Spaarmotief - Juli 2009

Nieuwsberichten voor spaarders en beleggers van de ASN Bank, juli 2009

Mark van Doesburgh
over de crisisbestendigheid
van het ASN-Novib Fonds

Minder kinderarbeid
door ASN Méérsparen

ASN SERVICE
ASN Bank
Postbus 30502
2500 GM Den Haag
telefoon 070-3569333
fax 070-3617948
www.asnbank.nl
informatie@asnbank.nl

ASN Informatielijn (gratis) 0800 - 03 80
ASN Overboeklijn (lokaal tarief) 0900 - 02 80

De ASN Bank wil de duurzaamheid van de samenleving
bevorderen en laat zich in haar economisch handelen
Foto: Josje Deekens

daardoor leiden.

COLUMN
Betrokkenheid
alf april mochten wij ruim duizend klanten ontvangen
H bij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van
de ASN Beleggingsfondsen – alweer meer dan het jaar
ervoor. Na het slechte beursjaar 2008 zou je verwachten dat
zij kwamen om kritische opmerkingen te maken over het
rendement van de fondsen. Maar in plaats daarvan vroegen
zij geïnteresseerd naar zaken als de drinkwatertanks in
Afrika waarin het ASN-Novib Fonds investeert, de duur-
zaamheid van staatsobligaties en woningbouwcorporaties
en de terugverdientijd van warmte-koude-installaties. Uit al
die vragen spreekt een enorme betrokkenheid bij wat de
ASN Bank wil helpen bouwen: een leefbare wereld voor
iedereen, nu en in de toekomst. Onze klanten streven niet
naar een zo hoog mogelijk rendement ten koste van
kwetsbare bevolkingsgroepen en het klimaat. Zij laten hun
betrokkenheid bij de wereld en haar bewoners bepalen hoe
zij hun geldzaken regelen. Die betrokkenheid kenmerkt COLOFON
ook de medewerkers van onze bank. We zijn er allemaal
trots op dat we hier werken, juist vanwege de idealen waar Spaarmotief is een uitgave voor de klanten van de
de ASN Bank voor staat. Onlangs zijn wij met alle ASN Bank en verschijnt vijf keer per jaar. Deze editie
ASN-medewerkers naar de film Taking Root van Wangari is voor spaarders en beleggers van de ASN Bank.
Maathai geweest, die draaide op het filmfestival Movies
that Matter. Zo’n activiteit organiseer ik graag. Niet Redactie ASN Bank: Marianne Bodenstaff
alleen omdat de ASN Bank het festival ondersteunt. spaarmotief@asnbank.nl
Maar ook omdat we er op zo’n moment met zijn allen bij www.asnbank.nl/spaarmotief
stilstaan hoe belangrijk de strijd voor mensenrechten is. Journalistieke productie: Lucy Alijk - ASN Bank,
Daar willen we ons met grote betrokkenheid voor Maters & Hermsen Journalistiek, Leiden
blijven inzetten. Ontwerp/opmaak: Katja Visser, Den Haag
Foto cover: Josje Deekens, Den Haag
Ewoud Goudswaard Druk: Drukkerij Artoos, Rijswijk
Juli 2009
© 2009 ASN Bank
De column wordt afwisselend geschreven door
algemeen directeur Ewoud Goudswaard en directeur
Jeroen Jansen. Materiaal: Cocoon

2 juli 2009

PRIMA RENTE ALS U € 10.000 OF MÉÉR SPAART ONLINE SPAREN G R AT I S A S N S P A A R B A N K P A S

Minder kinderarbeid
door ASN Méérsparen
Bij een saldo van € 10.000
of méér 3,50%* rente over
uw gehele tegoed
Zonder beperkingen
storten en opnemen
Steun aan projecten tegen
kinderarbeid

ilt u een behoorlijk bedrag spa-
W ren tegen een hoge rente, maar
uw spaargeld wel onbeperkt kunnen
opnemen? Dat kan met ASN Méér-
sparen. Wanneer uw saldo minstens
€ 10.000 is, ontvangt u een hoge rente
over het hele tegoed. Bovendien helpt
u in de strijd tegen de kinderarbeid die
180 miljoen kinderen wereldwijd nog
steeds verrichten. Jaarlijks ontvangen
Cordaid Kinderstem, Oxfam Novib en ASN MÉÉRSPAREN IN HET KOR T:
Plan Nederland een percentage van Méér rente als u € 10.000 of meer spaart.
de inleg op ASN Méérsparen voor pro- Geen minimuminleg.
jecten tegen kinderarbeid. Deze steun Tegoed onbeperkt opneembaar.
komt overigens niet ten laste van het Sparen per post, telefoon of internet.
rendement op uw rekening. Actueel rekeningoverzicht na elke transactie.
Desgewenst gratis ASN Spaarbankpas met extra opnamemogelijkheden.
Fotoboek cadeau Fotograaf Peter Tot 1 september fotoboek cadeau bij een eerste inleg van minimaal € 10.000.
de Ruiter reisde de hele wereld over
om kinderen te fotograferen voor heden vast waarin zij aan het werk zijn. ASN Méérsparen opent en daar direct
zijn boek Een wereld voor kinderen – En het plezier dat zij hebben wanneer € 10.000 (of meer) op inlegt, krijgt u dit
opgroeien zonder ze de kans krijgen om naar school te indrukwekkende fotoboek cadeau. Wij
kinderarbeid. Hij gaan en te spelen. Sprekende beelden, verstrekken na uw inleg maximaal één
legde de armoe- begeleid door een informatieve tekst. boek per rekeninghouder of combina-
dige omstandig- Als u vóór 1 september a.s. een rekening tie van rekeninghouders (bij een ‘en/of
rekening’).
‘EEN WERELD VOOR KINDEREN’
* Rente per 30 mei 2009; wijzigingen voor-
GA AT INTERNATIONA AL behouden
In 2008 publiceerde fotograaf Peter de Ruiter het
fotoboek Een wereld voor kinderen dat werd
gesponsord door de ASN Bank. Het is nu ook in het LEES VERDER U kunt direct
Engels verschenen. Op 12 juni 2009 – de Wereld- een rekening
dag tegen Kinderarbeid – werd de Engelse versie ASN Méérsparen
aangeboden aan de Europese Unie in Brussel, de openen via www.asnbank.nl
International Labour Organization in Genève en > Sparen > Spaarvormen.
de Verenigde Naties in New York. De Engelse uitgave is mogelijk Daar vindt u ook alle infor-
gemaakt door een brede groep Nederlandse organisaties en bedrij- matie. Of gebruikt u het
ven. Meer informatie: www.kinderarbeid.nl aanmeldingsformulier in het
hart van Spaarmotief.

juli 2009 3

ASN-klanten beleggen onze fondsen was fors minder dan die van de
index. Opmerkelijk is het resultaat van het

klimaatvriendelijker ASN Milieu & Waterfonds. Dit scoorde ruim
beter dan de index, ondanks de energie-
intensiteit van de ondernemingen in dit
eeft u geld ingelegd in een van de drie fonds. Dit resultaat bereikten wij door bewust
H ASN-fondsen die in aandelen belegt?
Dan hebben uw beleggingen een veel grotere
meer te beleggen in duurzame energie, vooral
zonne-energie. Ook verwijderden we bedrij-
bijdrage aan het milieu dan die van veel ven met een relatief hoge CO2-uitstoot uit de
andere beleggers. Wij hebben de impact van beleggingsportefeuilles. Deze uitkomsten
deze fondsen op de productie van koolstof- tonen aan dat ons klimaatbeleid een duidelijk
dioxide opnieuw laten meten en vergeleken positief effect heeft op onze beleggings-
met de fondsen opgenomen in de MSCI All fondsen. En dat u veel klimaatvriendelijker
World Developed Index. De CO2-impact van belegt dan de gemiddelde belegger.

