Ο Αγησίλαος του Ξενοφώντα. Ενότητα 7, αρχαία ελληνικά Β Γυμνασίου. Προσπάθεια για μια σφαιρική προσέγγιση της ιστορικής προσωπικότητας ενός μεγάλου ηγέτη.

1. από την
Ελένη Παπαντωνίου
2011-2012
Μελετώντας απόσπασμα
του έργου ‘Αγησίλαος’
στα πλαίσια του σχολικού μαθήματος
της α.ε. γλώσσας

2. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΞΟΜΑΛΥΝΣΗ &
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Β' τάξη Γυμνασίου,
7η ενότητα,
‘ Ένας στοργικός ηγέτης’
Ξενοφ ν, γησίλαος 7.1-3ῶ Ἀ

3. παντες πιστάμεθα τιἍ ἐ ὅ γησίλαοςἈ , που ετο τ νὅ ᾤ ὴ
πατρίδα τι φελήσειν, ο πόνων φίετο, ο κινδύνωνὠ ὐ ὑ ὐ
φίστατο, ο χρημάτων φείδετο, ο σ μα, ο γ ραςἀ ὐ ἐ ὐ ῶ ὐ ῆ
προ φασίζετο, λλ κα βασιλέως γαθο το το ργονὐ ἀ ὰ ὶ ἀ ῦ ῦ ἔ
νόμιζε, τ το ς ρχομένους ς πλε στα γαθ ποιε ν. νἐ ὸ ὺ ἀ ὡ ῖ ἀ ὰ ῖ Ἐ
το ς μεγίστοις δ φελήμασι τ ς πατρίδος κα τόδε γῖ ὲ ὠ ῆ ὶ ἐ ὼ
τίθημι α το , τι δυνατώτατος ν ν τ πόλει φανερ ς νὐ ῦ ὅ ὢ ἐ ῇ ὸ ἦ
μάλιστα το ς νόμοις λατρεύων. Τίς γ ρ ν θέλησενῖ ὰ ἂ ἠ
πειθε ν ρ ν τ ν βασιλέα πειθόμενον; [...] ς κα πρ ςἀ ῖ ὁ ῶ ὸ Ὃ ὶ ὸ
το ς διαφόρουςὺ ν τ πόλειἐ ῇ σπερ πατ ρ πρ ς πα δαςὥ ὴ ὸ ῖ
προσεφέρετο. λοιδορε το μ ν γ ρ π το ςἘ ῖ ὲ ὰ ἐ ὶ ῖ μαρτήμασινἁ ,
τίμα δ' ε τι καλ ν πράττοιεν,ἐ ἴ ὸ παρίστατο δ' ε τις συμφορἴ ὰ
συμβαίνοι, χθρ ν μ ν ο δ να γούμενος πολίτην, παινε νἐ ὸ ὲ ὐ ὲ ἡ ἐ ῖ
δ πάντας θέλων, σ ζεσθαι δ πάντας κέρδος νομίζων,ὲ ἐ ῴ ὲ
ζημίαν δ τιθε ς ε κα μικρο ξιος πόλοιτο.ὲ ὶ ἰ ὶ ὁ ῦ ἄ ἀ
Ξενοφών, Αγησίλαος, 7.1-3

4. Βασικές παρατηρήσεις
• Κυρίαρχο πρόσωπο – Υποκείμενο της δράσης όλων των
ρημάτων είναι ο Αγησίλαος.
• Το μεγαλύτερο μέρος του λεξιλογίου του αρχαίου
κειμένου χρησιμοποιείται είτε αυτούσιο είτε
παραλλαγμένο στη ν.ε, οπότε είναι οικείο στο σημερινό
ομιλητή.
• Οι μεγαλύτερες δυσκολίες με την κατανόηση λέξεων
εστιάζονται στα ρήματα του κειμένου.
• Έχουμε χρήση αναλογίας:
βασιλιάς προς αρχομένους
σπερὥ πατ ρ πρ ς πα δαςὴ ὸ ῖ

5. • Πλην των ‘αμαρτημάτων’ (σφαλμάτων στα α.ε)
υπάρχουν άλλες τέσσερις λέξεις («τους διαφόρους»,
«προσεφέρετο», «παρίστατο», «ηγούμενος») στο
κείμενο, που ενώ χρησιμοποιούνται με την ίδια μορφή
και σήμερα, έχουν διαφορετική σημασία στα α.ε:
διάφοροι = αντίπαλοι
προσφέρομαι = συμπεριφέρομαι (φέρομαι προς τινά)
παρίσταμαι = συμπαραστέκομαι
ηγούμαι = νομίζω, θεωρώ
Βασικές παρατηρήσεις

