Partendo dall’esperienza acquisita e vissuta in prima persona durante i due anni di lavoro che hanno portato prima alla realizzazione e poi al successivo mantenimento del sito web di un piccolo giornale d’opinione a diffusione nazionale, cercheremo di portare la nostra analisi sul rapporto fra esperienza utente e fruizione dei contenuti anche ai siti web dei principali quotidiani presenti in Italia, per provare a immaginare come i nuovi modelli di business che stanno facendo breccia nel mondo dell’editoria impongano necessariamente un nuovo approccio verso qualità, quantità e fruibilità dei contenuti offerti al lettore/consumatore/cliente, e quindi un nuovo spazio di intervento per chi si occupa di architettura dell’informazione e design dell’esperienza utente.
3. Chi sono
➜ Cristiano Rastelli (Area Web)
➜ mi occupo di web design+development
➜ alcuni anni fa ho cominciato ad
appassionarmi di AI, UX/UCD e agilità
4. Come nasce questo talk
➜ sono un lettore del quotidiano “Il Foglio”
➜ da due anni mi occupo del loro sito web
➜ vorrei condividere con voi la mia
esperienza e alcune riflessioni su di essa
9. Una chiamata inattesa... 29 gennaio 2008
➜ Telefonata di Giuliano Ferrara, direttore
del Foglio Quotidiano:
“ Te la senti di realizzare il sito
del Foglio.it in 15 giorni?”
10. Le mie condizioni
➜ suddividere il lavoro in diverse fasi su cui
poter fare iterazioni successive
➜ adottare strumenti di comunicazione che
permettessero di lavorare da remoto
➜ utilizzare strumenti di prototipazione
rapida per la definizione delle pagine
14. Wireframing 2 febbraio 2008
BANNER
BANNER
FOGLIO BLOG DOCUMENTO DIVERTIMENTO LETTORE
FOGLIO BLOG DOCUMENTO DIVERTIMENTO LETTORE DIRETTORE
Ultimi aggiornamenti del sito
iniziativa speciale
Lorem ipsum dolor sit amet
(o in evidenza)
La spiegazione Ultimi aggiornamenti del sito
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
harumd dereud facilis est er expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta
Lorem ipsum dolor sit amet nobis eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod maxim placeat
iniziativa speciale
facer possim omnis es voluptas assumenda est, omnis dolor repellend. Tempo-
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur Lorem ipsum dolor sit amet rem autem quinsud et aur office debit aut tum rerum necesit atib saepe eveniet
(o in evidenza)
adipscing elit, sed diam nonnumy eius- ut er repudiand sint et molestia non este recusand.
mod tempor incidunt ut labore et dolore Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed
magna aliquam erat volupat. diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore Vai all’approfondimento >> BANNER
Continue >> magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er
Consectetur adipscing elit
expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta nobis
eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
maxim placeat facer possim omnis es voluptas assumenda harumd dereud facilis est er expedit distinct.
Chi è chi est, omnis dolor repellend. Lorem ipsum dolor >> La spiegazione
Vai all’approfondimento >>
Lorem ipsum dolor sit amet
Giulio Meotti Sed diam nonnumy eiusmod Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur
BANNER adipscing elit, sed diam nonnumy eiusmod
Lorem ipsum dolor sit Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing
tempor incidunt ut labore et dolore magna
amet, consectetur Consectetur adipscing elit elit, sed diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut aliquam erat volupat.
adipscing elit, sed labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et Continue >>
harumd dereud facilis est er expedit distinct. Nam
diam nonnumy eius- Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed
liber a tempor cum soluta nobis eligend optio comque
mod tempor incidunt ut diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore nihil quod a impedit anim id quod maxim placeat facer
labore et dolore magna magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er possim omnis es voluptas assumenda est, omnis
aliquam erat volupat. expedit distinct. dolor repellend. Temporem autem quinsud et aur office debit aut tum rerum il blog di christian rocca
necesit atib saepe eveniet ut er repudiand sint et molestia non este recusand.
Continua >> Lorem ipsum dolor sit amet
Lorem ipsum dolor >> Vai all’approfondimento >>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur
Lorem ipsum dolor sit amet
adipscing elit, sed diam nonnumy eiusmod
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur tempor incidunt ut labore et dolore magna
aliquam erat volupat.
