1. nummer 5 • mei 2010
Nieuwsbrief TECHNIEK
Studiedag Special
In deze uitgave:
De noodzaak van groene ICT 1, 2
Masterclass Meisjesminded 1, 3
Opleidingsmanagers over C2C 4
Workshops SLB, Kwaliteitszorg en Rendementen 2, 5
Efficiënter samenwerken met Concurrent Design van J-CDS 6
Een leven lang leren. Een bekende kreet waar heel wat
voor te zeggen valt. Hogeschool INHolland en het Domein
Techniek staan er in ieder geval achter. Op de Studiedag
van 8 april was dat te merken: er waren veel workshops,
lezingen en masterclasses waar medewerkers uit konden
kiezen. Het ene programmaonderdeel was nog interessan-
ter dan het andere. In deze Studiedag Special wordt er op
enkele nogmaals ingegaan. Om degenen die er niet bij wa-
ren er kennis van te laten nemen, of om het geheugen van
anderen op te frissen. Veel leesplezier!
De noodzaak van Masterclass Meisjesminded:
groene ICT ‘Waar blijven ze?’
Een korte wandeling met Ron Vuur van De School of Technology heeft in haar wervings-
het bedrijf Groen ICT Diensten door de plan als één van de doelstellingen opgenomen om
INHolland-vestiging in Alkmaar werkt meer instroom van meisjes te realiseren. Het VhTO,
verhelderend. Moeiteloos weet Vuur landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/
energieslurpers aan te wijzen. “Zie je techniek, zet zich in om meer meisjes en vrouwen
al die lampen? Zeker de helft staat on- in Nederland te interesseren voor een opleiding en
nodig aan, want de zon schijnt naar bin- beroep in bèta, techniek en ICT. Ook spant VhTO
nen. En kijkt er eigenlijk wel iemand op zich in om vrouwen op de arbeidsmarkt in deze
die tft-schermen bij de ingang?” branches te behouden door ze meer toegankelijk
te maken voor meisjes en vrouwen.
Tijdens de Studiedag gaf Vuur een work-
shop over groene bedrijfsvoering - met “Het is een relatief probleem: jongens doen het niet
speciale aandacht voor ICT - en de rol die slechter, maar meisjes doen het beter!”, zegt Cocky
Hogeschool INHolland daarin kan spelen. Booy, directeur VhTO in de opening van haar presen-
Lees verder op pagina 2 tatie. Er is een mix nodig van masculiene en feminiene
eigenschappen. Mannelijke kernwaarden als ratio-
naliteit, realisme, competentie en ongelijkheid, risico
nemen zijn in diskrediet. Vrouwelijke waarden als em-
pathie, samenwerken, relaties smeden domineren de
samenleving. Alle deuren staan wagenwijd open om de
meisjes te verwelkomen. Maar: waar blijven ze?”
Lees verder op pagina 3
(Foto nog te plaatsen)
Het ... Zie pagina XX.

2. Groene ICT: ‘Er is nog
zóveel werk te verzetten’
servers hebben staan, praat je al snel over meer dan vijfduizend
servers, terwijl het eiland misschien met honderd toe kan. Vuur:
“Daarom heb ik plannen voor een klein, duurzaam datacenter
ontwikkeld, dat in z’n eigen energie voorziet met zonnepane-
len en die is afgestemd op de behoefte. Ik heb onlangs een
haalbaarheidsonderzoek laten doen door de Universiteit van
Amsterdam. Als we het gaan doen zoals ik het in gedachten
heb, kan er op Texel ruim 4 miljoen megawattuur aan energie
en ruim 2 miljoen ton CO2-uitstoot bespaard worden. Per jaar!”
Met die gegevens in de hand gaat Vuur naar de gemeente. Een
Ron Vuur
mogelijke volgende stap? Scholieren op het eiland inzetten om
Vervolg van pagina 1: partijen te benaderen met de vraag of ze mee willen doen aan
Er zijn naast Ron Vuur niet veel - of zelfs geen - mensen in Ne- het initiatief. Texel is voor Vuur echter maar een eerste stap,
derland die op de noodzaak van duurzame ICT wijzen. Voelt hij want, zegt hij, “het is een wereldwijd probleem.”
