Zone-S beschrijft een tijdelijke experimentele zone, die ruimte biedt aan stedelijke experimenten op initiatief van burgers, ondernemers en culturele instanties.
Zone-S is een tijdelijk sociaal contract, dat lijkt op een spel. Een spel dat een nieuwe werkelijkheid en een nieuw bewustzijn creëert.
In een stedelijke setting wordt een speciale testzone gecreëerd waar de deelnemers door hen bepaalde doelen snel en tijdelijk kunnen verwezenlijken: “Rapid prototyping” als stadsontwerp.
ZONE-S is a concept developed in 2012 by:
Ellen Holleman
Marc Bohlen
Sander Baumann
Thomas Laureyssens
Lara Simons
Panos Mavros
Nicole Martin
assisted by:
Julius Huijnk
Huib van Kraaijeveld
The concept is comissioned by Housing Corporation Trudo:
Jack Hock
Nicole van Kempen
1. 1 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S
WORKSHOP REPORT
DEVELOPING A NEW PLATFORM FOR URBAN INNOVATION
October 2012, Strijp-S, Eindhoven
2. 2 ZONE-S WORKSHOP REPORT
Opdrachtgever TRUDO Bijzondere Projecten
Jack Hock
Nicole van Kempen
Postbus 360
5600 AJ Eindhoven
040 235 98 55
Workshop Tekst en redactie
Team Zone-S Marc Böhlen
Ellen Holleman
Panos Mavros
Lara Simons
Informatie ontwerp
Sander Baumann
Lara Simons
Panos Mavros
Vormgeving
Sander Baumann
Document Workshop Zone-S
Rapport oplevering workshop 2012
Datum: 29 november 2012
versie 1.1
3. 3 ZONE-S WORKSHOP REPORT
INHOUDSOPGAVE
Concept
ZONE-S: missie ................................................5
Hoe werkt ZONE-S?...........................................6
ZONE-S: een infrastructuur voor experimentele
culturele productie ..........................................7
ZONE-S: een plek .............................................8
ZONE-S: een portal. ..........................................9
.
ZONE-S: een archief .......................................10
Uitwerking
Gebruikerservaring: Jonas ........................11-12
Bekend met gamecultuur . .............................13
Uitwerking van de portal ..........................14-15
Realisatie
Van concept naar realiteit . .......................16-17
Van start-up naar een gevestigde status . ..18-19
Appendix
Impressies van de workshop . ...................20-21
Colofon
Het team van ZONE-S .....................................22
Supporters en ambassadeurs .........................23
4. 4 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S
MISSIE:
ZONE-S: infrastructuren voor experimentele culturele productie
ZONE-S: bekend met gamecultuur
ZONE-S: van concept naar realiteit
5. 5 ZONE-S WORKSHOP REPORT
MISSIE
We leven in een tijd van radicale veranderingen. Zone-S speelt in op de behoefte aan nieuwe
De biologie vindt nieuwe levensvormen uit. De contacten en overeenkomsten1 tussen verschillende
natuurkunde herdefinieert de elementaire deeltjes. belanghebbenden in de samenleving. Niemand weet
Robots ontginnen Mars, terwijl sociale media de hoe deze er uit zullen zien, maar Zone-S is een plek
dynamiek van vriendschappen voor altijd zullen waar er in de praktijk over onderhandeld wordt.
veranderen. Tegelijkertijd wankelen gevestigde Zone-S initiatieven beginnen online en worden door
sociaaleconomische fundamenten , terwijl we nog mensen met specifieke belangsteling voor nieuwe
geen nieuwe kaders hebben om deze te vervangen. stedelijke dynamiek ingepast in de fysieke wereld.
Het publieke domein staat onder druk en private Zone-S bestaat uit een plek met een uitdagende
belangen lijken de gedeelde waarden te overtreffen. condities die experimenteren bevorderen. Wil je
De wind van een 21ste eeuwse, volledig verbonden, een nieuwe benadering van stedelijke landbouw
hyper competitieve wereldeconomie waait over de evalueren? Wil je testen hoe je het afvalbeheer kunt
hele wereld en iedereen voelt die druk. Tegelijkertijd organiseren voor kleuterscholen? Wil je begrijpen
ontstaan binnen deze ontwikkelingen nieuwe hoe voetgangers zullen reageren op een nieuw anti-
communities: virtueel en in woongemeenschappen. smog masker? Zone-S is dan je bestemming
Zone-S stelt de vraag: hoe kunnen (proces & social)
Zone-S begrijpt dat spanningen in steden
design en nieuwe, urban media een antwoord onvermijdelijk zijn. Zone-S wil die stedelijke
geven op deze uitdagende omstandigheden? Welkespanningen gebruiken als inspiratie en productief
nieuwe initiatieven en modellen kunnen leiden tot
maken.
gedeelde verantwoordelijkheden en bijdragen aan de
Zone-S wil niet alleen de spil zijn in sociale,
ontwikkeling van een hoogstedelijk milieu? stedelijke experimenten, maar deze ook
Zone-S staat voor een radicale aanpak, voor radicale
documenteren. Zo groeit een dynamisch archief
tijden. van stedelijke experimenten. De ervaringen uit het
archief zijn vrij toegankelijk voor individuen en voor
commerciële partijen
Zone-S is een tijdelijke experimentele zone, die ruimte tegen een vergoeding.