6. παντες πιστάμεθα τι γησίλαος, που ετο τ ν πατρίδα τιἍ ἐ ὅ Ἀ ὅ ᾤ ὴ
φελήσειν, ο πόνων φίετο, ο κινδύνων φίστατο, οὠ ὐ ὑ ὐ ἀ ὐ
χρημάτων φείδετο, ο σ μα, ο γ ρας προ φασίζετο, λλ καἐ ὐ ῶ ὐ ῆ ὐ ἀ ὰ ὶ
βασιλέως γαθο το το ργον νόμιζε, τ το ς ρχομένους ςἀ ῦ ῦ ἔ ἐ ὸ ὺ ἀ ὡ
πλε στα γαθῖ ἀ ὰ ποιε νῖ . Α ΕΝΟΤΗΤΑ
ν το ς μεγίστοις δ φελήμασι τ ς πατρίδος κα τόδε γ τίθημιἘ ῖ ὲ ὠ ῆ ὶ ἐ ὼ
α το , τι δυνατώτατος ν ν τ πόλει φανερ ς ν μάλιστα το ςὐ ῦ ὅ ὢ ἐ ῇ ὸ ἦ ῖ
νόμοις λατρεύων. Τίς γ ρ ν θέλησεν πειθε ν ρ ν τ νὰ ἂ ἠ ἀ ῖ ὁ ῶ ὸ
βασιλέα πειθόμενον; [...] Β ΕΝΟΤΗΤΑ
ς κα πρ ς το ς διαφόρους ν τ πόλει σπερ πατ ρ πρ ςὋ ὶ ὸ ὺ ἐ ῇ ὥ ὴ ὸ
πα δας προσεφέρετο. λοιδορε το μ ν γ ρ π το ς μαρτήμασιν,ῖ Ἐ ῖ ὲ ὰ ἐ ὶ ῖ ἁ
τίμα δ' ε τι καλ ν πράττοιεν, παρίστατο δ' ε τις συμφορἐ ἴ ὸ ἴ ὰ
συμβαίνοι, χθρ ν μ ν ο δ να γούμενος πολίτην, παινε ν δἐ ὸ ὲ ὐ ὲ ἡ ἐ ῖ ὲ
πάντας θέλων, σ ζεσθαι δ πάντας κέρδος νομίζων, ζημίαν δἐ ῴ ὲ ὲ
τιθε ς ε κα μικρο ξιοςὶ ἰ ὶ ὁ ῦ ἄ πόλοιτο.ἀ Γ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

7. Οι μαθητές μέσα από τη χρήση on line λεξικού
προσπαθούν να καταλάβουν τα ρήματα που αποτελούν
λέξεις-κλειδιά
για την αποκωδικοποίηση του κειμένου
Χρησιμοποιήστε το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σας για να κάνετε τις ασκήσεις
με την Παράλληλη Αναζήτηση του λεξικού της νέας ελληνικής από την Πύλη της
Ελληνικής Γλώσσας
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html

8. παντεςἍ πιστάμεθαἐ τι γησίλαος, πουὅ Ἀ ὅ ετοᾤ τ νὴ
πατρίδα τι φελήσειν, ο πόνωνὠ ὐ φίετοὑ , ο κινδύνωνὐ
φίστατοἀ , ο χρημάτωνὐ φείδετοἐ , ο σ μα, ο γ ραςὐ ῶ ὐ ῆ
προ φασίζετοὐ ,
λλ κα βασιλέως γαθο το το ργονἀ ὰ ὶ ἀ ῦ ῦ ἔ νόμιζεἐ ,
τ το ς ρχομένους ς πλε στα γαθ ποιε ν.ὸ ὺ ἀ ὡ ῖ ἀ ὰ ῖ
γνωρίζουμε νόμιζε
δεν έπαυε την προσπάθεια
απέφευγε τσιγκουνευόταν
προφασιζόταν
νόμιζε, θεωρούσε
Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ – Εντοπισμός ρημάτων
ΑΠΑΛΕΙΨΗ