zich wel eens een roepende in de woestijn? “Nou, ik roep wel,
maar niet per se in de woestijn. Er komen steeds meer mensen Naast zijn meer “missionaire werk”, zoals Vuur het omschrijft,
naar me toe voor advies.” En dat is maar goed ook, want Vuur geeft hij heel praktische en snelle besparingsadviezen. Met be-
voorspelt een ICT-ramp: “ICT-services en de bijbehorende hoe- hulp van een toolkit gaat hij na hoeveel energie er wordt ver-
veelheden data groeien wereldwijd ontzettend snel, en daarmee kwist in organisaties. Het systeem draait om intelligente pluggen
de faciliteiten die ze ondersteunen. YouTube krijgt bijvoorbeeld die meten, maar die ook aan- en uit kunnen schakelen. Vuur
elke minuut 24 uur nieuw videomateriaal erbij. Eén gevolg zijn legt uit: “Stel, ik sluit zo’n plug aan op een koffieautomaat. Als
meer grote datacenters die veel stroom vreten, vooral voor de na navraag blijkt dat er na tien uur ‘s avonds en in het weekend
koeling, verlichting, noem maar op.” Vrijwel alle betrokkenen la- niemand aanwezig is, schakelt de software de automaat dan uit.
ten deze verkwistende praktijken gewoon voortduren, slechts De software laat dan ook direct zien hoeveel energiekosten en
weinigen zijn pro-actief bezig om ze aan te pakken. Daarom CO2-uitstoot per jaar dat scheelt.” Bij grote organisaties lopen
wil Vuur studenten bereiken. “De student van nu is de ontwik- besparingen al snel op tot tienduizenden euro’s. Vuur heeft al
kelaar van morgen, die rekening moet houden met het tekort ideeën voor samenwerking met studenten. “Wat ik wil is met
aan grondstoffen en hoge energiekosten. Geheugen en proces- groepen studenten van technische of eventueel economische
sorcapaciteit kosten bijna niets, en er is de druk van boven om opleidingen proeven met de toolkit doen. Zo worden ze bewust
alles altijd te laten draaien. Ontwikkelaars denken niet aan opti- van de besparingen die mogelijk zijn. Ook kunnen ze advies-
maliseren, daar hebben ze helemaal geen tijd voor!” rollen oefenen. Het gaat mij om het kweken van bewustwor-
ding. Er is nog zóveel werk te verzetten. Wie weet er nu dat
De gemeente Texel schreef anderhalf jaar geleden dat het ei- het doen van één Google-zoekopdracht vergelijkbaar is met het
land in 2018 helemaal CO2-neutraal en self-supporting qua een uur laten branden van een 100-watts gloeilamp? Ook is er
energie wil zijn, onder meer met behulp van elektrische auto’s bij technische opleidingen nog onvoldoende aandacht voor het
en zonne- en windenergie. “ICT werd echter helemaal niet ge- duurzaamheidsaspect van technologische ontwikkelingen. Ook
noemd. Ik belde een Texelse wethouder en die vroeg: ‘Hoe be- INHolland kan daarom een prima springplank worden voor gro-
doel je, ICT?’ Ik legde uit dat als je iedereen zijn eigen gang laat tere bewustwording!”
gaan, je niet efficiënt bezig bent.” Vuur vertelt dat er op Texel
1763 instellingen en ondernemingen zijn. Als die allemaal drie Zie voor meer informatie www.groenict.nl.
Workshops SLB Workshop ‘Good Practices SLB’: Student Voortgangsmodel en integratie SLB in
de beroepspraktijk
In drie rondes schoven de deelnemers telkens bij een andere workshopleider aan tafel. Hidde Duivenvoorden heeft het student-
voortgangsmodel toegelicht. “We voeren al jaren gegevens, lees cijfers, in Peoplesoft in. Het wordt tijd dat we er informatie uit gaan
halen. Hierbij denken we aan slimme tools om de individuele student in de gaten te houden tbv SLB’ers. Op cohort, opleidings en
domeinniveau kunnen voorspellende indicatoren voor het stuwmeer worden geimplementeerd en struikelvakken kunnen worden
geidentificeerd. Het probleem blijft natuurlijk hoe je met deze informatie omgaat. De belangrijkste vragen: Welke informatie wil je
weten? en wat ga je ermee doen?”
Ellen Leen, SLB-er voor het cluster ICT Haarlem/Alkmaar, ging in gesprek over de mogelijkheden hoe je een extern wervings- en
selectiebureau in kunt zetten ten behoeve van de oriëntatie op de beroepspraktijk. En wat dit oplevert voor de student. “Een extern
bureau verzorgt o.a. gastcolleges als aanvulling op de trainingen van SLB over solliciteren en de vragen: ‘Wie ben ik, wat kan ik en
wat wil ik?’. Verder wordt er een uitgebreide persoonlijkheidstest afgenomen waarvan de student een aantal uitkomsten kan gebrui-
ken bij de competentiebeschrijvingen. Er wordt een link gemaakt met de competenties als student en de competentie-ontwikkeling
in het bedrijfsleven die gevolgd wordt tijdens de IPOP gesprekken.”
