SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
Evolutie
Vooraf
• Boeken worden aan de hand van de volgorde in de diapresentaties
gebruikt. Deze volgorde wijkt af van die in het boek.
• Diapresentaties worden gedeeld via:
ELO in de studiewijzer
http://meneerwareman.wordpress.com
Onderdelen
• Indeling van deze cursus gebeurt aan de hand van 3 belangrijke
blokken.
Waarom?
• Ordening (indeling van alle organismen)
• Evolutie (reproductie, variatie, natuurlijke selectie, isolatie,
mutatie)
• Genetische Evolutie (selectie op genen, practicum)
Alle Organismen
Organisme
Molecuul (DNA)
Organisatieniveau: Onderdelen:
Les 1; Methoden
Evolutionair onderzoek
Thema 5: Evolutie - Basisstof 8
IDA
Missing link?
Onderzoeksvraag ontwikkelen vanuit context
Context
“Onderzoekers vinden een nieuw fossiel die sterke overeenkomsten
vertoont met lemuren en andere apen. Het is een primaat. De
onderzoekers zijn enthousiast omdat het skelet voor meer dan 95%
compleet is en andere belangrijke informatie over het organisme prijs
geeft. Er zit voedsel in de maag. Er is een duidelijke imprint van de vacht
te zien. Het gebit is zeer goed zichtbaar etc.”
Onderzoeksvraag
- Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van de mens
binnen de evolutie?
Ontwikkelen van een deelvraag
• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?
Opdrachten vooraf:
- Lezen blz. 137 tot en met 139
- Maken opdracht 24 tot en met 25
10 MINUTEN WERKTIJD
Beantwoorden deelvragen
• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?
• Voorheen was voornamelijk het bestuderen van overeenkomsten in het bouwplan van
organismen (dieren) een sterke indicatie van verwantschap.
• Homologe organen zijn overeenkomende organen in bouwplan. (niet altijd in functie)
• Analoge organen zijn overeenkomende organen in functie maar met een ander bouwplan.
• Rudimenten zijn een bewijs van eigenschappen die langzaamaan verdwijnen onder invloed
van evolutie.
• Homologie in de vroege ontwikkeling van embryo’s bij gewervelden laat zien dat deze groep
nauwe verwantschap kent. De studie naar embryo’s wordt embryologie genoemd.
• Biochemie is nu de meest belangrijke methode binnen de cladistiek omdat genen de ultieme
blauwdruk zijn van alle bouwplannen in het lichaam van organismen. Hierdoor kan ook
gekeken worden naar sterk van elkaar verschillende organismen zoals bacteriën en mensen
of planten en dieren. Biochemie richt zich op DNA en/of op andere moleculen zoals eiwitten
die door een organisme worden gemaakt.
• Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?
overeenkomsten
• Homologe
• Analoge
• Rudimenten
• Homologie
embryologie
• Biochemie cladistiek
Biochemie DNA eiwitten
die door een organisme worden gemaakt.
Conclusie – Context
Min. 32:00 tot 39:40
Onderzoekscyclus
Hoofdvraag:
Welk huidig beeld bestaat er op de
evolutie van de mens ?
Blok 2: Evolutie
Deelvragen
- Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van
de mens binnen de evolutie?
- Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen?
- Op welke manier worden organismen (en de mens) in het leven
ingedeeld?
- Welke soorten zijn verwant aan de mens?
- Welke voorouders heeft de mens?
- Hoe is de mens geëvolueerd?
- Welke voorwaarden kent evolutie?
- Op welke manier zijn de voorwaarden van evolutie van invloed
geweest op het ontstaan van de mens?
- Op welke manier heeft de mens zich na zijn ontstaan
ontwikkeld?
- Waarom kon de huidige mens wel overleven en de anderen
mensachtigen niet?
- Welke gebeurtenissen zijn nog na het ontstaan van de mens van
invloed geweest op de ontwikkeling van de mens.
- Op welke manier gaat de mens nog evolueren?
- Is er nog steeds sprake van natuurlijke selectie?
Conclusie – Context