9. παντεςἍ πιστάμεθαἐ τι γησίλαος, πουὅ Ἀ ὅ ετοᾤ τ νὴ
πατρίδα τι φελήσειν, ο πόνωνὠ ὐ φίετοὑ , ο κινδύνωνὐ
φίστατοἀ , ο χρημάτωνὐ φείδετοἐ , ο σ μα, ο γ ραςὐ ῶ ὐ ῆ
προ φασίζετοὐ ,
λλ κα βασιλέως γαθο το το ργονἀ ὰ ὶ ἀ ῦ ῦ ἔ νόμιζεἐ ,
τ το ς ρχομένους ς πλε στα γαθ ποιε ν.ὸ ὺ ἀ ὡ ῖ ἀ ὰ ῖ

10. ν το ς μεγίστοις δ φελήμασι τ ς πατρίδοςἘ ῖ ὲ ὠ ῆ
κα τόδε γὶ ἐ ὼ τίθημι α το ,ὐ ῦ
τι δυνατώτατος ν ν τ πόλειὅ ὢ ἐ ῇ
φανερ ς νὸ ἦ μάλιστα το ς νόμοις λατρεύων.ῖ
Τίς γ ρὰ ν θέλησενἂ ἠ πειθε ν ρ ν τ ν βασιλέαἀ ῖ ὁ ῶ ὸ
πειθόμενον; [...]
βάζω, προσθέτω
έκανε φανερό
ποιος θα ήθελε
Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ – Εντοπισμός ρημάτων
ΑΠΑΛΕΙΨΗ

11. ν το ς μεγίστοις δ φελήμασι τ ς πατρίδοςἘ ῖ ὲ ὠ ῆ
κα τόδε γὶ ἐ ὼ τίθημι α το ,ὐ ῦ
τι δυνατώτατος ν ν τ πόλειὅ ὢ ἐ ῇ
φανερ ς νὸ ἦ μάλιστα το ς νόμοις λατρεύων.ῖ
Τίς γ ρὰ ν θέλησενἂ ἠ πειθε ν ρ ν τ ν βασιλέαἀ ῖ ὁ ῶ ὸ
πειθόμενον; [...]

12. ς κα πρ ς το ς διαφόρους ν τ πόλειὋ ὶ ὸ ὺ ἐ ῇ
σπερ πατ ρ πρ ς πα δαςὥ ὴ ὸ ῖ προσεφέρετο.
λοιδορε τοἘ ῖ μ ν γ ρ π το ς μαρτήμασιν,ὲ ὰ ἐ ὶ ῖ ἁ
τίμαἐ δ' ε τι καλ νἴ ὸ πράττοιεν, παρίστατο δ'
ε τις συμφορἴ ὰ συμβαίνοι,
χθρ ν μ ν ο δ να γούμενος πολίτην, παινε ν δἐ ὸ ὲ ὐ ὲ ἡ ἐ ῖ ὲ
πάντας θέλων, σ ζεσθαι δ πάντας κέρδος νομίζων,ἐ ῴ ὲ
ζημίαν δ τιθε ς ε κα μικρο ξιοςὲ ὶ ἰ ὶ ὁ ῦ ἄ πόλοιτοἀ .
Γ΄ ΕΝΟΤΗΤΑ - Εντοπισμός ρημάτων
συμπεριφερόταν
επέπληττε, μάλωνε
τιμούσε παραστεκόταν
χανόταν
ΑΠΑΛΕΙΨΗ

13. ς κα πρ ς το ς διαφόρους ν τ πόλειὋ ὶ ὸ ὺ ἐ ῇ
σπερ πατ ρ πρ ς πα δαςὥ ὴ ὸ ῖ προσεφέρετο.
λοιδορε τοἘ ῖ μ ν γ ρ π το ς μαρτήμασιν,ὲ ὰ ἐ ὶ ῖ ἁ
τίμαἐ δ' ε τι καλ ν πράττοιεν,ἴ ὸ παρίστατο δ'
ε τις συμφορἴ ὰ συμβαίνοι,
χθρ ν μ ν ο δ να γούμενος πολίτην, παινε ν δἐ ὸ ὲ ὐ ὲ ἡ ἐ ῖ ὲ
πάντας θέλων, σ ζεσθαι δ πάντας κέρδος νομίζων,ἐ ῴ ὲ
ζημίαν δ τιθε ς ε κα μικρο ξιοςὲ ὶ ἰ ὶ ὁ ῦ ἄ πόλοιτοἀ