Succes is verzekerd,
biedt aan stedelijke experimenten op initiatief van burgers,
maar er zullen
ondernemers en culturele instanties. ook inspirerende
Zone-S is een tijdelijk sociaal contract, dat lijkt op een mislukkingen zijn.
De beste resultaten
spel. Een spel dat een nieuwe werkelijkheid en een nieuw
en experimenten van
bewustzijn creëert. Zone-S zullen bekend
In een stedelijke setting wordt een speciale testzone gemaakt worden
bij mensen op
gecreëerd waar de deelnemers door hen bepaalde doelen
invloedrijke posities
snel en tijdelijk kunnen verwezenlijken: “Rapid prototyping” overheden en hun
als stadsontwerp. bestuurders.
1
de nieuwe wijze van samenwerken en ontwikkelen is meer organisch en fluïde. Waar voorheen woorden als
contracten werden gebruikt, dekken deze niet altijd meer de lading. We zijn uit op een constructie van oude en
nieuwe ideeën, ontwikkelingen die geen statische samenwerkingsvormen en afspraken vragen maar juist een
spelleider die mee beweegt, de vinger aan de pols houdt en uit is op kansen; binnen een afgebakend speelveld.
6. 6 ZONE-S WORKSHOP REPORT
IDEE VOORBEREIDEN PARTNER
NIEUW IDEE OF ORGANISEREN EN ONTWIKKEL EEN
NOG EEN KEER ZOEK SYNERGIE IDEE GEZAMENLIJK
BENODIGD
1. Ontwerp
2. Materialen
3. Helpen
4. Eten en drinken
5. ______________
6. ______________
NALATENSCHAP INSTEMMING
ONLINE/OFFLINE PUBLIEKELIJKE
SHOWCASE INBRENG
ARCHIEF
MUSEUM VAN
SOCIALE
EXPERIMENTEN
ONDERHOUDEN BEKENDMAKING
VASTLEGGEN EN LANCEER HET
OPRUIMEN PROJECT
MAAK HET PROMOTIE SUPPORT
MAKEN/MEEDOEN WEERGEVEN MIDDELEN
& GENIETEN VIA ZONE-S VERZAMELEN
DECEMBER
7. 7 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S: EEN INFRASTRUCTUUR VOOR
EXPERIMENTELE CULTURELE
PRODUCTIE
STRIJP-S ZONE-S
RANDVOORWAARDEN
WAARDE(N)
IMPULS / INITIATIEF
HERONTWIKKELING
[BOTTOM UP]
EVOLUTIE
STIMULEREN INITIATIEVEN
INSPIRATIE
TOEVOEGEN
SOCIAAL KAPITAAL
PROFESSIONALISEREN
BOTTOMUP INITIATIEF
MOTIVATIE
VERSTERKEN IDENTITEIT
IMPULS
RUIMTE FUNCTIE PROGRAMMA SOCIAAL CULTUREEL
NIEUW STRIJP-S
Zone-S creëert een experimentele zone, gesitueerd Zone-S combineert de echte en virtuele wereld;
op het Strijp-S terrein van de voormalige een hybride online en offline platform dat de
Philipsfabrieken in Eindhoven. Zone-S is veel dingen creatieve cultuur en de dynamische, lokale
tegelijk: gemeenschappen ondersteunt. Zone-S heeft als
doel het katalyseren van de creatieve krachten in
Zone-S is zowel een plek, een portal als een levend, Eindhoven door, in een stedelijke omgeving en onder
dynamisch en uitdagend archief. veilige omstandigheden, tijdelijke experimenten te
stimuleren/faciliteren. Zone-S wil zo een unieke plek
De plek is de belangrijkste arena van Zone-S en worden voor nieuwe vormen van cultuur productie.
biedt de benodigde ruimte en infrastructuur voor
real-time experimenten en echte ontmoetingen in Nederland heeft een lange traditie in het zich te
de fysieke wereld. De portal vormt de toegangspoort onderscheiden in zowel culturele experimenten
tot de lokale Europese en mondiale gemeenschap als ontwerpintelligentie, Zone-S kan beschouwd
en daagt uit om te debatteren, vergelijken, bevragen worden als een product van beide. Het lokale en
en betogen. Het archief is het inspirerende en het wereldwijde vullen elkaar goed aan op Strijp-S:
betrouwbare werkgeheugen, onderzoeksinstrument, Zone-S heeft nationale, Europese en mondiale
geheugenbank en analyseprogramma van Zone-S aspiraties, maar vindt zijn wortels en voeding in
en een leercentrum voor lopende en uitgevoerde de lokale Eindhovense gemeenschap. Zone- S is
stedelijke experimenten. Het gebruik van het gevestigd in de bijzondere omgeving van de te
archief leidt tot nieuwe combinaties tussen idee en transformeren Philipsfabrieken nabij het centrum
argumentatie. van Eindhoven.
8. 8 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S: EEN PLEK
Als er één plek in Nederland bestaat waar technische Academy, maar ook van veel kleine ontwerpstudio’s
innovatie en creativiteit kunnen leiden tot nieuwe, en ondernemers van alle smaken. In Eindhoven
sociale en culturele producties, dan is het op Strijp-S. huist een spannende creatieve gemeenschap, die
Klaar voor het ontstaan van innovatie. De omgeving voortkomt uit een lange traditie en cultuur van
biedt de juiste condities: innovatie in design en techniek.