Bij de opleidingTechnische Bedrijfskunde blijkt onder meer het speeddaten met ouderejaars studenten op de stageterugkomdag
aantrekkelijk voor studenten. Ronald Dijkers vertelde over zijn ervaringen en andere good practices die de opleiding heeft ontwik-
keld vanuit het project ‘herijking SLB’. “We hebben dit studiejaar eerstejaars studenten uitgenodigd voor een deel van de stage-
terugkomdag van tweedejaars studenten. Dat biedt deze nieuwe studenten een aantal voordelen. Om te beginnen konden ze de
presentaties bijwonen van een drietal oud-studenten van de opleiding. Dat was heel goed voor hun beroepsoriëntatie. Daarnaast
hebben de eerstejaars kunnen speeddaten met de tweedejaars.” (vervolg op pagina 3)
2

3. Masterclass ‘Meisjesminded’
Vervolg van pagina 1: Logisch
Onderzoek wijst uit dat er verlies van meisjes voor techniek Cocky heeft vandaag een ‘rolmodel’ meegenomen Ilse van
optreedt op allerlei overgangsmomenten in de onderwijsketen der Ven, derdejaars student Bouwmanagement & Vastgoed in
door volledige onbekendheid met de wereld van techniek. Het Haarlem. Ilse verteld hoe zij tot deze keuze is gekomen. “Ik had
komt onder andere door gebrek aan zelfvertrouwen in techni- op het vwo het profiel E&M gekozen en ging Sociaal Pedagogi-
sche vaardigheiden en exacte vakken en geringe ondersteuning sche Hulpverlening studeren, maar dat bleek niet de geschikte
door ouders en docenten bij het maken van een niet-traditionele opleiding voor mij te zijn. Ik heb toen een jaar gewerkt en bleef
keuze. Er is een nauw verband tussen zelfvertrouwen en inte- mij oriënteren op een andere studie. Aan de hand van testen
resse. De interesse neemt vanzelf toe als het zelfvertrouwen en gesprekken kwam ik steeds weer bij techniek uit. Ik had wel
groeit. Cocky noemt hier ook als voorbeeld: “Als een jongen een Wiskunde B1 in mijn eindexamenpakket, maar bleek toch niet
zeven voor wiskunde haalt wordt eerder geadviseerd voor een het juiste profiel te hebben voor bepaalde technische opleidin-
bètaprofiel te kiezen, dan als een meisje hetzelfde cijfer haalt.” gen. Gelukkig kon ik wél instromen in BM&V en zit nu in het
derde jaar. Tijdens het speeddaten hoor ik vaak dat meisjes met
Zij vervolgt: “Het is een fenomeen dat wij in Nederland behoor- een zeven voor wiskunde vaak het advies krijgen om niet voor
lijk vast zitten in stereotype patronen. Verder blijkt dat als je niet een N-profiel te kiezen, met name door decanen. Bij ouderen
kiest voor een N-profiel je niet meer in de techniek terechtkomt, is mij opgevallen dat ze geen idee hebben van de inhoud van
althans, de weg terug is bijzonder moeilijk en lang als je ach- bepaalde techniekopleidingen. Ze hebben een te ambachtelijk
teraf nog wilt switchen”. beeld van bouwkunde bijvoorbeeld en denken dat je dan staat
te timmeren. Ook vind ik het keuzemoment op middelbare scho-
Speeddates len veel te vroeg. Ik denk persoonlijk dat speeddaten erg helpt;
Het belang van rolmodellen voor bètameisjes is groot, weet jongeren hebben een te standaard beeld.”
VhTO, het Landelijk Expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/
techniek. In de online database www.spiegelbeeld.net zijn in- Tenslotte wordt aan Ilse gevraagd wat ze zo leuk vindt aan tech-
middels 1300 vrouwen opgenomen, allen professionals met niek: “Nou gewoon, omdat het logisch is!”
een bèta- of technisch beroep, die een voorbeeld voor deze
leerlingen kunnen zijn. De rolmodellen houden bijvoorbeeld
‘speeddates’ op middelbare scholen, met meisjes die hun eind-
examenprofiel moeten kiezen. “In vier rondes van een kwartier
kunnen ze met zo’n vrouw praten en vragen waarom het zo
leuk is wat ze doet”, vertelt Cocky Booy. ‘We doen dit nu op
135 scholen en zien dat daar inderdaad meer meisjes voor een
N-profiel (bètapakket) kiezen”. Goed nieuws, al weet Booy hoe
kwetsbaar deze trend is. ‘Er hoeft na afloop maar één populaire
leraar te roepen: ‘Zo, leuk theekransje gehad, dames?’ En het
effect wordt teniet gedaan.” Die seksestereotiepe benadering
door docenten is één van de oorzaken van de lage instroom
van bètastudentes, meent Booy. “Ze raden meisjes eerder af
een N-profiel te kiezen dan jongens. En dat komt het bètazelf-
vertrouwen van meisjes niet ten goede. Al zien we langzame
veranderingen, er is nog een lange weg te gaan.”