14. παντεςἍ πιστάμεθαἐ τι γησίλαος, πουὅ Ἀ ὅ ετοᾤ τ νὴ
πατρίδα τι ο πόνωνὐ φίετοὑ , ο κινδύνωνὐ
φίστατοἀ , ο χρημάτων φείδετο, ο σ μα, ο γ ραςὐ ἐ ὐ ῶ ὐ ῆ
προ φασίζετοὐ ,
λλ κα βασιλέως γαθο το το ργονἀ ὰ ὶ ἀ ῦ ῦ ἔ νόμιζεἐ ,
τ το ς ρχομένους ς πλε στα γαθὸ ὺ ἀ ὡ ῖ ἀ ὰ
Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ – Εντοπισμός απαρεμφάτων
φελήσεινὠ
ποιε ν.ῖ

15. ν το ς μεγίστοις δ φελήμασι τ ς πατρίδοςἘ ῖ ὲ ὠ ῆ
κα τόδε γὶ ἐ ὼ τίθημι α το ,ὐ ῦ
τι δυνατώτατος ν τ πόλειὅ ἐ ῇ
φανερ ς νὸ ἦ μάλιστα το ς νόμοιςῖ
Τίς γ ρὰ ν θέλησενἂ ἠ τ ν βασιλέαὸ
[...]
Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ – Εντοπισμός απαρεμφάτων & μετοχών
νὢ
λατρεύων.
πειθε νἀ ῖ ρ νὁ ῶ
πειθόμενον;

16. ς κα πρ ς το ς διαφόρους ν τ πόλειὋ ὶ ὸ ὺ ἐ ῇ
σπερ πατ ρ πρ ς πα δαςὥ ὴ ὸ ῖ προσεφέρετο.
λοιδορε τοἘ ῖ μ ν γ ρ π το ς μαρτήμασιν,ὲ ὰ ἐ ὶ ῖ ἁ
τίμαἐ δ' ε τι καλ νἴ ὸ πράττοιεν, παρίστατο δ'
ε τις συμφορἴ ὰ συμβαίνοι,
χθρ ν μ ν ο δ να πολίτην, δἐ ὸ ὲ ὐ ὲ ὲ
πάντας , δ πάντας κέρδοςὲ
ζημίαν δ ε κα μικρο ξιοςὲ ἰ ὶ ὁ ῦ ἄ πόλοιτοἀ .
Γ΄ ΕΝΟΤΗΤΑ – Εντοπισμός απαρεμφάτων & μετοχών
παινε νἐ ῖ
σ ζεσθαιῴ
γούμενοςἡ
θέλων,ἐ νομίζων,
τιθε ςὶ

17. ΣΗΜΑΣΙΕΣ ΡΗΜΑΤΩΝ
πίσταμαιἐ = γνωρίζω καλά
ο ομαιἴ = νομίζω ετοᾤ (παρατατικός) = νόμιζε
φίεμαιὑ = παραιτούμαι από..
φίσταμαιἀ = απέχω από, κρατάω απόσταση από
φείδομαι = κάνω οικονομία σε κάτι, τσιγκουνεύομαι, λυπάμαι
προφασίζομαι = προφασίζομαι, χρησιμοποιώ ως πρόφαση, δικαιολογία
ποιέω, ποιῶ = κάνω, πράττω
ρχομαιἂ = κυβερνιέμαι, εξουσιάζομαι
τίθημι = θέτω, προσθέτω, θεωρώ
λατρεύω τοις νόμοις = υπηρετώ, τηρώ πιστά τους νόμους
θέλω =ἐ θέλω θέλησενἠ (αόριστος)
ειμί = είμαι νἦ (παρατατικός)
ράω-ωὁ = βλέπω
πειθέω, πειθἀ ἀ ῶ = δεν υπακούω
προσφέρομαι = συμπεριφέρομαι
λοιδορέομαι, λοιδορο μαιῦ = κακαλογώ, επιπλήττω, μαλώνω
παρίσταμαι = παραστέκομαι
γέομαι, γο μαιἡ ἡ ῦ = θεωρώ, νομίζω
πόλλυμαιἀ = χάνομαι, καταστρέφομαι, πεθαίνω

18. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

19. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ….