SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
Download to read offline
Aurrera!
= ¡adelante!
B A S Q U E L I N G U A . C O M
PROGRAMA DE
ENTRENAMIENTO 1
V E R B O S
A U X I L I A R E S
Cuando hablas euskera, ¿sientes que no fluyes porque
no te vienen los verbos que necesitas en el momento?
APRENDE EUSKERA DE FORMA NATURAL
¡Comienza ahora!
Si es así, esto te puede ayudar
C O N T E N I D O S
I N T R O D U C C I Ó N
NOR IZAN. El verbo ser y el auxiliar de los verbos intransitivos -
V E R B O I Z A N
NORK IZAN/UKAN. El verbo con significado tener cuando es el
verbo principal y auxiliar de los verbos transitivos -
V E R B O U K A N
A G R A D E C I M I E N T O
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
Al estudiar euskera, una de las partes menos sencillas de
abordar es el sistema verbal de la lengua.
Este pequeño programa de entrenamiento es un primer
acercamiento a un programa más completo de ayuda para
para que asimiles el sistema verbal del euskera de forma
natural y orgánica.
Para que se entienda... que lo hagas de una forma sencilla,
sin que te rompas la cabeza.
Si utilizas este material, me gustaría que después me dieras
tu opinión mandando un email a gari@basquelingua.com
Te lo agradecería mucho.
Eskerrik asko!
Gari
I N T R O D U C C I Ó N
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P R E S E N T E
UNIDAD 1:
VERBO IZAN (NOR IZAN)
En esta unidad vamos a ver el verbo Izan o la forma intransitiva de
izan.
ni naiz = yo soy
hi haiz = tú eres
hura da = él/ella es
gu gara = nosotro/as somos
zu zara = tú eres/usted es
zuek zarete = vosotros sois / ustedes son
haiek dira = ello/as son
Ejemplos:
Ni gaztea naiz = Yo soy joven
Mikel euskalduna da = Mikel es vascoparlante
FUNCIONES:
COMO VERBO PRINCIPAL
COMO VERBO AUXILIAR
COMO VERBO PRINCIPAL
COMO VERBO AUXILIAR
COMO VERBO AUXILIAR SE EMPLEA CON VERBOS INTRANSITIVOS (FÍJATE QUE EL SUJETO TIENE FORMA NOR)
EJEMPLOS:
ACCIÓN FINALIZADA
(NI) ETORRI NAIZ
(NI) JOAN NAIZ
(NI) IRTEN NAIZ
ACCIÓN REPETIDA
(NI) ETORTZEN NAIZ
(NI) JOATEN NAIZ
(NI) IRTETEN NAIZ
ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES
PRESENTE)
(NI) ETORRIKO NAIZ
(NI) JOANGO NAIZ
(NI) IRTENGO NAIZ
= (Yo) he venido
= (Yo) He ido
= (Yo) he salido
= (Yo) Vendré/Voy a venir
= (Yo) Iré/Voy a ir
= (Yo) Saldré/Voy a salir
= (Yo) Suelo venir
= (Yo) Suelo ir
=(Yo) Suelo salir
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
NOR
NI NAIZ
HI HAIZ
HURA DA
GU GARA
ZU ZARA
ZUEK ZARETE
HAIEK DIRA
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P R E S E N T E
VERBO IZAN (NOR IZAN)
ORAINA ( = PRESENTE )
Ni etxera etorri naiz
Nora etorri naiz?
Etxera. Etxera etorri naiz.
Nor etorri da etxera?
Ni. Ni etorri naiz etxera
Ama Bilbora joan da
Nora joan da ama?
Bilbora. Bilbora joan da ama
Nor joan da Bilbora?
Ama. Ama joan da Bilbora.
Aita autotik irten da
Nondik irten da aita?
Autotik. Autotik irten da aita
Nor irten da autotik?
Aita. Aita irten da autotik.
Gu tabernan izan gara
Non izan gara gu?
Tabernan. Tabernan izan gara gu.
Nor izan da tabernan?
Gu. Gu izan gara tabernan.
Zu lurrera erori zara
Nora erori zara zu?
Lurrera. Lurrera erori zara zu.
Nor erori da lurrera?
Zu. Zu erori zara lurrera.
Zuek gaur etorri zarete.
Noiz etorri zarete zuek?
Gaur. Gaur etorri zarete zuek.
Nor etorri dira gaur?
Zuek. Zuek etorri zarete gaur.
Haiek kalera joan dira.
Nora joan dira haiek?
Kalera joan dira haiek.
Nor joan dira kalera?
Haiek. Haiek joan dira kalera.
= Yo he venido a casa = La madre/mamá ha ido a Bilbao
= El padre/Papá ha salido del coche = Habéis venido hoy
= Hemos estado en el bar = Ellos/as se han ido a la calle
= Tú has caido al suelo
Escucha el audio
= El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel
Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por
ello, lo dejamos para más adelante.
EJERCICIO
(TIEMPO PRESENTE):
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
= ¿A dónde ha ido la madre/mamá?
= ¿Quién ha venido a casa?
= ¿A dónde he venido?
= He venido a casa
= ¿De dónde ha salido el padre/papá?
= ¿Dónde hemos estado?
= ¿Cuándo habéis venido?
= Hoy. Habéis venido hoy.
= ¿Quiénes han venido hoy?
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P A S A D O
VERBO IZAN (NOR IZAN)
IRAGANA ( = PASADO)
Escucha el audio
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
NOR
NI NINTZEN
HI HINTZEN
HURA ZEN
GU GINEN
ZU ZINEN
ZUEK ZINETEN
HAIEK ZIREN
= El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel
Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por
ello, lo dejamos para más adelante.
Ni etxera etorri nintzen
Nora etorri nintzen?
Etxera. Etxera etorri nintzen.
Nor etorri zen etxera?
Ni. Ni etorri nintzen etxera
Ama Bilbora joan zen
Nora joan zen ama?
Bilbora. Bilbora joan zen ama
Nor joan zen Bilbora?
Ama. Ama joan zen Bilbora.
Aita autotik irten zen
Nondik irten zen aita?
Autotik. Autotik irten zen aita
Nor irten zen autotik?
Aita. Aita irten zen autotik.
Gu tabernan izan ginen
Non izan ginen gu?
Tabernan. Tabernan izan ginen gu.
Nor izan zen tabernan?
Gu. Gu izan ginen tabernan.
Zu lurrera erori zinen
Nora erori zinen zu?
Lurrera. Lurrera erori zinen zu.
Nor erori zen lurrera?
Zu. Zu erori zinen lurrera.
Zuek atzo etorri zineten.
Noiz etorri zineten zuek?
Atzo. Atzo etorri zineten zuek.
Nor etorri ziren atzo?
Zuek. Zuek etorri zineten atzo.
Haiek kalera joan ziren.
Nora joan ziren haiek?
Kalera joan ziren haiek.
Nor joan ziren kalera?
Haiek. Haiek joan ziren kalera.
= Yo vine a casa = La madre/mamá fue a Bilbao
= El padre/Papá salió del coche = Vostro/as vinisteis ayer
= Estuvimos en el bar = Ello/as se fueron a la calle
= Tú caíste al suelo
= ¿A dónde fue la madre/mamá?
= ¿Quién vino a casa?
= ¿A dónde vine?