Girlsday
Op 22 april deed het VhTO mee aan Girlsday, een Europees
Staand Cocky Booij, directeur VhTO,
initiatief om meisjes kennis te laten maken met techniek, bèta
zittend rolmodel Ilse van de Ven
en ICT. Deze dag vindt jaarlijks plaats op de vierde donderdag in
april. Tal van technische bedrijven en instellingen openen op deze dag hun deuren voor meisjes, zodat ze kunnen deelnemen aan
uiteenlopende activiteiten en kennis kunnen maken met technische werkzaamheden in de dagelijkse beroepspraktijk. Een excursie
naar een bedrijf kan 2 tot 3 uur duren, een ochtend of een middag, of soms wel de hele dag. Zie voor meer informatie www.girlsday.
nl en klik bijv. over het filmpje van het jeugdjournaal. De Werkgroep Werving heeft deze activiteit opgenomen in het plan voor 2011.
Workshops SLB Vervolg van pagina 2: “Op die manier konden ze aan de weet komen welke eisen aan
de eerste stage worden gesteld, hoe je aan een stageplek kan komen, aan wat voor
verschillende opdrachten studenten zoal werken en bij wat voor soort bedrijven je terecht kunt”, zegt Ronald Dijkers. “Op basis van
deze gesprekken hebben de eerstejaars hun voorkeur kunnen uitspreken voor een student (of bedrijf) en hebben ze deze student
een paar weken later op de werkplek bezocht. De meesten hebben daar ook een rondleiding gekregen. De eerstejaars vonden dit
erg leuk en zinvol. En een enkeling heeft al een visje uitgegooid bij een bedrijf voor een stageplek voor komend studiejaar. Dit is zo
goed bevallen dat we onlangs de tweedejaars studenten, die inmiddels terug waren van hun stage, hebben uitgenodigd voor een
stageterugkomdag van derdejaars studenten, die met hun tweede stage bezig zijn. Nu waren de rollen dus omgedraaid. We gaan
hier volgend studiejaar zeker verder mee.”
Workshop succesvol studeren: praktische tools voor studieplanning
Er is een digitale toolkit beschikbaar die allerlei praktische tools bevat ter bevordering van het succesvol studeren. Gebruikers van
de toolkit zijn enthousiast over de goede toepasbaarheid in de praktijk. Hoe zet je een student ermee aan het werk? Onder leiding
van de decaan in Haarlem, Lily van Rosmalen, is vanuit het thema studieplanning de toolkit nader verkend. De toolkit biedt soelaas
bij allerhande problemen omtrent leren leren. Handig voor SLB-er en student. De toolkit is te vinden op: studietips.leidenuniv.nl.
3

4. Eco-effectiviteit sleutelbegrip van C2C
Tijdens haar betoog op de Stu- en dus nagenoeg perfecte recycling van alle gebruikte materia-
diedag van het domein Tech- len. Rodic-Wiersma vertelt dat experimenten onverwacht uitwe-
niek werd onmiddellijk duidelijk zen dat zulke producten ook makkelijker in elkaar te zetten zijn.
dat keynote-spreker Dr. Ljiljana Milieubewust construeren hoeft dus niet een last te zijn voor de
Rodic-Wiersma gepassioneerd fabrikant.
is over haar expertisegebied
Renewables & Environment. Rodic-Wiersma laat zien dat het accent eerst op afvalbeheer
Als onderzoekster verbonden lag, en door de jaren heen via productbeheer op materiaalbe-
aan de Erasmus Universiteit heer is komen te liggen. C2C is een uiting van die laatste stap
en de Universiteit van Wage- in die ontwikkeling. “Wat vindt u van composieten?”, vraagt ie-
ningen buigt ze zich over wat mand uit het publiek. “Als ze aan de voorwaarden van cradle
volgens haar de grootste uit- to cradle voldoen, vind ik ze prima”, antwoordt Rodic-Wiersma.