Fonds CO2- uitstoot in tonnen per € 1 miljoen % beter dan index
2008 2007 Verbetering 2008
ASN Aandelenfonds 239 293 +18% +57%
ASN Small & Midcap Fonds 403 473 +15% +27%
ASN Milieu & Waterfonds 344 639 +46% +38%
MCSI All World Developed Index 555 491 -13%

Meer weten over onze
ASN NIEUWS
duurzaamheidscriteria?
e bijzondere beleggingscriteria van de
D ASN Bank zijn het uitgangspunt van al
onze beleggingen en investeringen. Ze geven
aan hoe wij ondernemingen, instellingen en
overheden beoordelen als het gaat om
kwesties als mensenrechten, kinderarbeid,
Uw mening gevraagd dierenleed, klimaat en milieu. Maar hoe
passen we die criteria toe in de praktijk? Dat
over www.asnbank.nl heeft de afdeling ASN Duurzaamheidsbeleid
uitgewerkt in ‘issuepapers’. Twee issue-
anneer u momenteel onze website papers behandelen onze centrale thema’s,
W bezoekt, is de kans groot dat u
het verzoek krijgt een enquête over de
klimaat en mensenrechten. De overige
issuepapers werken deze thema’s uit voor de
site in te vullen. Wilt u daar misschien verschillende sectoren.
even tijd voor vrijmaken? Omdat de
ASN Bank geen kantoren heeft, is onze L EES VER DER U vindt alle issuepapers op
website een belangrijk middel om met www.asnbank.nl >
u te communiceren. Bovendien gaan Beleggen > Beleggings-
steeds meer klanten online bankieren. beleid. Daar kunt u de pdf’s van de
Wij streven er dus naar de site zo toegan- issuepapers downloaden.
kelijk, duidelijk en praktisch mogelijk te
maken. Daarom vinden wij het belangrijk te
weten wat u positief vindt aan de site én wat
niet. Hoe meer commentaar wij krijgen, des
te beter kunnen we inspelen op uw wensen.
Wij stellen uw deelname aan het onderzoek
zeer op prijs.

4 juli 2009

Veranderingen voor maalrekening maakt het mogeijk dat u via één
rekening spaart – en als u dat wilt – belegt in

beleggers de ASN Beleggingsfondsen van uw keuze. U
kunt gemakkelijk switchen tussen sparen en
beleggen én tussen de verschillende
ie een nieuwe beleggingsrekening ASN Beleggingsfondsen. Als u eventuele
W bij de ASN Bank wil openen, komt
voortaan uit bij de ASN Optimaalrekening.
koerswinsten veilig stelt door beleggingen te
verkopen, profiteert u direct van de prima
Per 1 juli is de ASN Beleggingsrekening niet rente van ASN Optimaalsparen.
meer te openen voor nieuwe beleggers.
Uiteraard blijven de bestaande ASN Beleg-
gingsrekeningen gehandhaafd. De ASN Opti-

Aandeelhoudersvergadering
druk bezocht
it het hele land kwamen geïnteresseerde
U beleggers op vrijdag 17 april 2009 naar de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de
ASN Beleggingsfondsen. Naast zakelijke onderwer-
pen stonden er inspirerende sprekers op de agenda:
Godwin Ehigiamusoe van de Lift Above Poverty
Organisation (LAPO), Mirjam de Rijk van Stichting
Natuur en Milieu, Henk Crietee van Stichting Solar
Cooking Nederland en Dorine Putman van de
ASN Bank. De Beurs van Berlage was afgeladen: ‘Als
deze trend doorzet, gaan we straks naar de RAI!’
merkte voorzitter Jan Verheij op. Elke vergadering
werd afgesloten met een geanimeerde vragenronde.
Daaruit bleek eens te meer hoe belangrijk de
ASN-klanten het duurzame karakter van de fondsen
vinden. De deelnemers aan de vergaderingen
ontvangen op verzoek de notulen.

L EES VER DER Een uitgebreid
Foto’s: Nancy Ostermann

verslag vindt u op
www.asnbank.nl >
Over de ASN Bank > Nieuws
en publicaties > Actueel

juli 2009 5

Foto: Goos van der Veen / Hollandse Hoogte
Wil de laatste vis
het licht uitdoen?

In de rubriek Issues zoomen we in op actuele discussies op gemaakt van minder ‘gewilde’ vissen, zoals
het gebied van duurzaamheid. sprot en zandspiering. Er is drie pond van deze
visjes nodig om één pond zalm te kweken.
et vaker vis’, adviseert het Voedingscen- Vis met de laagste milieubelasting is duurzaam
‘E trum. Maar visconsumptie heeft óók een
keerzijde. Wereldwijd vangen we veel te veel
gevangen vis met het MSC-keurmerk. Maar
ook hierop is kritiek, omdat de certificerings-
vis. Gaan we zo door, dan zijn over vijftien jaar methode onbetaalbaar zou zijn voor kleine
de oceanen leeggevist volgens marinebiologen. vissers. Er bestaat ook biologisch of milieu-
Omdat de zee alsmaar leger raakt, zijn steeds vriendelijk gekweekte vis met een buitenlands
grovere vangstmethoden nodig. Met bodem- label of EKO-keurmerk, maar deze is beperkt
sleepnetten halen megatrawlers de oceaan- verkrijgbaar.
bodem overhoop op zoek naar vissen. Drijf-
netten, kilometers lang, hangen verticaal aan Wat vindt de ASN Bank? De visvangst
boeien in zee. De vissen zwemmen tegen het staat enorm onder druk. Steeds meer soorten
net, raken verstrikt en worden zo gevangen. belanden op de ‘rode lijst’ van de viswijzer
Maar niet alleen zij: ook veel andere dieren. (www.goedevis.nl), omdat de populaties onder
Vissers gooien die daarna weer in zee, stervend een levensvatbare grens komen. Visquota
of al dood. Het Wereld Natuur Fonds schat dat kunnen een oplossing bieden, maar Europa zorgt
veertig procent van de visvangst bestaat uit er met zijn subsidiebeleid voor dat er alleen
deze ‘bijvangst’. Het ecosysteem raakt hierdoor maar méér wordt gevist. Er is weinig politieke
onherstelbaar verwoest. Vissen kunnen zich animo en moed om dit probleem aan te pakken.
onvoldoende voortplanten. De overbevissing Kweekvis kan een goed alternatief zijn, maar
heeft ook sociale gevolgen. Bevolkingsgroepen onder voorwaarde dat het om een gesloten
die traditioneel van visvangst leven, komen in systeem gaat, zodat niets in het milieu komt.
de problemen. Ook moet het dierenwelzijn zijn gegarandeerd.
Visquota kunnen de overbevissing aan banden Gezien de vele problemen waarmee de visserij-
leggen, maar in de praktijk handhaven lang niet sector kampt, kiest de ASN Bank ervoor alleen in
alle landen de voorschriften. Van iedere vijf deze sector te investeren als ze echt duurzaam
geconsumeerde vissen zijn er twee illegaal is. Dat geldt ook voor de keten rondom de
gevangen. Zelfs in Europees verband lukt het visserij, waaronder de visverwerkende industrie.
nauwelijks om quota vast te stellen, laat staan De beste oplossing lijkt soms een moratorium:
te handhaven. het volledig stopzetten van de visserij voor
Moeten we misschien overstappen op kweekvis? meerdere jaren. Daarna kan voorzichtig worden
Dertig procent van de Nederlandse visconsump- gewerkt met certificaten voor duurzame visserij
tie komt al uit aquacultuur. Vooral zalm en en diervriendelijke viskweek.
ISSUES tilapia doen het goed in kwekerijen. Ze liggen
steeds vaker bij de supermarkten. Die streven er
LEES VERDER
met ingang van dit jaar naar om geen bedreigde
vissoorten te verkopen. Toch heeft ook kweek- Discussieer mee op:
vis nadelen. Hun voer bestaat vaak uit vismeel, www.voordewereldvanmorgen.nl/issues

6 juli 2009

VOOR DE WERELD VAN MORGEN

Nooit meer terug En helpen deed Feiko. Met allerlei acties en
via vrienden, familie, de kerk, een lagere

in de criminaliteit school en de volleybalvereniging in zijn
woonplaats Surhuisterveen zamelde hij de
afgelopen jaren flink wat geld in. Daarmee
Online community www.voordewereldvanmorgen.nl stelt gebrui- hielp hij het huis onder meer aan nieuwe
kers in staat om duurzame initiatieven onder de aandacht te bren- meubels, kleding, schoolgeld en sport-
gen. Dit keer: Feiko Jilderda. Hij zet zich in voor jongenstehuis materiaal. Ook was er geld voor voedsel-
Khayalethu in een sloppenwijk van Port Elizabeth in Zuid-Afrika. pakketten die de jongens meekrijgen als
ze in de vakanties naar hun familie gaan.
etzaal, studeerzaal, woonkamer. In het kleine Khayalethu Dankzij voordewereldvanmorgen.nl
E jongenstehuis in het Zuid-Afrikaanse Port Elizabeth is maar
één ruimte waar alles gebeurt. 27 Straatjongens, ongeveer tussen
kan Feiko zijn hulp nu professioneler
aanpakken. De honderd euro die hij
de zes en achttien jaar, die niet meer terug kunnen naar hun kreeg als weekwinnaar (zie kader)
familie, wonen en studeren hier samen. Daarnaast sporten ze op gebruikt hij om een stichting op te
de kleine binnenplaats en doen ze maatschappelijk werk in de richten. Feiko: ‘Dat kost een paar
honderd euro. Ik wilde het geld dat
mensen eerder gaven daar niet voor
Foto: Josje Deekens

Feiko Jilderda gebruiken; liever stuurde ik dat
rechtstreeks naar Zuid-Afrika. Maar
ik heb intussen ook nog een andere
sponsor gevonden.’
Geld is de komende jaren zeer hard
nodig: Port Elizabeth kent tussen de
acht- en tienduizend straatjongens
waarvan er zeker enkele honderden
moeten worden opgevangen. Daarom
de wens om uiteindelijk zes van dit
soort huizen te openen. Feiko: ‘De
jongens werken keihard en we willen
ze echt op hoog niveau terug de
maatschappij in krijgen. Daarom
houden we de huizen kleinschalig.
Begin 2011 hopen we de financiën
voor een tweede tehuis rond te
hebben. Alle hulp is dus welkom.’

LEES VERDER

WEEKWINNAAR
Op www.voordewereldvanmorgen.nl
kan iedereen een goed idee voor de
wereld van morgen lanceren. En u mag
omgeving, zoals schoonmaken en het verzorgen van bejaarden. stemmen op de initiatieven. Het idee
Allemaal hebben ze één doel: niet terugvallen in de criminali- met de meeste stemmen wordt de
teit. En die garantie krijgen ze dankzij het tehuis; als ze het weekwinnaar en ontvangt 100 euro van
verlaten, hebben ze een diploma, een huis en een baan. de ASN Bank. De actie loopt tot en met
Feiko Jilderda en zijn vrouw kwamen vier jaar geleden tijdens 30 oktober. Daarna gaan de vijf initiatieven
een familiebezoek in aanraking met dit bijzondere project. met de meeste stemmen door naar de finale.
Feiko: ‘De lodge waar wij sliepen, was sponsor van dit tehuis. Een deskundige jury wijst de
Wij bezochten Khayalethu en maakten kennis met de jongens winnaar van de ASN Bank
en het hoofd, een gepromoveerde pedagoge. Ze werkte dag Wereldprijs aan. De winnaar krijgt
en nacht met de jongens en had moeite om financieel de 20.000 euro om zijn of haar
eindjes aan elkaar te knopen. Ik besloot te helpen.’ initiatief te verwezenlijken.

juli 2009 7

‘Vorig jaar haalde het
ASN-Novib Fonds een
rendement van 4,6 procent.
Dat doet bijna niemand
ons na.’

Foto’s: Josje Deekens

8 juli 2009

Mark van Doesburgh, directeur Triple Jump,
over microkredieten:

‘Meer veerkracht in
ontwikkelingslanden’
Mark van Doesburgh (42) werkte jarenlang in de bankenwereld maar stoorde
zich aan de eenzijdige focus op geld verdienen. In 2006 werd hij directeur van
Triple Jump dat onder meer het ASN-Novib Fonds beheert. Dit fonds verstrekt
microkredieten aan kleine boeren en ondernemers in 42 ontwikkelingslanden.
En blijkt nog crisisbestendig ook...

Wat doet Triple Jump precies en waarom die andere mogelijkheid hebben om zich te ontwor-
naam? stelen aan de armoede. En het mooie is dat ze
‘Triple Jump is een maatschappelijke onderneming gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid en vertrou-
die investeringen in microkredieten mogelijk wen. Je geeft geen geld aan mensen omdat ze
maakt. Aan de ene kant doen we het beheer van zielig zijn, je leent het aan ondernemers met
fondsen, zoals het ASN-Novib Fonds. Aan de solide plannen. Zij betalen het geld gewoon met
andere kant geven we advies over microfinancie- rente terug. Ik weet dat het werkt, ik heb veel
ring. We werken samen met financiële intermedi- voorbeelden gezien van mensen die bij wijze van
airs in ontwikkelingslanden. Zij lenen de gelden spreken begonnen met één geit en vijf jaar later
daadwerkelijk uit. Hen willen we begeleiden bij de vijfentwintig mensen in dienst hadden. Een
start, de groei en het volwassen worden. De ‘drie typisch voorbeeld van het principe dat je mensen
sprongen’ van ontwikkelingsgeld naar commer- beter een hengel kunt geven dan vis.’
cieel geld. Vandaar onze naam Triple Jump.’
Is er voldoende geld beschikbaar voor de vraag
Waarom is investeren in microkredieten eigenlijk naar leningen?
zo’n goed idee? ‘Helaas niet. Naar schatting bedraagt de totale
‘Ten eerste doet het fonds het gewoon heel goed. vraag naar microkredieten zo’n 200 miljard euro.
In 2008 hebben we bij beleggingsfondsen verlie- Ongeveer tien procent daarvan, 20 miljard dus, is
zen gezien van 30 tot 80 procent. Maar het ook daadwerkelijk vanuit de hele wereld uitge-
ASN-Novib Fonds heeft 4,6 procent winst leend. We zijn dus altijd op zoek naar nieuwe
gemaakt. Als je daar nog het fiscale voordeel van beleggers. Maar de trend is dat beleggers de
maximaal 2,5 procent bij optelt, haal je dus een voorkeur geven aan sparen. Daardoor stagneert de
rendement van 7,1 procent. Over 2008 doet bijna hoeveelheid kredieten die we mogelijk kunnen
niemand ons dat na. Verder vallen de risico’s van maken. Het is wrang dat landen en ondernemers
microkredieten erg mee, in tegenstelling tot wat die er niets mee te maken hadden, nu toch schade
je misschien zou verwachten bij ontwikkelings- ondervinden van de kredietcrisis.’
landen. Microkredieten zijn goed gespreid over
verschillende sectoren en regio’s en worden Stel: ik beleg honderd euro in het ASN-Novib
vrijwel altijd terugbetaald. De leningen zijn ook Fonds. Hoeveel van dat geld komt bij een boer uit
minder gevoelig voor negatieve ontwikkelingen Kenia of een marktkoopman in Vietnam terecht?
in de financiële wereld, zoals de kredietcrisis.’ ‘Honderd procent gaat naar de microfinancie-
ringsinstellingen, die het vervolgens uitlenen.
Maar mensen investeren toch ook uit idealisme? Er zijn natuurlijk wel kosten, maar die worden
‘Natuurlijk. Met het beleggen in microkredieten betaald uit de renteopbrengsten die het
ondersteun je kleine ondernemers die geen ASN-Novib Fonds van de instellingen ontvangt. >