More Related Content

Viewers also liked

Na drodze do zawodu programistki. KODILLA
Na drodze do zawodu programistki. KODILLA Na drodze do zawodu programistki. KODILLA
Na drodze do zawodu programistki. KODILLA mamopracuj
 
OpenText ECR Presentation - Order Status App
OpenText ECR Presentation - Order Status AppOpenText ECR Presentation - Order Status App
OpenText ECR Presentation - Order Status AppMark Morley, MBA
 
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10Rohit Agrawal
 
Innovative leadership
Innovative leadershipInnovative leadership
Innovative leadershipabgatto19
 
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan maken
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan makenHoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan maken
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan makenJos Cöp
 
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile Industry
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile IndustryApplication of VAVE in Cost reduction at Automobile Industry
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile IndustryVivek Singh
 
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijs
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijsComputational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijs
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijsSaxion
 
Digitale geletterdheid binnenste buiten | Onderwijsdagen
Digitale geletterdheid binnenste buiten | OnderwijsdagenDigitale geletterdheid binnenste buiten | Onderwijsdagen
Digitale geletterdheid binnenste buiten | OnderwijsdagenSaxion
 
Für meine Freunde
Für meine FreundeFür meine Freunde
Für meine Freundeevasagorski
 

Viewers also liked (12)

Europa
EuropaEuropa
Europa
 
Na drodze do zawodu programistki. KODILLA
Na drodze do zawodu programistki. KODILLA Na drodze do zawodu programistki. KODILLA
Na drodze do zawodu programistki. KODILLA
 
Joho kaigi#3lt
Joho kaigi#3ltJoho kaigi#3lt
Joho kaigi#3lt
 
OpenText ECR Presentation - Order Status App
OpenText ECR Presentation - Order Status AppOpenText ECR Presentation - Order Status App
OpenText ECR Presentation - Order Status App
 
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10
Apache Oozie Workflow Scheduler - Module 10
 
Dokk1 - Rolf Hapel
Dokk1 - Rolf HapelDokk1 - Rolf Hapel
Dokk1 - Rolf Hapel
 
Innovative leadership
Innovative leadershipInnovative leadership
Innovative leadership
 
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan maken
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan makenHoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan maken
Hoe ict het taalonderwijs persoonlijker kan maken
 
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile Industry
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile IndustryApplication of VAVE in Cost reduction at Automobile Industry
Application of VAVE in Cost reduction at Automobile Industry
 
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijs
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijsComputational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijs
Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het onderwijs
 
Digitale geletterdheid binnenste buiten | Onderwijsdagen
Digitale geletterdheid binnenste buiten | OnderwijsdagenDigitale geletterdheid binnenste buiten | Onderwijsdagen
Digitale geletterdheid binnenste buiten | Onderwijsdagen
 
Für meine Freunde
Für meine FreundeFür meine Freunde
Für meine Freunde
 

Similar to Evolutie les 1

Kan een natuurwetenschapper geloven?
Kan een natuurwetenschapper geloven?Kan een natuurwetenschapper geloven?
Kan een natuurwetenschapper geloven?Daan van Schalkwijk
 
biologen over evolutie
biologen over evolutiebiologen over evolutie
biologen over evolutieCSR
 
iL39 evolutie zit in ons DNA - Evo Devo leert ons meer - Renee van Amerongen
iL39 evolutie zit in ons DNA -  Evo Devo leert ons meer - Renee van AmerongeniL39 evolutie zit in ons DNA -  Evo Devo leert ons meer - Renee van Amerongen
iL39 evolutie zit in ons DNA - Evo Devo leert ons meer - Renee van AmerongenTycho Malmberg
 
Genetica: een perspectief
Genetica: een perspectiefGenetica: een perspectief
Genetica: een perspectiefDominic Portain
 
De problematiek rond klonen
De problematiek rond klonenDe problematiek rond klonen
De problematiek rond klonenFrederikVO
 
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versie
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versieProfielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versie
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versieJonathan Jeroen Beekman
 
