• Mogelijkheid overdracht rechten m.b.t. toekomstige
exploitatievormen
 Wel uitdrukkelijk aandeel bepalen in de winst van deze
exploitatievorm voor auteur
• Mogelijkheid overdracht toekomstige werken
- zonder beperking in tijd
- zonder beperking qua genre
- > mogelijkheid van overdracht
van rechten op alle werken die auteur-werknemer/ambtenaar tot
stand zal brengen in uitvoering van arbeidsovereenkomst of
statuut
Vlaams personeelsstatuut
13.01.2006 (personeel diensten van
de Vlaamse overheid)
 Art. II 8. § 1. Het personeelslid draagt aan de Vlaamse Gemeenschap of de IVA
met rechtspersoonlijkheid of de EVA, de strategische adviesraad of het
Gemeenschapsonderwijs het geheel van de vermogensrechten over op de
werken waarvan hij de (mede)auteur is en die hij ter uitvoering van zijn functie tot
stand brengt. Deze overdracht betreft de auteursrechten op
computerprogramma's, met inbegrip van het begeleidend en voorbereiden
materiaal, en op alle andere werken die het personeelslid ter uitvoering van zijn
functie tot stand brengt.
 § 2. De vergoeding voor deze overdracht van rechten is begrepen in het salaris,
zoals bepaald overeenkomstig het van kracht zijnde geldelijk statuut.
 § 3. Het personeelslid verleent aan de Vlaamse Gemeenschap, de IVA met
rechtspersoonlijkheid, de EVA, de strategische adviesraad of het
Gemeenschapsonderwijs de toelating om de werken, bedoeld in § 1, onder de
naam van het Vlaamse ministerie of van de IVA met rechtspersoonlijkheid of de
EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs aan het publiek
mee te delen en onder die naam te exploiteren. Deze toelating geldt voor een
duur van 20 jaar vanaf de datum van creatie van het werk.
Onderwijs personeel
 a) Het Algemeen Reglement van het personeel van het Katholiek Onderwijs voor het basis- ,
secundair -, volwassenen - , deeltijds kunstonderwijs is algemeen bindend verklaard door het
uitvoeringsbesluit van 6 juli 2012. Het Reglement bevat de volgende bepalingen inzake het
auteursrecht (artikel 20) :
 Het personeelslid dat in uitvoering van de arbeidsovereenkomst werken tot stand brengt, die
vallen binnen het toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst, behoudt alle morele
rechten op die werken en draagt zijn vermogensrechten over aan het schoolbestuur. De
vermogensrechten worden zonder specifieke vergoeding overgedragen, in hun meest
volledige wettelijke omvang, voor alle gekende exploitatievormen en voor de volledige
beschermingsduur van de werken. Het schoolbestuur kan deze werken vrij naar eigen
inzichten exploiteren en is niet verplicht tot exploitatie over te gaan. Indien het werk in de
toekomst geëxploiteerd wordt volgens exploitatievormen die momenteel onbekend zijn, zal het
winstaandeel van het personeelslid gelijk zijn aan het winstaandeel dat volgens de
marktvoorwaarden die gelden op het ogenblik van exploitatie, toegekend worden aan auteurs
die hun werk volgens dezelfde exploitatievormen in het gewone commerciële circuit uitgeven.
 b) De decreten rechtspositie voor het onderwijspersoneel van 1991 vermelden vanaf 1
september 2013 de hier boven pas vermelde tekst. De decreten rechtspositie
onderwijspersoneel gelden voor het basis-, secundair -, deeltijds kunst - ,
volwassenenonderwijs en voor de centra voor leerlingenbegeleiding en internaten.
Contractenrecht
 Soepele regels ook bij bestelling van werken in niet-
culturele sector of reclamewereld
 Uitgavecontract (art. XI.195-XI.200 AW)
 Opvoeringscontract (art. XI.201-XI.202 AW)
Creative Commons (1)
 Opgericht in 2002
 Niet exclusieve licentie
 http://creativecommons.org/worldwide/be/
 Gratis? Volledige vrijheid? -> Neen
 Morele rechten (paterniteitsrecht, integriteitsrecht) blijven bij
auteur
 Voorwaarden kunnen opgelegd worden
 Zie Vz. Rb Amsterdam 9 maart 2006 (foto op website)
Creative Commons (2)
 Reproductie en publieke mededeling toegelaten
 Naamsvermelding is altijd vereist (paterniteitsrecht)
 Gebruik voor commerciele doeleinden kan uitgesloten
worden (niet-commercieel)
 Het maken van afgeleide werken kan uitgesloten worden
(geen afgeleide werken) of dat dit enkel is toegestaan als
het afgeleide werk obnder dezelfde CC licentie beschikbaar
is (gelijkdelen)
Creative Commons (3)
Licentievarianten
Uitzonderingen op het auteursrecht
 Artikel XI.189-193 (twintigtal uitzonderingen)
 Evenwicht tussen belangen auteur en
informatieverspreiding
 Restrictieve interpretatie (maar de nuttige werking van de
uitzondering moet beschermd worden en het doel ervan
moet worden eerbiedigd)
 Voorwaarde : op geoorloofde wijze openbaar gemaakt
(divulgatierecht)
 Driestappentoets (1. In uitzonderlijke gevallen, 2. Geen
afbreuk aan normale exploitatie van werk, 3. Wettige
belangen van rechthebbenden wordt niet onredelijk
geschaad)
Uitzonderingen op het auteursrecht
 Algemene uitzonderingen
Citaatrecht (art. XI.189 §1)
• Citeren uit een werk mag zonder toestemming
• Ifv kritiek, polemiek, recensie (geen commercieel
gebruik)
• Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij
onmogelijk)
• Eerlijke beroepsgebruiken
• Voor zover doel wettigt Opmerkingen:
- citaat : beperkte omvang van ontlening
- foto’s: overname van volledige foto als citaat?
- citaat moet kaderen in ruimer geheel (geen
blikvanger)
Tijdelijke/technische
reproductiehandelingen (art. XI.189 §3)
• Auteur kan zich niet verzetten tegen
• Tijdelijke reproductiehandeling
• Van voorbijgaande/technische aard
• Als integraal en essentieel onderdeel van technisch
procédé
• Met als enig doel
• Doorgifte in netwerk
• Rechtmatig gebruik
• Voor zover geen zelfstandige economische waarde
Informatief citaatrecht (art. XI.190, 1°)
• Reproductie of mededeling aan publiek
• Van korte fragmenten uit werken
• Of van integrale werken beeldende kunst
• Met het oog op informatie
• In verslag over actuele gebeurtenissen
• Voor zover gerechtvaardigd uit oogpunt van
voorlichting
• Mits bronvermelding (naam/titel)
• tenzij onmogelijk
Panorama uitzondering(art. XI.190, 2°)
(geen focus op het werk)
2002: La mer van Georges Grard (Dikke Mathile)
Een krant mag foto publiceren en een televisieoproep mag een
beeldverslag uitzenden met een gebeurtenis waarbij op de
achtrgrond, eerder toevallig of onvermijdelijk een kunstwerk
zichtbaar is (bvb skyline van Brussel met Atomium)
Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°)
(focus op het werk)
• Reproductie of mededeling aan publiek
• Van werken van beeldende, grafische of
bouwkundige kunst
• Gemaakt om permanent in openbare plaatsen te
worden geplaatst
• Indien reproductie of mededeling gebeurt van het
werk zoals het zich daar bevindt
• En geen afbreuk wordt gedaan aan de normale
exploitatie van het werk en geen onredelijke
schade wordt berokkend aan belangen van auteur
Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°)
(focus op het werk)
Reprografie (art. XI.190, 5°)
• Papier of soortgelijke drager
• bron is papier
• Bestemming is papier
• Voorbeeld: fotokopie
• En voor zover geen afbreuk doet aan normale
exploitatie van het werk
Reprografie (art. XI.190, 5°)
- Artikels, werkende beeldende kunst
- Korte fragmenten andere werken (boek)
- Door rechtspersoon voor intern gebruik
- Door natuurlijk persoon voor intern gebruik in het
kader van zijn professionele activiteiten
- Uitzondering bladmuziek
- + VERGOEDINGSREGELING INFRA
Uitvoering in familiekring (art.
XI.190 3° )
 Uitvoering (vereist aanwezigheid van publiek)
 Familiekring (interpretatie Hof van Cassatie:
quasi-familiale band)
 Kosteloosheid
Privé-kopie (art. XI.190, 9°)
- De reproductie van werken
- Met uitzondering van bladmuziek
- Reproductie gebeurt in familiekring (eng!)
- … en is alleen daarvoor bestemd
- Geen reproducties uit illegale bron (zoals
downloaden illegale muziek of films)
- + vergoedingsregeling, infra
Parodie (art. XI.190, 10°)
 (Strenge) criteria uit rechtspraak :
[1] de parodie zelf moet een origineel werk zijn,
[2] de parodie is bedoeld als kritiek of bespotting van het
geparodieerde werk,
[3] ze moet een humoristische toon hebben,
[4] ze mag enkel de uiterlijk en strikt noodzakelijke elementen aan
het werk ontlenen zodat er geen verwarring mogelijk is met het
geparodieerde werk en geen afbreuk wordt gedaan aan het
geparodieerde werk of zijn auteur
 Vrij paradoxale invulling! Art. 10 EVRM
Corr. Antwerpen 25 november 2005 :
geen parodie
Antwerpen 2 mei 2006 : geen parodie
parodie?
Kopieën voor bewaringsdoeleinden
(art. XI.190, 12°)
 De reproductie die beperkt is tot een aantal kopieën, bepaald in
functie van en gerechtvaardigd door het voor de bewaring van het
culturele en wetenschappelijke patrimonium gestelde doel
 veroudering of verval van de drager
 Door voor het publiek toegankelijke bibliotheken, musea of door
archieven
 Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of
commercieel voordeel nastreven
 Voor zover hierdoor geen afbreuk wordt gedaan aan de normale
exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt
berokkend aan de wettige belangen van de auteur
(Digitale) consultatie ter plaatse
(art. XI.190, 13°)
 De mededeling via speciale terminals in de gebouwen
 Voor onderzoek of privé-studie
 Van werken die niet te koop aangeboden of aan
licentievoorwaarden onderworpen zijn
 En die onderdeel uitmaken van de verzamelingen van voor het
publiek toegankelijke bibliotheken, wetenschappelijke- en
onderwijsinstellingen, musea of archieven
 Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of
commercieel voordeel nastreven
Tijdelijke opname door
omroeporganisaties (art. XI.190,
14°)
 Omroeporganisaties
 Tijdelijke opname van werken
 Indien de werken met eigen middelen zijn gemaakt en in de mate
dat dit noodzakelijk is voor de eigen uitzendingen
Gebruik ten behoeve van mensen
met een handicap (art. XI.190, 15°)
 Handelingen van reproductie en mededeling ten behoeve
van gehandicapten
 Het gebruik moet rechtstreeks met de handicap verband
houden
 Het gebruik moet niet-commercieel van aard zijn
 Het gebruik moet noodzakelijk zijn wegens de betrokken
handicap
Reclame voor openbare
tentoonstellingen en verkopen (art.
XI.190, 16°)
 Handelingen van reproductie als mededelingen zijn
toegestaan met het doel reclame te maken voor openbare
tentoonstellingen en openbare verkopen van artistieke
werken
 Het toegestane gebruik moet beperkt blijven tot wat
noodzakelijk is voor de aankondiging van de betrokken
gebeurtenis en mag geen enkel ander commercieel doel
hebben
 Gebeurtenis: permanente tentoonstellingen?