juli 2009 9

De ASN Bank brengt 0,7 procent in rekening voor Hoeveel rente betalen kredietnemers?
kostenposten zoals marketing, administratie en ‘Die is vrij hoog, gemiddeld zo’n 25 tot 30 pro-
bewaarloon. Triple Jump vraagt 2 procent beheer- cent. Dat heeft ten eerste te maken met de
vergoeding. We hebben natuurlijk heel veel kleine inflatie, oftewel de geldontwaarding in die
contracten en zijn in 42 landen actief, dus dat landen. Die was afgelopen jaar in een aantal
beheer is nogal arbeidsintensief.’ landen al 20 procent. Ten tweede gaat het vaak
om kleine leningen, waarvoor allerlei kosten
gemaakt moeten worden. Iemand moet bijvoor-
beeld wekelijks op zijn brommertje naar de boer
om de aflossing op te halen. Overigens houden
de instellingen wel rekening met wat een lener
kan opbrengen. Het is natuurlijk niet de bedoeling
ze in de problemen te brengen met het micro-
krediet.’

Wat is het profiel van een gemiddelde
‘microlener’?
‘Ongeveer 70 procent van de leningen gaat naar
vrouwen. Zij zitten vaak in een achterstands-
positie en hebben moeilijker toegang tot
‘normale’ banken. Vrouwen zijn trouwens ook
betere terugbetalers dan mannen. Qua spreiding
over de wereld gaat 46 procent van het geld naar
Latijns-Amerika, 34 procent naar Azië, 16 procent
naar Oost-Europa en 4 procent naar Afrika.’

Welke ondernemers hebben de meeste indruk op
je gemaakt?
‘Een dame in Cambodja, die haar frisdrankkraam-
KOMT MIJN GELD WEL GOED TERECHT? Omdat het pje op de markt in Phnom-Penh tot een luxe
gaat om leningen in plaats van giften, en het geld dus restaurant heeft omgetoverd en daar haar vijf
terugbetaald moet worden, zijn microkredieten minder kinderen mee onderhoudt. Wat mij altijd opvalt, is
gevoelig voor fraude dan klassieke ontwikkelingshulp. dat mensen in ontwikkelingslanden veel beter met
Om na te gaan of alles volgens de regels gaat, heeft tegenslag en onzekerheid kunnen omgaan dan wij
Triple Jump eigen kantoren in Peru, Costa Rica en westerlingen. Nog niet zo lang geleden waren er
Macedonië. De organisatie heeft ook elf investment politieke onlusten in Kenia. Er ontstond een soort
officers die de microfinancieringsinstellingen in de stammenstrijd, waarbij hele dorpen werden
ontwikkelinglanden opzoeken. Voordat Triple Jump geplunderd en platgebrand. De vluchtelingen-
de samenwerking aangaat, wordt er eerst een grondig kampen stroomden vol. Ik ontmoette er een
boekenonderzoek gedaan. Zitten de organisatie, de vrouw uit zo’n dorp, die ongetwijfeld familie en
systemen en de procedures wel goed in elkaar en is de vrienden was verloren. Toch richtte zij op de dag
financiële controle wel waterdicht? Verder beoordeelt van aankomst voor haar tent alweer een handeltje
Triple Jump de opbouw en kwaliteit van de portefeuille op in zeep, sigaretten en suiker. Wat een veer-
en de manier waarop de instelling omgaat met haar kracht!’
eigen klanten, bij wie de microkredieten uiteindelijk
terechtkomen. De instellingen zijn daarnaast verplicht
maandelijks financieel te rapporteren aan Triple Jump.
Jaarlijks wordt bijgehouden hoe de leningnemers zich
economisch ontwikkelen. Voldoet de samenwerking
niet aan de eisen, dan verlengt Triple Jump de leningen
niet of vraagt ze terug.

www.triplejump.eu

Zie ook het artikel op pagina 22 en 23 over het
ASN-Novib Fonds.

10 juli 2009

Artist impressions: Architectenbureau Paul de Ruiter bv

In het TNT Green Office
werkt de pc op frituurvet
Het meest duurzame kantoorgebouw van Europa staat
vanaf eind 2010 in Hoofddorp: het TNT Green Office.
De combinatie van autonome energievoorziening,
optimaal daglichtgebruik en psychologische vernuftig-
heden is ongekend in Nederland.

KLANT:

A ls je het nieuwe hoofdkantoor van TNT
straks binnenloopt, word je uitgenodigd
door een brede, ruimtelijke trap die
recht voor je neus ligt. En waarop je zo
ontspannen naar de derde verdieping wandelt dat
energie: daglicht en een ‘open’ gebouw maken
mensen blijer, dus werken ze beter. Ook het
mooie uitzicht over de door UNESCO beschermde
dijk helpt daarbij. Net zoals het aangrenzende
park en de weggewerkte, ondergrondse parkeer-
OVG Project-
ontwikkeling

PROJECT:
TNT Green Office,
de lift niet eens in je gedachten opkomt. Want die garage. Of veel TNT’ers met de auto zullen komen, het nieuwe,
is juist in een hoekje verstopt. Het is maar een van is trouwens de vraag met een grote fietsenstalling energiezuinige
de vele energiebesparende slimmigheden waar- en een treinstation vlakbij. hoofdkantoor van
mee architect Paul de Ruijter het TNT Green Een ander slimmigheidje: de ‘modules’ in het TNT in Hoofddorp
Office volstopte. gebouw zijn precies zo breed dat de vloeren ze in
De architect, die al sinds 1994 aan de weg timmert één keer kunnen overspannen. Dat zorgt voor FINANCIERINGS-
als duurzaamheidspionier, heeft er bijvoorbeeld flexibiliteit bij de indeling en spaart beton uit BEDRAG:
alles aan gedaan om zoveel mogelijk daglicht voor steunbalken en -kolommen. Want ook de 2 miljoen euro
binnen te laten. Onder andere door het gebouw materiaalkeuze is duurzaam. Er zijn alleen 20%
de optimale noord-zuid-oriëntatie te geven. De tot 80% recyclebare materialen toegepast,
noordgevel is geheel van glas, de zuidgevel is half zoals betongranulaat, grotendeels gerecycled
dicht om te voorkomen dat het te warm wordt. aluminium en glas.
Maar via de lamellen kan ook hier het daglicht ‘om
een hoekje’ ver naar binnen dringen. Een atrium Frituurvet De belangrijkste troef ziet de
zorgt ervoor dat werkvertrekken ook van binnen- toekomstige gebruiker niet eens. Dat is de eigen
uit daglicht krijgen. Dat scheelt niet alleen energievoorziening die het gebouw CO2-neutraal >

juli 2009 11

ASN BANK FINANCIERT Energielabel A++, een Greencalc-
score van meer dan duizend punten, een Platinum-score
in de LEED-certificering: geheimtaal voor de mededeling
dat het nieuwe hoofdkantoor van TNT zéér energiezuinig
is. Meer dan dat: het wordt energieneutraal; per saldo
verbruikt het niet meer energie uit het gas- en elektrici-
teitsnet dan het zelf opwekt uit duurzame bronnen.
Daardoor is het ook volledig CO2-emissievrij. De ‘groene’
maatregelen in het ontwerp zijn grotendeels gefinan-
cierd uit het ASN Groenprojectenfonds. ‘Het gaat om
2 miljoen euro, die we tegen een lagere rente kunnen
aanbieden dan reguliere banken’, vertelt Jort Bakker,
hoofd Duurzame Financieringen van de ASN Bank.
‘Onder de groenregeling krijgen beleggers in duurzame
projecten een belastingvoordeel van maximaal 2,5% op
hun inleg. Daardoor hoeft het fonds minder rendement
te maken. Dit voordeel kunnen wij doorberekenen aan
duurzame projecten.’ Bij deze lening werkt het
ASN Groenprojectenfonds samen met SNS Property
Finance, een van de drie grootste vastgoedfinanciers
van Nederland. Bakker: ‘Dankzij deze samenwerking
profiteren we optimaal van elkaars expertise.’