= Vine a casa
= ¿De dónde salió el padre/papá?
= ¿Dónde estuvimos nosotro/as?
= ¿Cuándo vinisteis vosotro/as?
= Ayer. Vosotro/as vinisteis ayer.
= ¿Quiénes vinieron ayer?
EJERCICIO
(TIEMPO PASADO):
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E
En esta unidad vamos a ver el verbo Ukan o la forma transitiva de
izan.
Cuando el objeto es singular:
nik dut = yo tengo
hik duk/n = tú tienes
hark du = él/ella tiene
guk dugu = nosotros tenemos
zuk duzu = tú tienes/usted tiene
zuek duzue = vosotros tenéis
haiek dute = ello/as tienen
Cuando el objeto es plural:
nik ditut = yo tengo
hik dituk/n = tú tienes
hark ditu = él/ella tiene
guk ditugu = nosotros tenemos
zuk dituzu = tú tienes/usted tiene
zuek dituzue = vosotros tenéis
haiek dituzte = ello/as tienen
Ejemplos:
automobila dut = tengo coche
Mikelek dirua du = Mikel tiene dinero
Ejemplos:
gozokiak ditut = tengo dulces (caramelos...)
MIkelek betaurrekoak ditu = Mikel tiene gafas
FUNCIONES:
COMO VERBO PRINCIPAL
COMO VERBO AUXILIAR
COMO VERBO PRINCIPAL
COMO VERBO AUXILIAR
COMO VERBO AUXILIAR SE EMPLEA CON VERBOS TRANSITIVOS (FÍJATE QUE EL SUJETO TIENE FORMA NORK)
CUANDO EL OBJETO ES SINGULAR:
EJEMPLOS:
ACCIÓN FINALIZADA
(NIK) EGIN DUT
(NIK) JAN DUT
(NIK) IKUSI DUT
ACCIÓN REPETIDA
(NIK) EGITEN DUT
(NIK) JATEN DUT
(NIK) IKUSTEN DUT
ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES
PRESENTE)
(NIK)EGINGO DUT
(NIK) JANGO DUT
(NIK) IKUSIKO DUT
= he hecho o lo/la he hecho
= he comido o lo/la he comido
= he visto o lo/la he visto
= (lo/la) suelo hacer
= (lo/la) suelo comer
= (lo/la) suelo ver
= (lo/la) haré/voy a hacer
= (lo/la) comeré/voy a comer
= (lo/la) veré/voy a ver
CUANDO EL OBJETO ES PLURAL:
EJEMPLOS:
ACCIÓN FINALIZADA
(NIK) EGIN DITUT
(NIK) JAN DITUT
(NIK) IKUSI DITUT
ACCIÓN REPETIDA
(NIK) EGITEN DITUT
(NIK) JATEN DITUT
(NIK) IKUSTEN DITUT
ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES
PRESENTE)
(NIK)EGINGO DITUT
(NIK) JANGO DITUT
(NIK) IKUSIKO DITUT
= he hecho o los/las he hecho
= he comido o los/las he comido
= he visto o los/las he visto
= (los/las) suelo hacer
= (los/las) suelo comer
= (los/las) suelo ver
= (los/las) haré/voy a hacer
= (los/las) comeré/voy a comer
= (los/las) veré/voy a ver
UNIDAD 2:
VERBO UKAN (NORK IZAN)
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA
SINGULAR
NIK DUT
HIK DUK/N
HARK DU
GUK DUGU
ZUK DUZU
ZUEK DUZUE
HAIEK DUTE
NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA
PLURAL
NIK DITUT
HIK DITUK/N
HARK DITU
GUK DITUGU
ZUK DITUZU
ZUEK DITUZUE
HAIEK DITUZTE
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E
VERBO UKAN (NORK IZAN)
ORAINA ( = PRESENTE )
Nik kafea edan dut
Zer edan dut nik?
Kafea. Kafea edan dut nik
Nork edan du kafea?
Nik. Nik edan dut kafea
Amak ogia erosi du
Zer erosi du amak?
Ogia. Ogia erosi du amak
Nork erosi du ogia?
Amak. Amak erosi du ogia
Amak bazkaria egin du
Zer egin du amak?
Bazkaria. Bazkaria egin du amak
Nork egin du bazkaria?
Amak. Amak egin du bazkaria
Guk partidua ikusi dugu
Zer ikusi dugu guk?
Partidua. Partidua ikusi dugu guk
Nork ikusi du partidua?
Guk. Guk ikusi dugu partidua
Goizean: = En la mañana
Eguerdian: = En el mediodía
Zuk pintxoa jan duzu
Zer jan duzu zuk?
Pintxoa. Pintxoa jan duzu zuk
Nork jan du pintxoa?
Zuk. Zuk jan duzu pintxoa
Zuek ura edan duzue
Zer edan duzue zuek?
Ura. Ura edan duzue zuek
Nork edan du ura?
Zuek. Zuek edan duzue ura
Haiek ardoa edan dute
Zer edan dute haiek?
Ardoa. Ardoa edan dute haiek
Nork edan du ardoa?
Haiek. Haiek edan dute ardoa.
= He bebido (el) café = La madre ha comprado (el) pan
= La madre ha hecho la
comida (del mediodía)
= Habéis bebido agua
= Hemos visto el partido = Han bebido (el) vino
= Has comido (el/un) pintxo
Escucha el audio
= El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel
Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por
ello, lo dejamos para más adelante.
EJERCICIO
(TIEMPO PRESENTE - OBJETO EN SINGULAR):
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
Zuk lan egingo duzu
Zer egingo duzu?
Lan egingo duzu.
Nork lan egingo du?
Zuk. Zuk lan egingo duzu.
Zuek tabernan lan egingo duzue.
Non lan egingo duzue zuek?
Tabernan. Tabernan lan egingo duzue.
Nork lan egingo du tabernan?
Zuek. Zuek lan egingo duzue tabernan
Gurasoek elkarrekin afalduko dute
Norekin afalduko dute gurasoek?
Elkarrekin. Elkarrekin afalduko dute gurasoek.
Nork afalduko dute elkarrekin?
Gurasoek. Gurasoek afalduko dute elkarrekin
Escucha el audio
Nik lagunekin afalduko dut
Norekin afalduko dut?
Lagunekin. Lagunekin afalduko dut.
Nork afalduko du lagunekin?
Nik. Nik afalduko dut lagunekin.
Amak aitarekin afalduko du
Norekin afalduko du amak?
Aitarekin. Aitarekin afalduko du amak.
Nork afalduko du aitarekin?
Amak. Amak afalduko du aitarekin.
Guk jatetxean afalduko dugu
Non afalduko dugu?
Jatetxean. Jatetxean afalduko dugu.
Nork afalduko du jatetxean?
Guk. Guk afalduko dugu jatetxean.
Nik musika entzun dut
Zer entzun dut?
Musika. Musika entzun dut
Nork entzun du musika?
Nik. Nik entzun dut musika
Amak telebista ikusi du
Zer ikusi du amak?
Telebista. telebista ikusi du amak
Nork ikusi du telebista?
Amak. Amak ikusi du telebista
Arratsaldean : = En la tarde
Guk egongela txukundu dugu
Zer txukundu dugu?
Egongela. Egongela txukundu dugu
Nork txukundu du egongela?