 Reclame op televisie, websites, kranten, brochures etc
Reproducties van uitzendingen door
bepaalde instellingen (art. XI.190,
17°)
 Ziekenhuizen, gevangenissen of instellingen voor jeugd- of
gehandicaptenzorg
 Geen winstoogmerk
 Reproducties voorbehouden voor exclusief gebruik van de
daar verblijvende natuurlijke personen
Uitzonderingen op het auteursrecht
 Uitzonderingen ten behoeve van onderwijs en
wetenschappelijk onderzoek
+ VERGOEDINGSREGELING INFRA
Citaatrecht (art. XI.191/1 §1)
• Citeren uit een werk mag zonder toestemming
• Ifv onderwijs, wetenschappelijk onderzoek
• Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij
onmogelijk)
• Eerlijke beroepsgebruiken
• Voor zover doel wettigt
Kosteloze uitvoering in het kader
van schoolactiviteiten (art. XI.191/1,
2°)
 de kosteloze uitvoering (inkomgeld, subsidiering?)
 In het kader van schoolactiviteiten
 Waaronder de uitvoering voor een publiek examen
 tijdens een publiek examen
 Zowel binnen als buiten de gebouwen van de onderwijsinstelling
 + bronvermelding
Reproducties onderwijs en wetenschap
(art. XI.191/1, 2° )
• Reproductie ter illustratie onderwijs of
wetenschappelijk onderzoek
• Scannen, afdrukken, kopiëren, digitaal opslaan etc.
• Met uitzondering van bladmuziek
• Voor zover verantwoord / niet-commercieel
• En voor zover geen afbreuk doet aan normale
exploitatie van het werk
• Bronvermelding
Mededeling onderwijs en wetenschap
(art. XI.191/1,8°)
 E-learning
 Voorwaarden :
- Ter illustratie O en voor W, “werken”
- Binnen erkende instellingen voor onderwijs of
wetenschappelijk onderzoek
- Voor zover verantwoord / niet-winstgevend
- Normale activiteit / geen afbreuk normale
exploitatie
- Beveiligd door passende maatregelen (login)
Bloemlezing (art. XI.191/1, 5°)
• Voor samenstellen bloemlezing
• Bestemd voor onderwijs
• en geen economisch/commercieel doel
• Uittreksels
• Als auteur overleden is
• Mits betaling van billijke vergoeding
-- > (partijen, rechter)
• Mits respect voor morele rechten
(keuze, presentatie, plaats)
Uitzonderingen op het auteursrecht
 Uitlening van werken
+ VERGOEDINGSREGELING INFRA
Openbare uitlening (art. XI.192)
 Uitlening van werken van letterkunde, databanken,
fotografische werken, partituren van muziekwerken,
geluidswerken en audiovisuele werken
 Uitlening geschiedt met een educatief of cultureel doel
 Door instellingen die daartoe door de overheid officieel zijn
erkend of opgericht
 Voor geluidswerken en audiovisuele werken: embargo van
6 maanden
 Ook e-boeken (one copy one user model)
Uitzonderingen op het auteursrecht
 Verweesde werken
Verweesde werken (art. XI.191)
 Voor het publiek toegankelijke bibliotheken,
onderwijsinstellingen, musea, archieven, instellingen voor
cinematografisch- of geluidserfgoed en publieke
omroeporganisaties
 Om taken van algemeen belang te vervullen
 Hebben de toestemming de in hun verzameling
voorkomende verweesde werken te gebruiken, zijnde:
- beschikbaarstelling aan het publiek
- reproductie om te: digitaliseren, beschikbaar stellen,
indexeren, catalogiseren, behouden of restaureren
Verweesde werken (art. XI.245/1)
 Verweesd werk:
- Gepubliceerde werken: boek, krant, tijdschrift etc.
- Cinematografische of audiovisuele werken en
fonogrammen
- Andere werken opgenomen of verwerkt erin (bvb foto’s)
 Gebruik na voorafgaandelijk zorgvuldig onderzoek
(raadpleging bronnenlijst) + bijhouden van de documentatie
m.b.t. het zorgvuldig onderzoek + opslaan in EUIPO
databank
De privé-kopie (vergoeding)
 reproductie van werken
• die in familiekring geschiedt
• en alleen daarvoor bestemd is
Huidige regeling: Art. XI.229-XI.234 WER
K.B. van 18 oktober 2013
Vergoedingsregelingen
 Principe : auteursrecht = verbodsrecht
-> Reproductie/publieke mededeling kan enkel mits
toestemming van de auteur of auteursrechthebbende
 Uitzonderingen : auteursrecht = vergoedingsrecht
-> Auteurswet : uitzonderingen
-> als tegenprestatie voor auteur : stelsel van
vergoedingsregelingen
- > privé-kopie / reprografie / digitale onderwijsuitzondering
/ openbare uitlening
De privé-kopie (vergoeding)
 Duaal systeem van inning : heffing op
- apparaten (bandopnemers, cassetterecorders, dvd-recorders,
geheugenkaarten, MP3-spelers, externe HD – NIET : PC)
Bvb IPOD >16GB : 3 euro – HD >1TB : 9 euro
 - dragers (lege cassettes, cds en dvds) :
CDR : 0,12
Videocassette : 0,40
DVD : 0,40
 Overzicht van de tarieven en de verschillende soorten dragers :
www.auvibel.be
De privé-kopie (vergoeding)
 Wie moet betalen?
- Fabrikant, invoerder of intracommunautaire aankoper
- Via een maandelijks aangifte
- Aan Auvibel
 AUVIBEL : beheersvennootschap die belast is met de
inning en de verdeling van de vergoeding voor de privé-
kopie
 Terugbetaling in bepaalde gevallen (art. 57)
bvb onderwijsinstellingen die geluidsmateriaal en audiovisueel
materiaal gebruiken voor didactische of wetenschappelijke
doeleinden (factuur zenden)
 Auvibel is samengesteld uit [1] auteurs, [2] uitvoerende
kunstenaars [3] producten van fonogrammen.
Krijgen elk 1/3 vd geïnde vergoeding.
De privé-kopie (vergoeding)
AUTEURSCOLLEGE
 SABAM (audiovisuele, beeldende, dramatische, literaire en
muziekauteurs)
 SACD (audiovisuele en dramatische auteurs)
 SCAM (audiovisuele, literaire en multimedia-auteurs)
 SOFAM (visuele en grafische auteurs)
 SAJ/JAM (journalisten)
De privé-kopie (vergoeding)
COLLEGE VAN PRODUCENTEN
 PROCIBEL (audiovisuele producenten)
 BAVP (audiovisuele producenten)
 SIMIM (producenten van fonogrammen)
 SABAM (muziekuitgevers)
De privé-kopie (vergoeding)
COLLEGE VAN UITVOERENDE KUNSTENAARS
 PlayRight
De privé-kopie (vergoeding)
 AUVIBEL : 6 colleges
 Drie colleges voor audio
 Drie colleges voor video
Leden van Auvibel - AUDIO
Auteurscollege College van
producenten
College van
uitvoerende
kunstenaars
Procibel X
Sabam X
Sacd X
Scam X
Simim X
PlayRight X
Leden van Auvibel - VIDEO
Auteurscollege College van
Producenten
College van
uitvoerende
kunstenaars
BAVP X
Procibel X
Sabam X
Sacd X
Scam X
Simim X
Sofam X
PlayRight X
De privé-kopie (vergoeding)
 2007: 20 miljoen euro
 2008 : 16,5 miljoen euro
 2009: 13,2 miljoen euro
 2010: 22 miljoen euro
 2011: 24,5 miljoen euro
 2013: 24,6 miljoen euro
 2014: 32,7 miljoen euro
 2015 : 25,3 miljoen euro
Reprografie
 Reprografie (art. XI.235-XI.239 / Titel 7/1)
 Bestemming / context
- van papier naar papier
- intern gebruik door rechtspersonen of
natuurlijke personen voor professionele
doeleinden
art. XI.190, 5°
+ KB’s 15 maart 2017
Reprografie
• Vergoeding voor auteurs:
vergoeding per kopie van een beschermd werk
• Vergoeding voor uitgevers :
Vergoeding per kopie van een uitgave (50 jaar na de
eerste uitgave)
Reprografie
• Vergoeding :
• Auteurs
Spontaan
Basistarief 0,0227 Eur
Niet-spontaan
Basistarief 0,0423 Eur
• Uitgevers: 0,0227 euro
• Controle?
– Aangifteplicht vergoedingsplichtigen
– Opgave van aantal gegevens
– Controle Reprobel
Reprobel
AUTEURSCOLLEGE
 ASSUCOPIE (Waalse wetenschappelijke auteurs)
 KVBKB (beroepskunstenaars)
 SABAM (auteurs, componisten)
 SACD (drama-auteurs)
 JAM (journalisten)
 SCAM (multimedia-auteurs)
 SOFAM (auteurs van visuele kunsten)
 VEWA (Vlaamse eductaieve en wetenschappelijke auteurs)
Reprobel
UITGEVERSCOLLEGE
 COPIEBEL (Belgische uitgevers)
 COPIEPRESSE (Franstalige en Duitstalige dagbladuitgevers)
 REPROCOPY (Nederlandstalige dagbladuitgevers)
 REPRO PP (uitgevers periodie pers)
 REPROPRESS (uitgevers van magazines)
 RUIT (Vlaamse uitgevers)
 SABAM (uitgevers)
 SEMU (muziekuitgevers)
Reprobel
 Helft auteurs
Helft uitgevers
 2014 = 26 miljoen euro
- 13,4 miljoen  bijdrage
- 9,6 miljoen  vergoeding
- 0,8 miljoen  buitenland
- 2,1 miljoen  leenrecht
Vergoeding voor onderwijs en
wetenschappelijk onderzoek
 KB van 31 juli 2017
 Totaal bedrag: 5 miljoen euro
 1° 50 cent per leerling in het kleuteronderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode;
2° 1,86 euro per leerling in het lager onderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode;
3° 2,65 euro per leerling in het secundair onderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode;
4° 2,21 euro per voltijds equivalente student in het hoger en universitair onderwijs gedurende een
bepaalde referentieperiode; dit bedrag omvat tevens een vergoeding voor de reproducties en
mededelingen aan het publiek van werken, databanken en prestaties voor wetenschappelijk
onderzoek, zoals bepaald in de artikelen XI.191/1, § 1, 3° en 4°, XI.191/2, § 1 en XI.217/1, 3° en 4° van
het Wetboek van economisch recht verricht door de onderzoekers van universiteiten en hogescholen;
5° 7,5 cent per leerling of student in het deeltijds kunstonderwijs gedurende een bepaalde
referentieperiode;
6° 30 cent per cursist in het volwassenenonderwijs en het onderwijs ter sociale bevordering
gedurende een bepaalde referentieperiode;
7° 2,21 euro per voltijds equivalente persoon die wetenschappelijk onderzoek uitoefent in een
wetenschappelijke onderzoeksinstelling gedurende een bepaalde referentieperiode.
Publiek uitleenrecht
 Nieuw koninklijk besluit (B.S. 27 december 2012), na veroordeling van
België in 2011 door het H.V.J. (Vewa-arrest)
 De leenvergoeding wordt berekend op basis van twee parameters, zijnde
(i) collectie, en (ii) aantal uitleningen. De vergoeding voor de collectie is
een jaarlijks forfait; voor uitleningen een bedrag per uitlening.
 Kortingen voor: (i) publiek domein werken, (ii) werken die niet mogen
uitgeleend worden, (iii) gecentraliseerde inning
 Retroactieve toepassing (vanaf 2004). Stapsgewijze verhoging van de
vergoeding tot 2017
 In praktijk: net geen verdubbeling van de leenvergoeding (3 miljoen
euro)
Naburige rechten
 -uitvoerende kunstenaars (bvb zanger, muzikant, acteur, danser)
- de producent van fonogrammen of van de eerste vastlegging
van films (bvb IFPI)
-omroeporganisaties (radio – tv)
 Bescherming naar analogie met het auteursrecht
 Beschermingsduur : 50 jaar na prestatie (70 jaar voor
muziekopnames)
 ‘billijke vergoeding’
 Onderscheid tussen componist (Sabam) en uitvoerder (billijke
vergoeding)
Databanken
 Rechten van de maker van de databank (Titel 5, Boek XI)
 Rechten van de auteur wiens werken zijn geïntegreerd in
databank (Titel 5, Boek XI)
 Rechten van de producent van de databank (Titel 7, Boek
XI)
Voorwerp van de bescherming : substantiële investering
beschermingsduur : 15 jaar
Vragen ?
 Joris DEENE
 EVEREST ADVOCATEN, Bollebergen 2A Bus 20, 9052
Gent
 Joris.deene@everest-law.be
 Tel : 09 334 94 70

