Neus SanMartík 2008an Konpetentzien ebaluazioari buruzko formakuntza (euskaratua), 6 urte geroago oso erabilgarria: adibide eta kasu konkretuak azaldu zituen. Diapositiba aurkezpena Neusena da

1. Gaitasunak ebaluatu,bai,
baina...
irakatsi nola?
Neus Sanmartí
Octubre, 2008

2. Zer ulertzen dugu “gaitasunak”
entzuten dugunean?
“Egoera desberdinetan, konplexuetan
eta ustekabeetan eraginkortasunez
jarduteko gaitasuna;
ezagutzan oinarria du, baina baita ere
baloreetan, trebeziatan, esperientziatan...”
(Eurydice, 2002)

3. Zer suposatzen du?
√ Integrazioa: ezagutza ezberdinak kontutan hartzea
arazo baten ebazpenean (Konplexutasuna).
√ Funtzionalitatea: ezagutzak edota kontzeptuak
erabiltzea eguneko egoera esanguratsu eta ezustekoetan.
√ Autonomia: ikasleak ikasketetan eta bizitzako jarduera
praktikoetan eraginkorrak izateko trebatzea

4. ADIBIDE BAT
√ Curriculumaren edukia:
“Energia mantentze eta xahutzearen
analisia energia transferentziatan.
Eguneroko bizitzan gertatzen diren
zenbait energia transferentzien
balorazioa ” (2. DBH)
√ Zer proposatu behar diogu ikasleari ikasteko?
Bere bizitzan (pertsonalean eta etorkizuneko lanbidean)
erabiltzea ezagutza hau, bai ekintzarako erabakiak
hartzeko, eta baita ikasten jarraitu nahi duenaerako ere

5. PISAk ikaskuntza hau honako galdera eginez
ebaluatzen du :
“Irantzuk gidatzen duen autobusa diesel motorraz
funtzionatzen du. Autobus hauek kutsatzen dute.
Irantzuren lagun batek tranbia elektrikoa gidatzen
du. Funtzionatzeko beharrezkoa den boltajea ikatza
erretzen duen zentral elektriko batetik lortzen du.
Airea kutsatzen ez dutela argudiatuz, tranbiak
komenigarriagoak direla defendatzen duten
pertsonak badude. Baieztapen honekin bat zatoz?
Argudia ezazu zure erantzuna”. PISA (OCDE, 2000)

6. Zer ikasi behar dute ikasleek galdera hau
erantzuteko?
• Testua irakurtzen eta irakurtzen nahi izatea
• Ezagutza kontzektual abstraktuak ulertzen
• Ezagutza hauek gelan landu ez den egoera bati
aplikatzen
• Ezagutza hauek jarrera eta baloreekin lotzen
• Aldagai desberdinak kontutan hartuz ganoraz
argudiatzen
• Argudiaketa hori argitasunez idatziz adierazten

7. Eta lehen hezkuntzan?
√ Curriculumaren edukia:
Ugalketa funtzioaren ezaugarriak
animalia eta landareen behaketaren bidez
(ziklo ertaina)

8. Ikaslegoak jarduera bat argudiatzen
dakien
ebaluatzeko galderaren adibidea
Aitorren amak basoko loreak ez direla ebakitzen esan dio, baina
berak ez daki zergatik.
Zelan justifikatuko zenioke Aitorri basoko loreak ez direla etxera
eraman behar?
Loreak ebakitzen baditugu fruituak haztea ezinezkoa duelako.
Eta landareak ezin duelako bere ugalketa funtzioa bete
CEIP Bellaterra. 3º EP

9. Zeintzuk dira oinarrizko
ezaugarri didaktikoak?
1. Irakaskuntzaren testuinguraketa.
2. Besteekin batera ikasten da.
3. Ikasteko eta jarduteko adierazten jakin behar da.
4. Ikasteko norbere burua “zuzentzen” ikasi behar da
(autoebaluatzen)