Guk. Guk txukundu dugu egongela
Zuk liburua irakurri duzu
Zer irakurri duzu?
Liburua. Liburua irakurri duzu.
Nork irakurri du liburua?
Zuk. Zuk irakurri duzu liburua.
Gauean : = En la noche
EJERCICIO
(TIEMPO PRESENTE - OBJETO EN PLURAL):
Leihoak garbitu ditut
Zer garbitu ditut?
Leihoak. Leihoak garbitu ditut
Nork garbitu ditu leihoak?
Nik. Nik garbitu ditut
Aitak aldizkariak erosi ditu
Zer erosi ditu aitak?
Aldizkariak. Aldizkariak erosi ditu aitak
Nork erosi ditu aldizkariak?
Aitak. Aitak erosi ditu aldizkariak
Goizean: = En la mañana
= He oido/escuchado música
= La madre ha visto la televisión
= Hemos ordenado
la sala de estar
= Has leido el/un libro
= Voy a cenar con los
amigo/as
= Tú vas a trabajar
= Mamá va a cenar
con papá
= Vais a trabajar
en el bar
= Vamos a cenar en el
restaurante
= Los padres van a
cenar juntos
= He limpiado las ventanas = Papá ha comprado
revistas
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
Nik landareak ureztatuko ditut
Zer ureztatuko ditut?
Landareak. Landareak ureztatuko ditut
Nork ureztatuko ditu landareak?
Nik. Nik ureztatuko ditut landareak
Aitak tipulak zurituko ditu
Zer zurituko ditu aitak?
Tipulak. Tipulak zurituko ditu aitak.
Nork zurituko ditu tipulak?
Aitak. Aitak zurituko ditu tipulak
Guk edalontziak mahaian jarriko ditugu
Zer jarriko ditugu guk mahaian?
Edalontziak. Edalontziak jarriko ditugu guk mahaian
Non jarriko ditugu guk edalontziak?
Mahaian. Mahaian jarriko ditugu guk edalontziak
Zuk edariak ekarriko dituzu
Zer ekarriko dituzu zuk?
Edariak. Edariak ekarriko dituzu zuk
Nork ekarriko ditu edariak?
Zuk. Zuk ekarriko dituzu edariak.
Zuek tomateak erosiko dituzue
Zer erosiko dituzue zuek?
Tomateak. Tomateak erosiko dituzue zuek.
Nork erosiko ditu tomateak?
Zuek. Zuek erosiko dituzue tomateak.
Lagunek gozokiak ekarriko dituzte
Zer ekarriko dituzte lagunek?
Gozokiak. Gozokiak ekarriko dituzte lagunek
Nork ekarriko ditu gozokiak?
Lagunek. Lagunek ekarriko dituzte gozokiak
Nik aldizkariak irakurri ditut
Zer irakurri ditut nik?
Aldizkariak. Aldizkariak irakurri ditut
Nork irakurri ditu aldizkariak?
Nik. Nik irakurri ditut aldizkariak
Amak txakurrak lotu ditu
Zer lotu ditu amak?
Txakurrak. Txakurrak lotu ditu amak
Nork lotu ditu txakurrak.
Amak. Amak lotu ditu txakurrak.
Arratsaldean : = En la tarde
Guk katuak laztandu ditugu
Zer laztandu ditugu guk?
Katuak. Katuak laztandu ditugu guk
Nork laztandu ditu katuak?
Guk. Guk laztandu ditugu katuak.
Zuk liburuak irakurri dituzu
Zer irakurri dituzu zuk?
Liburuak. Liburuak irakurri dituzu.
Nork irakurri ditu liburuak?
Zuk. Zuk irakurri dituzu liburuak.
Gauean : = En la noche
Guk platerak jarri ditugu
Zer jarri ditugu guk?
Platerak. Platerak jarri ditugu guk
Nork jarri ditu platerak?
Guk. Guk jarri ditugu platerak
Eguerdian: = En el mediodía
Zuk patatak zuritu dituzu
Zer zuritu dituzu zuk?
Patatak. Patatak zuritu dituzu zuk
Nork zuritu ditu patatak?
Zuk. Zuk zuritu dituzu patatak
Zuek patata-tortillak egin dituzue
Zer egin dituzue zuek?
Patata-tortillak. Patata-tortillak egin dituzue
Nork egin ditu patata-tortillak?
Zuek. Zuek egin dituzue patata-tortillak
Haiek kafeak prestatu dituzte
Zer prestatu dituzte haiek?
Kafeak. Kafeak prestatu dituzte haiek
Nork prestatu ditu kafeak?
Haiek. Haiek prestatu dituzte kafeak
= Hemos puesto
(los) platos
= Yo he leido (las) revistas
= Tú has pelado
(las) patatas
= Habéis hecho
(las) tortillas de patata
= Han preparado
(los) cafés
= Mamá a atado a los perros
= Hemos acariciado
a los gatos
= Tú has leido
(los) libros
= Voy a regar las plantas
= Papá va a pelar (las)
cebollas
= Vamos a poner (los) vasos en la mesa = Los amigo/as van a traer dulces/caramelos
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E
= Vas a traer (las) bebidas
= Vais a comprar
(los) tomates
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA
SINGULAR
NIK NUEN
HIK HUEN
HARK ZUEN
GUK GENUEN
ZUK ZENUEN
ZUEK ZENUTEN
HAIEK ZUTEN
NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA
PLURAL
NIK NITUEN
HIK HITUEN
HARK ZITUEN
GUK GENITUEN
ZUK ZENITUEN
ZUEK ZENITUZTEN
HAIEK ZITUZTEN
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P A S A D O
VERBO UKAN (NORK IZAN)
IRAGANA ( = PASADO)
Nik kafea edan nuen
Zer edan nuen nik?
Kafea. Kafea edan nuen nik
Nork edan zuen kafea?
Nik. Nik edan nuen kafea
Amak ogia erosi zuen
Zer erosi zuen amak?
Ogia. Ogia erosi zuen amak
Nork erosi zuen ogia?
Amak. Amak erosi zuen ogia
Amak bazkaria egin zuen
Zer egin zuen amak?
Bazkaria. Bazkaria egin zuen amak
Nork egin zuen bazkaria?
Amak. Amak egin zuen bazkaria
Guk partidua ikusi genuen
Zer ikusi genuen guk?
Partidua. Partidua ikusi genuen guk
Nork ikusi zuen partidua?
Guk. Guk ikusi genuen partidua
Atzo goizean: = Ayer a la mañana
Atzo eguerdian: = Ayer al mediodía
Zuk pintxoa jan zenuen
Zer jan zenuen zuk?
Pintxoa. Pintxoa jan zenuen zuk
Nork jan zuen pintxoa?
Zuk. Zuk jan zenuen pintxoa
Zuek ura edan zenuten
Zer edan zenuten zuek?
Ura. Ura edan zenuten zuek
Nork edan zuen ura?
Zuek. Zuek edan zenuten ura
Haiek ardoa edan zuten
Zer edan zuten haiek?
Ardoa. Ardoa edan zuten haiek
Nork edan zuen ardoa?
Haiek. Haiek edan zuten ardoa.
= Yo bebí (el) café = La madre compró (el) pan
= La madre hizo la comida
(del mediodía)
= Bebisteis agua
= Vimos el partido = Bebieron (el) vino
= Comiste (el/un) pintxo
Escucha el audio
= El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel
Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por
ello, lo dejamos para más adelante.
EJERCICIO
(TIEMPO PASADO - OBJETO EN SINGULAR):
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
Zuk lan egin zenuen
Zer egin zenuen?
Lan egin nuen.
Nork lan egin zuen?
Zuk. Zuk lan egin zenuen
Zuek tabernan lan egin zenuten.
Non lan egin zenuten zuek?
Tabernan. Tabernan lan egin genuen.
Nork lan egin zuen tabernan?
Zuek. Zuek lan egin zenuten tabernan
Gurasoek elkarrekin afaldu zuten
Norekin afaldu zuten gurasoek?
Elkarrekin. Elkarrekin afaldu zuten gurasoek.
Nork afaldu zuten elkarrekin?
Gurasoek. Gurasoek afaldu zuten elkarrekin
Escucha el audio
Nik lagunekin afaldu nuen
Norekin afalduko zenuen?
Lagunekin. Lagunekin afaldu nuen.
Nork afaldu zuen lagunekin?
Nik. Nik afaldu nuen lagunekin.
Amak aitarekin afaldu zuen
Norekin afaldu zuen amak?
Aitarekin. Aitarekin afaldu zuen amak.
Nork afaldu zuen aitarekin?
Amak. Amak afaldu zuen aitarekin.
Guk jatetxean afaldu genuen
Non afaldu genuen?
Jatetxean. Jatetxean afaldu genuen.
Nork afaldu zuen jatetxean?
Guk. Guk afaldu genuen jatetxean.
Nik musika entzun nuen
Zer entzun nuen?
Musika. Musika entzun nuen
Nork entzun zuen musika?
Nik. Nik entzun nuen musika
Amak telebista ikusi du
Zer ikusi du amak?
Telebista. telebista ikusi du amak
Nork ikusi du telebista?
Amak. Amak ikusi du telebista
Guk egongela txukundu genuen
Zer txukundu genuen?
Egongela. Egongela txukundu genuen
Nork txukundu zuen egongela?
Guk. Guk txukundu genuen egongela
Zuk liburua irakurri zenuen
Zer irakurri zenuen?
Liburua. Liburua irakurri zenuen.
Nork irakurri zuen liburua?
Zuk. Zuk irakurri zenuen liburua.
Bart = Atzo gauean : = Anoche
Leihoak garbitu nituen
Zer garbitu nituen?
Leihoak. Leihoak garbitu nituen
Nork garbitu zituen leihoak?
Nik. Nik garbitu nituen leihoak
Aitak aldizkariak erosi zituen
Zer erosi zituen aitak?
Aldizkariak. Aldizkariak erosi zituen aitak
Nork erosi zituen aldizkariak?
Aitak. Aitak erosi zituen aldizkariak
= Oí/escuché música
= La madre ha visto la televisión
= Ordenamos
la sala de estar
= Has leido el/un libro
= Cené con los amigo/as = Tú trabajaste
= Mamá cenó
con papá
= Trabajasteis
en el bar
= Nosotro/as cenamos en el
restaurante
= Los padres
cenaron juntos
= Limpié las ventanas = Papá compró (las)
revistas
V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P A S A D O
Atzo arratsaldean: = Ayer a la tarde
Atzo goizean: = Ayer a la mañana
EJERCICIO
(TIEMPO PASADO - OBJETO EN PLURAL):
INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
V E R B O S A U X I L I A R E S 1
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
Nik landareak ureztatu nituen
Zer ureztatu nituen?
Landareak. Landareak ureztatu nituen
Nork ureztatu zituen landareak?
Nik. Nik ureztatu nituen landareak
Aitak tipulak zuritu zituen
Zer zuritu zituen aitak?
Tipulak. Tipulak zuritu zituen aitak.
Nork zuritu zituen tipulak?
Aitak. Aitak zuritu zituen tipulak
Guk edalontziak mahaian jarri genituen
Zer jarri genituen guk mahaian?
Edalontziak. Edalontziak jarri genituen guk mahaian
Non jarri genituen guk edalontziak?
Mahaian. Mahaian jarri genituen guk edalontziak
Zuk edariak ekarri zenituen
Zer ekarri zenituen zuk?
Edariak. Edariak ekarri zenituen zuk
Nork ekarri zituen edariak?
Zuk. Zuk ekarri zenituen edariak.
Zuek tomateak erosi zenituzten
Zer erosi zenituzten zuek?
Tomateak. Tomateak erosi zenituzten zuek.
Nork erosi zituen tomateak?
Zuek. Zuek erosi zenituzten tomateak.
Lagunek gozokiak ekarri zituzten
Zer ekarri zituzten lagunek?
Gozokiak. Gozokiak ekarri zituzten lagunek
Nork ekarri zituen gozokiak?
Lagunek. Lagunek ekarri zituzten gozokiak
Nik aldizkariak irakurri nituen
Zer irakurri nituen nik?
Aldizkariak. Aldizkariak irakurri nituen
Nork irakurri zituen aldizkariak?
Nik. Nik irakurri nituen aldizkariak
Amak txakurrak lotu zituen
Zer lotu zituen amak?
Txakurrak. Txakurrak lotu zituen amak
Nork lotu zituen txakurrak.
Amak. Amak lotu zituen txakurrak.
Guk katuak laztandu genituen
Zer laztandu genituen guk?
Katuak. Katuak laztandu genituen guk
Nork laztandu zituen katuak?
Guk. Guk laztandu genituen katuak.
Zuk liburuak irakurri zenituen
Zer irakurri zenituen zuk?
Liburuak. Liburuak irakurri zenituen
Nork irakurri zituen liburuak?
Zuk. Zuk irakurri zenituen liburuak.
Guk platerak jarri genituen
Zer jarri genituen guk?
Platerak. Platerak jarri genituen guk
Nork jarri zituen platerak?
Guk. Guk jarri genituen platerak
Zuk patatak zuritu zenituen
Zer zuritu zenituen zuk?
Patatak. Patatak zuritu zenituen zuk
Nork zuritu zenituen patatak?
Zuk. Zuk zuritu zenituen patatak
Zuek patata-tortillak egin zenituzten
Zer egin zenituzten zuek?
Patata-tortillak. Patata-tortillak egin zenituzten
Nork egin zituen patata-tortillak?
Zuek. Zuek egin zenituzten patata-tortillak
Haiek kafeak prestatu zituzten
Zer prestatu zituzten haiek?
Kafeak. Kafeak prestatu zituzten haiek
Nork prestatu zituzten kafeak?
Haiek. Haiek prestatu zituzten kafeak
= Pusimos
(los) platos
= Yo he leido (las) revistas
= Tú has pelado
(las) patatas
= Hicisteis
(las) tortillas de patata
= Prepararon (los) cafés
= Mamá ató a los perros
= Hemos acariciado
a los gatos
= Tú has leido
(los) libros
= Regué las plantas
= Papá peló (las) cebollas
= Pusimos (los) vasos en la mesa = Los amigo/as trajeron dulces/caramelos
Atzo eguerdian: = Ayer al mediodía
Bart = Atzo gauean : = Anoche
Atzo arratsaldean: = Ayer a la tarde
= Trajiste (las) bebidas
= Comprasteis
(los) tomates
V E R B O S A U X I L I A R E S 1
A G R A D E C I M I E N T O
Te agradezco que hayas utilizado este material.
Espero que este material te haya servido para asimilar más
y mejor el sistema verbal del euskera.
Me gustaría saber tu opinión y también tus sugerencias
para mejorar y completar este material.
Me serviría mucho que me mandaras un email a
gari@basquelingua.com.
Mila esker
Gari
B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
V E R B O S A U X I L I A R E S 1

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Verbos auxiliares EUSKARA entrenamiento 1

  • 1. Aurrera! = ¡adelante! B A S Q U E L I N G U A . C O M PROGRAMA DE ENTRENAMIENTO 1 V E R B O S A U X I L I A R E S Cuando hablas euskera, ¿sientes que no fluyes porque no te vienen los verbos que necesitas en el momento? APRENDE EUSKERA DE FORMA NATURAL ¡Comienza ahora! Si es así, esto te puede ayudar
  • 2. C O N T E N I D O S I N T R O D U C C I Ó N NOR IZAN. El verbo ser y el auxiliar de los verbos intransitivos - V E R B O I Z A N NORK IZAN/UKAN. El verbo con significado tener cuando es el verbo principal y auxiliar de los verbos transitivos - V E R B O U K A N A G R A D E C I M I E N T O B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
  • 3. Al estudiar euskera, una de las partes menos sencillas de abordar es el sistema verbal de la lengua. Este pequeño programa de entrenamiento es un primer acercamiento a un programa más completo de ayuda para para que asimiles el sistema verbal del euskera de forma natural y orgánica. Para que se entienda... que lo hagas de una forma sencilla, sin que te rompas la cabeza. Si utilizas este material, me gustaría que después me dieras tu opinión mandando un email a gari@basquelingua.com Te lo agradecería mucho. Eskerrik asko! Gari I N T R O D U C C I Ó N B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1
  • 4. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P R E S E N T E UNIDAD 1: VERBO IZAN (NOR IZAN) En esta unidad vamos a ver el verbo Izan o la forma intransitiva de izan. ni naiz = yo soy hi haiz = tú eres hura da = él/ella es gu gara = nosotro/as somos zu zara = tú eres/usted es zuek zarete = vosotros sois / ustedes son haiek dira = ello/as son Ejemplos: Ni gaztea naiz = Yo soy joven Mikel euskalduna da = Mikel es vascoparlante FUNCIONES: COMO VERBO PRINCIPAL COMO VERBO AUXILIAR COMO VERBO PRINCIPAL COMO VERBO AUXILIAR COMO VERBO AUXILIAR SE EMPLEA CON VERBOS INTRANSITIVOS (FÍJATE QUE EL SUJETO TIENE FORMA NOR) EJEMPLOS: ACCIÓN FINALIZADA (NI) ETORRI NAIZ (NI) JOAN NAIZ (NI) IRTEN NAIZ ACCIÓN REPETIDA (NI) ETORTZEN NAIZ (NI) JOATEN NAIZ (NI) IRTETEN NAIZ ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES PRESENTE) (NI) ETORRIKO NAIZ (NI) JOANGO NAIZ (NI) IRTENGO NAIZ = (Yo) he venido = (Yo) He ido = (Yo) he salido = (Yo) Vendré/Voy a venir = (Yo) Iré/Voy a ir = (Yo) Saldré/Voy a salir = (Yo) Suelo venir = (Yo) Suelo ir =(Yo) Suelo salir
  • 5. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 NOR NI NAIZ HI HAIZ HURA DA GU GARA ZU ZARA ZUEK ZARETE HAIEK DIRA V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P R E S E N T E VERBO IZAN (NOR IZAN) ORAINA ( = PRESENTE ) Ni etxera etorri naiz Nora etorri naiz? Etxera. Etxera etorri naiz. Nor etorri da etxera? Ni. Ni etorri naiz etxera Ama Bilbora joan da Nora joan da ama? Bilbora. Bilbora joan da ama Nor joan da Bilbora? Ama. Ama joan da Bilbora. Aita autotik irten da Nondik irten da aita? Autotik. Autotik irten da aita Nor irten da autotik? Aita. Aita irten da autotik. Gu tabernan izan gara Non izan gara gu? Tabernan. Tabernan izan gara gu. Nor izan da tabernan? Gu. Gu izan gara tabernan. Zu lurrera erori zara Nora erori zara zu? Lurrera. Lurrera erori zara zu. Nor erori da lurrera? Zu. Zu erori zara lurrera. Zuek gaur etorri zarete. Noiz etorri zarete zuek? Gaur. Gaur etorri zarete zuek. Nor etorri dira gaur? Zuek. Zuek etorri zarete gaur. Haiek kalera joan dira. Nora joan dira haiek? Kalera joan dira haiek. Nor joan dira kalera? Haiek. Haiek joan dira kalera. = Yo he venido a casa = La madre/mamá ha ido a Bilbao = El padre/Papá ha salido del coche = Habéis venido hoy = Hemos estado en el bar = Ellos/as se han ido a la calle = Tú has caido al suelo Escucha el audio = El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por ello, lo dejamos para más adelante. EJERCICIO (TIEMPO PRESENTE): INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A = ¿A dónde ha ido la madre/mamá? = ¿Quién ha venido a casa? = ¿A dónde he venido? = He venido a casa = ¿De dónde ha salido el padre/papá? = ¿Dónde hemos estado? = ¿Cuándo habéis venido? = Hoy. Habéis venido hoy. = ¿Quiénes han venido hoy?
  • 6. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O I Z A N ( N O R I Z A N ) - P A S A D O VERBO IZAN (NOR IZAN) IRAGANA ( = PASADO) Escucha el audio INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A NOR NI NINTZEN HI HINTZEN HURA ZEN GU GINEN ZU ZINEN ZUEK ZINETEN HAIEK ZIREN = El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por ello, lo dejamos para más adelante. Ni etxera etorri nintzen Nora etorri nintzen? Etxera. Etxera etorri nintzen. Nor etorri zen etxera? Ni. Ni etorri nintzen etxera Ama Bilbora joan zen Nora joan zen ama? Bilbora. Bilbora joan zen ama Nor joan zen Bilbora? Ama. Ama joan zen Bilbora. Aita autotik irten zen Nondik irten zen aita? Autotik. Autotik irten zen aita Nor irten zen autotik? Aita. Aita irten zen autotik. Gu tabernan izan ginen Non izan ginen gu? Tabernan. Tabernan izan ginen gu. Nor izan zen tabernan? Gu. Gu izan ginen tabernan. Zu lurrera erori zinen Nora erori zinen zu? Lurrera. Lurrera erori zinen zu. Nor erori zen lurrera? Zu. Zu erori zinen lurrera. Zuek atzo etorri zineten. Noiz etorri zineten zuek? Atzo. Atzo etorri zineten zuek. Nor etorri ziren atzo? Zuek. Zuek etorri zineten atzo. Haiek kalera joan ziren. Nora joan ziren haiek? Kalera joan ziren haiek. Nor joan ziren kalera? Haiek. Haiek joan ziren kalera. = Yo vine a casa = La madre/mamá fue a Bilbao = El padre/Papá salió del coche = Vostro/as vinisteis ayer = Estuvimos en el bar = Ello/as se fueron a la calle = Tú caíste al suelo = ¿A dónde fue la madre/mamá? = ¿Quién vino a casa? = ¿A dónde vine? = Vine a casa = ¿De dónde salió el padre/papá? = ¿Dónde estuvimos nosotro/as? = ¿Cuándo vinisteis vosotro/as? = Ayer. Vosotro/as vinisteis ayer. = ¿Quiénes vinieron ayer? EJERCICIO (TIEMPO PASADO):
  • 7. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E En esta unidad vamos a ver el verbo Ukan o la forma transitiva de izan. Cuando el objeto es singular: nik dut = yo tengo hik duk/n = tú tienes hark du = él/ella tiene guk dugu = nosotros tenemos zuk duzu = tú tienes/usted tiene zuek duzue = vosotros tenéis haiek dute = ello/as tienen Cuando el objeto es plural: nik ditut = yo tengo hik dituk/n = tú tienes hark ditu = él/ella tiene guk ditugu = nosotros tenemos zuk dituzu = tú tienes/usted tiene zuek dituzue = vosotros tenéis haiek dituzte = ello/as tienen Ejemplos: automobila dut = tengo coche Mikelek dirua du = Mikel tiene dinero Ejemplos: gozokiak ditut = tengo dulces (caramelos...) MIkelek betaurrekoak ditu = Mikel tiene gafas FUNCIONES: COMO VERBO PRINCIPAL COMO VERBO AUXILIAR COMO VERBO PRINCIPAL COMO VERBO AUXILIAR COMO VERBO AUXILIAR SE EMPLEA CON VERBOS TRANSITIVOS (FÍJATE QUE EL SUJETO TIENE FORMA NORK) CUANDO EL OBJETO ES SINGULAR: EJEMPLOS: ACCIÓN FINALIZADA (NIK) EGIN DUT (NIK) JAN DUT (NIK) IKUSI DUT ACCIÓN REPETIDA (NIK) EGITEN DUT (NIK) JATEN DUT (NIK) IKUSTEN DUT ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES PRESENTE) (NIK)EGINGO DUT (NIK) JANGO DUT (NIK) IKUSIKO DUT = he hecho o lo/la he hecho = he comido o lo/la he comido = he visto o lo/la he visto = (lo/la) suelo hacer = (lo/la) suelo comer = (lo/la) suelo ver = (lo/la) haré/voy a hacer = (lo/la) comeré/voy a comer = (lo/la) veré/voy a ver CUANDO EL OBJETO ES PLURAL: EJEMPLOS: ACCIÓN FINALIZADA (NIK) EGIN DITUT (NIK) JAN DITUT (NIK) IKUSI DITUT ACCIÓN REPETIDA (NIK) EGITEN DITUT (NIK) JATEN DITUT (NIK) IKUSTEN DITUT ACCIÓN FUTURA (EL TIEMPO DEL AUXILIAR ES PRESENTE) (NIK)EGINGO DITUT (NIK) JANGO DITUT (NIK) IKUSIKO DITUT = he hecho o los/las he hecho = he comido o los/las he comido = he visto o los/las he visto = (los/las) suelo hacer = (los/las) suelo comer = (los/las) suelo ver = (los/las) haré/voy a hacer = (los/las) comeré/voy a comer = (los/las) veré/voy a ver UNIDAD 2: VERBO UKAN (NORK IZAN)
  • 8. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA SINGULAR NIK DUT HIK DUK/N HARK DU GUK DUGU ZUK DUZU ZUEK DUZUE HAIEK DUTE NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA PLURAL NIK DITUT HIK DITUK/N HARK DITU GUK DITUGU ZUK DITUZU ZUEK DITUZUE HAIEK DITUZTE V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E VERBO UKAN (NORK IZAN) ORAINA ( = PRESENTE ) Nik kafea edan dut Zer edan dut nik? Kafea. Kafea edan dut nik Nork edan du kafea? Nik. Nik edan dut kafea Amak ogia erosi du Zer erosi du amak? Ogia. Ogia erosi du amak Nork erosi du ogia? Amak. Amak erosi du ogia Amak bazkaria egin du Zer egin du amak? Bazkaria. Bazkaria egin du amak Nork egin du bazkaria? Amak. Amak egin du bazkaria Guk partidua ikusi dugu Zer ikusi dugu guk? Partidua. Partidua ikusi dugu guk Nork ikusi du partidua? Guk. Guk ikusi dugu partidua Goizean: = En la mañana Eguerdian: = En el mediodía Zuk pintxoa jan duzu Zer jan duzu zuk? Pintxoa. Pintxoa jan duzu zuk Nork jan du pintxoa? Zuk. Zuk jan duzu pintxoa Zuek ura edan duzue Zer edan duzue zuek? Ura. Ura edan duzue zuek Nork edan du ura? Zuek. Zuek edan duzue ura Haiek ardoa edan dute Zer edan dute haiek? Ardoa. Ardoa edan dute haiek Nork edan du ardoa? Haiek. Haiek edan dute ardoa. = He bebido (el) café = La madre ha comprado (el) pan = La madre ha hecho la comida (del mediodía) = Habéis bebido agua = Hemos visto el partido = Han bebido (el) vino = Has comido (el/un) pintxo Escucha el audio = El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por ello, lo dejamos para más adelante. EJERCICIO (TIEMPO PRESENTE - OBJETO EN SINGULAR): INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
  • 9. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 Zuk lan egingo duzu Zer egingo duzu? Lan egingo duzu. Nork lan egingo du? Zuk. Zuk lan egingo duzu. Zuek tabernan lan egingo duzue. Non lan egingo duzue zuek? Tabernan. Tabernan lan egingo duzue. Nork lan egingo du tabernan? Zuek. Zuek lan egingo duzue tabernan Gurasoek elkarrekin afalduko dute Norekin afalduko dute gurasoek? Elkarrekin. Elkarrekin afalduko dute gurasoek. Nork afalduko dute elkarrekin? Gurasoek. Gurasoek afalduko dute elkarrekin Escucha el audio Nik lagunekin afalduko dut Norekin afalduko dut? Lagunekin. Lagunekin afalduko dut. Nork afalduko du lagunekin? Nik. Nik afalduko dut lagunekin. Amak aitarekin afalduko du Norekin afalduko du amak? Aitarekin. Aitarekin afalduko du amak. Nork afalduko du aitarekin? Amak. Amak afalduko du aitarekin. Guk jatetxean afalduko dugu Non afalduko dugu? Jatetxean. Jatetxean afalduko dugu. Nork afalduko du jatetxean? Guk. Guk afalduko dugu jatetxean. Nik musika entzun dut Zer entzun dut? Musika. Musika entzun dut Nork entzun du musika? Nik. Nik entzun dut musika Amak telebista ikusi du Zer ikusi du amak? Telebista. telebista ikusi du amak Nork ikusi du telebista? Amak. Amak ikusi du telebista Arratsaldean : = En la tarde Guk egongela txukundu dugu Zer txukundu dugu? Egongela. Egongela txukundu dugu Nork txukundu du egongela? Guk. Guk txukundu dugu egongela Zuk liburua irakurri duzu Zer irakurri duzu? Liburua. Liburua irakurri duzu. Nork irakurri du liburua? Zuk. Zuk irakurri duzu liburua. Gauean : = En la noche EJERCICIO (TIEMPO PRESENTE - OBJETO EN PLURAL): Leihoak garbitu ditut Zer garbitu ditut? Leihoak. Leihoak garbitu ditut Nork garbitu ditu leihoak? Nik. Nik garbitu ditut Aitak aldizkariak erosi ditu Zer erosi ditu aitak? Aldizkariak. Aldizkariak erosi ditu aitak Nork erosi ditu aldizkariak? Aitak. Aitak erosi ditu aldizkariak Goizean: = En la mañana = He oido/escuchado música = La madre ha visto la televisión = Hemos ordenado la sala de estar = Has leido el/un libro = Voy a cenar con los amigo/as = Tú vas a trabajar = Mamá va a cenar con papá = Vais a trabajar en el bar = Vamos a cenar en el restaurante = Los padres van a cenar juntos = He limpiado las ventanas = Papá ha comprado revistas V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
  • 10. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 Nik landareak ureztatuko ditut Zer ureztatuko ditut? Landareak. Landareak ureztatuko ditut Nork ureztatuko ditu landareak? Nik. Nik ureztatuko ditut landareak Aitak tipulak zurituko ditu Zer zurituko ditu aitak? Tipulak. Tipulak zurituko ditu aitak. Nork zurituko ditu tipulak? Aitak. Aitak zurituko ditu tipulak Guk edalontziak mahaian jarriko ditugu Zer jarriko ditugu guk mahaian? Edalontziak. Edalontziak jarriko ditugu guk mahaian Non jarriko ditugu guk edalontziak? Mahaian. Mahaian jarriko ditugu guk edalontziak Zuk edariak ekarriko dituzu Zer ekarriko dituzu zuk? Edariak. Edariak ekarriko dituzu zuk Nork ekarriko ditu edariak? Zuk. Zuk ekarriko dituzu edariak. Zuek tomateak erosiko dituzue Zer erosiko dituzue zuek? Tomateak. Tomateak erosiko dituzue zuek. Nork erosiko ditu tomateak? Zuek. Zuek erosiko dituzue tomateak. Lagunek gozokiak ekarriko dituzte Zer ekarriko dituzte lagunek? Gozokiak. Gozokiak ekarriko dituzte lagunek Nork ekarriko ditu gozokiak? Lagunek. Lagunek ekarriko dituzte gozokiak Nik aldizkariak irakurri ditut Zer irakurri ditut nik? Aldizkariak. Aldizkariak irakurri ditut Nork irakurri ditu aldizkariak? Nik. Nik irakurri ditut aldizkariak Amak txakurrak lotu ditu Zer lotu ditu amak? Txakurrak. Txakurrak lotu ditu amak Nork lotu ditu txakurrak. Amak. Amak lotu ditu txakurrak. Arratsaldean : = En la tarde Guk katuak laztandu ditugu Zer laztandu ditugu guk? Katuak. Katuak laztandu ditugu guk Nork laztandu ditu katuak? Guk. Guk laztandu ditugu katuak. Zuk liburuak irakurri dituzu Zer irakurri dituzu zuk? Liburuak. Liburuak irakurri dituzu. Nork irakurri ditu liburuak? Zuk. Zuk irakurri dituzu liburuak. Gauean : = En la noche Guk platerak jarri ditugu Zer jarri ditugu guk? Platerak. Platerak jarri ditugu guk Nork jarri ditu platerak? Guk. Guk jarri ditugu platerak Eguerdian: = En el mediodía Zuk patatak zuritu dituzu Zer zuritu dituzu zuk? Patatak. Patatak zuritu dituzu zuk Nork zuritu ditu patatak? Zuk. Zuk zuritu dituzu patatak Zuek patata-tortillak egin dituzue Zer egin dituzue zuek? Patata-tortillak. Patata-tortillak egin dituzue Nork egin ditu patata-tortillak? Zuek. Zuek egin dituzue patata-tortillak Haiek kafeak prestatu dituzte Zer prestatu dituzte haiek? Kafeak. Kafeak prestatu dituzte haiek Nork prestatu ditu kafeak? Haiek. Haiek prestatu dituzte kafeak = Hemos puesto (los) platos = Yo he leido (las) revistas = Tú has pelado (las) patatas = Habéis hecho (las) tortillas de patata = Han preparado (los) cafés = Mamá a atado a los perros = Hemos acariciado a los gatos = Tú has leido (los) libros = Voy a regar las plantas = Papá va a pelar (las) cebollas = Vamos a poner (los) vasos en la mesa = Los amigo/as van a traer dulces/caramelos V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P R E S E N T E = Vas a traer (las) bebidas = Vais a comprar (los) tomates
  • 11. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA SINGULAR NIK NUEN HIK HUEN HARK ZUEN GUK GENUEN ZUK ZENUEN ZUEK ZENUTEN HAIEK ZUTEN NOR-NORK - OBJETO 3ª PERSONA PLURAL NIK NITUEN HIK HITUEN HARK ZITUEN GUK GENITUEN ZUK ZENITUEN ZUEK ZENITUZTEN HAIEK ZITUZTEN V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P A S A D O VERBO UKAN (NORK IZAN) IRAGANA ( = PASADO) Nik kafea edan nuen Zer edan nuen nik? Kafea. Kafea edan nuen nik Nork edan zuen kafea? Nik. Nik edan nuen kafea Amak ogia erosi zuen Zer erosi zuen amak? Ogia. Ogia erosi zuen amak Nork erosi zuen ogia? Amak. Amak erosi zuen ogia Amak bazkaria egin zuen Zer egin zuen amak? Bazkaria. Bazkaria egin zuen amak Nork egin zuen bazkaria? Amak. Amak egin zuen bazkaria Guk partidua ikusi genuen Zer ikusi genuen guk? Partidua. Partidua ikusi genuen guk Nork ikusi zuen partidua? Guk. Guk ikusi genuen partidua Atzo goizean: = Ayer a la mañana Atzo eguerdian: = Ayer al mediodía Zuk pintxoa jan zenuen Zer jan zenuen zuk? Pintxoa. Pintxoa jan zenuen zuk Nork jan zuen pintxoa? Zuk. Zuk jan zenuen pintxoa Zuek ura edan zenuten Zer edan zenuten zuek? Ura. Ura edan zenuten zuek Nork edan zuen ura? Zuek. Zuek edan zenuten ura Haiek ardoa edan zuten Zer edan zuten haiek? Ardoa. Ardoa edan zuten haiek Nork edan zuen ardoa? Haiek. Haiek edan zuten ardoa. = Yo bebí (el) café = La madre compró (el) pan = La madre hizo la comida (del mediodía) = Bebisteis agua = Vimos el partido = Bebieron (el) vino = Comiste (el/un) pintxo Escucha el audio = El pronombre personal 'hi' no lo vamos a estudiar en este nivel Es un pronombre personal de segunda persona del singular que no es de uso generalizado. Por ello, lo dejamos para más adelante. EJERCICIO (TIEMPO PASADO - OBJETO EN SINGULAR): INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A
  • 12. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 Zuk lan egin zenuen Zer egin zenuen? Lan egin nuen. Nork lan egin zuen? Zuk. Zuk lan egin zenuen Zuek tabernan lan egin zenuten. Non lan egin zenuten zuek? Tabernan. Tabernan lan egin genuen. Nork lan egin zuen tabernan? Zuek. Zuek lan egin zenuten tabernan Gurasoek elkarrekin afaldu zuten Norekin afaldu zuten gurasoek? Elkarrekin. Elkarrekin afaldu zuten gurasoek. Nork afaldu zuten elkarrekin? Gurasoek. Gurasoek afaldu zuten elkarrekin Escucha el audio Nik lagunekin afaldu nuen Norekin afalduko zenuen? Lagunekin. Lagunekin afaldu nuen. Nork afaldu zuen lagunekin? Nik. Nik afaldu nuen lagunekin. Amak aitarekin afaldu zuen Norekin afaldu zuen amak? Aitarekin. Aitarekin afaldu zuen amak. Nork afaldu zuen aitarekin? Amak. Amak afaldu zuen aitarekin. Guk jatetxean afaldu genuen Non afaldu genuen? Jatetxean. Jatetxean afaldu genuen. Nork afaldu zuen jatetxean? Guk. Guk afaldu genuen jatetxean. Nik musika entzun nuen Zer entzun nuen? Musika. Musika entzun nuen Nork entzun zuen musika? Nik. Nik entzun nuen musika Amak telebista ikusi du Zer ikusi du amak? Telebista. telebista ikusi du amak Nork ikusi du telebista? Amak. Amak ikusi du telebista Guk egongela txukundu genuen Zer txukundu genuen? Egongela. Egongela txukundu genuen Nork txukundu zuen egongela? Guk. Guk txukundu genuen egongela Zuk liburua irakurri zenuen Zer irakurri zenuen? Liburua. Liburua irakurri zenuen. Nork irakurri zuen liburua? Zuk. Zuk irakurri zenuen liburua. Bart = Atzo gauean : = Anoche Leihoak garbitu nituen Zer garbitu nituen? Leihoak. Leihoak garbitu nituen Nork garbitu zituen leihoak? Nik. Nik garbitu nituen leihoak Aitak aldizkariak erosi zituen Zer erosi zituen aitak? Aldizkariak. Aldizkariak erosi zituen aitak Nork erosi zituen aldizkariak? Aitak. Aitak erosi zituen aldizkariak = Oí/escuché música = La madre ha visto la televisión = Ordenamos la sala de estar = Has leido el/un libro = Cené con los amigo/as = Tú trabajaste = Mamá cenó con papá = Trabajasteis en el bar = Nosotro/as cenamos en el restaurante = Los padres cenaron juntos = Limpié las ventanas = Papá compró (las) revistas V E R B O S A U X I L I A R E S 1 | V E R B O U K A N ( N O R K I Z A N ) - P A S A D O Atzo arratsaldean: = Ayer a la tarde Atzo goizean: = Ayer a la mañana EJERCICIO (TIEMPO PASADO - OBJETO EN PLURAL): INSTRUCCIONES: LÉELO COMO SI ESTUVIERAS HABLANDO SOLO/A V E R B O S A U X I L I A R E S 1
  • 13. B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 Nik landareak ureztatu nituen Zer ureztatu nituen? Landareak. Landareak ureztatu nituen Nork ureztatu zituen landareak? Nik. Nik ureztatu nituen landareak Aitak tipulak zuritu zituen Zer zuritu zituen aitak? Tipulak. Tipulak zuritu zituen aitak. Nork zuritu zituen tipulak? Aitak. Aitak zuritu zituen tipulak Guk edalontziak mahaian jarri genituen Zer jarri genituen guk mahaian? Edalontziak. Edalontziak jarri genituen guk mahaian Non jarri genituen guk edalontziak? Mahaian. Mahaian jarri genituen guk edalontziak Zuk edariak ekarri zenituen Zer ekarri zenituen zuk? Edariak. Edariak ekarri zenituen zuk Nork ekarri zituen edariak? Zuk. Zuk ekarri zenituen edariak. Zuek tomateak erosi zenituzten Zer erosi zenituzten zuek? Tomateak. Tomateak erosi zenituzten zuek. Nork erosi zituen tomateak? Zuek. Zuek erosi zenituzten tomateak. Lagunek gozokiak ekarri zituzten Zer ekarri zituzten lagunek? Gozokiak. Gozokiak ekarri zituzten lagunek Nork ekarri zituen gozokiak? Lagunek. Lagunek ekarri zituzten gozokiak Nik aldizkariak irakurri nituen Zer irakurri nituen nik? Aldizkariak. Aldizkariak irakurri nituen Nork irakurri zituen aldizkariak? Nik. Nik irakurri nituen aldizkariak Amak txakurrak lotu zituen Zer lotu zituen amak? Txakurrak. Txakurrak lotu zituen amak Nork lotu zituen txakurrak. Amak. Amak lotu zituen txakurrak. Guk katuak laztandu genituen Zer laztandu genituen guk? Katuak. Katuak laztandu genituen guk Nork laztandu zituen katuak? Guk. Guk laztandu genituen katuak. Zuk liburuak irakurri zenituen Zer irakurri zenituen zuk? Liburuak. Liburuak irakurri zenituen Nork irakurri zituen liburuak? Zuk. Zuk irakurri zenituen liburuak. Guk platerak jarri genituen Zer jarri genituen guk? Platerak. Platerak jarri genituen guk Nork jarri zituen platerak? Guk. Guk jarri genituen platerak Zuk patatak zuritu zenituen Zer zuritu zenituen zuk? Patatak. Patatak zuritu zenituen zuk Nork zuritu zenituen patatak? Zuk. Zuk zuritu zenituen patatak Zuek patata-tortillak egin zenituzten Zer egin zenituzten zuek? Patata-tortillak. Patata-tortillak egin zenituzten Nork egin zituen patata-tortillak? Zuek. Zuek egin zenituzten patata-tortillak Haiek kafeak prestatu zituzten Zer prestatu zituzten haiek? Kafeak. Kafeak prestatu zituzten haiek Nork prestatu zituzten kafeak? Haiek. Haiek prestatu zituzten kafeak = Pusimos (los) platos = Yo he leido (las) revistas = Tú has pelado (las) patatas = Hicisteis (las) tortillas de patata = Prepararon (los) cafés = Mamá ató a los perros = Hemos acariciado a los gatos = Tú has leido (los) libros = Regué las plantas = Papá peló (las) cebollas = Pusimos (los) vasos en la mesa = Los amigo/as trajeron dulces/caramelos Atzo eguerdian: = Ayer al mediodía Bart = Atzo gauean : = Anoche Atzo arratsaldean: = Ayer a la tarde = Trajiste (las) bebidas = Comprasteis (los) tomates V E R B O S A U X I L I A R E S 1
  • 14. A G R A D E C I M I E N T O Te agradezco que hayas utilizado este material. Espero que este material te haya servido para asimilar más y mejor el sistema verbal del euskera. Me gustaría saber tu opinión y también tus sugerencias para mejorar y completar este material. Me serviría mucho que me mandaras un email a gari@basquelingua.com. Mila esker Gari B A S Q U E L I N G U A . C O M | V E R B O S A U X I L I A R E S 1 V E R B O S A U X I L I A R E S 1