daging van het moment is: het De reactie: “Veel doen dat niet.” Rodic-Wiersma: “Dan weet u
effectiever omgaan met onze mijn antwoord.” Een belangrijke boodschap van de onderzoek-
hulpbronnen. ster is dat je de materiaal- en milieudiscussie met een positieve
instelling kunt aangaan. “Tot nu toe ging het vooral over het
Ljiljana Rodic-Wiersma De beste oplossing? Afval keer verontschuldigen voor en verminderen van slechte praktijken.
op keer in de productiecyclus Maar de focus kan ook op de positieve rol van de mens liggen,
houden, zodat het geen afval meer genoemd kan worden. He- door al vanaf de start duurzaam te denken. Het gaat dan om de
lemaal in de geest van het principe van cradle to cradle (C2C). vraag welke goede zaken we als mensen willen vergroten en
Biologisch of technisch voedsel wordt dan opeens een betere optimaliseren, in plaats van de vraag wat vermeden en vermin-
term voor afval. Dat kan bereikt worden door producten te ma- derd moet worden. Kortom: eco-effectiviteit in plaats van eco-
ken met het oog op hun ‘disassembly’, de volkomen scheiding efficiëntie.”
We vroegen aan de opleidingsmanagers of C2C ook binnen hun onderwijs toegepast gaat worden.
• Egbert Bol: “We hebben nog geen directe toepassing in het onderwijs, maar Team Anemo is bij het ontwerp van hun tweede
windwagen al heel ver met een toepassing van C2C.” Lees er hieronder meer over.
• Betty Johanns: “C2C past heel goed binnen Engineering en staat eigenlijk ook al in de competenties vermeld: de product life
cycle (ontwerp > product > gebruik > afbraak).”
• Nico van Ham: “We zijn nog bezig om onze afstudeerthema’s te definiëren, maar er zijn zeker mogelijkheden, kijk ook maar
naar het artikel over Groene ICT. Verder bieden thema’s als ‘Business Intelligence’ en ‘Gaming/Simulatie’ aanknopingspunten.”
• Henk Nelissen: “Binnen de bouw zijn we daar zeker mee bezig, kijk maar naar het Lectoraat van Henk Kaan en denk dan aan
toepassingen als ‘Passief Huis’ en ‘Autarkisch bouwen’. Ik wil graag van de gelegenheid gebruikmaken om alle medewerkers uit
te nodigen voor de derde Lunchmeeting van het Paviljoen 2030 op maandag 7 juni a.s. van 12.30 – 13.30 uur in de Rabobank-
zaal in Alkmaar. Docenten en studenten van Bouwkunde en Bouwmanagement & Vastgoed geven dan een presentatie over hun
deelname aan een ontwerpwedstrijd Autarkisch bouwen, waarbij een team de tweede prijs heeft gewonnen met hun ontwerp ‘De
Beautark’ en het andere team eindigde bij de eerste 11 en een eervolle vermelding kreeg.”
C2C en de windwagen
In het kader van de wedstrijd Racing Aeolus wordt er jaarlijks kurklaag zorgt voor de stijfheid van de monocoque constructie
een race georganiseerd voor internationale hogescholen en die de windwagen heeft. In combinatie met Ten Cate koolstofve-
universiteiten. Dit evenement is een race tussen verschillende zel, Scabro / CoreCork kurk en een biologisch afbreekbare hars
‘tegen-de-wind-in-auto’s’. De voertuigen zijn voorzien van een van DSM krijgt de wagen een gedegen constructie. De hars van
windturbine die wind omzet in mechanische energie. Deze DSM is gebaseerd op een biologisch afbreekbare grondstof.
energie wordt vervolgens gebruikt voor de aandrijving. Het
windwagenteam Delft neemt dit jaar voor de tweede keer deel De bedoeling is om het C2C-principe binnen het team met be-
aan deze race hulp van een roadmap verder te ontwikkelen. Met deze ontwik-
keling zet Team Anemo een stap in de richting van niet alleen
Team Anemo bestaat uit twee docenten en tien studenten van een innovatieve windwagen met optimale prestaties, maar ook
de opleiding Luchtvaarttechnologie. Met het ontwerp van de van een windwagen die goed is voor mens en milieu.
tweede windwagen wil de opleiding een grote stap zetten, zowel
in technisch als in organisatorisch opzicht. Hierbij wordt nadruk- Voor meer informatie zie
kelijk ook de samenwerking met kennisinstituten en bedrijven www.teamanemo.nl
gezocht. De Anemo II onderscheidt zich van de concurrerende of neem contact op met
Martin Kampinga,
teams door een innovatief en duurzaam ontwerp.
docent Luchtvaart-
technologie.
Binnen het project wordt er ook aandacht besteed aan C2C.