10. 1.Ikaskuntzaren testuinguraketa
√ Abiapuntua arazo bat da, egoera erreal baten analisia, eguneko
gizartean esanguratsuak diren galderen planteamendua...
√ Transferentzia bideratuko duten ezagutzak abstraitzeko eta...
√ Egoera-arazo berriei aurre egiteko gai izatea
Arazo-adibidea
ez da arazo berrietara transferituko
abstrazioa gertatzen ez bada

11. Isidore Rabíri, fisikan Nobel sariari,galdetu zioten ea zerk lagundu
zion zientifikoa izaten. Berak honela erantzun zuen:
Eskolatik ateratzerakoan, Broklineko ama judu guztiek bere seme
alabei galdetzen zieten:
“Zer ikasi duzue gaur eskolan?
Nire amak berriz, zioen: “Izzy, gaur galdera on bat egin diozu zure
buruari?”

12. Hausnarketa egiteko adibide bat
√ Artikulo bat aukeratzen dugu “belaunaldi
gorra” (erlazio funtzioa lantzeko DBH 3. Mailan):
√ ¿Jarduera egokia da honelako galderak egitea?:
1. Zeintzuk dira kausa nagusiak...?
2. Zertan datza “acufenos” fenomenoa…?
3. Populazioaren zenbateko portzentaiak...?
4. Zein adinetan...?
5. Zergatik musika gailu batek lesioak dakartza?
6. Zenbat denboratan ohizko sentsibilitatea berreskuratzen
du entzumenak?
7. …
8. 17 galdera!!!

13. Zelan egingo genuke gaitasun
zientifikoa garatzeko?
√ Gure gorputzean eragiten duten zein
estimuluei buruz hitz egiten du artikuluak?
√ Gure gorputzak zelako erantzunak ematen
dituela dio?
√ Zer gertatzen da gure gorputzean estimulu
eta erantzunaren artean?
√ Zer egin dezakegu gure gorputza
babesteko?

14. EZ DIRA GAUZA BERA
Informazioak “ikastea”
eta
“gai izateko” (gaitasunak garatzeko) ezagutzak
ikastea
PISA adibidea:
“Astronomoek aurreikusi dute, Neptunoren
ikuspegitik Saturnoren ibilbidea Eguzkiaren
aurretik ikusiko dela mende honetako
momenturen batetan.
Azpimarratutako hitzetatik, aukera itzazu
egokienak diren hirurak, interneten edota
liburutegi batetan Saturnoren ibilbidearen
data bilatzeko”

15. 2. Ikasteko lanaren antolaketa
Ikasten dugu:
√ Gure ideiak eta jarduerak zeintzuk diren
pentsatzen eta eraldatzen ditugunean…
√ Besteekin interakzioan,
besteekin konparatzen, eta…
√ Gure abiapuntuak
berrikusten

16. Ikaskideen azalpenekin ikasi
dezakegu
3. DBH
IES J.M. Zafra

17. Guztion artean jarduerak egin ahal ditugu,
baina
TALDEKO LANA EZ DA LANAREN
BANAKETA

18. Modu ezberdinetan taldeak egiten
ditugu,
hitz egiten...
iritziak partekatzen...,
adosten...,
ebaluatzen...

19. IKTak ere interakzioa
bideratzen dute
√ Adibidez Moodle moduko
plataformen bidez egin daitezke:
√Debateak
√ Galdetu -eta erantzun-
√ Konparatu
√ Elkar erregulatu
√ Informazioak partekatu

20. 3. Komunikazioa: edozein
ikaskuntzaren ardatza
√ Interakzioan ikasten bada,
oinarrizkoa da:
√ Ideiak ahoz adieraztea, eta
argudiatzea, talde handitan zein txikitan
√ Argudioak justifikatuz, antolatuz eta
erlazionatuz idaztea
√ Testuak era kritikoan irakurtzea

21. Testuen
irakurketa
kritikoa
Benetan
eraginkorra den
testa: aldakak
argaltzen dira,
umore ona
areagotzen da,
bizitza ederragoa
da....