Projectontwikkelaar
Cees van der Spek

maakt, vertelt projectontwikkelaar Cees van der
Spek van OVG, specialist in duurzaam bouwen.
‘Regenwater hergebruiken – wat we in dit
gebouw trouwens ook doen – of bouwen met
bamboe is leuk, maar levert slechts kleine
winstpunten. De grootste klap maak je met je
energiehuishouding: zo min mogelijk gebruiken
en wát je gebruikt duurzaam opwekken.’ Dat
laatste gebeurt met warmte- en koudeopslag in
de grond, die in de helft van de benodigde
energie voorziet. ‘s Zomers houd je warmte-
energie over, die sla je op in de grond, ‘s winters
haal je die er met een ‘warmtepomp’ weer uit.
Aan de energie die dan nog nodig is, komt geen
nutsbedrijf te pas, vertelt Van der Spek. ‘Die
wekt het gebouw zelf op met een bio-warmte-
krachtkoppeling. Niet op palmolie, die helemaal
Foto: David Rozing

hierheen moet worden gevlogen of gevaren en
dus minder duurzaam is, maar bijvoorbeeld op
gebruikt frituurvet.’ Daarmee wordt dit het
eerste Nederlandse kantoorpand van deze
grootte dat volledig selfsupporting is. ‘Oké, er

12 juli 2009

ZES DUURZAME SNUFJES DIE HET GEBOUW
(NOG) NIET HAALDEN
...maar in de toekomst waarschijn-
lijk wél toepasbaar worden in Nederland.

Steam cell power unit: energie uit waterstof. Heeft zich nog
niet voldoende in de praktijk bewezen, maar verschil-
lende universiteiten onderzoeken de mogelijkheden.

Extern windmolenpark: bij het gebouw is er geen plek voor,
op zee zou te ver weg zijn om nog echt duurzaam te zijn
(transportkosten). Op het dak kon wél, maar dat zou de
constructie van het gebouw zwaarder maken. Niet
rendabel voor de 2% van de alternatieve energie die het
zou opleveren.

komt wel een kabeltje naar het normale energienet. LED-verlichting: gaat het consortium nog wel testen, maar is
Maar alleen als back-up voor als het misgaat.’ nog lastig toepasbaar bij licht dat reageert op bewe-
gingsdetectoren.
Computervloer Zo’n uitgekookt gebouw is
peperduur, zou je denken. Dat valt mee, stelt van Fitness als energiebron: wordt voor het TNT-gebouw
der Spek. ‘Als je het, zoals TNT, over een periode mogelijk alsnog rendabel wanneer er meer duurzame
van tien tot vijftien jaar bekijkt en de energiekosten bedrijfspanden in het park af zijn. Een gezamenlijke
in die periode meerekent, ben je uiteindelijk zelfs fitnessvoorziening aan een generator behoort tot de
tien procent goedkoper uit.’ Waarom wil niet elk mogelijkheden.
bedrijf dan een duurzaam kantoor? ‘Niet alle
huurders kunnen zich op zo’n lange termijn richten. Windvlieger van Wubbo Ockels: kost bij weinig wind nu
En veel bedrijven willen zaken als een materiaal- nog meer energie dan hij oplevert, maar wordt mogelijk
intensieve computervloer voor ict en bedrading, in de toekomst wel rendabel.
die niet kunnen als je écht duurzaam wilt zijn.
Duurzaam is soms dus minder flexibel. Toch zien Photovoltage (PV) cellen: zonne-energie is nog niet
steeds meer bedrijven de langetermijnwinst wel. rendabel genoeg over een looptijd van tien jaar, maar een
Naast TNT, waarmee wij een contract hebben voor ‘plug&play’ mogelijkheid om later aan het gebouw toe te
zes CO2-emissievrije gebouwen, spreken we nu kunnen voegen wordt nog onderzocht.
meerdere grote Nederlandse bedrijven over
vergelijkbare duurzame kantoren. Zo’n warmte-
koudeopslag zie ik snel een must worden, als je
ziet hoeveel het aan energiereductie oplevert.’

juli 2009 13

ASN Beleggingsfondsen onder
de loep De ASN Bank heeft zeven verschillende beleggingsfondsen:
het ASN Aandelenfonds, ASN Obligatiefonds, ASN Mix-
fonds, ASN Milieu & Waterfonds, ASN Small & Midcap
Fonds, ASN Groenprojectenfonds en het ASN-Novib Fonds.
Hieronder zetten we de belangrijkste actuele ontwikke-
lingen – bijgewerkt tot eind februari 2009 – per fonds op
een rijtje. Wat is het koersverloop per fonds? In welke
sectoren, bedrijven of landen investeert een fonds?
Wat is het rendement van de afgelopen jaren?
U vindt het allemaal terug op de volgende pagina’s.

Kijk voor meer uitleg over de verschillende fondsen op onze
website www.asnbank.nl. Hier vindt u ook de meest actuele
rendements- en koersgegevens.

TIEN GROOTSTE BEL ANGEN: INTEL CORP 4,3% HEWLET T-PACK ARD CO 4,3% ROCHE HOLDING-GENUSS
2,9% B R I S TO L - MYE R S S Q U I B B 2 , 8 % M E R C K & CO 2 , 6 % N OVA R T I S - R E G 2 , 6 % ASTRAZENECA 2,4%
FRANCE TELECOM 2,3% GL AXOSMITHKLINE 2,3% DEUTSCHE TELEKOM 2,3%

ASN Aandelenfonds Koers in euro’s
80

Het ASN Aandelenfonds herstelde Van de faciliteiten is 80% ISO 14001-
zich in april. Het fonds boekte een ren- gecertiﬁceerd. Om betrokkenheid bij 60
dement van 9,6%. De beheerder ver- mensenrechtenschendingen te voorko-
sterkte de portefeuille met aandelen men heeft de onderneming bovendien 40
Coloplast. een matrix ontwikkeld op het gebied
Het Deense Coloplast biedt medische van kwaliteit, ethische kwesties en
20
hulpmiddelen voor wond- en huidver- risico, waarmee zij het gedrag van toe- ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
zorging en stoma’s, en continentie- en leveranciers kan onderzoeken. Sectoren
retentiezorgproducten. Het bedrijf Technologie 24%

onderschrijft de principes van de UN Farmacie &
Gezondheidszorg 21%
Global Compact. Het heeft zich onder
meer verplicht materialen te recyclen Telecom 11%

en leveranciers te screenen. Coloplast
Massaconsumptie- Nutsbedrijven 6%
heeft beleid op het gebied van milieu, goederen 9%
veiligheid en gezondheid, dat een Mutual Funds 1%
Basisgoederen 4%
mechanisme bevat om het te monitoren. Duurzame consumptiegoederen 19% Basisindustrie 5%

Naam fonds Jaar van Koers in euro’s op Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld jaar- Gemiddeld jaar-
oprichting rendement laatste rendement laatste rendement laatste rendement laatste
01-01-2009 30-04-2009 3 maanden 12 maanden 36 maanden 60 maanden