More Related Content

Similar to Auteursrecht (8)

Kunst en ie rechten 27 maart 2014 appropriation art en stijlbescherming pres...
Kunst en ie rechten 27 maart 2014 appropriation art en stijlbescherming  pres...Kunst en ie rechten 27 maart 2014 appropriation art en stijlbescherming  pres...
Kunst en ie rechten 27 maart 2014 appropriation art en stijlbescherming pres...
 
Kunstvervalsing en intellectuele eigendom
Kunstvervalsing en intellectuele eigendomKunstvervalsing en intellectuele eigendom
Kunstvervalsing en intellectuele eigendom
 
Auteursrechten
AuteursrechtenAuteursrechten
Auteursrechten
 
Juridische Aspecten van Informatie - Les 2
Juridische Aspecten van Informatie - Les 2Juridische Aspecten van Informatie - Les 2
Juridische Aspecten van Informatie - Les 2
 
Beeld en auteursrecht
Beeld en auteursrechtBeeld en auteursrecht
Beeld en auteursrecht
 
Presentatie Emmanuel Van Melkebeke
Presentatie Emmanuel Van MelkebekePresentatie Emmanuel Van Melkebeke
Presentatie Emmanuel Van Melkebeke
 
Maes
MaesMaes
Maes
 
Ken je rechten!
Ken je rechten!Ken je rechten!
Ken je rechten!
 

More from Heemkunde Vlaanderen

Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van Wikimediaplatformen
Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van WikimediaplatformenHet vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van Wikimediaplatformen
Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van WikimediaplatformenHeemkunde Vlaanderen
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...Heemkunde Vlaanderen
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...Heemkunde Vlaanderen
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...Heemkunde Vlaanderen
 
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentra
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentraSubsidieregeling voor archief- en documentatiecentra
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentraHeemkunde Vlaanderen
 
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentra
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentraAuteursrecht voor archief- en documentatiecentra
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentraHeemkunde Vlaanderen
 
Wetgeving archief voor verenigingen
Wetgeving archief voor verenigingenWetgeving archief voor verenigingen
Wetgeving archief voor verenigingenHeemkunde Vlaanderen
 
Bewaring van archief en documentatie
Bewaring van archief en documentatieBewaring van archief en documentatie
Bewaring van archief en documentatieHeemkunde Vlaanderen
 
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321Heemkunde Vlaanderen
 
Over het waarom van de collectie - 20180314
Over het waarom van de collectie - 20180314Over het waarom van de collectie - 20180314
Over het waarom van de collectie - 20180314Heemkunde Vlaanderen
 
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontext
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontextParticipatietrajecten in de lokale erfgoedcontext
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontextHeemkunde Vlaanderen
 
Jongeren, psychiatrie en het archief
Jongeren, psychiatrie en het archiefJongeren, psychiatrie en het archief
Jongeren, psychiatrie en het archiefHeemkunde Vlaanderen
 
Het archief: rijk aan mogelijkheden
Het archief: rijk aan mogelijkhedenHet archief: rijk aan mogelijkheden
Het archief: rijk aan mogelijkhedenHeemkunde Vlaanderen
 
De werking van een lokaal stedelijk museum
De werking van een lokaal stedelijk museumDe werking van een lokaal stedelijk museum
De werking van een lokaal stedelijk museumHeemkunde Vlaanderen
 

More from Heemkunde Vlaanderen (20)

De voordelen van 'going open'
De voordelen van 'going open'De voordelen van 'going open'
De voordelen van 'going open'
 
Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van Wikimediaplatformen
Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van WikimediaplatformenHet vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van Wikimediaplatformen
Het vrij beschikbaar maken van erfgoeddata met behulp van Wikimediaplatformen
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
 
Bewaren van erfgoed
Bewaren van erfgoedBewaren van erfgoed
Bewaren van erfgoed
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
 
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
studiedag Van bezetting tot bevrijding: hoe maak ik een lokaal project over d...
 
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentra
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentraSubsidieregeling voor archief- en documentatiecentra
Subsidieregeling voor archief- en documentatiecentra
 
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentra
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentraAuteursrecht voor archief- en documentatiecentra
Auteursrecht voor archief- en documentatiecentra
 
Wetgeving archief voor verenigingen
Wetgeving archief voor verenigingenWetgeving archief voor verenigingen
Wetgeving archief voor verenigingen
 
Bewaring van archief en documentatie
Bewaring van archief en documentatieBewaring van archief en documentatie
Bewaring van archief en documentatie
 
Duurzaam digitaliseren. Praktijk
Duurzaam digitaliseren. PraktijkDuurzaam digitaliseren. Praktijk
Duurzaam digitaliseren. Praktijk
 
digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328
 
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321
Inleiding tot beheer en ontsluiting van archief en documentatie_20180321
 
Over het waarom van de collectie - 20180314
Over het waarom van de collectie - 20180314Over het waarom van de collectie - 20180314
Over het waarom van de collectie - 20180314
 
Kinderen en senioren
Kinderen en seniorenKinderen en senioren
Kinderen en senioren
 
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontext
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontextParticipatietrajecten in de lokale erfgoedcontext
Participatietrajecten in de lokale erfgoedcontext
 
Jongeren, psychiatrie en het archief
Jongeren, psychiatrie en het archiefJongeren, psychiatrie en het archief
Jongeren, psychiatrie en het archief
 
Het archief: rijk aan mogelijkheden
Het archief: rijk aan mogelijkhedenHet archief: rijk aan mogelijkheden
Het archief: rijk aan mogelijkheden
 
