Driessen, G. (2010). Integratie, generatie en prestatie. Samenhangen tussen de mate van integratie van allochtone ouders en de herkomstgeneratie en taal- en rekenvaardigheid van hun kinderen. Paper OnderwijsResearchDagen ORD 2010, Enschede, 23-25 juni 2010.

1. Integratie, generatie en prestatie
Samenhangen tussen de mate van integratie
van allochtone ouders en de herkomstgeneratie en
taal- en rekenvaardigheid van hun kinderen
Dr. Geert Driessen
ITS – Radboud Universiteit Nijmegen
www.geertdriessen.nl
Paper OnderwijsResearchDagen, 23-25 juni 2010, Universiteit Twente
Symposium Cohortonderzoek COOL5-18: Ontwikkelingen in het basisonderwijs

2. 1. Achtergronden
Beleid:
• integratie met behoud eigen identiteit → actieve
participatie en assimilatie
• vrijwillig → verplicht
• taak overheid → eigen verantwoordelijkheid
Integratie:
• structurele aspecten
• culturele aspecten
Tijd; Tempo
Immigrant zelf; Kinderen

3. 2. Vragen
1. Is er wat uiteenlopende integratiekenmerken betreft sprake
van een ontwikkeling over generaties? Zijn er daarbij
verschillen tussen herkomstlanden?
2. In hoeverre is er wat de taal- en rekenvaardigheid betreft
sprake van een positieve ontwikkeling over generaties?
Zijn er daarbij verschillen tussen herkomstlanden?
3. Welke van de integratiekenmerken zijn het meest
bepalend voor het niveau van de taal- en
rekenvaardigheden?

4. 3. De gebruikte gegevens
Eerste meting COOL5-18 uit 2008
Info 25.477 kinderen in groep 2, 5 en 8 en hun ouders
Drie soorten gegevens:
1. De etnische herkomst en generatie kinderen
2. Integratiekenmerken ouders (norm=modale score autochtonen):
● Opleiding (startkwalificatie)
● Betaald werk (min. 12 u p/w)
● Kindertal (max. 2)
● Spreektaal met kind (Nederlands)
● Beheersing Nederlands (goed of zeer goed)
● Seculair (moderniteit: geen geloof)
● Som 6 integratie-indicatoren
3. Taal- en rekenvaardigheid

5. 4.1 Integratie en generatie
Herkomst Gen. Integratie ouders
Opl. Werk Kind. Spr. Ned. Beh. Ned. Secul. Totaal
Nederland - 70 68 68 100 97 41 4,4
Turkije 1 20 33 59 21 23 2 1,5
2 23 38 60 40 40 2 2,0
3 54 58 83 82 92 17 3,7
Marokko 1 17 17 44 45 27 0 1,4
2 24 34 38 67 47 2 2,0
3 44 50 74 100 94 48 4,0
Suriname 1 42 74 73 100 98 0 3,8
2 50 72 69 99 94 15 3,9
3 58 67 78 100 95 47 4,4
Antillen 1 41 62 55 68 65 7 2,8
2 48 64 69 92 85 23 3,7
3 58 60 75 100 100 69 4,5
Ov. niet-westers 1 44 29 55 33 26 7 1,9
2 49 46 62 57 41 15 2,6
3 73 74 74 99 97 48 4,6
Ov. westers 1 63 48 67 37 50 18 2,7
2 68 61 75 76 72 30 3,7
3 72 71 70 99 97 50 4,5

6. 4.2 Taal- en rekenvaardigheid en generatie
Groep 2 Groep 5 Groep 8
Herkomst Gen. Taal Rek. Taal Rek. Taal Rek.
Nederland - 75 60 90 73 115 118
Turkije 1 61 49 82 65 101 113
2 65 51 82 64 104 115
3 66 53 * * * 108
Marokko 1 66 49 82 62 106 111
2 67 53 85 63 107 114
3 73 58 * 71 * *
Suriname 1 * * 88 65 105 110
2 69 54 88 65 108 113
3 70 55 88 61 112 113
Antillen 1 62 48 85 59 104 111
2 67 52 86 63 109 113
3 72 55 89 68 116 119
Ov. niet-westers 1 66 55 85 65 106 117
2 68 54 87 67 110 117
3 74 59 91 72 115 117
Overig westers 1 67 54 84 66 110 115
2 71 56 88 70 114 117
3 74 59 90 72 115 117

7. 4.3 Taal- en rekenvaardigheid en integratie
Groep 2 Groep 5 Groep 8
Taal Rek. Taal Rek. Taal Rek.
Opleiding 0,14 0,11 0,15 0,13 0,22 0,19
Betaald werk 0,06 0,06 0,02 0,04 -0,02 -0,01
Kindertal 0,01 0,03 0,04 0,00 0,02 -0,03
Spreektaal Ned. 0,09 0,03 0,11 -0,03 0,11 -0,00
Beheersing Ned. 0,12 0,05 0,13 0,06 0,04 -
Seculair 0,10 0,07 0,09 0,08 0,12 0,02
Verkl. variantie 11,3% 4,7% 13,0% 4,4% 11,7% 3,2%

8. 5. Conclusies en perspectieven
Positieve ontwikkeling integratie over generaties
Flinke verschillen tussen en binnen herkomstgroepen: T en M vs. rest
Positieve samenhang tussen generatie en taal- en rekenvaardigheid
Grote verschillen tussen herkomstgroepen; T en M 3 nog op achterstand
Samenhang integratie en taal- en rekenvaardigheid: opleidingsniveau,
beheersing Nederlands
Achterstanden allochtonen niet op korte termijn weggewerkt, m.n. T en M
Onduidelijkheid gevolgen economische, politieke en maatschappelijke
ontwikkelingen
Beperkingen onderzoek:
• generatie van kinderen, niet van ouders
• omvang derde generatie beperkt