ASN Aandelenfonds 1993 40,98 41,11 2,28% -23,37% -11,18% -1,91%

14 juli 2009

VIJF GROOTSTE DEBITEUREN: NEDERLAND 31% DUITSLAND 29% FRANKRIJK 12% IERLAND 7%
OOSTENRIJK 5%

ASN Obligatiefonds Koers in euro’s
30,0

Het ASN Obligatiefonds boekte in april ook op dat de ﬁscale maatregelen die
een winst van 0,5%. De fondsbeheer- zijn opgenomen in de noodbegroting
der kocht onder meer obligaties van de die de Ierse regering in april heeft opge- 27,5
Ierse staat. steld, snel worden geïmplementeerd.
Ierland zit momenteel in een diepe
recessie. De kredietcrisis is daar nog
25,0
een graadje harder aangekomen dan in ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
Nederland. De vooruitzichten zijn even- Sectoren
wel niet slecht. Volgens het Economic
Banken en
and Social Research Institute (ESRI), zal verzekeraars 5,3%
de Ierse economie tussen 2011 en 2015 Met onderpand 2,1%

met gemiddeld 3% kunnen groeien als Overheid 92%
Bedrijven 0,6%

de internationale concurrentiepositie
is hersteld. Het instituut gaat er daarbij
vanuit dat plannen om de loonkosten te
drukken doorgang vinden. Het rekent er


ASN Obligatiefonds 2001 27,80 26,83 1,66% 8,46% 4,07% 3,64%

GROOTSTE BELANGEN: AANDELEN: INTEL CORP HEWLETT-PACKARD CO ROCHE HOLDING-GENUSS BRISTOL-
MYERS SQUIBB. OBLIGATIES: NEDERLAND DUITSLAND FRANKRIJK IERLAND

ASN Mixfonds Koers in euro’s
80

Het ASN Mixfonds behaalde in april een mische grondstoffen, vervuiling en
70
rendement van 4,5%. De beheerder ver- afval. Vooral met energiebesparing is
sterkte de portefeuille met aandelen STM al jaren succesvol. De onderneming 60
STMicroelectronics. eist een milieubewuste houding van
De Franse onderneming STMicro- werknemers, klanten en leveranciers 50

electronics (SMT) ontwikkelt en pro- en toetst deze houding geregeld in de
40
duceert halfgeleiders. STM is veruit het praktijk. ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
best rapporterende bedrijf in de tech- Sectoren
nologiesector. Het heeft al in 1993 een
milieustrategie ontwikkeld. Het milieu-
zorgsysteem is volledig gecertiﬁceerd
volgens ISO 14001 en EMAS. STM heeft
Aandelen 47,7% Obligaties 52,3%
tien kwantitatieve, meetbare doelen
geformuleerd met einddata. Centraal
doel is milieuneutraliteit op het gebied
van water, energie, CO2-emissies, che-


ASN Mixfonds 1990 55,51 54,17 1,92% -6,50% -2,71% 1,48%

juli 2009 15

TIEN GROOTSTE BELANGEN: ORMAT TECHNOLOGIES 3,3% AQUA AMERICA 3,2% KURITA WATER INDUSTRIES
2,9% SUEZ ENVIRONMENT 2,8% PENTAIR 2,8% LKQ CORP 2,7% REGAL BELOIT 2,7% DIONEX 2,6%
GEBERIT 2,6% NALCO HOLDING 2,5%

ASN Milieu & Waterfonds Koers in euro’s
25

Met 15% rendement was april een uit- buitenshuis. Het duurzaamheidsbe-
20
stekende maand voor het ASN Milieu & leid is gebaseerd op mondiale trends
Waterfonds. Geholpen door het zeer en de millenniumdoelstellingen van 15
positieve sentiment op de beurzen de Verenigde Naties. Het milieube-
werkte het fonds de eerdere, forse ver- heersysteem is ISO-gecertiﬁceerd en 10

liezen van 2009 weg. Het hield zo nog geldt voor de vestigingen overal in de
5
een aardige plus over van 3,8% over de wereld. ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
laatste drie maanden. Het beleggersop- Sectoren
timisme werd gevoed door een verbete-
ring van de overigens nog steeds slechte Afvalverwerking 21%
macro-cijfers.
Een grote stijger op de beurs was het
Water 47%
Zwitserse Geberit, een van de belang-
rijkste beleggingen van het fonds.
Energie 32%
Geberit maakt buizen voor water- en
rioleringssystemen, binnenshuis en


ASN Milieu & Waterfonds 2001 11,04 11,98 3,81% -25,36% -9,76% 3,56%

TIEN GROOTSTE BELANGEN: NOVO Z YMES-B 5,7% COCA-COLA HELLENIC 5,6% BEKAERT 5,6% COLO-
PLAST-B 5,6% IMERYS 5,4% GEBERIT 5,1% RED ELECTRICA DE ESPAN 5,1% RANDSTAD HOLDING 4,9%
HERA SPA 4,8% WINCOR NIXDORF 4,7%

ASN Small & Midcap Fonds Koers in euro’s
32

Het ASN Small & Midcap Fonds sloot het milieubeleid meetbare normen en
27
april af met een klinkende winst van vinden in- en externe controles plaats
17,9%. Hiermee compenseerde het op naleving daarvan. Sinds 2007 is het 22
ruimschoots de verliezen van eerder dit duurzame leveranciersbeleid onder-
jaar. Sinds januari is het rendement nu worpen aan een onafhankelijke con- 17

een mooie 7,2%. trole. Het milieubeheersysteem is bijna
12
Het fonds profiteerde van het opti- helemaal ISO-14001-gecertiﬁceerd. ’06 ’07 ’08 ’09

misme dat zich in maart van de beleg- Sectoren Telecom 4,3%
Technologie 4,7%
gers meester maakte nadat enige Massa consumptie
Nutsbedrijven 9,9%
goederen 5,6%
macrocijfers meevielen. Sindsdien zit
Farmacie 5,6%
ook Coca-Cola Hellenic Bottling in de Duurzame consumptie
goederen 9,6%
lift. Dit is een belangrijke belegging
van het fonds. De Griekse bottelaar van Basisgoederen 13,6%

Coca-Cola en andere frisdrank is sector-
leider op het gebied van maatschappe- Basisindustrie 46,7%

lijk verantwoord ondernemen. Zo heeft

Naam fonds Jaar van Koers in euro’s op Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld jaar- Gemiddeld netto
oprichting rendement laatste rendement laatste rendement laatste jaarrendement
01-01-2009 30-04-2009 3 maanden 12 maanden 36 maanden sinds oprichting

ASN Small & Midcap Fonds 2006 13,93 13,82 7,25% -40,41% -16,51% -16,63

16 juli 2009

V I J F G R O OT S T E D E B I T E U R E N : P O S T BAN K G R O E N 1 7 , 9 % B I OVALU E H O L D I N G 7 , 5 % L E VAN TO N E T H E R -
LANDS 5,2% W I N D PA R K L A N D TO N G R O Z E N B U R G 4 , 4 % N I B C A P I TA L 3 , 1 %

ASN Groenprojectenfonds Koers in euro’s
30

Het ASN Groenprojectenfonds sloot van de gezamenlijke projecten is een
april af met een plus van bijna een half zorglandgoed in Hoevelaken. Hier staan
procent. Hiermee komt het rendement de provincies garant voor de terugbeta- 25
over de afgelopen twaalf maanden op ling.
4,8%. Dit is een fraaie prestatie voor
een fonds dat fiscale voordelen biedt
20
en ook nog veilig is. Veel leningen van ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
het Groenprojectenfonds zijn direct Sectoren
Overig groen 14,7% Niet-groen 2,2%
of indirect door de overheid gegaran-
Decentrale Energie-
deerd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de voorziening 0,8%

omvangrijke kredieten voor duurzaam
Biovergisting 14,5%
bouwen die het fonds verstrekt aan
Duurzaam bouwen 35,7%
woningcorporaties.
Bij de financiering van natuurontwik-
keling werkt het fonds samen met de Windenergie 32,1%

Stichting Nationaal Groenfonds. Een


ASN Groenprojectenfonds 1995 26,10 25,98 1,16% 4,77% 2,61% 2,34%

V I J F G R O OT S T E D E B I T E U R E N : PA R T N E R 5 , 3 % BAI TUSHUM 3,0% F I N C A M E X I CO 2 , 8 % F I N C A K YR -
GY Z S TA N 2 , 8 % CRECER 2,8%