't GROM: boer beter met ICE
't GROM: boer beter met ICE't GROM: boer beter met ICE
't GROM: boer beter met ICE
 
De werking van een lokaal stedelijk museum
De werking van een lokaal stedelijk museumDe werking van een lokaal stedelijk museum
De werking van een lokaal stedelijk museum
 

Auteursrecht

  • 1. Advocaat (Everest Law) Joris DEENE Auteursrecht Mechelen 23 november 2018 Heemkunde Vlaanderen
  • 2. Auteursrecht in de actualiteit (1)
  • 3. Auteursrecht in de actualiteit (2)
  • 4. Auteursrecht in de actualiteit (3)
  • 5. Auteursrecht in de actualiteit (4)
  • 6. Geschiedenis van het auteursrecht  De auteur als passieve schepper - Grieks-Romeinse tijd : Geïnspireerd door de Muzen - Middeleeuwen : Geïnspireerd door God / scientia donum dei est unde non vendi non potest / staan op de schouders van reuzen - Privilegetijdperk : uitgeversrecht  De auteur als actieve schepper - Verlichting : auteur als genius - Eerste auteurswetten : GB Statue of Anne (1709) FR Decreet inzake reproductieechten (1793) VS Copyright Act (1790) / Art 1§ 8 Constitutie (1789) BE : Auteurswet (1886)
  • 7. Bronnen van het Belgisch auteursrecht  Wetboek Economisch Recht (Boek XI : Intellectuele Eigendom)  Titel 5 : auteursrecht en naburige rechten  Titel 6 : computerprogramma’s  Titel 7 : databanken
  • 8. Legitimatie van het auteursrecht  Auteurs (Idealistisch-principiele theorieen) - Arbeids-eigendomstheorie (John Lock) - Persoonlijkheidstheorie (Kant, Hegel)  EIGENDOM  Producenten (Utilistische theorie) - Economische theorie (incentives)  MONOPOLIE  Publiek (Utilistische theorien) - Culturele theorie - Democratische theorie (constructivisme / sociaal-institutionele planning)  UITZONDERINGSRECHT
  • 9. Algemene situering van het auteursrecht Auteursrecht in brede zin - Auteursrecht (werk van letterkunde en kunst) - Naburige rechten (prestaties) - Software (computerprogramma) - Topografieën van hafgeleiders (chips) - Databanken (recht van producent) Industriële eigendom - Octrooirecht - Merkenrecht - Tekeningen- en modellenrecht - Kwekersrecht
  • 10. Object van het auteursrecht (1)  Belgische wet  open omschrijving : werk van letterkunde of kunst -> specifiek : foto / databank / computerprogramma  bvb : roman, muziekwerk, foto, schilderij, beeldhouwwerk, parfums?  Criteria : 1. concrete, waarneembare vorm (een IDEE wordt niet beschermd!) enkel de concrete uitwerking/vorm 2. ORIGINALITEIT : persoonlijke stempel van de auteur na een intellectuele inspanning (artistieke waarde niet vereist) 3. gecreerd door de mens : niet LOUTER machine
  • 11. Object van het auteursrecht (2)  Bescherming vanaf de creatie : geen formaliteit ! Vermelding van © teken is dus niet verplicht, kan wel een rol spelen voor vermoeden van auteurschap bv © Joris Deene 2018  Sommige werken zijn uitgesloten 1. officiële akten van de overheid (wetgeving en rechtspraak) ! Een brochure opgesteld door ambtenaren in principe wel auteursrechtelijk beschermd ! Ook databanken van wetgeving en rechtspraak! 2. werken die tot het publiek domein behoren (beschermingstermijn verstreken)
  • 12. Geuren  Nederlands Hoge Raad 16 juni 2006 : een (geur) combinatie – parfum – kan een werk van letterkunde en kunst zijn. De geur van een parfum mag niet worden vereenzelvigd met de reukstoffen die de geur teweegbrengen (dit is de drager van het werk). Maar : niet alle bepalingen en beperkingen van het auteursrecht kunnen toegepast worden zoals bvb het recht van een normale verbruiker om van een parfum gebruik te maken hetgeen noodzakelijkerwijs verspreiding van de geur meebrengt  Cass. (fr.) 13 juni 2006 : de geur van een parfum is een ‘savoir faire’, een technisch procédé en geen auteursrechtelijk werk  Belgie (Rb. Antwerpen 10 juni 2005) : De rechtbank stelde vast dat Dior er niet in slaagde haar parfum, zijnde de combinatie van een reukstof en een geur, op een objectieve wijze te omschrijven. Aldus kan er geen auteursrechtelijke bescherming worden verleend aan het parfum ‘Fahrenheit’
  • 13. 2005 : Bril Theo : origineel
  • 14. 2005 : Praline Vercammen : origineel
  • 15. 2005 : Kat- en muismotief Balta : niet origineel
  • 16. 2006 : lo-cut II (origineel)
  • 17. 2006 : logo (origineel)
  • 18. Originaliteit van foto’s  Brussel 3 mei 2005 : Het is voldoende dat de foto het resultaat is van een zekere creativiteit van de fotograaf die bepaalde keuzes heeft gemaakt (inzake belichting, afstelling, opnamehoek, …) om origineel te zijn. Professionele fotografen trachten een feit of gebeurtenis op een welbepaalde wijze en met een welbepaald effect in beeld te brengen. Dit proces is verschillend van foto’s die onbedachtzaam en door gelijk wie zouden kunnen worden genomen van die gebeurtenis  Brussel 14 maart 2006: de persoonlijke stempel van de fotograaf blijkt uit de omstandigheden (feit, tijdstip, plaats) die erdoor worden gevat, de wijze waarop een expressie van de gefotografeerde of de historiciteit van het vastgelegde evenement wordt gevat of nog wegens een opmerkelijke professionele vaardigheid die uit de fotografie blijkt
  • 19. Subject van het auteursrecht – de auteur (artikel XI.170)  auteur = natuurlijk persoon (niet : rechtspersoon) Maar : mogelijke overdracht van auteursrechten (auteursrechthebbende) bvb rechtspersoon  wettelijk vermoeden van auteurschap (naam of letterwoord op werk vermeld)  Pseudonieme en anonieme werken : uitgever wordt geacht de auteur te zijn.  Postume werken (na verstrijken van auteursrechtelijke beschermingstermijn) : wie eerst publiceert/aan publiek meedeelt
  • 20. Subject van het auteursrecht – co- auteurschap  Wie zijn co-auteurs? * principe : creatieve / persoonlijke bijdrage * audiovisuele werken (art. XI.179) : wettelijk vermoeden van auteurschap (hoofdregisseur+scenarioschrijver, bewerker, tekstschrijver, grafische ontwerper animatie, componist)  Hoe worden de auteursrechten uitgeoefend bij co- auteurschap?  overdeeldheid : samen 1. overeenkomst (contractuele regeling) 2. gerechtelijke tussenkomst 3. bij inbreuk : elk, schadevergoeding voor eigen deel  Belangrijk bij websites
  • 21. Beschermingsduur (1)  70-jarige beschermingstermijn “post mortem auctoris”  Oorzaken : - overlijden van auteur - tijdstip waarop eerste keer publiek gemaakt (anonieme en pseudonieme werken) - postume werken (70/25)  Berekeningswijze : vanaf 1 januari volgende op jaar overlijden  Co-auteurschap : langstlevende Audivisuele werken : hoofdregisseur, scenarist, tekstschrijver, componist filmmuziek)
  • 22. Beschermingsduur (2)  Speciaal : - werken gepubliceerd in verschillenden banden, afleveringen (beschermingstermijn loopt voor elk deel) bvb de encyclopedie ‘Winkler Prins’ - Niet originele databanken : 15 jaar - Naburige rechten : 50 jaar na datum van prestatie  Openbaar domein = publiek domein (rechtenvrij/gratis) -> 2018 : Werken waar de auteur overleden is ten laatste in 1947 (Bvb Felix Timmermans)
  • 23. Auteursrechten  Vermogensrechten (patrimoniale rechten) - Reproductierecht - Publiek mededelingsrecht - Distributierecht  Morele rechten - Divulgatierecht - Paterniteitsrecht - Integriteitsrecht
  • 24. Vermogensrechten  Drie vermogensrechten : [1] reproductierecht en [2] publiek mededelingsrecht [3] distributierecht
  • 25. Reproductierecht (1)  Verveelvoudiging in vermaterialiseerde vorm (totaal/partieel)  Met of zonder toevoeging van nieuwe elementen (adaptatie)  Verschillende reproductiemethoden : - manueel / industrieel - grafisch / fotografisch / visueel - sonoor - audiovisueel - elektronisch / digitaal  Specifiek : digitale context --> Tijdelijk of duurzaam (ook efemere, technische reproducties, reproductie tijdens transmissie) (routing, modem, browsing, caching, ram-geheugen)
  • 26. Reproductierecht (2)  Adaptatie- en vertalingsrecht - Dubbel aspect * auteur oorspronkelijke werk * auteur gedriveerde werk …rechten in onverdeeldheid - Gradaties * ideël, conceptuele inspiratie : geen auteursrechtelijke gevolgen * slaafse nabootsing : reproductie/plagiaat * adaptatie (overname vormelementen met toevoeging) - Voorbeelden Film  tv-serie Muziekwerk voor viool  piano Boek  film VERTALING
  • 27. Voorbeelden  1994 : Eurofac kopieert de integrale universitaire cursus die door de Presses Universitaires de Bruxelles werd uitgegeven en verspreidde deze kopieën onder de studenten : inbreuk  2003 : J. C. Lemaire neemt in zijn boel ‘Simenon jeune journaliste’ persartikels geschreven door Simenon over zonder toestemming rechthebbenden : inbreuk  1996 : Central Station : voor digitaliseren van krantenartikels is toestemming journalisten vereist  1997 : voor de reproductie van schilderij van Paul Delvaux in Trends ter illustratie van een artikel over erotiek in de Belgische kunst is toestemming van de rechthebbenden vereist.
  • 28. 1999 : De maskers van Ensor Bewerking van schilderij tot een collage op voorblad van een catalogus is een reproductie waarvoor toestemming rechthebbenden is vereist
  • 29. 1988-1989 : Atomium Reproducties van het Atomium op asbakken, gadgets, postkaarten of boeken enkel met toestemming auteursrechthebbenden Bvb nieuwe 2 euro stukken
  • 31. 2006 : geen inbreuk de afbeeldingen van de betrokken stripfiguren laat geenszins toe te besluiten dat de figuur van ‘Sanne’ gelijkenissen zou vertonen met de figuur van ‘Wiske’, laat staan dat beide figuren quasi identiek zijn. De typische kentrekken van de figuur van Wiske (haarsnit, kledij e.d.) zijn geenszins terug te vinden in de figuur van ‘Sanne’, zoals Studio Vandersteen ten onrechte laat uitschijnen
  • 32. Distributierecht (1)  Enkel de auteur heeft het recht de distributie van het origineel of een kopie van een werk aan het publiek, door verkoop of anderszins toe te staan  UITZONDERING : principe van communautaire uitputting (eerste verkoop van een werkexemplaar binnen de EU put het distributierecht van dat werkexemplaar uit)  UITZONDERING OP DEZE UITZONDERING : Verhuur – en uitleenrecht
  • 33. Distributierecht (2)  Huur- en leenrecht - UITLENEN : voor beperkte tijd ter beschikking stellen zonder economisch/commercieel voordeel - VERHUREN : idem + economisch/commercieel voordeel  - Innovatie sinds 1994 - Vooral ifv commerciele exploitatie verhuur video/DVD - VERBODSRECHT !!!! - uitzondering voor ‘openbare’ uitlening -> dwanglicentie met vergoedingsregeling - niet : in kapperszaak, onder vrienden, voor tentoonstelling, voor raadpleging ter plaatse, tussen publiek toegankelijke instellingen
  • 34. publiek mededelingsrecht (1)  [1] mededeling [2] publiek  Publieke mededeling : tv, radio, internet, concert…  Niet : privé-uitvoering familiekring + kosteloos Niet : privé-uitvoering als schoolactiviteit (powerpoint presentatie in klas)  Niet : materiële consulatie van object (bvb boek in boekenhandel of bibliotheek)
  • 35. Vermogensrechten – publiek mededelingsrecht  PLAATSELIJKE CONSULTATIE IN BIBLIOTHEEK/ARCHIEF  A/ Letterkundige werken - foto’s - muziekpartituren • Is geen uitlening, geen reproductie • Is ook geen publieke mededeling  B/ Geluids en AV-werken • Is wel publieke mededeling  C/ On-line consultatie • Ter beschikkingstelling is publieke mededeling, gevolgd door reproductie bij eindgebruiker
  • 36. Voorbeelden (publiek – privé)  Muziek op achtergrond in platenzaak : publiek (Cass. 26 september 1996)  Muziek via radiotoestel in boekhandel/ kruidenierszaak : publiek (Cass. 30 januari 1998)  Muziek op verjaardagsfeestje van een voetbalspeler in de clublokalen voor medespelers : publiek (Cass. 18 oktober 1999)  Muziek op bedrijfsfeestje van 23 personeelsleden met hun naaste familie : publiek  Kerstconcert in bejaardentehuis : privé (Cass. 18 februari 2000)  Muziek via radio in afgesloten werkruimte : privé (Cass. 26 januari 2006)  Televisiebeelden in een hotel naar kamers gasten : publiek (HvJ 7 december 2006)
  • 37. Morele rechten  Verschil tussen het Europees-continentaal auteursrecht en het Angelsaksische copyright  Product van de rechtspraak. Pas voor het eerst in het Belgische recht gecodificeerd in 1994 (nu in art. XI.165 §2. WER)  Vindt zijn grondslag in de persoonlijkheidstheorie van Kant en Hegel  Maakt thans nog niet het voorwerp uit van EU-recht, dus een zuiver nationale regeling
  • 38. Morele rechten  Duurtijd: analoog met de vermogensrechten (70 jaar na overlijden van de auteur) <-> Frankrijk: eeuwigdurend  Na de dood van de auteur worden de morele rechten uitgeoefend door de erfgenamen of legatarissen (bij een getrouwde auteur heeft de echtgenote het vruchtgebruik over de nalatenschap en oefent zij de morele rechten uit: Antwerpen 19.03.2008: Hugo Claus – De wolken)  Na de dood uitgeoefend ‘in nomine auctoris’ (trouw aan de wil van de overleden auteur)
  • 39. Morele rechten  Drie morele rechten [1]Paterniteitsrecht [2] Divulgatierecht [3] Integriteitsrecht
  • 40. Morele rechten  Divulgatierecht /recht op bekendmaking (art. XI.165 §2)  Recht om werk bekend te maken of niet  Recht op inkeer niet aanvaard in de belgische wet  Geldt ook bij werken op bestelling (maar kan wel een schadevergoeding oplopen)  Geen divulgatierecht bij software  Geen beslag mogelijk op niet-bekendgemaakte werken  Bijzondere bepalingen bij audiovisuele werken - auteur die weigert/niet bij machte om zijn bijdrage af te werken : geen verzet tegen gebruik van bijdrage (art. 15) - Morele rechten na voltooiing werk (producent-regisseur) (art. 16)
  • 41. Voorbeelden - divulgatierecht  Een stripreeks in voorbereiding die nog niet openbaar is gemaakt, mag niet worden gepubliceerd (Antwerpen 25.06.2007)  Gooit een auteur een schilderij in een vuilbak dan mag een derde het zich niet toeëigenen en bekendmaken (Parijs 06.03.1931) (ramp voor cultuur?: Max Brod die tegen de wil van Kafka zijn werken heeft bekendgemaakt / symfonie uit de jeugd van Grieg in gans andere stijl tegen zijn uitdrukkelijk verbod uitgebracht)  Zonder voorbehoud opleveren van tekeningen op bestelling aan uitgever is uitoefening divulgatierecht (Rb. Brussel 20.04.2006)  Ontwikkelaar van website oefent divulgatierecht uit wanneer hij toestemming geeft om site online te zetten (Rb. Gent 30.09.2001)  Toestemming om vertaling bekend te maken is geen uitoefening van het divulgatierecht voor het origineel (Rb.Brussel 03.04.2001)
  • 42. Morele rechten - paterniteitsrecht  Recht op erkenning als auteur (art. XI.165 §2)  Kan recht opeisen of weigeren  Kan ook : - anoniem - pseudoniem (al dan niet doorzichtig) vb Hergé = George Remi Willem Elsschot = Alfons De Ridder - ghostwriting
  • 43. Voorbeelden paterniteitsrecht  1980 : borstbeeld van Dante (Salvator Dali), ook naamsvermelding Ludmilla Forani  1996-1997 : central station : namen van journalisten niet of onjuist vermeld  1997 : Buck Danny : Georges Troisfontaines heeft recht om mee vermeld te worden als auteur  1997 : Sabam en Herscovici/Nationale Loterij : fragmenten van schilderijen Margritte op subito-biljetten zonder naamsvermelding  2001: auteur kan zich verzetten tegen de vermelding van de naam van een derde op zijn werk (zoals vroegere werkgever)  2003 : fotograaf van publicitaire foto’s heeft recht op naamsvermelding (foto’s van kaaskroketten op een schaal bestemd voor aldi-warenhuizen)
  • 44. 1996-1997 : zaak Francis Blake Van Edgar P. JACOBS Naar de figuren van E.P. JACOBS
  • 45. Morele rechten  Integriteitsrecht (art. XI.165 §2 AW)  Verzet tegen wijziging - materiële wijziging - niet-materiële/contextuele wijziging  Als afstand : verzet tegen misvorming, verminking, andere wijziging die eer/reputatie van de auteur schaadt (maximumgrens)
  • 46. Integriteitsrecht - voorbeelden  Kleuren van zwart-wit film, inlassen van tv-logo, aanwenden van muziekfragmenten in reclamespots  Verwerking van meerdere elementen uit de schilderijen van Margritte op subito-biljetten (materiële wijziging Rechthebbenden zouden nooit toestemming hebben gegeven voor gebruik in kansspel (geestelijke wijziging)  Lehar-Sacd/ Bejart-Koninklijke Munt : adaptatie van de opera de Lustige Weduwe naar een sociale satire  Gebruik in krantenartikel met oog op verkiezingspropaganda  Uitbrengen van pornografische versie van Jommeke (Pommeke)  Stopzetting van de roman Kasterbant van Marcella Baete in Nieuwsblad  Verbouwingswerken aan een particuliere woning (eigendomsrecht/rechtsmisbruik)
  • 49. Integriteitsrecht - voorbeelden  D Dishes van Till Nowak in VB propaganda Judgements van Rosea Lake in campagne Anke Vandermeersch
  • 51. Integriteitsrecht - voorbeelden  Gebruik van de naam van een stripfiguur in radioreclame (Michel Vaillant)  Gebruik van titels van romans van Simenon voor hotelkamers  Aanbrengen van het beeldhouwwerk ‘la mer’ van George Grad op bieretiketten onder de naam ‘dikke mathilde’  Nijntje al cocainesnuivend op de cover van het maandblad Deng  Standbeeld van een beeldhouwer wordt geassocieerd met commerciële promotie van alcoholische dranken  De thematische inventarisering van verschillende uittreksels van persartikels door Google News kan de filosofische of uitgeverslijn verdraaien waaraan de auteur van het persartikel zich gehouden had  het uitbrengen van een compilatiealbum met oude nummers van zanger Helmut Lotti zonder zijn toestemming schendt het recht op integriteit nu hiermee de indruk wordt gewekt dat Lotti terug grijpt
  • 53. Integriteitsrecht - voorbeelden  Het recht van een fotograaf op eerbied van zijn werk wordt in casu geschonden door de wijziging van de context waarin een foto werd gepubliceerd, de wijziging van omvang van de foto door het bijsnijden van de foto en het wijzigen van de cadrage, de reproductie op basis van een stilstaand beeld uit een televisie uitzending in plaats van op basis van het origineel en de reproductie op minderwaardig papier  Wanneer het achterplat en de rug van het omslag een verkeerde identiteit van het werk van de auteur geven is dat een aantasting van de integriteit van het werk en van de eerbied voor de auteur