• een gewaardeerde industrieel erfgoedlocatie met Strijp-S is een gebied met een beeldende
volop ruimte voor nieuwe ontwikkelingen geschiedenis, recent industrieel erfgoed en veel
• een grote belangstelling voor en de bereidheid om ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Dit gaat gepaard
culturele experimenten van overheid en burger, met een sterke wil om een nieuwe culturele hotspot
lokaal en mondiaal, te ondersteunen op te bouwen en een bereidheid om te onderzoeken
en experimenteren, zowel door de gemeente als
Strijp-S biedt onderdak aan een lokale creatieve andere belanghebbenden. Bovendien trekt een groot
gemeenschap en er is veel aandacht van andere aantal evenementen en festivals ieder jaar massa’s
partijen buiten Eindhoven voor deze locatie. Kortom, mensen naar het gebied, waardoor een lokaal,
Strijp-S heeft het! nationaal en internationaal publiek Strijp-S bezoekt.
Eindhoven is de
designhoofdstad van Ontwikkelaars, toekomstige bewoners, ondernemers en
Nederland en heeft sterke andere belanghebbenden hebben dezelfde visie op de
banden met de wereld van
internationaal design en
creatieve en innovatieve potentie van het gebied. Het is geen
technologische innovatie. top-down ambitie die van buitenaf wordt geprojecteerd op
De aanwezigheid van de locatie, maar een authentieke en krachtige visie die door
Philips heeft zijn sporen
nagelaten in de stad en
iedereen wordt gevoeld en gewenst.
een cultuur van innovatie
en design gecreëerd, die diep geworteld is in de stad, Zone-S wil dat innovatieve en creatieve potentieel
haar inwoners en lokale ondernemers. Gemeente, aanboren en gebruiken om buitengewone ervaringen
bedrijven, instellingen en inwoners zijn zich bewust op een buitengewone locatie: Strijp-S te realiseren.
van de risico’s en uitdagingen die deze cultuur van Dit voormalige industriegebied herbergde een
openheid en innovatie met zich meebrengt. Succes deel van de Philipsfabrieken en wordt momenteel
én mislukking horen bij experimenten. Men is bereid herontwikkeld tot een nieuw stedelijk woon- en
om risico’s te nemen bij nieuwe experimentele werkgebied gericht op jonge en creatieve inwoners.
producties en procedures. Het gebied is dé nieuwe hotspot van Eindhoven. De
Eindhoven is de thuisbasis van grote bedrijven zoals ambities zijn hoog, maar niet onrealistisch.
Philips en instellingen voor hoger onderwijs zoals
de Technische Universiteit Eindhoven en de Design
“Strijp-S heeft uitzonderlijke potentieel, voor stedelijke heropleving en innovatie.” - Team Zone-S
“Met toekomstige bewoners die al in 2013 hun intrede doen in het gebied en een creatieve gemeenschap die al is
gevestigd in het gebied, heeft Strijp-S het momentum om nieuwe vormen van stedelijke vernieuwing te verkennen.”
– Team Zone-S
9. 9 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S: EEN PORTAL
De online portal naar Zone-S zal de plaats zijn Zone-S biedt gereedschappen om vorm te geven
waar de visie wordt gevormd, samen met de lokale aan de gedeelde ambities voor de toekomstige
gemeenschap. ontwikkeling van Strijp-S. De portal maakt de
volgende activiteiten mogelijk:
INNOVATIE ONDERSTEUNING REALISATIE
CREATIVITEIT GEMEENSCHAPSZIN UITVOERING
voorstellen voor nieuwe bouwen van een community Quick scans van publieke
ideeën voor stedelijke/ belangstelling en de
sociale projecten public relations potentiële economische
impact
kennis en advies evenementenkalender
(delen/debat) verwerven van vinden van creatieve
deskundigheid (lokaal/ tips & tricks oplossingen en alternatieven
commercieel/universiteit) voor traditionele, culturele
proeflokaal voor ideeën voor financiering
passie en durf de technische haalbaarheid
en maatschappelijke op een slimme wijze kunnen
verbinding en slimme acceptatie van projecten omgaan met regelgeving en
combinaties vergunningen Zone-S
online ontmoetingen en bemiddelt tussen potentiële
nieuwe relaties investeerders, zowel voor
(samenwerkingsvormen) culturele als economische
investeringen en biedt ook
praktische hulp
10. 10 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S: EEN ARCHIEF
Goed georkestreerd, worden Strijp-S en deZone-S verzamelt gegevens over de experimenten en
gemeente Eindhoven niet alleen de voortrekkers
publiceert die. Het archief biedt gratis en betaalde
van dit toekomstige hoofdstuk van stedelijke
diensten. Details over de precieze werking van
designintelligentie, maar ook een expertisecentrum
zo’n nieuw archief vallen buiten het bereik van dit
op het gebied van sociale experimenten2. Tijdens de
korte rapport, maar het moet duidelijk zijn dat het
eerste fase van Zone-S kan het archief beperkt zijn
potentie heeft voor een substantiële bijdrage aan
tot materiaal dat binnen Zone-S wordt gegenereerd.
het steeds belangrijker wordende onderwerp van
In latere stadia kan materiaal uit andere stedelijke
data in het dagelijks leven. Het Zone-S-archief is
bronnen toegevoegd worden. Zone-S als de de basis voor een nieuw, levend en altijd groeiend
internationale spil voor documentatie van stedelijke,
museum over data - de gemeenschappelijke munt
sociale experimenten. van de 21ste eeuw. Dit onderwerp verklaren tot
cultureel gebied en daar nu beslissend op handelen,
past in de traditie van
het vooruitstrevende
denken, waarmee Dutch
Het archief is het werkgeheugen van Zone-S, een research
design intelligentie wordt
tool, geheugenbank, analyse-programma en leercentrum geassocieerd.
voor lopende en afgeronde stedelijke experimenten. De
verbindende factor tussen kennis en innovatie, tussen
ervaring en durf.