22. K.R.I.T.I.K. Galdeketa
K KONSIGNA: testuak adierazten duen
baieztapena
R Baieztapena egiten duenaren ROLA: nork
idatzi du? Zeintzuk izan ahal dira bere
interesak?
I IDEIAK: zeintzuk dira baieztapenaren
oinarrian dauden ideia edo sinesteak?
T TESTA: esperimentuaren bidezko froga
egitea posiblea litzateke?
I INFORMAZIOA: zelako ebidentzia edo
frogak ematen dira (ala eman zitezkeen)
baieztapen hori bermatzeko?
K KONKLUSIOAK: baieztapenaren oinarrian
dauden ideia edo sinesteak eguneko
ezagutza zientifikoarekin bat datoz?

23. Ikustentzuneko testuak kritikoki irakurri
(K.R.I.T.I.K. Galdeketa erabiliz)
Zelan filme baten edukiei buruz ganorazko iritzia eman?
BLAIR MANTIENE LA APUESTA POR EL MEDIO AMBIENTE
PESE A LA CRISIS FINANCIERA
EL EX PRIMER MINISTRO PIDE UNA REVOLUCIÓN
ECONÓMICA CONTRA EL CALENTAMIENTO
EL PAÍS - Madrid - 30/09/2008
El ex primer ministro británico Tony Blair pidió ayer en Madrid que "en el corto plazo la
ansiedad para combatir la crisis económica no se cobre como víctima el medio ambiente".
Blair, que inauguró la V Conferencia Internacional de la Fundación Eduardo Barreiros,
titulada Sostenibilidad y Automóvil, hizo una encendida defensa de la cooperación
internacional para afrontar el cambio climático, la crisis financiera y la lucha contra el
terrorismo.
Zelan berri honi buruz
irratiko solaskideen
argudioak baloratu?
http://www.algore-08.com/
http://www.climatecrisis.net/

24. ADIBIDE BAT
Berokiak berotzen du?

25. Zein da testuak
defendatzen duen
ideia?
Zelako frogak
ematen ditu?
Sinesgarriak dira?
Zeintzuk dira ados
ez daudenentzat
erabilgarriak diren
argudioak?
Zelako argudioak
ematen ditu?
Irakurketa kooperatiboa

26. Adibidea: “Nire argudiaketa” lantzeko gidoia
Nire ideia da...
Nire argudioak dira...
Nire ideiaren kontrako argudioak izan daitezke...
Nirekin bat ez bazatoz argudio hauek erabiliko nituzke...
Besteak komentzitzeko erabiliko nituzkeen ebidentziak...

27. Argudiaketa testu baten adibidea
(Ikaske batek egindakoa “berokiak berotzen du?” irakurketa
egin ondoren)
Berokiak ez du berotzen, janzten duenaren gorputzaren
beroa mantentzen du soilik, esperimentu zientifikoetan
frogatzen denez. Gende gehienak esango luke berokiak
berotzen duela, baina hau ez da egia, izotza trapu baten
barruan jartzen badugu, eta alboan beste batzuk, minutu
batzuk pasatuz trapu barnean zeudenak gehiago irauten
dutela ikusiko dugu. Horrezkero, esan dezakegu, berokiak
beroaz eta hotzaz isolatzen gaituela inguruko tenperaturaren
arabera.
2. DBH, Dr. Puigvert BHI

28. Argudiaketa testu baten adibidea
Eta lehen hezkuntzan...
Basoak
berreskuratzeko
zein motatako
ekintzak
proposatu
diezaiokegu
auzokoei,
eta zelako
argudioak
egokiak lirateke?

29. Eboluzionatzen ari den maketa
baten aurrean hitz egiten dugu

30. Basoa kudeatzeko proposamenak
komunikatzen ditugu

31. 4. Ikasteko beharrezkoa da
autoerregulatzen jakitea
“Edozein ikaskuntza prozesuaren helburu
garrantzitsuena zera da: ikaslegoaren
ikaste autonomoa bideratzea, hau da,
bere akatsak identifikatzen jakitea eta
horiek gainditzeko bideak aurkitzea”
G. Nunziatti, 1990

33. Zelan ikasleak
prestatu
autoebaluatzen
ikasteko?