  • 54. Zaak de jonggehuwde van Canestraro- Depuydt -Tijdens Brugge2002 door kunstenaar Jan Verhaeghe versierd met een signalisatielint met de tekst KIJKVERBOD - Hof van beroep Gent 2006: geen schending morele rechten : de integriteit van het werk werd niet geschonden. De geest van het werk werd dus niet gewijzigd doch enkel kritisch en op een eigenzinninge wijze in vraag gesteld (art. 10 EVRM) - Hof van Cassatie 2008: verbreking arrest (niet-materiele wijziging van werk kan inbreuk zijn) - Hof van beroep Antwerpen 2010 : recht op eerbied geschonden
  • 55. Kan opgetreden worden tegen vernietiging van werk?  het overschilderen van een door schimmel en vocht aangevreten fresco in een zwembad van de stad Namen is toegestaan. De kunstenaar diende immers te weten dat een fresco in een zwembad geen lang leven beschoren was en het onredelijk zou zijn om de stad Namen zware kosten te laten maken om het fresco te restaureren  Ook de decorateur van een bakkerszaak kan zich niet verzetten tegen het verwijderen van het interieur om hygiënische en economische redenen. De decorateur kon wel opkomen tegen de vernietiging van de muurfresco’s die nog in goede staat waren  Een gemeente heeft het recht een beschadigd beeldhouwwerk te verwijderen dat een bedreiging is voor de openbare veiligheid, maar mag het werk niet vernietigen zonder op zijn minst de auteur ervan te hebben gevraagd of hij geen alternatieve oplossingen kan voorstellen
  • 56. Morele rechten vs recht op pivacy - Gent 5 januari 2009 - Procedure tussen een tatoeëerder die een foto van een geplaatste tattoo gebruikte in reclame versus de getatoeëerde - Auteursrecht van de tatoeëerder is beperkt aangezien het op een mens gereproduceerd is - De tatoeëerder kan zijn divulgatierecht, recht op naamsvermelding en recht op integriteit dan ook niet uitoefenen ten aanzien van de getatoeëerde
  • 57. 2006 : Lego / V.N.
  • 58. Contractenrecht  Algemeen beginsel: Contractsvrijheid tussen partijen  Regels mbt contracten: art. XI.167 AW  Doel art. XI.167 AW: beschermen van economisch zwakkere partij Algemeen uitgangspunt: * vermogensrechten zijn overdraagbaar * morele rechten: in principe niet overdraagbaar
  • 59. Contractenrecht • Vervreemding of afstand (cessie) – ~ verkoop – vermogensrechten verdwijnen uit vermogen auteur en komen in vermogen verkrijger van rechten (buy-out) • Licentie (concessie): – ~ huur -verhuur – auteur blijft in bezit van zijn vermogensrechten maar vertrouwt gebruik van deze rechten toe aan derde
  • 60. Contractenrecht  Exclusieve licentie: • licentienemer mag als enige het werk van de auteur exploiteren op de hem toevertrouwde wijze • Vb. produktie-ok: alleen producent mag boek of origineel scenario verfilmen  Gewone of niet-exclusieve licentie: • licentienemer mag werk op een bepaalde wijze exploiteren • Maar: ook auteur zelf en derden die door auteur gerechtigd zijn • Vb.opvoering toneelstuk: toelating aan verschillende theaters
  • 61. Contractenrecht - algemeen  Algemene regels van overdracht  Schriftelijk (bewijsregel)  Restrictieve interpretatie (in geval van twijfel : voordeel auteur)  Overdracht materiële drager geeft geen recht om het werk te exploiteren of draagt de intellectuele rechten niet over Uitzondering : tentoonstellingsrecht (art. XI.173 lid 1)  Voor elke exploitatiewijze : vergoeding (forfait of percentage), reikwijdte en duur (bvb 10 tv-uitzendingen, 5000 exemplaren boek) uitdrukkelijk bepalen  Geen afstand mogelijk van bepaalde billijke vergoedingen
  • 62. Contractenrecht - algemeen  De verkrijger van het recht moet het werk exploiteren overeenkomstig de eerlijke beroepsgebruiken (bvb twee journalisten maken radioreportage die zeer actualiteitsgebonden is)  Overdracht van de rechten betreffende nog onbekende exploitatievormen is nietig (bvb video-dvd, digitale krant)  De overdracht van rechten betreffende toekomstige werken, geldt slechts voor een beperkte tijd en voor zover het genre waarop de overdracht betrekking geeft bepaald is (bvb auteur-regisseur bedingt dat voor zijn volgende komische film (genre) hij opnieuw zal samenwerken met zelfde producent en zijn rechten op dit toekomstig werk overdraagt aan de producent)
  • 63. Contractenrecht – bijzondere regimes  Soepelere regels in geval van arbeidsovereenkomst/statuut of werken op bestelling  Geen automatische overdracht van auteursrecht aan werkgever/opdrachtgever : deze overdracht moet uitdrukkelijk zijn bepaald (wel vermoeden van overdracht bij software en bepaalde databanken)  Overdracht aan werkgever/opdrachtgever is mogelijk, mits naleving van bepaalde voorwaarden, indien : [1] uitdrukkelijk voorzien en [2] creatie binnen kader werk/statuut valt
  • 64. Contractenrecht – bijzondere regimes  In geval van uitdrukkelijke overdracht en wanneer creatie binnen toepassingsgebied arbeidsovereenkomst en statuut valt :  Geen exploitatieplicht : werkgever kan vrij beslissen of hij de overgedragen rechten van werknemer/ambtenaar al dan niet zal exploiteren  Geen verplichting om per exploitatiewijze vergoeding, reikwijdte en duur te bepalen. De overdracht via zeer algemeen geformuleerde clausules is mogelijk: - maar moet wel duidelijk zijn wat men wil overdragen - Voorbeeld: “hierbij draagt de auteur-werknemer /ambtenaar het reproductierecht over op alle creaties die tot stand zullen komen in het kader van deze arbeidsovereenkomst/statuut”
  • 65. Contractenrecht – bijzondere regimes • Mogelijkheid overdracht rechten m.b.t. toekomstige exploitatievormen  Wel uitdrukkelijk aandeel bepalen in de winst van deze exploitatievorm voor auteur • Mogelijkheid overdracht toekomstige werken - zonder beperking in tijd - zonder beperking qua genre - > mogelijkheid van overdracht van rechten op alle werken die auteur-werknemer/ambtenaar tot stand zal brengen in uitvoering van arbeidsovereenkomst of statuut
  • 66. Vlaams personeelsstatuut 13.01.2006 (personeel diensten van de Vlaamse overheid)  Art. II 8. § 1. Het personeelslid draagt aan de Vlaamse Gemeenschap of de IVA met rechtspersoonlijkheid of de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs het geheel van de vermogensrechten over op de werken waarvan hij de (mede)auteur is en die hij ter uitvoering van zijn functie tot stand brengt. Deze overdracht betreft de auteursrechten op computerprogramma's, met inbegrip van het begeleidend en voorbereiden materiaal, en op alle andere werken die het personeelslid ter uitvoering van zijn functie tot stand brengt.  § 2. De vergoeding voor deze overdracht van rechten is begrepen in het salaris, zoals bepaald overeenkomstig het van kracht zijnde geldelijk statuut.  § 3. Het personeelslid verleent aan de Vlaamse Gemeenschap, de IVA met rechtspersoonlijkheid, de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs de toelating om de werken, bedoeld in § 1, onder de naam van het Vlaamse ministerie of van de IVA met rechtspersoonlijkheid of de EVA, de strategische adviesraad of het Gemeenschapsonderwijs aan het publiek mee te delen en onder die naam te exploiteren. Deze toelating geldt voor een duur van 20 jaar vanaf de datum van creatie van het werk.
  • 67. Onderwijs personeel  a) Het Algemeen Reglement van het personeel van het Katholiek Onderwijs voor het basis- , secundair -, volwassenen - , deeltijds kunstonderwijs is algemeen bindend verklaard door het uitvoeringsbesluit van 6 juli 2012. Het Reglement bevat de volgende bepalingen inzake het auteursrecht (artikel 20) :  Het personeelslid dat in uitvoering van de arbeidsovereenkomst werken tot stand brengt, die vallen binnen het toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst, behoudt alle morele rechten op die werken en draagt zijn vermogensrechten over aan het schoolbestuur. De vermogensrechten worden zonder specifieke vergoeding overgedragen, in hun meest volledige wettelijke omvang, voor alle gekende exploitatievormen en voor de volledige beschermingsduur van de werken. Het schoolbestuur kan deze werken vrij naar eigen inzichten exploiteren en is niet verplicht tot exploitatie over te gaan. Indien het werk in de toekomst geëxploiteerd wordt volgens exploitatievormen die momenteel onbekend zijn, zal het winstaandeel van het personeelslid gelijk zijn aan het winstaandeel dat volgens de marktvoorwaarden die gelden op het ogenblik van exploitatie, toegekend worden aan auteurs die hun werk volgens dezelfde exploitatievormen in het gewone commerciële circuit uitgeven.  b) De decreten rechtspositie voor het onderwijspersoneel van 1991 vermelden vanaf 1 september 2013 de hier boven pas vermelde tekst. De decreten rechtspositie onderwijspersoneel gelden voor het basis-, secundair -, deeltijds kunst - , volwassenenonderwijs en voor de centra voor leerlingenbegeleiding en internaten.