In de geest van Zone-S is het archief en een
toegankelijke vindplaats en platform met een
maximale openheid en transparantie. Het beheer zal
uitgroeien tot een nieuwe, culturele activiteit, van
grote culturele en economische waarde. Dit is het
kader dat een plaats als Zone-S nodig heeft.
Stel je eens voor wat het economisch potentieel van
zo’n archief is. Bedrijven die meer willen weten
over hoe mensen op bepaalde maatschappelijke
vraagstukken reageren onder bepaalde voorwaarden,
zullen de Zone-S-archieven raadplegen om te zien
of hun idee voor een nieuw product een kans van
slagen heeft.
2
De huidige dynamiek en economische krachten rond ‘Big Data’ tonen hoe krachtig grote datasets op het gebied
van sociale media zijn. Met de oprichting van een nieuwe klasse aan gegevens, gewijd aan stedelijke sociale
experimenten, kan Zone-S zichzelf in de voorhoede van dataonderzoek plaatsen.
11. 11 ZONE-S WORKSHOP REPORT
GEBRUIKERSERVARING:
JONAS
Jonas, 27 jaar, filmer/editor, heeft een
driemansbedrijfje in het klokgebouw. Hij heeft
gestudeerd in Eindhoven, woont in het centrum.
Jonas fietst iedere dag op zijn hippe fiets naar
Strijp-S, verzonken in gedachten ziet hij ineens een
spuitbus getekend met stoepkrijt op het fietspad. Hè,
was dat er gisteren ook al? Hij geeft er verder geen
aandacht aan en fietst door.
Hij haalt zijn ochtendkoffie bij ’t Koffiehuisje en ziet
dat ze daar een qr-code op het raam hebben geplakt
met diezelfde spuitbus in het midden.
Hij vraagt aan Loes achter de bar wat de spuitbus
betekent. Is er een nieuw festival dit weekend waar
hij nog niks van af weet??
Loes vertelt hem dat ze over twee weken digital
graffiti gaan ’spuiten’ op het klokgebouw. Digital
graffiti? Klinkt goed, maar wat is dat dan? Het meisje
moet verder werken en heeft geen tijd om Jonas meer
te kunnen vertellen. Hij pakt zijn telefoon en scant
de code.
Op zijn scherm verschijnt een filmpje van laser
graffiti in Wenen: http://vimeo.com/ 2474396
Wow, dat ziet er gaaf uit. Als het filmpje is afgelopen
leest hij dat er volgende week geëxperimenteerd
wordt met laser graffiti op het Klokgebouw als
voorbereiding op GLOW festival. Iedereen die
langskomt mag wat komen ’tekenen’ op het gebouw.
Waar zijn deze mensen van? En hoe hebben ze zo’n
sterke beamer weten te regelen? Dan ziet hij de
header van de website Zone-S. Had hij daar niet
een keer iets van gehoord toen hij laatst een biertje
ging drinken onder in het Klokgebouw? Er hing toen
iets over dat Zone-S en er lag een flyer die opriep
om ideeën te delen; dat logo is hij ook al vaker
tegengekomen de laatste tijd....
12. 12 ZONE-S WORKSHOP REPORT
Hij surft verder over de website en ziet dat er nog Waar ze het met Jonas over wil hebben is een
veel meer projecten op staan. Komt goed uit, Jonas experiment van een van de kunstenaars: Kevin.
is de laatste tijd aan het experimenteren met filmen Kevin wil, geïnspireerd door de ecotoiletten van Van
in het donker en met timelapses, zo’n avond met Lieshout, op grote schaal dit soort toiletten plaatsen
laser graffiti zou perfect kunnen zijn om hiermee te tijdens festivals op Strijp-S. De compost die gemaakt
oefenen. wordt van deze toiletten wordt vervolgens gebruikt
Jonas komt binnen in zijn kantoor en raakt als mest in GardenMania.
meteen afgeleid door zijn dagelijkse werkzaamheden.
Er is een klant met een spoedvraag en hij duikt in Aan Jonas de vraag of hij dit proces wil vastleggen.
zijn mail om de klant te beantwoorden. Jonas moet er even over nadenken. Het kost veel tijd
Twee weken later leest hij op Facebook dat een en financiering is er nog niet. Aan de andere kant
vriendin van hem, Roos, een te gekke avond in vindt hij het wel een interessant concept. Hij kan
Strijp-S heeft gehad. ….! Helemaal die graffiti meerdere timelapses maken en dit samenvoegen tot
avond vergeten! Roos is een dj en kennelijk heeft zij een groot verhaal, of ze juist apart vertonen. Hij ziet
plaatjes gedraaid bij de graffiti avond. Hoe wist zij een promotiekans voor zijn bedrijf.
daar nou weer van?