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter Dons
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter DonsEindtermen en leerplannen wo natuur - Walter Dons
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter DonsPIME
 
Voortplanting 4 havo vwo
Voortplanting 4 havo vwoVoortplanting 4 havo vwo
Voortplanting 4 havo vwoElco Wareman
 
Werkdocument wiki
Werkdocument wikiWerkdocument wiki
Werkdocument wikiruubje11
 
Toelatingsexamen
ToelatingsexamenToelatingsexamen
Toelatingsexamenguest8e7eff
 
DNA en medicijnen (1)
DNA en medicijnen (1)DNA en medicijnen (1)
DNA en medicijnen (1)Chiara Glen
 
Systematic Reviews en PsycINFO
Systematic Reviews en PsycINFOSystematic Reviews en PsycINFO
Systematic Reviews en PsycINFOjstaaks
 
Het Klonen Van Dieren
Het Klonen Van DierenHet Klonen Van Dieren
Het Klonen Van DierenFrederikVO
 
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloof
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloofEvolutie, wetenschappelijk model of seculier geloof
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloofAlfred Driessen
 

Similar to Evolutie les 1 (20)

Thema 1
Thema 1Thema 1
Thema 1
 
Kan een natuurwetenschapper geloven?
Kan een natuurwetenschapper geloven?Kan een natuurwetenschapper geloven?
Kan een natuurwetenschapper geloven?
 
biologen over evolutie
biologen over evolutiebiologen over evolutie
biologen over evolutie
 
iL39 evolutie zit in ons DNA - Evo Devo leert ons meer - Renee van Amerongen
iL39 evolutie zit in ons DNA -  Evo Devo leert ons meer - Renee van AmerongeniL39 evolutie zit in ons DNA -  Evo Devo leert ons meer - Renee van Amerongen
iL39 evolutie zit in ons DNA - Evo Devo leert ons meer - Renee van Amerongen
 
Genetica: een perspectief
Genetica: een perspectiefGenetica: een perspectief
Genetica: een perspectief
 
De problematiek rond klonen
De problematiek rond klonenDe problematiek rond klonen
De problematiek rond klonen
 
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versie
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versieProfielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versie
Profielwerkstuk Jeroen Beekman _ Lukas Verweij Definitieve versie
 
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter Dons
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter DonsEindtermen en leerplannen wo natuur - Walter Dons
Eindtermen en leerplannen wo natuur - Walter Dons
 
Lessenserie VH1 algemeen
Lessenserie VH1 algemeenLessenserie VH1 algemeen
Lessenserie VH1 algemeen
 
College 2 Sys
College 2 SysCollege 2 Sys
College 2 Sys
 
Voortplanting 4 havo vwo
Voortplanting 4 havo vwoVoortplanting 4 havo vwo
Voortplanting 4 havo vwo
 
Werkdocument wiki
Werkdocument wikiWerkdocument wiki
Werkdocument wiki
 
Toelatingsexamen
ToelatingsexamenToelatingsexamen
Toelatingsexamen
 
DNA en medicijnen (1)
DNA en medicijnen (1)DNA en medicijnen (1)
DNA en medicijnen (1)
 
Biologie
BiologieBiologie
Biologie
 
Systematic Reviews en PsycINFO
Systematic Reviews en PsycINFOSystematic Reviews en PsycINFO
Systematic Reviews en PsycINFO
 
Het Klonen Van Dieren
Het Klonen Van DierenHet Klonen Van Dieren
Het Klonen Van Dieren
 
W18 wad in de klas
W18 wad in de klasW18 wad in de klas
W18 wad in de klas
 
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloof
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloofEvolutie, wetenschappelijk model of seculier geloof
Evolutie, wetenschappelijk model of seculier geloof
 
Het Mysterieuze Dna
Het Mysterieuze DnaHet Mysterieuze Dna
Het Mysterieuze Dna
 

More from Elco Wareman

Stofwisseling fotosynthese en verbranding
Stofwisseling   fotosynthese en verbrandingStofwisseling   fotosynthese en verbranding
Stofwisseling fotosynthese en verbrandingElco Wareman
 