In samenwerking met Akzo Nobel wordt er een speciale biolo-
gisch afbreekbare coating ontwikkeld waarmee de wagen wordt
gecoat. Deze verf is niet belastend voor het milieu en kan na
de gebruikersperiode (de race in Denemarken eind september
2010), weer van de windwagen af worden gehaald. Ook ge-
bruikt het team kurk als zogenaamd sandwichmateriaal. Deze 4

5. Workshop ‘Kwaliteitszorg:
leuker kunnen we het niet maken, wel gemakkelijker(?)’
Het nieuw te vormen Domein Techniek wil een succesvolle Kwaliteit is dus meer dan ‘je eigen werk goed doen’; om suc-
organisatie zijn, met systematische aandacht voor kwali- cesvol te zijn is een breed kwaliteitsbesef nodig.
teit. Immers, volgens een veel gehanteerde definitie is een
organisatie succesvol ”als hij zijn doelen bereikt op een Een organisatie die integrale kwaliteit levert, wordt volgens
efficiënte en effectieve manier, naar tevredenheid van de het INK/EFQM-model beoordeeld als een ‘fase 3 organisatie’.
klant en met behulp van gekwalificeerde en gemotiveerde Deelnemers aan de workshop taxeerden de School momenteel
medewerkers” (Huigen, 2004). De factoren ‘efficiency en nog niet zover. De aandacht van de School om op dit moment
effectiviteit’, aandacht voor ‘de klant’ en voor ‘de medewer- de interne processen goed in kaart te brengen en de uitvoering
kers’ staan ook centraal in de brede kwaliteitsopvatting daarvan te borgen (‘fase 2 activiteiten’ in EFQM-jargon), werd
van Hogeschool INHolland en de School of Technology. terecht gezien als een nuttige en noodzakelijke investering in
Kwaliteit kent dus meerdere kanten (integrale kwaliteit). het groeiproces van het nieuwe domein. In de workshop werd
geoefend met de systematiek die kenmerkend is voor kwali-
De workshop ‘Kwaliteitszorg: leuker kunnen we het niet maken teitszorg en die in fase 2 wordt aangeleerd: de PDCA-cyclus.
wel gemakkelijker(?)’ werd bijgewoond door een gevarieerde De deelnemers ontwierpen voor hun eigen werk een derge-
groep collega’s, te weten docenten, coördinatoren, managers, lijke cyclus van Plan-Do-Check-Act, waarbij je van tevoren ge-
en medewerkers van Financiën, HRM en het Bedrijfsbureau. dwongen wordt nauwgezet te bedenken wat je precies wilt (en
Aan de hand van voorbeelden werd duidelijk dat om echt goe- wat niet!) en wanneer je daarin slaagt (het streefdoel), hoe je
de kwaliteit te bieden (oftewel succesvol te zijn!) al die geledin- dat vervolgens zo effectief en efficiënt mogelijk gaat bereiken,
gen elkaar hard nodig hebben. Docenten kunnen goede toet- bij wie je navraagt of het doel wel of niet bereikt is en wie er
sen afnemen, maar als de cijfers te laat worden aangeleverd betrokken worden bij analyse en de beslissing of er verbete-
danwel te laat in PeopleSoft worden ingevoerd, zijn studenten ring noodzakelijk is. Reactie van de deelnemers was dat je met
toch ontevreden over ‘de toetsing’ en vinden we dat terug in de deze systematiek ad hoc beslissingen, die later misschien niet
Keuzegids. Het management kan mooie strategieën bedenken, de goede blijken, kunt vermijden.
maar als het niet rekening houdt met de waardering van mede-
werkers, blijven de gewenste effecten uit. Als opleidingen niet Tot slot van deze workshop werden enkele ‘kwaliteitsuitdagin-
systematisch ontwikkelingen in het beroepenveld blijven volgen gen’ voor de komende jaren aangestipt: hoe versterken en ver-
en die ontwikkelingen inbrengen in de curricula, kunnen studen- breden we het kwaliteitsbesef, hoe voorkomen we in een groter
ten wel zeer tevreden zijn over de kwaliteit van de lessen, maar wordend domein een gat tussen beleid en uitvoering en hoe
levert deze interne gerichtheid de opleiding bij een visitatie een houden we de noodzakelijke archivering en informatieopslag
onvoldoende eindoordeel (en dus geen accreditatie) op. hanteerbaar en gebruiksvriendelijk?
Roeland Otto
Workshop ‘Rendementen’
Theo Bruijstens is rendementscoach bij de opleiding Media in de opstelling van de docent in zijn taak als coach tot hogere
Entertainment en Management in Haarlem. In het studiejaar studieresultaten leidt.