Jonas gaat nog eens naar de website van Samen met Sarie en de kunstenaar maakt hij een
Zone-S en klikt op members. Verrek, er zijn meer deelproject onder GardenMania aan en geeft aan
mensen die hij kent aangesloten. Hij wil geen event wat hij nodig heeft aan materiaal, handjes en geld.
meer missen dus hij abonneert zich op de Google- Binnen een paar weken hebben ze wat geld bij elkaar
agenda. via sponsoren uit het gebied, maar ze zijn er nog lang
Hiervoor moet hij een account aanmaken. Als hij zijn niet.
profiel invult moet hij vragen beantwoorden als: wat Dan krijgen ze een mailtje van de Dutch
is je expertise en ben je bereid je expertise te delen? Design Week. Zij vinden de ecotoiletten een heel
Hij vult zijn beroep in en antwoordt ’ja’. Wie weet interessant concept en willen graag helpen bij de
levert het hem nog wat publiciteit voor zijn bedrijfje totstandkoming. Daarom willen ze graag investeren
op... in een filmpje dat uitlegt hoe het werkt en dat ze op
hun festival kunnen laten zien.
Een paar dagen later ontvangt hij een mailtje via
Zone-S. Een paar ondernemers en kunstenaars zijn Jonas gaat aan de slag, iedere paar maanden maakt
bezig met het project GardenMania. Zij zoeken nog hij een nieuw onderdeel van de film. De losse
een filmmaker om hun project vast te leggen en Sarie filmpjes worden een succes. GardenMania heeft
kreeg een melding toen Jonas zich aanmeldde. Sarie ondertussen meer deelnemers gekregen. Door het
wil heel graag een keer koffie drinken met Jonas. enthousiasme van Jonas zijn meer ondernemers van
Hmmm, misschien is dat project wel geschikt voor zijn verdieping eens een kijkje gaan nemen in de
dat ideetje van de timelapses waar Jonas al een hele tuin en er zijn allerlei extra experimenten gestart.
tijd mee rond loopt. Na het succes van dit project werkt Jonas nog een
Jonas en Sarie spreken wat af in het aantal jaren op Strijp-S. Hij wordt een veelgevraagd
Ketelhuis. Sarie vertelt Jonas wat meer over hoe filmer en verhuist uiteindelijk naar Berlijn waar
Zone-S werkt. Dat ze door Zone-S meer contact hij zijn nieuwe studio opzet. Twintig jaar later is
heeft met mensen die werken en wonen in Strijp-S hij terug in Eindhoven, waar hij zijn kinderen mee
en dat ze simpel met allerlei grote evenementen neemt naar het Urban Social Experiments Museum
en bedrijven wat kan bespreken wanneer dat om de projecten uit de begintijd van zijn carriere
nodig is. Zo heeft ze via Trudo een stukje grond in terug te zien. En wat anderen na die tijd met die
beheer gekregen en is Design Academie Eindhoven ideeën hebben gedaan: nieuwe inspiratie en nieuwe
aangesloten met een bijenexperiment. projecten…
13. 13 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S:
BEKEND MET GAMECULTUUR
Tot op zekere hoogte kan Zone-S worden beschouwd Zone-S is een broedplaats, een bijenkorf, een
als een ‘serious game’, die zich afspeelt in de echte smeedbare en tijdelijke, stedelijke magneet waar
wereld. In overeenstemming met die gedachte, radicale experimenten (zoals games voorheen
kan het gebied van Strijp-S als een soort ‘game werden genoemd) worden aangemoedigd,
zone’ opgevat worden. De deelname en/of de ondersteund, gedocumenteerd en gearchiveerd.
betrokkenheid van deelnemers is tijdelijk en fluïde. Dat betekent niet dat Zone-S geen plek kan zijn om
In principe zijn de evenementen/initiatieven in te ontspannen. Het kan en moet geschikt zijn voor
Zone-S niet blijvend, maar volgens ze kennis en behoeften en wensen van de mensen die er wonen in
ervaring toe aan de gemeenschap en, het archief. combinatie met die van de bezoekers.
Dit ondersteunt een innovatieve benadering van
stedelijk bestuur, waardoor de gemeenschap de De organisatie van Zone-S leent die aspecten van
kans krijgt nieuwe rollen te ontdekken, nieuwe de gamecultuur die in deze specifieke context
verantwoordelijkheden en nieuwe regels te kunnen werken. Hoewel Zone-S streeft naar een
ontwikkelen. ‘vrije handelszone’ voor experimenten, moet het
ook een robuuste infrastructuur creëren om deze
Zone-S leent de taal en methoden van gaming (zoals te ondersteunen. In lijn met de flexibele manier
samenwerking, rollenspel, op regels gebaseerde waarop Zone-S als een spel (serious game) wordt
deelname, sociale contracten en competitie) als ze gezien, kan de organisatie die verantwoordelijk is
de potentie hebben om effectief en productief te zijn voor de infrastructuur, het bestuur en het onderhoud
voor haar doel. Deze aspecten van gaming worden van Zone-S worden beschouwd als een spelleider
ingebouwd in de functionaliteiten in de portal. Ook (gamemaster).
de uitstraling (design) en het gebruiksgemak van de
portal zal gelijkenissen vertonen met de uitstraling Vooral in de start-up fase is het van belang dat
van games. Het moet aantrekkelijk zijn om de portal de organiserende instantie, deze zogenaamde
te bezoeken en te blijven bezoeken. Een uitdagende spelleider, gevormd wordt vanuit de gemeenschap.
en prikkelende omgeving is daarom een vereiste. Dit is vergelijkbaar met de opkomst van leiderschap
Eén ding moet duidelijk zijn: Zone-S is ‘fun’, en spelleiders in games. Het zijn de personen die de
maar niet het soort ‘fun’ dat vrijblijvend is. Zone-S is meeste ervaring en energie hebben om de groep te
geen pretpark maar een levend en lerend speelveld. (bege)leiden naar een gemeenschappelijk doel. De
spelleider is verantwoordelijk voor het vasthouden
van de energie en het bewaken van de visie van het
project.