Zetmeel, speeksel en enzymen
Zetmeel, speeksel en enzymenZetmeel, speeksel en enzymen
Zetmeel, speeksel en enzymenElco Wareman
 
Practicum bruine boon
Practicum bruine boonPracticum bruine boon
Practicum bruine boonElco Wareman
 
Bloemen vruchten en zaden quiz
Bloemen vruchten en zaden quizBloemen vruchten en zaden quiz
Bloemen vruchten en zaden quizElco Wareman
 
Thema 6 basisstof 6
Thema 6 basisstof 6Thema 6 basisstof 6
Thema 6 basisstof 6Elco Wareman
 
Thema 6 basisstof 5
Thema 6 basisstof 5Thema 6 basisstof 5
Thema 6 basisstof 5Elco Wareman
 
Thema 6 bassistof 4
Thema 6 bassistof 4Thema 6 bassistof 4
Thema 6 bassistof 4Elco Wareman
 
Thema 6 bassistof 3 pt 2
Thema 6 bassistof 3 pt 2Thema 6 bassistof 3 pt 2
Thema 6 bassistof 3 pt 2Elco Wareman
 
Thema 6 bassistof 3
Thema 6 bassistof 3Thema 6 bassistof 3
Thema 6 bassistof 3Elco Wareman
 
Thema 6 bassistof 2
Thema 6 bassistof 2Thema 6 bassistof 2
Thema 6 bassistof 2Elco Wareman
 

More from Elco Wareman (20)

Bloedsomloop
BloedsomloopBloedsomloop
Bloedsomloop
 
Cellen
CellenCellen
Cellen
 
Erfelijkheid
ErfelijkheidErfelijkheid
Erfelijkheid
 
Stofwisseling fotosynthese en verbranding
Stofwisseling   fotosynthese en verbrandingStofwisseling   fotosynthese en verbranding
Stofwisseling fotosynthese en verbranding
 
Stofwisseling
StofwisselingStofwisseling
Stofwisseling
 
Ecologie bs 1
Ecologie bs 1Ecologie bs 1
Ecologie bs 1
 
Voedingsstoffen
VoedingsstoffenVoedingsstoffen
Voedingsstoffen
 
Zetmeel, speeksel en enzymen
Zetmeel, speeksel en enzymenZetmeel, speeksel en enzymen
Zetmeel, speeksel en enzymen
 
Thema 4 - 4gt
Thema 4 - 4gtThema 4 - 4gt
Thema 4 - 4gt
 
Practicum bruine boon
Practicum bruine boonPracticum bruine boon
Practicum bruine boon
 
Bloemen vruchten en zaden quiz
Bloemen vruchten en zaden quizBloemen vruchten en zaden quiz
Bloemen vruchten en zaden quiz
 
Thema 6 basisstof 6
Thema 6 basisstof 6Thema 6 basisstof 6
Thema 6 basisstof 6
 
Thema 6 basisstof 5
Thema 6 basisstof 5Thema 6 basisstof 5
Thema 6 basisstof 5
 
Examenoefening
ExamenoefeningExamenoefening
Examenoefening
 
Thema 6 bassistof 4
Thema 6 bassistof 4Thema 6 bassistof 4
Thema 6 bassistof 4
 
Thema 6 bassistof 3 pt 2
Thema 6 bassistof 3 pt 2Thema 6 bassistof 3 pt 2
Thema 6 bassistof 3 pt 2
 