Sed diam nonnumy eiusmod adipscing elit, sed diam nonnumy eius- Lorem ipsum dolor sit amet Continua >>
mod tempor incidunt ut labore et dolore
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
Lorem ipsum dolor sit amet, consecte- magna aliquam erat volupat.
eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
Continua >>
altro box tur adipscing elit, sed diam nonnumy harumd dereud facilis est er expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta
WITTGENSTEIN
eiusmod tempor incidunt ut labore et
(da definire)
nobis eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod maxim placeat
dolore magna aliquam erat volupat. Et facer possim omnis es voluptas assumenda est, omnis dolor repellend. Tempo-
WITTGENSTEIN
rem autem quinsud et aur office debit aut tum rerum necesit atib saepe eveniet Lorem ipsum dolor sit amet
harumd dereud facilis est er expedit
ut er repudiand sint et molestia non este recusand. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur
distinct. Nam liber a tempor cum soluta adipscing elit, sed diam nonnumy eiusmod
nobis eligend optio comque nihil quod Vai all’approfondimento >> tempor incidunt ut labore et dolore magna
Lorem ipsum dolor sit amet aliquam erat volupat.
a impedit anim id quod maxim placeat Continua >>
facer possim omnis es voluptas assumenda est, omnis dolor Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur Consectetur adipscing elit
repellend. Temporem autem quinsud et aur office debit aut adipscing elit, sed diam nonnumy eius-
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
mod tempor incidunt ut labore et dolore
tum rerum necesit atib saepe eveniet ut er repudiand sint et eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
magna aliquam erat volupat.
molestia non este recusand. harumd dereud facilis est er expedit distinct. Chi è chi
Continua >>
altro box
Lorem ipsum dolor >>
Vai all’approfondimento >>
(da definire)
Giulio Meotti
Sed diam nonnumy eiusmod Lorem ipsum dolor sit
amet, consectetur
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing adipscing elit, sed
diam nonnumy eius-
elit, sed diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut
mod tempor incidunt ut
Lorem ipsum dolor sit amet labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
altro box
labore et dolore magna
harumd dereud facilis est er expedit distinct. Nam aliquam erat volupat.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed
(da definire)
liber a tempor cum soluta nobis eligend optio comque
Continua >>
diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore nihil quod a impedit anim id quod maxim placeat facer
possim omnis es voluptas assumenda est, omnis
magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er
dolor repellend. Temporem autem quinsud et aur office debit aut tum rerum
expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta nobis necesit atib saepe eveniet ut er repudiand sint et molestia non este recusand.
eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod
Vai all’approfondimento >>
maxim placeat facer possim omnis es voluptas assumenda
est, omnis dolor repellend. altro box
Lorem ipsum dolor sit amet
Vai all’approfondimento >> (da definire)
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
harumd dereud facilis est er expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta
nobis eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod maxim placeat
Consectetur adipscing elit facer possim omnis es voluptas assumenda est, omnis dolor repellend. Tempo-
rem autem quinsud et aur office debit aut tum rerum necesit atib saepe eveniet
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed ut er repudiand sint et molestia non este recusand.
diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore
magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er Vai all’approfondimento >>
altro box
expedit distinct.
Consectetur adipscing elit (da definire)
Lorem ipsum dolor >>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed diam nonnumy
eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore magna aliquam erat volupat. Et
harumd dereud facilis est er expedit distinct.
Lorem ipsum dolor >>
footer (da definire)
footer (da definire)
15. Wireframing 2 febbraio 2008
BANNER
FOGLIO BLOG DOCUMENTO DIVERTIMENTO LETTORE DIRETTORE
La spiegazione Ultimi aggiornamenti del sito
Lorem ipsum dolor sit amet
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur Lorem ipsum dolor sit amet iniziativa speciale
(o in evidenza)
adipscing elit, sed diam nonnumy eius-
mod tempor incidunt ut labore et dolore Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed
magna aliquam erat volupat. diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore
Continue >> magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er
expedit distinct. Nam liber a tempor cum soluta nobis
eligend optio comque nihil quod a impedit anim id quod
maxim placeat facer possim omnis es voluptas assumenda
est, omnis dolor repellend.
Chi è chi
Vai all’approfondimento >>
Giulio Meotti
BANNER
Lorem ipsum dolor sit
amet, consectetur Consectetur adipscing elit
adipscing elit, sed
diam nonnumy eius- Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipscing elit, sed
mod tempor incidunt ut diam nonnumy eiusmod tempor incidunt ut labore et dolore
labore et dolore magna magna aliquam erat volupat. Et harumd dereud facilis est er
aliquam erat volupat. expedit distinct.