Het is essentieel dat de veilige, maar ook risicovolle,
verbindende, innovatieve en creatieve omgeving
die Zone-S wil zijn, gecreëerd en geleid wordt door
herkenbare personen. De organiserende instantie
is een team van actieve ‘makers en shakers’ met
uiteenlopende belangen en middelen.
14. 14 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S:
UITWERKEN VAN DE PORTAL
Hier volgt een aantal meer gedetailleerde gedachten De portal is een bron van informatie over alles wat er
over de organisatie van en de eisen waar aan de speelt op en rondom Strijp-S.
online portal, de informatieve toegangspoort tot Op het platform worden ook de ruimtes
Zone-S, moet voldoen. (binnen en buiten) die beschikbaar komen voor
Zone-S-initiatieven bekend gemaakt. De ruimtes
De portal faciliteert een community van deelnemers. zullen worden gespecificeerd naar grootte,
Deze kunnen zich op twee manieren registreren op beschikbaarheid (tijd), voorwaarden/beperkingen
de portal: (juridisch en veiligheid) door de eigenaar/beheerder
van de ruimte. Deelnemers kunnen zelf ook een
• inschrijven met behulp van een bestaand profiel oproep plaatsen voor ruimtes als ze op zoek zijn naar
op social media sites zoals LinkedIn, Facebook, een accommodatie/plaats voor hun initiatief. Zij
Google+, enz.; moeten aangeven wat voor soort ruimte ze zoeken,
• een eigen profiel aanmaken op het Zone-S- de tijd die ze nodig hebben en wat de aard van de
platform activiteit/het project zal zijn.
• anonieme inschrijvingen worden niet
geaccepteerd De portal is het forum waar deelnemers online
ideeën voor projecten, activiteiten of evenementen
Een verdere integratie met andere, bestaande social voorstellen. Zodra het voorstel online staat, kunnen
media platforms (waaronder Facebook) zal in de andere leden erop reageren. Ze kunnen het project
uitvoeringsfase onderzocht worden. toejuichen en ondersteunen, maar ze kunnen
Zone-S-deelnemers kunnen overal vandaan ook verbeteringen voorstellen, suggesties en tips
komen. Ze kunnen lokaal zijn, wonen en werken aandragen en adviseurs of zelfs partners worden.
op het gebied van Strijp-S, ze kunnen inwoners
van Eindhoven zijn of van elders komen. Voor De portal is niet alleen een bron van informatie,
Zone-S is het van belang om een divers publiek van maar een bazaar waar over verschillende aspecten
deelnemers aan te trekken. De enige voorwaarde die van mogelijke tijdelijke experimenten kan worden
aan de deelnemers wordt gesteld, is dat ze bereid onderhandeld, waaronder:
zijn om kennis en/of tijd, expertise, middelen,
aanwezigheid, enzovoort te delen om te helpen • ideeën in ontwikkeling vanaf eerste en
Strijp-S tot de omgeving te maken die de leden van opeenvolgende stappen
de community willen dat het is. • het vinden van publiek
• het aangaan van partnerschappen
• financiële steun verwerven
• beheersen van risico’s
15. 15 ZONE-S WORKSHOP REPORT
In de praktijk moet de portal expliciet ontworpen Tijdlijn
worden voor deze activiteiten. De portal moet ten Projecten, activiteiten en evenementen vinden
minste de volgende functies hebben: plaats binnen een vooraf vastgestelde periode en bij
voorkeur worden ze verbonden aan een gebeurtenis
• stel-een-idee-voor: (evenement of festival) die plaatsvindt in het gebied.
hier worden ideeën geformuleerd en Op deze manier zal er een constante vernieuwing
onderhandeld en worden partners, locaties en van ideeën/ingrepen in het gebied gaande zijn. Dit
middelen gezocht . stelt mensen in staat om nieuwe concepten te testen;
• daag-een-idee-uit: het geeft bewoners de kans om te experimenteren
hier kunnen projecten/ideeën worden uitgedaagd met het gebruik van hun openbare ruimte, en het
om boven zichzelf uit te stijgen laat Trudo vrij om verschillende experimenten te
• ondersteun-een-project: ondersteunen en evalueren, zonder zich aan één van
hier kunnen de deelnemers van de online die experimenten blijvend te hoeven verbinden.
community (plaatselijke belanghebbenden,
bewoners, maar ook bezoekers) bijdragen aan de Meerwaarde “cashen”:
realisatie van initiatieven door het aanbieden van de spelleider (zie verderop) is ook de scout voor
kennis, expertise, ruimte, handen of middelen. innovatieve ideeën in het portal. Goede ideeën
• meet-and-greet: worden ook door de community geselecteerd door
dit is een functie waardoor mensen/organisaties instrumenten zoals het ‘liken’
elkaar in levende lijve kunnen ontmoeten.