ASN-Novib Fonds Koers in euro’s
54

Het fonds sloot april af met een winst publiek in centraal Azië. Het is een van
53
van 0,39%. Dit rendement is exclusief de armste landen in de regio. Aangezien
het fiscale voordeel. het land voor 80% bestaat uit bergach- 52
In maart 2009 is het ASN-Novib Fonds tig terrein (met pieken tot ver boven
aandeelhouder geworden in Bai Tus- de 7.000 meter) leeft de meerderheid 51

hum, een microkredietinstelling in van de bevolking van een combinatie
50
Kyrgyzstan. Bai Tushum is de op een na van handel, kleinschalige landbouw en ’05 ’06 ’07 ’08 ’09
jaar
grootste microkredietinstelling van het veeteelt. Geografische verdeling
land en verstrekt leningen aan meer dan Het ASN-Novib Fonds steunt via zijn Centraal-Amerika 13,2%

21.000 micro ondernemers. aandeelhouderschap de ambitie van
Bai Tushum richt zich van oudsher op Bai Tushum om de komende jaren een Azië 33,7%

kleine bedrijven in landelijke gebieden. microkredietbanklicentie te krijgen.
Zuid-Amerika 33%
Dit is een doelgroep die nog niet goed Door het kapitaal van het fonds wordt
bediend wordt door andere financiële de balans van Bai Tushum versterkt en
instellingen in het land. kan het nieuwe leningen aantrekken en
Kyrgyzstan is een voormalige Sovjetre- de organisatie versterken. Oost-Europa 16,8% Afrika 3,2%


ASN-Novib Fonds 1999 53,40 52,05 1,31% 4,83% 3,17% 2,89%

juli 2009 17

ASN Bank, Het Gesprek en Ode maken optimistische televisie

Presentator Max Christern:

‘Verhalen brengen die mensen
willen doorvertellen’
Een succesvolle bladformule vertalen naar televisie? Het kan, als de tijd er rijp
voor is. En dat lijkt het geval voor Ode, het maandblad voor ‘intelligente
optimisten’. In samenwerking met omroep Het Gesprek en de ASN Bank ging
begin juni de eerste tv-productie VoorDeWereldVanMorgen van start.

‘A an ideeën geen gebrek, dat is ons
luxeprobleem.’ Max Christern,
hoofdredacteur van de Nederlandse
tak van het tijdschrift Ode, prijst
zich rijk met de inspirerende omgeving waarin hij
Thema’s die tegenwoordig niet meer in het
verdomhoekje zitten, maar zelfs hun weg hebben
gevonden naar de traditionele media.

Slow journalism Dat Christern zich inmiddels al
werkt. Niet alleen het karakteristieke pand aan de tweeënhalf jaar op zijn plek voelt als hoofdredac-
Rotterdamse Veerhaven, ook het maatschappe- teur van het optimistische Ode wil echter niet
lijke veld waarin hij zich nu dagelijks begeeft, zeggen dat hij het NRC heeft afgezworen. Nog
ademt bezieling. Sinds begin juni draagt de hoofd- steeds vindt hij het de beste krant van Nederland.
redacteur die bezieling uit naar een nog breder Ook pleit hij er niet voor dat programma’s als Pauw
publiek, als presentator van VoorDeWereldVan- & Witteman en De Wereld Draait Door van de buis
MorgenTV. moeten. Maar volgens de rasjournalist is de
Christern werkte twaalf jaar lang op de economie- berichtgeving in de traditionele journalistiek sterk
redactie van NRC Handelsblad. Hij leerde het vak uit balans. ‘De gevestigde media stellen steeds de
onder andere van zijn toenmalige chef Jurriaan vraag: ‘Wat is er mis?’. Ze zoeken naar menselijk
Kamp. Die kreeg zo’n vijftien jaar geleden het idee falen. Ode wil juist inspireren. Natuurlijk kunnen
dat later uitmondde in Ode: een kwalitatief dingen vaak beter of anders, maar daar moet je
hoogstaand magazine, met nieuws dat nu eens niet steeds het accent op leggen. Wij melden wel
niet alleen de negatieve kant van het onderwerp wat er misgaat, maar dragen dan meteen oplossin-
belicht, maar tegelijkertijd oplossingen aan- gen aan. Wij bedrijven ‘slow journalism’, gericht
draagt. Een maandblad voor ‘intelligente optimis- op echte inhoud. Dat sluit aan bij de visie van de
ten’, een kroniek van de onderstroom. Met ASN Bank en bij het tijdsbeeld op dit moment.’
onderwerpen op het snijvlak van duurzaam ‘In de beginjaren is Jurriaan wel eens weggezet
ondernemen, fairtrade, groen wonen en bouwen, door de traditionele media’, zegt Christern. ‘Ode
ethisch beleggen en een tikkeltje spiritualiteit. werd afgedaan als een beetje zweverig, te optimis-
tisch. Het was echt angst voor het onbekende.
Jurriaan durfde het aan om de kudde te verlaten en
VOORDEWERELDVANMORGEN TV wordt sinds begin vertrouwde erop dat die later wel weer zou
juni uitgezonden op Het Gesprek op dinsdagavond van aansluiten. Oud-collega’s van de krant schrijven nu
22.15 tot 23.00 uur. Voor de zomerstop zijn er vijf regelmatig verhalen voor ons. Wij zijn iets meer
uitzendingen, vanaf september wordt het programma mainstream geworden, maar mainstream komt ook
weer vervolgd. Wie een uitzending heeft gemist kan de onze kant op.’
herhaling bekijken via www.voordewereldvanmorgen.nl.
Het Gesprek zendt 24 uur per dag digitaal uit via kanaal San Francisco Niet vreemd dus dat Ode de stap
25 en analoog van 14.00 tot 02.00 uur via de kabel. Ook zet naar tv. Want alles wijst er op dat kijkers daar
is de zender te volgen via www.hetgesprek.nl. wel op zitten te wachten. In het programma

18 juli 2009

Foto: Josje Deekens
Max Christern

VoorDeWereldVanMorgenTV, uitgezonden op Het vond de omroep meteen goed bij Ode passen. Het
Gesprek, staat een gast centraal die actief is op Gesprek onderscheidt zich in toon, inhoud en vooral
het gebied van duurzaamheid. Dat kunnen mensen tempo van reguliere televisiezenders. Er is tijd om
zijn als architect Paul de Ruiter, Mirjam de Rijk van dieper op onderwerpen in te gaan. Met relatief
Natuur en Milieu of oud-minister Pieter Winse- bescheiden middelen wordt er goede televisie
mius. Onderbroken door filmpjes en korte items gemaakt. Dat past bij ons en bij de ASN Bank.’
gaat Christern als presentator met de gast de ‘Met deze drie partijen proberen we nu zoveel
diepte in. ‘We kijken naar geslaagde projecten van mogelijk bereik te vinden. We willen verhalen
de site www.voordewereldvanmorgen.nl, waar brengen die mensen graag aan elkaar doorvertellen.
mensen hun ‘wereldidee’ kunnen lanceren. In het Dat is waar wij als Ode voor staan. We blijven dus
programma zoeken we innovatieve ondernemers wel bij onze leest.’
op. Met nieuwe uitvindingen en producten zetten
zij vaak de belangrijke eerste stappen naar een
KENNISMAKEN MET ODE? SPECIAAL
duurzamer samenleving. Ook leggen we wekelijks
contact met San Francisco, de plek in de wereld AANBOD VOOR ASN-KLANTEN
waar veel veranderingen beginnen. Jurriaan Kamp Maak nu, geheel vrijblijvend, kennis
woont en werkt daar aan Ode’s internationale met Ode. U ontvangt 5x Ode voor maar
editie.’ € 15,-. Met de antwoordkaart in het
Voordat de ASN Bank en het tijdschrift met elkaar hart van Spaarmotief kunt u gebruik-
om tafel gingen voor VoorDeWereldVanMorgenTV maken van dit mooie aanbod, speciaal
was er al sprake van samenwerking. Ode leverde voor ASN-klanten.
redactionele ondersteuning voor www.voorde-
wereldvanmorgen.nl. Andersom denkt de bank nu
mee over de redactionele inhoud van VoorDe-
WereldVanMorgenTV. Ook Het Gesprek en Ode
waren al bekenden van elkaar. Christern: ‘Toen
omroep Het Gesprek anderhalf jaar geleden van
start ging, zocht Ruud Hendriks, een van de
initiatiefnemers, journalisten die programma’s op
de nieuwe zender konden presenteren. Ik was een
van de mensen die hij daarvoor uitnodigde. Ik