Continua >>
Lorem ipsum dolor >>
Lorem ipsum dolor sit amet
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur
Sed diam nonnumy eiusmod adipscing elit, sed diam nonnumy eius-
mod tempor incidunt ut labore et dolore
19. Risultato
➜ un sistema editoriale di pubblicazione e
gestione dei contenuti (realizzato ad‐hoc)
➜ un nuovo sito web che, a giudicare dai
feedback ricevuti, piaceva molto
➜ una dimostrazione che i metodi di lavoro
adottati funzionavano davvero
21. Migliorie apportate al sito
➜ aggiunte nuove sezioni = rubriche
➜ aumentata la trovabilità degli articoli
➜ registrazione delle pagine sui motori
➜ creazione di feed RSS
➜ paginazione degli elenchi di articoli
➜ realizzazione di un search‐engine interno
22. Ricerca sul sito
➜ due opzioni fra cui scegliere:
➜ un sistema di ricerca full‐text interna
➜ adozione di Google Custom Search
➜ scelta la seconda strada per motivi di
tempo (e di budget economico)
26. Due errori in un colpo solo
➜ un errore di architettura:
➜ perché si stanno usando due sistemi di
ricerca non connessi fra loro
➜ un errore di usabilità
➜ perché per l’utente non è intuitivo come
poter usare il modulo di ricerca
32. Introduzione di un “paywall”
➜ Tre livelli di accesso ai contenuti del sito:
➜ non abbonato: accesso ad alcuni articoli
➜ abbonato al sito: accesso completo a tutti i
contenuti del Foglio.it
➜ abbonato al quotidiano: accesso a tutti i
contenuti del sito e al quotidiano in PDF
35. Le sfide del passaggio al “freemium”
➜ nuovo stato logico sul CMS
➜ integrazione con sistema gestionale
➜ ripensare l’architettura del sito web?
➜ differenziare per tipologia di accesso?
➜ come inibire la lettura senza “escludere”?
38. Il tag identificativo
➜ non interferisce con i pattern acquisiti
➜ semplice da individuare a colpo d’occhio
➜ non cambia la UX per i diversi livelli
45. Proviamo ad allargare l’orizzonte euristica
(Bussolon dixit)
➜ Ho fatto una veloce analisi qualitativa su:
➜ struttura e fruizione della homepage
➜ trovabilità dei contenuti
➜ Ho scelto le corazzate dell’informazione:
➜ corriere.it
➜ repubblica.it
➜ ilsole24ore.com
55. Come trovo quello che cerco?
➜ menu di navigazione e catalogazioni sono
completamente dispersi in homepage
➜ gli archivi non esistono oppure non sono
altro che homepage di secondo livello
➜ la ricerca per parole chiave raramente
funziona come dovrebbe
58. Alcuni aspetti da non sottovalutare
➜ l’impatto dell’advertising sulle scelte
➜ la continua stratificazione dei contenuti
➜ il background “cartaceo” dei giornalisti
➜ il saper trovare i giusti compromessi
59. Alcune lezioni che si possono trarre
➜ non sempre iterazione e agilità sono
comprese dal committente
➜ non sempre gli “errori di progettazione”
sono percepiti come tali
➜ attenzione alle scelte “temporanee”
60. Ma di questo, che ne pensano gli utenti?
➜ percepiscono realmente questi problemi
di “cattiva” user‐experience?
➜ sono solo falsi problemi di un architetto o
un designer troppo scrupoloso?
➜ sono ormai assuefatti o rassegnati ?
67. Grandi difficoltà = Grandi opportunità
➜ ampi spazi di manovra per migliorare
organizzazione e fruizione dei contenuti
nei siti web dei quotidiani online in Italia
➜ enormi spazi di intervento per chi si
occupa di architettura dell’informazione
e design dell’esperienza utente
68. Il passaggio da utente a cliente...
➜ i nuovi modelli di business imporranno
agli operatori un nuovo approccio verso i
propri lettori
➜ questo passaggio mentale porterà con sé
anche un nuovo approccio verso qualità,
quantità e fruibilità dei contenuti
69. ... e da lettore a cliente
➜ i lettori stessi acquisteranno maggior
consapevolezza quando dovranno pagare
per avere ciò che vogliono
➜ si pensi a quel che è accaduto con il
passaggio dalla TV generalista alla pay‐tv
70. Le sfide per noi
➜ saper conciliare “principi” e “business”
➜ trasmettere i principi per farli divenire
terreno comune
➜ saper far cultura presso il cliente
80. Sondaggio lettori del Foglio.it
➜ raccolta informazioni di tipo demografico
➜ modulo cartaceo + form online
➜ circa 30 domande a risposta multipla
➜ circa 3000 questionari compilati
81. Hai trovato difficoltà?
B6. Hai trovato difficoltà sul sito del Foglio?
Choices Percentage Count
a trovare vecchi articoli 59.88% 494
a navigare fra le sezioni del sito 18.79% 155
altro 17.21% 142
a iscrivermi e pagare l’abbonamento 4.12% 34
Total 825
Unanswered 1307
Report sondaggio lettori del Foglio / Sezione B
Jul 6, 2009 9:15 PM
82. Cosa cambieresti?
E4. Cosa cambieresti del Foglio.it (online)?
Choices Percentage Count
aumenterei i contenuti 32.4% 861
vorrei interagire con i giornalisti 22.54% 599
vorrei più breaking news 13.51% 359
vorrei diverse sezioni 12.23% 325
vorrei interagire con altri lettori 7.45% 198
vorrei più video 5.95% 158
altro 4.93% 131
Other [ View ] 0.98% 26
Total 2657
Unanswered 475
Report sondaggio lettori del Foglio / Sezione E
Jul 6, 2009 9:22 PM