• Koppel – en – creëer: door slimme nieuwe
combinaties van mensen, initiatieven, nieuwe
ideeën en budgetten komen er innovatieve
oplossingen en producten
16. 16 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S:
VAN CONCEPT NAAR REALITEIT
De tijd is rijp voor een concept als Zone-S en de Als de basisinfrastructuur van Zone-S eenmaal
ontwikkeling van Strijp-S biedt een kansrijke ‘staat’, zal de rol van de spelleider geleidelijk
omgeving om het waar te maken. Echter, er moet veranderen en gaan andere partijen mogelijk een
veel grondwerk verricht worden om de volgende grotere rol spelen. Uiteindelijk is het doel dat
fase succesvol in te kunnen gaan. Om Zone-S van Zone-S zoveel als mogelijk zelfvoorzienend wordt.
concept naar realiteit te leiden, is er een spelleider Dat betekent ook dat deelnemers binnen de Zone-S
nodig, die als voortrekker optreed. De spelleider3 gemeenschap uiteindelijk zelf een belangrijke rol
kan één persoon zijn, of bestaan uit een team van hebben als beheerders en curatoren. De spelleider zal
verschillende. De spelleider moet meer en meer een faciliterende rol krijgen.
over voldoende middelen beschikken om in de
beginfase de basis infrastructuur voor Zone-S op Zone-S moet iets bieden dat elders niet kan. Je wilt er
te zetten. De spelleider moet om te beginnen in elk zijn omdat jouw bijdrage ertoe doet dit. Je wilt er zijn
geval de volgende stappen zetten: omdat je ideeën genereert.
Mensen hebben hun eigen initiatieven, maar
• Scouten: partijen die op enigerlei wijze een door mee te doen met Zone-S krijgen hun ideeën/
bijdrage kunnen en willen leveren aan de projecten meer kracht, omdat Zone-S in staat is
realisatie van Zone-S, in kaart brengen en om de juiste verbindingen te maken. Zo moet de
verbinden synergie die via Zone-S tot stand gebracht kan
• Funderen: onderzoeken van en netwerken met worden, tussen bijvoorbeeld deskundigen van de
andere projecten en initiatieven met vergelijkbare universiteitslaboratoria, de start-ups die al in de
belangen/doelen (bijvoorbeeld goteo.org, zone zitten en de partners uit het bedrijfsleven
kickstarter.com) mensen overtuigen om Zone-S te gebruiken.
• Funderen:het maken van een programma van
eisen voor de portal van Zone-S in samenspraak
met andere betrokkenen in het gebied
• Bouwen: de bouwstenen voor de Zone-S startfase
(laten) ontwikkelen (ruimte, IT, webportal, PR) -
een periode van 6 maanden moet voldoende zijn
om de technische voorwaarden te ontwikkelen om
de portal te kunnen lanceren;
• Onderhoud: de bouwstenen onderhouden;
• Onderhoud: actief zoeken naar/werven van
fondsen voor de ontwikkeling en voortzetting van
Zone-S
• Bewaren: documenteren van activiteiten van
Zone-S
3
Waar we refereren aan de ‘spelleider’ kan dat zowel één persoon als een team van personen zijn.
17. 17 ZONE-S WORKSHOP REPORT
Zone-S biedt de mogelijkheid om bijeenkomsten/ Zone-S wil verschillende doelgroepen aantrekken.
vergaderingen te organiseren (in een win-winsituatie Zone-S kan goedkope hotels bieden (bijvoorbeeld
zelfs gratis), zodat deelnemers na een evenement tijdelijk in transportcontainers of in leegstaande
een forum/platform hebben om hun werk te gebouwen!) waar jongeren die een beetje ongemak
verspreiden, zoals het mechanisme van Kick-Starter. niet erg vinden, kunnen slapen tegen een kleine
De combinatie van online portal en ontmoetingen in vergoeding. Zo kunnen vrienden samenzijn, terwijl
de echte wereld zal belangrijk zijn. ze hun werk kunnen voort zetten .
Vervoer is belangrijk. Zone- S biedt innovatieve
oplossingen voor vervoer en verblijf. Het aanbieden Zone-S zal zijn eigen aantrekkingskracht moeten
van treinkaartjes met korting naar Zone-S, ontwikkelen. Naast de bovengenoemde elementen
bijvoorbeeld, kan een extra reden zijn om Zone-S biedt Zone-S een radicaal andere schaal van
te verkiezen boven andere locaties. De cafés en projecten dan andere locaties die openstaan voor
restaurants van Zone-S zijn bekend, zijn goed (en stedelijke experimenten. Zone-S dit plaats en
doen recht aan het goede Brabantse leven) en faciliteiten aan grote en ambitieuze projecten die in
innovatief en bieden condities voor ontmoeting en andere plaatsen niet kunnen worden ondersteund.
inspiratie. Zone–S onderscheidt zich door zijn Europese
en mondiale oriëntatie, zowel virtueel als qua
faciliteiten en uitstraling.