juli 2009 19

3 x (h)eerlijk eten!
Of je het nou (h)eerlijk, duurzaam of gewoon lekker noemt: steeds meer mensen
letten bewust op wat ze eten en drinken. Drie ‘eetprofessionals’ vertellen welke
keuzes zij maken en waarom. Mét: hun favoriete recept.

bleken te komen. Ik heb ze wel opgegeten –
1. Geen dierenleed weggooien is helemaal zonde – maar met schuld-
gevoel. Ik ben sinds mijn zeventiende vegetariër
Patricia Beekelaar wil eerlijk én lekker eten. en door mijn werk bij Varkens in Nood lees ik veel
Dat is nog niet makkelijk, want sinds ze bij over voeding en de productie ervan. Ik weet
Varkens in Nood werkt, weet ze steeds meer inmiddels zoveel dat het soms bijna onmogelijk is
over (de productie van) vlees en andere voe- om boodschappen te doen. Ik kies ervoor om met
dingsmiddelen. mijn eetpatroon niet bij te dragen aan oneerlijke
handel, uitbuiting, dierenleed en milieuvervuiling.
k kijk altijd op verpakkingen waar iets vandaan Dat is ook het leuke aan werken bij Varkens in
‘I komt, want ik wil bijvoorbeeld geen asperges
uit Peru eten. Pas had ik toch een keer zonder goed
Nood: duidelijk maken dat mensen een keuze
hebben. Kijk, iedereen wil wel ‘de honger in de
te kijken frambozen gekocht die uit Tanzania wereld’ oplossen, maar dat is ingewikkeld. Kiezen
wat je eet, is eenvoudig en je kunt er vandaag mee
beginnen.’
Kijk voor meer informatie over de (varkens)-
vleesindustrie op www.varkensinnood.nl

il de groe n te n
Pas ta m et ge gr
- ta gl ia te lle ge le pa pr ik a
se ) co urge tte &
- bi ol og is ch e (H ol la nd s
ro og de to m aa tje
- (h al f) zo ng ed di e he le du nn e)
et ip s (v an
- groe ne as pe rg te ge iten ka as
- st uk je bi ol og is ch e za ch
- wa ln oten - ol ijf ol ie
um - pe pe r & zo ut
- ve rs e ba si lic
n
n sn ijd en en du
in du nn e pl ak ke m et
Co urge tte in de len gte en as pe rg es du n in sm eren
ijf ol ie . Pa pr ik a nn en
in sm eren m et ol gr ill pa n. Groe nt
en ku
nten gr ill en in lle vo lg en s
ol ijf ol ie en groe wo rd en ge gr ild . Tag lia te
ev en tu ee l oo k in de ov en gr ild e co ur ge tte, pa pr ik a en
in g be re id en . Ge s, ge iten ka as ,
ge br ui ks aa nw ijz ro og de to m aa tje
n m et zo ng ed eren m et de
as pe rg es m en ge r en zo ut en se rv
wa ln oten , ba si lic um , pe pe an t ge iten ka as
ga ni st is ch e va ri
ta gl ia te lle . Vo or ee n ve en pe sto. Le kk er
m et
lic um - of wa ln ot
20 ve rv an ge n do or ba si
juli 2009
la de !
fr is se groe ne sa

ken pan aan bei de kan ten
Fri sse gro ene sal ade Bak het spe k in een koe
gen s op een stu kje
(4 pers onen ) kna ppe rig . Leg het ver vol ruc ola en
300 gram Blue Stilt on keu ken pap ier om uit te lek ken . Doe de
. Voe g een kle in
8 plak jes mag er gero okt spek spi naz ie in een gro te kom en
oze ma rijn dre ssi ng toe
3 hand jes ruco la sch eut je sin aas app el-r
htig doo r elk aar .
3 hand jes Holl and se spin azie men g het geh eel voo rzic
vie r bor den en bro kke l
1 hand je waln oten Ver dee l de sal ade ove r
gesn eden . Voe g ver vol gen s de
2 pere n, gesc hild en in blok jes hie rov er de Blu e Stil ton
k aan de sal ade toe .
4 lent e-ui tjes , in ring etje s gesn
eden pee r, wa lno ten en het spe
de dre ssi ng en de len te-
4 eetl epe ls sina asa ppe l- Gar nee r de sal ade met
rgr ane nst okb roo d
roze mar ijnd ress ing ui. Tip : lek ker met mee

in Nederland is er een steeds kleiner aantal super-
markten met meer inkoopkracht. Mij viel op dat
iedereen die écht produceert – en dan bedoel ik
oorspronkelijke, niet gemanipuleerde producten –
zijn spullen niet meer bij de consument krijgt.
Supermarkten zoeken niet naar betere producten,
2. Boodschappen alleen goedkopere. Die wilde ik niet meer eten.
Sterker nog, ik dacht: ‘Die willen we als maatschap-
van de marqt pij niet eten.’ Het is niet goed voor mensen, dieren
en milieu. Daarom heb ik Marqt opgezet: een
Hij zag dat (kleine) producenten van oor- marktplaats waar je direct van de producent je
spronkelijke producten het steeds moeilij- dagelijkse boodschappen koopt. Niet per se
ker kregen om consumenten te bereiken. Dat biologisch, maar wel zo oorspronkelijk mogelijk,
moest anders kunnen, besloot Quirijn Bolle, zonder onnodige toevoegingen en met respect voor
en richtte Marqt op. dier, mens en milieu. En vers: de biologische melk
uit de Weerribben ligt binnen 24 uur na het melken
k werkte vijf jaar bij een supermarktbedrijf, bij ons in het schap.’
‘I nationaal en internationaal. Wereldwijd zie je
dat supermarkten steeds dominanter worden. Ook
Meer over Marqt (en ook bovenstaand recept) vind je
op www.marqt.com

3. Alleen Nederlandse appels
Simone Kroon schreef met Sándor Schiferli het boek ‘Raap-
steeltje, (H)eerlijk eten in Nederland’. Verkozen tot
het beste Nederlandstalige kookboek van 2008.

lak voor mijn afstuderen aan de
‘V Design Academy volgde ik
een workshop over duurzaam
design. Het ging ook over
eten, bijvoorbeeld het
bestaan van paarse en
witte wortels. Ik raakte zo
gefascineerd dat ik me
ben gaan verdiepen in
Hollands eten. Ik ging
bij boeren langs, vroeg
wat ze verbouwden,
hoe ze iets maakten. Dat
beschrijf ik in Raapsteel-
tje. In de periode dat ik
het boek schreef, at ik
heel fanatiek biologisch en
duurzaam. Nu is dat iets
minder, maar nog altijd eet ik
zoveel mogelijk seizoensproduc-
ten. Ik koop geen kant-en-klaar
maaltijden en haal bijvoorbeeld alleen
maar Nederlandse appels.’
Meer informatie over Raapsteeltje en Simone Kroon
staat op www.houseoforigin.nl

juli 2009 21

Spaarmotief - Juli 2009

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Spaarmotief - Juli 2009