  • 68. Contractenrecht  Soepele regels ook bij bestelling van werken in niet- culturele sector of reclamewereld  Uitgavecontract (art. XI.195-XI.200 AW)  Opvoeringscontract (art. XI.201-XI.202 AW)
  • 69. Creative Commons (1)  Opgericht in 2002  Niet exclusieve licentie  http://creativecommons.org/worldwide/be/  Gratis? Volledige vrijheid? -> Neen  Morele rechten (paterniteitsrecht, integriteitsrecht) blijven bij auteur  Voorwaarden kunnen opgelegd worden  Zie Vz. Rb Amsterdam 9 maart 2006 (foto op website)
  • 70. Creative Commons (2)  Reproductie en publieke mededeling toegelaten  Naamsvermelding is altijd vereist (paterniteitsrecht)  Gebruik voor commerciele doeleinden kan uitgesloten worden (niet-commercieel)  Het maken van afgeleide werken kan uitgesloten worden (geen afgeleide werken) of dat dit enkel is toegestaan als het afgeleide werk obnder dezelfde CC licentie beschikbaar is (gelijkdelen)
  • 72. Uitzonderingen op het auteursrecht  Artikel XI.189-193 (twintigtal uitzonderingen)  Evenwicht tussen belangen auteur en informatieverspreiding  Restrictieve interpretatie (maar de nuttige werking van de uitzondering moet beschermd worden en het doel ervan moet worden eerbiedigd)  Voorwaarde : op geoorloofde wijze openbaar gemaakt (divulgatierecht)  Driestappentoets (1. In uitzonderlijke gevallen, 2. Geen afbreuk aan normale exploitatie van werk, 3. Wettige belangen van rechthebbenden wordt niet onredelijk geschaad)
  • 73. Uitzonderingen op het auteursrecht  Algemene uitzonderingen
  • 74. Citaatrecht (art. XI.189 §1) • Citeren uit een werk mag zonder toestemming • Ifv kritiek, polemiek, recensie (geen commercieel gebruik) • Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij onmogelijk) • Eerlijke beroepsgebruiken • Voor zover doel wettigt Opmerkingen: - citaat : beperkte omvang van ontlening - foto’s: overname van volledige foto als citaat? - citaat moet kaderen in ruimer geheel (geen blikvanger)
  • 75. Tijdelijke/technische reproductiehandelingen (art. XI.189 §3) • Auteur kan zich niet verzetten tegen • Tijdelijke reproductiehandeling • Van voorbijgaande/technische aard • Als integraal en essentieel onderdeel van technisch procédé • Met als enig doel • Doorgifte in netwerk • Rechtmatig gebruik • Voor zover geen zelfstandige economische waarde
  • 76. Informatief citaatrecht (art. XI.190, 1°) • Reproductie of mededeling aan publiek • Van korte fragmenten uit werken • Of van integrale werken beeldende kunst • Met het oog op informatie • In verslag over actuele gebeurtenissen • Voor zover gerechtvaardigd uit oogpunt van voorlichting • Mits bronvermelding (naam/titel) • tenzij onmogelijk
  • 77. Panorama uitzondering(art. XI.190, 2°) (geen focus op het werk) 2002: La mer van Georges Grard (Dikke Mathile) Een krant mag foto publiceren en een televisieoproep mag een beeldverslag uitzenden met een gebeurtenis waarbij op de achtrgrond, eerder toevallig of onvermijdelijk een kunstwerk zichtbaar is (bvb skyline van Brussel met Atomium)
  • 78. Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°) (focus op het werk) • Reproductie of mededeling aan publiek • Van werken van beeldende, grafische of bouwkundige kunst • Gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst • Indien reproductie of mededeling gebeurt van het werk zoals het zich daar bevindt • En geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt berokkend aan belangen van auteur
  • 79. Panorama uitzondering(art. XI.190, 2/1°) (focus op het werk)
  • 80. Reprografie (art. XI.190, 5°) • Papier of soortgelijke drager • bron is papier • Bestemming is papier • Voorbeeld: fotokopie • En voor zover geen afbreuk doet aan normale exploitatie van het werk
  • 81. Reprografie (art. XI.190, 5°) - Artikels, werkende beeldende kunst - Korte fragmenten andere werken (boek) - Door rechtspersoon voor intern gebruik - Door natuurlijk persoon voor intern gebruik in het kader van zijn professionele activiteiten - Uitzondering bladmuziek - + VERGOEDINGSREGELING INFRA
  • 82. Uitvoering in familiekring (art. XI.190 3° )  Uitvoering (vereist aanwezigheid van publiek)  Familiekring (interpretatie Hof van Cassatie: quasi-familiale band)  Kosteloosheid
  • 83. Privé-kopie (art. XI.190, 9°) - De reproductie van werken - Met uitzondering van bladmuziek - Reproductie gebeurt in familiekring (eng!) - … en is alleen daarvoor bestemd - Geen reproducties uit illegale bron (zoals downloaden illegale muziek of films) - + vergoedingsregeling, infra
  • 84. Parodie (art. XI.190, 10°)  (Strenge) criteria uit rechtspraak : [1] de parodie zelf moet een origineel werk zijn, [2] de parodie is bedoeld als kritiek of bespotting van het geparodieerde werk, [3] ze moet een humoristische toon hebben, [4] ze mag enkel de uiterlijk en strikt noodzakelijke elementen aan het werk ontlenen zodat er geen verwarring mogelijk is met het geparodieerde werk en geen afbreuk wordt gedaan aan het geparodieerde werk of zijn auteur  Vrij paradoxale invulling! Art. 10 EVRM
  • 85. Corr. Antwerpen 25 november 2005 : geen parodie
  • 86. Antwerpen 2 mei 2006 : geen parodie
  • 88. Kopieën voor bewaringsdoeleinden (art. XI.190, 12°)  De reproductie die beperkt is tot een aantal kopieën, bepaald in functie van en gerechtvaardigd door het voor de bewaring van het culturele en wetenschappelijke patrimonium gestelde doel  veroudering of verval van de drager  Door voor het publiek toegankelijke bibliotheken, musea of door archieven  Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven  Voor zover hierdoor geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt berokkend aan de wettige belangen van de auteur
  • 89. (Digitale) consultatie ter plaatse (art. XI.190, 13°)  De mededeling via speciale terminals in de gebouwen  Voor onderzoek of privé-studie  Van werken die niet te koop aangeboden of aan licentievoorwaarden onderworpen zijn  En die onderdeel uitmaken van de verzamelingen van voor het publiek toegankelijke bibliotheken, wetenschappelijke- en onderwijsinstellingen, musea of archieven  Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven
  • 90. Tijdelijke opname door omroeporganisaties (art. XI.190, 14°)  Omroeporganisaties  Tijdelijke opname van werken  Indien de werken met eigen middelen zijn gemaakt en in de mate dat dit noodzakelijk is voor de eigen uitzendingen
  • 91. Gebruik ten behoeve van mensen met een handicap (art. XI.190, 15°)  Handelingen van reproductie en mededeling ten behoeve van gehandicapten  Het gebruik moet rechtstreeks met de handicap verband houden  Het gebruik moet niet-commercieel van aard zijn  Het gebruik moet noodzakelijk zijn wegens de betrokken handicap
  • 92. Reclame voor openbare tentoonstellingen en verkopen (art. XI.190, 16°)  Handelingen van reproductie als mededelingen zijn toegestaan met het doel reclame te maken voor openbare tentoonstellingen en openbare verkopen van artistieke werken  Het toegestane gebruik moet beperkt blijven tot wat noodzakelijk is voor de aankondiging van de betrokken gebeurtenis en mag geen enkel ander commercieel doel hebben  Gebeurtenis: permanente tentoonstellingen?  Reclame op televisie, websites, kranten, brochures etc
  • 93. Reproducties van uitzendingen door bepaalde instellingen (art. XI.190, 17°)  Ziekenhuizen, gevangenissen of instellingen voor jeugd- of gehandicaptenzorg  Geen winstoogmerk  Reproducties voorbehouden voor exclusief gebruik van de daar verblijvende natuurlijke personen
  • 94. Uitzonderingen op het auteursrecht  Uitzonderingen ten behoeve van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek + VERGOEDINGSREGELING INFRA
  • 95. Citaatrecht (art. XI.191/1 §1) • Citeren uit een werk mag zonder toestemming • Ifv onderwijs, wetenschappelijk onderzoek • Plicht tot bronvermelding + naam (tenzij onmogelijk) • Eerlijke beroepsgebruiken • Voor zover doel wettigt
  • 96. Kosteloze uitvoering in het kader van schoolactiviteiten (art. XI.191/1, 2°)  de kosteloze uitvoering (inkomgeld, subsidiering?)  In het kader van schoolactiviteiten  Waaronder de uitvoering voor een publiek examen  tijdens een publiek examen  Zowel binnen als buiten de gebouwen van de onderwijsinstelling  + bronvermelding
  • 97. Reproducties onderwijs en wetenschap (art. XI.191/1, 2° ) • Reproductie ter illustratie onderwijs of wetenschappelijk onderzoek • Scannen, afdrukken, kopiëren, digitaal opslaan etc. • Met uitzondering van bladmuziek • Voor zover verantwoord / niet-commercieel • En voor zover geen afbreuk doet aan normale exploitatie van het werk • Bronvermelding
  • 98. Mededeling onderwijs en wetenschap (art. XI.191/1,8°)  E-learning  Voorwaarden : - Ter illustratie O en voor W, “werken” - Binnen erkende instellingen voor onderwijs of wetenschappelijk onderzoek - Voor zover verantwoord / niet-winstgevend - Normale activiteit / geen afbreuk normale exploitatie - Beveiligd door passende maatregelen (login)