Thema 6 bassistof 3
Thema 6 bassistof 3Thema 6 bassistof 3
Thema 6 bassistof 3
 
Thema 6 bassistof 2
Thema 6 bassistof 2Thema 6 bassistof 2
Thema 6 bassistof 2
 
Ecologie bs 3
Ecologie bs 3Ecologie bs 3
Ecologie bs 3
 
Ecologie bs 3 1
Ecologie bs 3 1Ecologie bs 3 1
Ecologie bs 3 1
 

Evolutie les 1

  • 1.
  • 3. Vooraf • Boeken worden aan de hand van de volgorde in de diapresentaties gebruikt. Deze volgorde wijkt af van die in het boek. • Diapresentaties worden gedeeld via: ELO in de studiewijzer http://meneerwareman.wordpress.com
  • 4. Onderdelen • Indeling van deze cursus gebeurt aan de hand van 3 belangrijke blokken. Waarom? • Ordening (indeling van alle organismen) • Evolutie (reproductie, variatie, natuurlijke selectie, isolatie, mutatie) • Genetische Evolutie (selectie op genen, practicum) Alle Organismen Organisme Molecuul (DNA) Organisatieniveau: Onderdelen:
  • 5. Les 1; Methoden Evolutionair onderzoek Thema 5: Evolutie - Basisstof 8
  • 8. Context “Onderzoekers vinden een nieuw fossiel die sterke overeenkomsten vertoont met lemuren en andere apen. Het is een primaat. De onderzoekers zijn enthousiast omdat het skelet voor meer dan 95% compleet is en andere belangrijke informatie over het organisme prijs geeft. Er zit voedsel in de maag. Er is een duidelijke imprint van de vacht te zien. Het gebit is zeer goed zichtbaar etc.” Onderzoeksvraag - Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van de mens binnen de evolutie?
  • 9. Ontwikkelen van een deelvraag • Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen? Opdrachten vooraf: - Lezen blz. 137 tot en met 139 - Maken opdracht 24 tot en met 25 10 MINUTEN WERKTIJD
  • 10. Beantwoorden deelvragen • Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen? • Voorheen was voornamelijk het bestuderen van overeenkomsten in het bouwplan van organismen (dieren) een sterke indicatie van verwantschap. • Homologe organen zijn overeenkomende organen in bouwplan. (niet altijd in functie) • Analoge organen zijn overeenkomende organen in functie maar met een ander bouwplan. • Rudimenten zijn een bewijs van eigenschappen die langzaamaan verdwijnen onder invloed van evolutie. • Homologie in de vroege ontwikkeling van embryo’s bij gewervelden laat zien dat deze groep nauwe verwantschap kent. De studie naar embryo’s wordt embryologie genoemd. • Biochemie is nu de meest belangrijke methode binnen de cladistiek omdat genen de ultieme blauwdruk zijn van alle bouwplannen in het lichaam van organismen. Hierdoor kan ook gekeken worden naar sterk van elkaar verschillende organismen zoals bacteriën en mensen of planten en dieren. Biochemie richt zich op DNA en/of op andere moleculen zoals eiwitten die door een organisme worden gemaakt. • Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen? overeenkomsten • Homologe • Analoge • Rudimenten • Homologie embryologie • Biochemie cladistiek Biochemie DNA eiwitten die door een organisme worden gemaakt.
  • 11. Conclusie – Context Min. 32:00 tot 39:40
  • 12. Onderzoekscyclus Hoofdvraag: Welk huidig beeld bestaat er op de evolutie van de mens ? Blok 2: Evolutie Deelvragen - Hoe onderzoekt men de evolutionaire verwantschappen van de mens binnen de evolutie? - Welke methoden bestaan er om verwantschappen aan te tonen? - Op welke manier worden organismen (en de mens) in het leven ingedeeld? - Welke soorten zijn verwant aan de mens? - Welke voorouders heeft de mens? - Hoe is de mens geëvolueerd? - Welke voorwaarden kent evolutie? - Op welke manier zijn de voorwaarden van evolutie van invloed geweest op het ontstaan van de mens? - Op welke manier heeft de mens zich na zijn ontstaan ontwikkeld? - Waarom kon de huidige mens wel overleven en de anderen mensachtigen niet? - Welke gebeurtenissen zijn nog na het ontstaan van de mens van invloed geweest op de ontwikkeling van de mens. - Op welke manier gaat de mens nog evolueren? - Is er nog steeds sprake van natuurlijke selectie? Conclusie – Context