2007-2008 is bij die school een pilot gestart. Het doel is het
groeiende stuwmeer in kaart te brengen en tevens doelma- Theo vond het zelf een prettige bijeenkomst. “Ik heb zelfs een
tiger te werken, zodat er minder studievertragende mecha- mail gehad van een docente, waarin ze aangaf waar het inhou-
nismen zijn en het bespoedigen van het aantal studenten in delijk om ging. Ook werden er een aantal kritische vragen ge-
hun afstudeerfase. steld. Ik had er een heel goed gevoel bij. Als je iets vertelt over
een pilot, wil dat nog niet zeggen dat die aanpak ook door an-
Geïnventariseerd is wat volgens de studenten de reden van de deren wordt overgenomen. De aanpak bij de school of Commu-
studievertraging is. Met een groep studenten van een bepaald nication, Media & Music heeft niets te maken met het verleggen
cohort is met ieder persoonlijk een studieplan besproken. Dit van nivellering, maar meer met het op andere wijze omgaan
heeft geleid tot het begeleiden van een afstudeerproject waar- met docenturen en de inrichting van het onderwijs.”
aan in 2008 61 studenten meededen. In het coachingstraject
bleek dat er bij de meeste studenten meer studiepunten dan Hoe nu verder binnen de School of Technology?
alleen de ECTS voor het afstudeertraject ontbraken. De bege- De Werkgroep Rendementen heeft gekeken naar de problema-
leiding heeft ook bestaan uit het coachen om de ontbrekende tiek binnen de School en heeft bij het MT een voorstel ingediend
ECTS te behalen. In de afstudeerfase is een pilot gestart. Aardig voor 2 pilots, die in september 2010 van start gaan. Hieraan
in deze pilot is dat er tweemaandelijkse bijeenkomsten plaats- voorafgaand wordt nog een nulmeting uitgevoerd. Betty Jo-
vinden van de ‘afstudeerkring’ waarin de afstudeerkandidaat is hanns, voorzitter van de werkgroep, geeft een toelichting op het
geplaatst. Deze kring staat onder leiding van de toegewezen plan: “De pilots dragen bij aan de algemene doelstelling van
afstudeerbeleider. Aan mede-afstudeerkandidaten wordt col- het Domein Techniek. De doelstellingen zijn ten eerste om het
legiale support gevraagd binnen de afstudeerkring. Deze sup- stuwmeer te verkleinen van 16% nu naar 5% in 2014 en ten
port bestaat, naast algemene ondersteuning, uit het geven van tweede om het rendement te verhogen door het optimaliseren
feedback op schriftelijke producten van de afstudeerkandidaat. van de instroom - doorstroom - uitstroom. Door klein te begin-
nen (er zijn 3 opleidingen betrokken bij de pilot) kunnen indien
Na twee jaar kan geconcludeerd worden dat de pilot bevredi- nodig ambities bijgesteld worden en kan geleerd worden van
gend resultaat heeft opgeleverd. Gebleken is dat verandering ontwerpfouten.
5

6. Efficiënter samenwerken dankzij J-CDS
INHolland wil vooruitstrevend zijn in de invulling van stu- derde rol - beslissen het moment
dieactiviteiten, zoals teamprojecten. Tegelijkertijd wil het wanneer de nieuwe status van
de nadruk leggen op het belang van samenwerking. Daar- het ontwerp aan iedereen gepu-
om is er vanuit het Domein Techniek belangstelling voor bliceerd kan worden. Het proces
de Concurrent Design (CD)-methode van het bedrijf J-CDS. klinkt misschien complex, maar
Arne Matthyssen was aanwezig op de Studiedag en deed is alleen erg gestructureerd. Ge-
een boekje open over dit systeem, dat geboren werd uit de bruikers vallen makkelijk in hun
wens van de European Space Agency om satellieten en an- rol, zeg maar, zo lang ze zich
dere complexe systemen doeltreffender te ontwerpen. aan de vuistregels houden en
naar de team leader, de ‘dirigent’
“Het is heel belangrijk dat mensen dezelfde taal spreken in een luisteren.”
team”, zegt Matthyssen. “Om communicatie tussen verschil-
lende expertises mogelijk te maken, beperkt J-CDS de uitge- Enkele voordelen van deze
wisselde informatie daarom tot parameters. Bijvoorbeeld de strakke manier van samenwer-
dimensies van iets, of de massa, de kosten, de levertijd, de le- ken? Er ligt sneller een ontwerp
veranciers. Stel dat een glastuinbouwer studenten vraagt een op tafel, de engineerfase duurt
haalbaarheidsonderzoek te doen naar een geheel nieuw ven- korter en er zijn minder wijzigin-
tilatiesysteem. De studenten kunnen dan aan de hand van de gen in een later stadium nodig.
CD-methode een ‘push’ in de richting van een mogelijke oplos- Matthyssen denkt dat industrie-
Arne Matthyssen
sing geven. Ze vertegenwoordigen dan ieder een andere disci- en en opleidingen die binnen de
pline die bekend is binnen een opleiding. Een student, docent doelmarkten van J-CDS liggen, zoals de (scheeps)bouw, de
of iemand uit de industrie kan dan de rol aannemen van system lucht- en ruimtevaart en de olie- en gasindustrie, baat kunnen
engineer, de projectleider eigenlijk.” hebben bij de CD-methode. Matthyssen: “Als je enigszins ‘tech-
niekerig’ bezig bent en multidisciplinaire problemen hebt, kan J-
De samenwerking verloopt voor het grootste deel digitaal, zegt CDS je van dienst zijn. Als techneuten hebben we onze vingers
Matthyssen: “Werken met pen en papier is niet meer van deze nog niet durven branden aan CD voor bedrijfs- en organisatie-
tijd. Op die manier valt data ook moeilijker te koppelen.” Hij legt structuren en dergelijke, maar dat is een mogelijk toekomstig
uit dat teamleden bij het CD systeem inloggen op dezelfde data- werkgebied. CD is vooral heel sterk in de haalbaarheidsfase.
base. Vervolgens wordt een lid dan door het systeem geïdentifi- Dat kun je zien als een businesscase, dus ons pakket kan ook
ceerd als bijvoorbeeld de voortstuwingsexpert. Vervolgens kan interessant zijn voor economisch georiënteerde studenten.”
hij communiceren met de andere experts. “De communicatie
verloopt volgens heel strikte regels, om te zorgen dat het team De mogelijkheden voor INHolland lijken eindeloos. Verschil-
in fase blijft met elkaar”, zegt Matthyssen. “Teamleden worden lende vestigingen kunnen bij projecten verschillende disciplines
in feite geleid door het proces. Stel, een lid wilt informatie van vertegenwoordigen; zelfs internationale partnerinstellingen en
een ander. Dat kan dan alleen als iedereen op dezelfde lijn staat industrieën kunnen bij een ontwerp worden betrokken. En dat
in het ontwerp. Sommige teamleden rekenen sneller dan ande- alles met een duidelijke structuur en methode, die de samen-
re, of hebben snellere rekenprogramma’s. Je mag niet één per- werking een stuk soepeler laten verlopen.
soon vooruit laten rekenen, want dan werkt hij misschien met
verouderde waarden. De Concurrent Design software en de Zie voor meer informatie www.j-cds.nl
team leader - naast de system engineer en de teamleden een of mail naar arne.matthyssen@j-cds.nl.
Evaluatie
De Studiedag is geëvalueerd binnen het MT. Men was zeer tevreden over het programma en
de organisatie van de dag. Wel is besloten om in het vervolg niet meer tijdens een tentamen-
periode te plannen en verder dat alle medewerkers (OP en OOP) de gehele dag deelnemen.
Het afsluitende optreden door de band ‘Neslo’ was leuk, maar gaf wel enige geluidsoverlast. Colofon
Handboek medewerkers
De Nieuwsbrief Techniek verschijnt
maandelijks, behalve in januari, juli en
augustus.
Op de studiedag is aan de aanwezigen een ‘Instructieboekje’ overhandigd. Hierin staat
visueel weergegeven hoe je bij het elektronisch Medewerkers Handboek komt, bij mede- Eindredactie
werkersites en My Site. Mocht je dit boekje niet ontvangen hebben, stuur dan een mail aan Han Smits
Karin.Dekker@INHolland.nl.
Redactie
Smoelenboek Harmen Brethouwer
Karin Dekker
Indra Ferrier
Op verzoek van het Management is een actie gestart om alle medewerkers een foto te la-
Natasha Glass
ten plaatsen op My Site. Iets wat je zelf kunt doen als je een leuke foto van jezelf hebt. Let
Conny Rijkers
er alleen op dat de foto eerst vierkant gemaakt moet worden (foto bijsnijden tot ca. 1320 x
1320 pixels) en daarna formaat wijzigen (opslaan als > klik op % van oorspronkelijk formaat
Reacties en suggesties zijn welkom!
> wijzig dit percentage in bijv. 15 - 20% (ongeveer 200 x 200 pixels). Wij vragen graag jullie
Mail ze naar Karin.Dekker@INHolland.nl.
medewerking hiervoor. Dus het verzoek is: plaatst zelf een foto, lukt het niet dan komen we
langs om een foto te maken en/of te helpen bij het uploaden. 6