  • 99. Bloemlezing (art. XI.191/1, 5°) • Voor samenstellen bloemlezing • Bestemd voor onderwijs • en geen economisch/commercieel doel • Uittreksels • Als auteur overleden is • Mits betaling van billijke vergoeding -- > (partijen, rechter) • Mits respect voor morele rechten (keuze, presentatie, plaats)
  • 100. Uitzonderingen op het auteursrecht  Uitlening van werken + VERGOEDINGSREGELING INFRA
  • 101. Openbare uitlening (art. XI.192)  Uitlening van werken van letterkunde, databanken, fotografische werken, partituren van muziekwerken, geluidswerken en audiovisuele werken  Uitlening geschiedt met een educatief of cultureel doel  Door instellingen die daartoe door de overheid officieel zijn erkend of opgericht  Voor geluidswerken en audiovisuele werken: embargo van 6 maanden  Ook e-boeken (one copy one user model)
  • 102. Uitzonderingen op het auteursrecht  Verweesde werken
  • 103. Verweesde werken (art. XI.191)  Voor het publiek toegankelijke bibliotheken, onderwijsinstellingen, musea, archieven, instellingen voor cinematografisch- of geluidserfgoed en publieke omroeporganisaties  Om taken van algemeen belang te vervullen  Hebben de toestemming de in hun verzameling voorkomende verweesde werken te gebruiken, zijnde: - beschikbaarstelling aan het publiek - reproductie om te: digitaliseren, beschikbaar stellen, indexeren, catalogiseren, behouden of restaureren
  • 104. Verweesde werken (art. XI.245/1)  Verweesd werk: - Gepubliceerde werken: boek, krant, tijdschrift etc. - Cinematografische of audiovisuele werken en fonogrammen - Andere werken opgenomen of verwerkt erin (bvb foto’s)  Gebruik na voorafgaandelijk zorgvuldig onderzoek (raadpleging bronnenlijst) + bijhouden van de documentatie m.b.t. het zorgvuldig onderzoek + opslaan in EUIPO databank
  • 105. De privé-kopie (vergoeding)  reproductie van werken • die in familiekring geschiedt • en alleen daarvoor bestemd is Huidige regeling: Art. XI.229-XI.234 WER K.B. van 18 oktober 2013
  • 106. Vergoedingsregelingen  Principe : auteursrecht = verbodsrecht -> Reproductie/publieke mededeling kan enkel mits toestemming van de auteur of auteursrechthebbende  Uitzonderingen : auteursrecht = vergoedingsrecht -> Auteurswet : uitzonderingen -> als tegenprestatie voor auteur : stelsel van vergoedingsregelingen - > privé-kopie / reprografie / digitale onderwijsuitzondering / openbare uitlening
  • 107. De privé-kopie (vergoeding)  Duaal systeem van inning : heffing op - apparaten (bandopnemers, cassetterecorders, dvd-recorders, geheugenkaarten, MP3-spelers, externe HD – NIET : PC) Bvb IPOD >16GB : 3 euro – HD >1TB : 9 euro  - dragers (lege cassettes, cds en dvds) : CDR : 0,12 Videocassette : 0,40 DVD : 0,40  Overzicht van de tarieven en de verschillende soorten dragers : www.auvibel.be
  • 108. De privé-kopie (vergoeding)  Wie moet betalen? - Fabrikant, invoerder of intracommunautaire aankoper - Via een maandelijks aangifte - Aan Auvibel  AUVIBEL : beheersvennootschap die belast is met de inning en de verdeling van de vergoeding voor de privé- kopie  Terugbetaling in bepaalde gevallen (art. 57) bvb onderwijsinstellingen die geluidsmateriaal en audiovisueel materiaal gebruiken voor didactische of wetenschappelijke doeleinden (factuur zenden)  Auvibel is samengesteld uit [1] auteurs, [2] uitvoerende kunstenaars [3] producten van fonogrammen. Krijgen elk 1/3 vd geïnde vergoeding.
  • 109. De privé-kopie (vergoeding) AUTEURSCOLLEGE  SABAM (audiovisuele, beeldende, dramatische, literaire en muziekauteurs)  SACD (audiovisuele en dramatische auteurs)  SCAM (audiovisuele, literaire en multimedia-auteurs)  SOFAM (visuele en grafische auteurs)  SAJ/JAM (journalisten)
  • 110. De privé-kopie (vergoeding) COLLEGE VAN PRODUCENTEN  PROCIBEL (audiovisuele producenten)  BAVP (audiovisuele producenten)  SIMIM (producenten van fonogrammen)  SABAM (muziekuitgevers)
  • 111. De privé-kopie (vergoeding) COLLEGE VAN UITVOERENDE KUNSTENAARS  PlayRight
  • 112. De privé-kopie (vergoeding)  AUVIBEL : 6 colleges  Drie colleges voor audio  Drie colleges voor video
  • 113. Leden van Auvibel - AUDIO Auteurscollege College van producenten College van uitvoerende kunstenaars Procibel X Sabam X Sacd X Scam X Simim X PlayRight X
  • 114. Leden van Auvibel - VIDEO Auteurscollege College van Producenten College van uitvoerende kunstenaars BAVP X Procibel X Sabam X Sacd X Scam X Simim X Sofam X PlayRight X
  • 115. De privé-kopie (vergoeding)  2007: 20 miljoen euro  2008 : 16,5 miljoen euro  2009: 13,2 miljoen euro  2010: 22 miljoen euro  2011: 24,5 miljoen euro  2013: 24,6 miljoen euro  2014: 32,7 miljoen euro  2015 : 25,3 miljoen euro
  • 116. Reprografie  Reprografie (art. XI.235-XI.239 / Titel 7/1)  Bestemming / context - van papier naar papier - intern gebruik door rechtspersonen of natuurlijke personen voor professionele doeleinden art. XI.190, 5° + KB’s 15 maart 2017
  • 117. Reprografie • Vergoeding voor auteurs: vergoeding per kopie van een beschermd werk • Vergoeding voor uitgevers : Vergoeding per kopie van een uitgave (50 jaar na de eerste uitgave)
  • 118. Reprografie • Vergoeding : • Auteurs Spontaan Basistarief 0,0227 Eur Niet-spontaan Basistarief 0,0423 Eur • Uitgevers: 0,0227 euro • Controle? – Aangifteplicht vergoedingsplichtigen – Opgave van aantal gegevens – Controle Reprobel
  • 119. Reprobel AUTEURSCOLLEGE  ASSUCOPIE (Waalse wetenschappelijke auteurs)  KVBKB (beroepskunstenaars)  SABAM (auteurs, componisten)  SACD (drama-auteurs)  JAM (journalisten)  SCAM (multimedia-auteurs)  SOFAM (auteurs van visuele kunsten)  VEWA (Vlaamse eductaieve en wetenschappelijke auteurs)
  • 120. Reprobel UITGEVERSCOLLEGE  COPIEBEL (Belgische uitgevers)  COPIEPRESSE (Franstalige en Duitstalige dagbladuitgevers)  REPROCOPY (Nederlandstalige dagbladuitgevers)  REPRO PP (uitgevers periodie pers)  REPROPRESS (uitgevers van magazines)  RUIT (Vlaamse uitgevers)  SABAM (uitgevers)  SEMU (muziekuitgevers)
  • 121. Reprobel  Helft auteurs Helft uitgevers  2014 = 26 miljoen euro - 13,4 miljoen  bijdrage - 9,6 miljoen  vergoeding - 0,8 miljoen  buitenland - 2,1 miljoen  leenrecht
  • 122. Vergoeding voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek  KB van 31 juli 2017  Totaal bedrag: 5 miljoen euro  1° 50 cent per leerling in het kleuteronderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode; 2° 1,86 euro per leerling in het lager onderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode; 3° 2,65 euro per leerling in het secundair onderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode; 4° 2,21 euro per voltijds equivalente student in het hoger en universitair onderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode; dit bedrag omvat tevens een vergoeding voor de reproducties en mededelingen aan het publiek van werken, databanken en prestaties voor wetenschappelijk onderzoek, zoals bepaald in de artikelen XI.191/1, § 1, 3° en 4°, XI.191/2, § 1 en XI.217/1, 3° en 4° van het Wetboek van economisch recht verricht door de onderzoekers van universiteiten en hogescholen; 5° 7,5 cent per leerling of student in het deeltijds kunstonderwijs gedurende een bepaalde referentieperiode; 6° 30 cent per cursist in het volwassenenonderwijs en het onderwijs ter sociale bevordering gedurende een bepaalde referentieperiode; 7° 2,21 euro per voltijds equivalente persoon die wetenschappelijk onderzoek uitoefent in een wetenschappelijke onderzoeksinstelling gedurende een bepaalde referentieperiode.
  • 123. Publiek uitleenrecht  Nieuw koninklijk besluit (B.S. 27 december 2012), na veroordeling van België in 2011 door het H.V.J. (Vewa-arrest)  De leenvergoeding wordt berekend op basis van twee parameters, zijnde (i) collectie, en (ii) aantal uitleningen. De vergoeding voor de collectie is een jaarlijks forfait; voor uitleningen een bedrag per uitlening.  Kortingen voor: (i) publiek domein werken, (ii) werken die niet mogen uitgeleend worden, (iii) gecentraliseerde inning  Retroactieve toepassing (vanaf 2004). Stapsgewijze verhoging van de vergoeding tot 2017  In praktijk: net geen verdubbeling van de leenvergoeding (3 miljoen euro)
  • 124. Naburige rechten  -uitvoerende kunstenaars (bvb zanger, muzikant, acteur, danser) - de producent van fonogrammen of van de eerste vastlegging van films (bvb IFPI) -omroeporganisaties (radio – tv)  Bescherming naar analogie met het auteursrecht  Beschermingsduur : 50 jaar na prestatie (70 jaar voor muziekopnames)  ‘billijke vergoeding’  Onderscheid tussen componist (Sabam) en uitvoerder (billijke vergoeding)
  • 125. Databanken  Rechten van de maker van de databank (Titel 5, Boek XI)  Rechten van de auteur wiens werken zijn geïntegreerd in databank (Titel 5, Boek XI)  Rechten van de producent van de databank (Titel 7, Boek XI) Voorwerp van de bescherming : substantiële investering beschermingsduur : 15 jaar
  • 126. Vragen ?  Joris DEENE  EVEREST ADVOCATEN, Bollebergen 2A Bus 20, 9052 Gent  Joris.deene@everest-law.be  Tel : 09 334 94 70