18. 18 ZONE-S WORKSHOP REPORT
ZONE-S:
VAN START-UP NAAR EEN
GEVESTIGDE STATUS
Een complex systeem als voorgesteld in Zone-S komt Het vestigen van een reputatie zal een belangrijke
niet 1-2-3 tot stand, een dergelijk systeem heeft ‘zachte’ taak van de start-up fase zijn. Dit omvat:
tijd nodig om te groeien. Het is zinvol om verschil-
lende fasen te onderscheiden: een eerste opstart • publiciteit om het ‘gesprek op het net’ en ‘op
fase (startup fase) en een tweede fase van gevestigde straat’ te worden;
status (steady state). De start-up fase omvat zowel • gerichte opdrachten verstrekken aan gedurfde
het opzetten van de benodigde organisatie als het experimenten om zo culturele partijen (kunste-
ontwikkelen van de technische voorwaarden voor het naars, activisten) te selecteren die de reputatie
lanceren van de Zone-S online portal. van Zone-S een vliegende start kunnen geven. Dit
kan zowel op lokaal als op internationaal niveau.
De startup fase vereist een eerste investering (tijd en
geld) en ‘commitment’ om een en ander in beweging GZS werkt samen met bestaande grote krachten in
te brengen. Het is redelijk om aan te nemen dat de de Nederlandse culturele scene, om het geheel te
start-up fase ongeveer 2 jaar zal duren. Wij stellen implementeren. Daarmee ontstaat een selecte groep
voor om naast een spelleider, een eerste belan- van ‘ambassadeurs voor Zone-S’.
gengroep te vormen, Groep Zone-S (GZS), met de
volgende verantwoordelijkheden: Ná de startup fase gaat Zone-S over naar de ‘ge-
vestigde status’ (steady state). Er zijn voldoende
• bewaken van de koers en visie van Zone-S deelnemers en initiatieven/projecten en Zone-S heeft
• een tijdslijn uitzetten voor de ontwikkeling van voldoende kritische massa om zichzelf te dragen
Zone-S op de lange termijn -S en dynamisch te blijven. De rol van spelleider is
• het opbouwen van relaties om verbindingen en steeds meer overgenomen door de community. De
dwarsverbanden mogelijk te voormalige spelleider heeft als afrondend activiteit
• maken tussen – lokale en bovenlokale - partijen het verder uitbouwen en overdragen van het archief.
die geïnteresseerd zijn in de verschillende aspec- Vanaf deze fase moet de GZS zich kunnen ‘terugtrek-
ten van Zone-S ken’ naar de achtergrond. Dat is het moment waarop
• het actief werven van projecten om het imago en Zone-S zelfvoorzienend moet worden. Maar wat zal
de reputatie van Zone-S te vestigen. deze nieuwe informele instelling financieel gaan
• de spelleider adviseren bij het zoeken naar/wer- ‘dragen’? We stellen ons voor dat het archief zoals
ven van fondsen voor de ontwikkeling en voortz- hierboven beschreven uitgroeit tot een levensvatbaar
etting van Zone-S museum, een Sociale Experimenten Design Museum
• een tijdslijn uitzetten voor de ontwikkeling van (SEDM). Dit museum is verbonden met gelijke plek-
Zone-S op de lange termijn ken in het land, Europa en de wereld. Daardoor biedt
dit archief ook mogelijkheden om betaalde onders-
cheidende diensten te leveren. Zone-S opereert dan
als een ‘bron’ voor het museum en kan op zijn beurt
fondsen verwerven om meer experimenten mogelijk
te maken. De productie van nieuw sociaal kapitaal is
op deze manier direct gekoppeld aan zijn presentatie
in het openbare domein, het archief dat museum is
geworden.
22. 22 ZONE-S WORKSHOP REPORT
TEAM
CONCEPT ZONE-S
Ellen Holleman Team follow-up Workshop August 2012
Islant atelier voor stedebouw Sander Bauman
075 6311303 Marc Böhlen
eholleman@islant.nl Ellen Holleman
Panos Mavros
Sander Baumann Lara Simons
designworkplan
020-7006649 Workshop experts
sander@designworkplan.com Julius Huijnk
Huib Kraaijenveld
Lara Simons Nicole van Kempen
urban nomad
06-41248648 Workshop consultant
mail@larasimons.nl Rein Groot
Panos Mavros Social Media
architect, digital media designer http://www.facebook.com/GameZone.S
panos@panosmavros.com
Nicole Martin
architect/urbanist, phd researcher
nicole.martin@aho.no
Marc Böhlen
artist-engineer
marcbohlen@acm.org
Thomas Laureyssens
phd researcher
+32 477 58 54 58
thomas.laureyssens@gmail.com
23. 23 ZONE-S WORKSHOP REPORT
SUPPORTERS EN
AMBASSADEURS
René Paré
http://www.madlab.nl/
Olga Mink
http://www.baltanlaboratories.org/
Angelique Spaninks
http://www.mu.nl/
Hanneke van den Nieuwenhof
http://www.capitald.nl/ - http://www.capitald.nl/ -
http://www.hallo040.nl/
Merien ten Houten
http://www.merien.nl/
Ties & Dorien / Aunt Netty blogs brings to life
www.tantenetty.nl
Rik van Stiphout
Gemeente Eindhoven
Lieke van Hooijdonk
http://www.Lilith Ronner van Hooijdonk.nl/
Sarie Hermens
Gardenmania
24. 24 ZONE-S WORKSHOP REPORT
COPYRIGHT 2012 — TEAM ZONE-S
ZONE-S WORKSHOP
ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN