Buurtlogistiek als onderdeel van gebiedsontwikkeling

LIVING LAB UTRECHTSTADSLOGISTIEK IN EEN DUURZAAM EN BEREIKBAAR BEURSKWARTIER
EINDRAPPORT / 14.12.2018

2 | Stadslogistiek in een duurzaam en bereikbaar Beurskwartier
COLOFON
De partijen van het ‘Living Lab Utrecht Slimme en Gezonde Stad (SGS)’ richten zich op
het blijvend verbeteren van de stedelijke leefomgevingskwaliteit van de gemeente
Utrecht. De partijen bestaan uit de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de gemeente en provincie Utrecht. Dit doen
zij door in dit living lab innovaties in beleid en ‘best practices’ centraal te stellen en
belemmeringen in regelgeving op te sporen en door de mogelijkheid te bieden om
innovatieve concepten en technieken toe te passen.
Het Living Lab Utrecht SGS kent vier werklijnen:
1. Schone en duurzame mobiliteit;
2. Klimaatneutrale en klimaatbestendige stad;
3. Circulaire economie;
4. Ontwerp en inrichting: uitnodigen tot gezond gedrag in de stad.
Het project ‘Stadslogistiek in een duurzaam en bereikbaar Beurskwartier’ is uitgevoerd
door bureau Nieuwe Gracht uit Utrecht in het kader van de werklijn ‘Schone en
duurzame mobiliteit’.
Kijk voor meer informatie over het Living Lab Utrecht SGS op de website:
www.slimmeengezondestad.nl/pilotsteden/utrecht
Begeleidingscommissie
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
Brenda Vervoorn
Rijkswaterstaat
Hans Degenaar
Gemeente Utrecht
Robert Oosterwegel
Sebastiaan van der Hijden
Betrokken adviseurs, experts en stakeholders
PostNL
Rogier Havelaar - directeur stadslogistiek
City Hub
Yourick Fokker - directeur vastgoed
Rinse van der Woude - hoofd innovatie
Stantec
Gerrit de Zoeten - manager waste & resources
Simon de Koning - consultant waste & resources
Goudappel Coffeng
Christiaan Kwantes - adviseur mobiliteit
Hogeschool van Amsterdam
Walther Ploos van Amstel - lector city logistics
Rijkswaterstaat
Patricia van Wachtendonk - adviseur verkeer
Gemeente Utrecht
Marijn Kik - adviseur mobiliteitsbeleid
Cees Verbokkem - verkeerskundige
Marjo de Kraker - ontwerper openbare ruimte
Sjoerd Wolbertus - stedenbouwkundige
Ashwin Karis - adviseur stedelijke ontwikkeling
Ontwerp en onderzoek
Bureau Nieuwe Gracht
Robert Arends - stedenbouwkundige
Jan Willem Tap - stedenbouwkundige

Stadslogistiek in een duurzaam en bereikbaar Beurskwartier | 3
INHOUD
INTRO: LAST MILE DELIVERY IN HET BEURSKWARTIER 4
1. INLEIDING 5
2. STADSLOGISTIEK DISTRIBUTIESYSTEEM BEURSKWARTIER 7
3. FEITEN EN CIJFERS,TRENDS EN ONTWIKKELINGEN 9
INTERMEZZO: WATWORDT ER ZOAL BEZORGD OP EEN WERKDAG? 12
4.TRANSPORTSTROMEN IN HET BEURSKWARTIER 13
- PAKKETBEZORGING 13
- BOODSCHAPPENBEZORGING 17
- MAALTIJDBEZORGING 20
- INSTALLATEURS 23
- AFVALINZAMELING 27
5. CONCLUSIES EN AANZET VOOR EEN NADERE UITWERKING 31
OVERZICHTVAN GEBRUIKTE BRONNEN EN LITERATUUR 34
STADSLOGISTIEK IN EEN DUURZAAM EN BEREIKBAAR BEURSKWARTIER

LAST MILE DELIVERY
IN HET BEURSKWARTIER
Door het snelle succes en de aanhoudende
groei van e-commerce worden steden
geconfronteerd met een ongekend grote
logistieke uitdaging. Het lastigste punt betreft
daarbij de laatste kilometers van het logistieke
verzendproces: last mile delivery.
De laatste kilometer de stad in en uit is het
duurst van allemaal (€0,80 per pakket), kost
relatief veel tijd en is ook het meest vervuilend
als gevolg van congestie en de uitstoot van
schadelijke stoffen zoals CO2
en fijnstof. De
groei van e-commerce zorgt, samen met het
kostbare en inefficiënte transport van de ‘last
mile’, voor een grote druk op de stad.
Daarbij gaat ook wel eens wat mis. Bestelbusjes
rijden af en aan, bezorgers staan voor een
dichte deur en toegangswegen tot de buurt
raken geblokkeerd doordat bezorgdiensten
niet voor de deur kunnen parkeren en daarom
midden op straat staan te laden en lossen. Dat
is slecht voor de economie, het milieu en de
leefomgeving.
Voor het toekomstige, grotendeels autovrije,
Beurskwartier in Utrecht wordt nu alvast
nagedacht over slimme oplossingen voor een
duurzaam, efficiënt en innovatief stadslogistiek
systeem. Hoe ziet ‘last mile delivery’ er straks uit
in het nieuwe Beurskwartier?

Nederlanders bestellen steeds meer online. Het is de
verwachting dat de toekomstige bewoners en gebruikers
van het Beurskwartier daar nog een stap verder in zullen
gaan. Een op lopen, fietsen en openbaar vervoer gericht
Beurskwartier zal immers vooral een (hoog)stedelijke doelgroep
aanspreken. En juist onder deze doelgroep heeft online
bestellen een grote vlucht genomen. Bewoners, werknemers,
bezoekers en ondernemers parkeren bovendien op afstand.
Dit betekent dat in het Beurskwartier dagelijks een groot
aantal pakketten en goederen aan huis bezorgd zal worden.
Dat vraagt erom stadslogistiek - het aanbieden en afhandelen
van pakketten en goederen, thuisbezorging van boodschappen
en maaltijden, bouwlogistiek, bevoorrading van bedrijven,
horecavoorzieningen en winkels - vooraf mee te ontwerpen,
zowel op buurt- als op bouwblokniveau.
In het rapport ‘Duurzame mobiliteit in een bereikbaar Beurskwartier’ (Living
Lab Utrecht SGS, bureau Nieuwe Gracht, december 2017) is een eerste voorstel
gedaan voor een efficiënt stadslogistiek distributiesysteem met een slim netwerk
van bevoorradingsroutes in het Beurskwartier, waarlangs schone en geluidarme
(elektrische) bezorgdiensten de verschillende servicepunten in de bouwblokken
kunnen bereiken. De verdere uitwerking van dit systeem vergt echter nog meer
onderzoek. De partners van het Living Lab Utrecht SGS hebben daarom bureau
Nieuwe Gracht gevraagd om een nader ontwerpend onderzoek uit te voeren met als
belangrijkste hoofdvraag:
“Wat zijn de (toekomstige) mogelijkheden en ontwikkelingen op het gebied
van het gebundeld aanbieden van pakketten en een milieuvriendelijke
manier van aan- en uitrijden in het Beurskwartier van Utrecht?”
Verwant aan deze hoofdvraag is een aantal subvragen gesteld.Wat zijn de ruimtelijke
randvoorwaarden en consequenties voor de aanrijroutes, de openbare ruimte rond
de bouwblokken en de servicepunten in de gebouwen in het Beurskwartier? Welke
partijen zijn bij het toekomstige stadslogistieke systeem betrokken en hoe kunnen zij
in de toekomst optimaal met elkaar samenwerken?
Om antwoord te kunnen geven op deze vragen is in de periode van september tot
december 2018 een onderzoek uitgevoerd met een viertal stappen:
1. inventarisatie van feiten en cijfers, trends en ontwikkelingen in de stadslogistiek
2. betrekken partijen (overheid, kenniscentra, zakelijke en consumentenmarkt)
3. ruimtelijke uitwerkingen voor het Beurskwartier op wijk- en bouwblokniveau
4. presentatie tussenresultaten tijdens stakeholdersbijeenkomst en rapportage
In de eerste stappen van het onderzoek is gebleken dat de onderzoeksvraag,
die in eerste instantie uitsluitend gericht was op het gebundeld aanbieden van
pakketten, onvoldoende recht doet aan de diversiteit en het grote aantal andere
logistieke stromen dat van en naar het Beurskwartier zal gaan. Naast het afleveren
van pakketjes aan bewoners (en ondernemers) gaat het ook om het bezorgen van
online bestelde boodschappen en verse maaltijdboxen, thuisbezorgde maaltijden,
tweemans-bezorging en installatie van witgoed, keukenapparatuur en andere zware
goederen, monteurs en installateurs van bouw-, klus- en onderhoudsbedrijven en
de bevoorrading van bedrijven, horeca en winkels die allemaal het gebied in en uit
moeten. Of retourzendingen en afvalstromen die het Beurskwartier weer verlaten.
De oorspronkelijke onderzoeksvraag is daarom verbreed. Het onderzoek richt zich
niet alleen op pakketten, maar ook op andere logistieke stromen in het Beurskwartier.
De focus ligt daarbij op de toekomstige bewoners van het gebied. De stadslogistieke
stromen die gericht zijn op bedrijven en voorzieningen (kantoren, winkels, horeca en
andere plintfuncties) blijven in dit onderzoek buiten beschouwing.
In dit rapport zijn de bevindingen van het onderzoek samengevat.
1. INLEIDING

S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
Ruimtebehoefte per bouwblok (op schaal)
expeditieverkeer Jaarbeurs (nader te onderzoeken)
logistieke verdeelroute bezorgdiensten (laden/lossen)
logistiek vervoer
laden/lossen & hulpdiensten
centrale servicepunten (pick-up points)
voetgangersgebied bereikbaar voor hulpdiensten
S
A
S
S
0 50 100 200150 250 m
gistiek vervoer
den/lossen & hulpdiensten
VOORSTELVOOR SLIMME EN EFFICIËNTE PAKKET- EN GOEDERENBEZORGING IN HET BEURSKWARTIER
centrale servicepunten (pick-up points) op wijkniveau
servicepunten per bouwblok (R=50 meter)
S
S
aan- en afvoerpunt t.b.v. stadslogistiek over waterA

In de eerste fase van het ontwerpend onderzoek naar
‘Duurzame mobiliteit in een bereikbaar Beurskwartier’
(2016-2017) is een voorstel gedaan voor een efficiënt
stadslogistiek distributiesysteem met een slim netwerk
van bevoorradingsroutes, waarlangs schone en geluidarme
(elektrische) bezorgdiensten verschillende servicepunten in de
bouwblokken kunnen bereiken.
Als vertrekpunt voor het onderzoek naar stadslogistiek in het Beurskwartier fungeert
het stedenbouwkundig plan zoals dat in de Omgevingsvisie voor het Beurskwartier
(gemeente Utrecht, 7 december 2017) is opgenomen. Daarnaast is er vanuit het
Living Lab Utrecht SGS een nadere uitwerking gemaakt (werklijn Schone en Duurzame
Mobiliteit, bureau Nieuwe Gracht, 20 december 2017). Stadslogistiek vindt in die
uitwerking duurzaam en efficiënt plaats via een slim stedelijk distributiesysteem
(zie pagina 6). Goederen worden aan de rand van de stad gebufferd en via stedelijke
distributiepunten overgeslagen op schone, stille en zuinige voertuigen, zoals zero
emissie bezorgwagens en transportfietsen. Deze duurzame voertuigen brengen de
goederen vanaf het distributiepunt verder de stad in. Eventueel kan kleinschalig
goederenvervoer vanaf de distributiepunten aan de rand van de stad ook over
water plaatsvinden.Via het Merwedekanaal kan stedelijke distributie dan met een
(elektrische) vrachtboot tot aan de rand van het Beurskwartier worden verzorgd.
Aan de rand van het Beurskwartier wordt een deel van de goederen afgeleverd en
daar vandaan op verschillende manieren bezorgd bij de bewoners en ondernemers.
Niet bederfelijke en eenvoudig mee te dragen pakketten kunnen bij een centraal
wijkservicepunt worden afgeleverd. Deze centrale servicepunten liggen aan de rand
van het gebied, bijvoorbeeld bij het parkeerterrein van de Jaarbeurs waar bewoners,
werknemers en ondernemers uit het Beurskwartier hun eigen auto ‘parkeren op
afstand’ of bij de ingang van station Utrecht Centraal. Hier kunnen goederen op weg
naar huis of werk worden afgehaald door bewoners, werknemers en ondernemers
(pick-up points). Vanuit deze centrale servicepunten kan ook buurtbezorging
plaatsvinden met een bezorgfiets of licht elektrisch vervoer (LEV’s).
Voor pakketten, bederfelijke waren en zware goederen zijn in het Beurskwartier ook
afleverpunten op bouwblokniveau bedacht. In de plint van elk bouwblok wordt op de
begane grond een inpandig servicepunt gerealiseerd waar pakketten, online bestelde
boodschappen en (zware) goederen kunnen worden afgeleverd en eventueel tijdelijk
kunnen worden opgeslagen. Ondernemers en bewoners kunnen die goederen hier
zelf afhalen, of tegen een geringe meerprijs gebruik maken van een inpandige
bezorgdienst die de goederen tot aan de woning of bedrijfsruimte bezorgen.
Door het gebied loopt een vooraf vastgelegde logistieke verdeelroute, waarlangs o.a.
bezorgdiensten de servicepunten in de bouwblokken kunnen bereiken. Deze logistieke
route voor bezorgdiensten kan zowel bestaan uit een aantal inprikkers als een lus. In
dat laatste geval vormt de kruising met de centrumboulevard een ontwerpopgave,
omdat deze wandelroute niet op maaiveld mag worden gekruist. Dit is het exclusieve
domein van de voetganger. Met het aanwijzen van een logistieke verdeelroute wordt
voorkomen dat bezorgers (auto)ritten uitvoeren door het hele centrumgebied. Op een
aantal vaste tijdvakken op de dag (en avond) leveren bezorgdiensten via de logistieke
verdeelroute pakketten en kleine goederen af bij het centrale wijkservicepunt of bij
de afleverpunten in een bouwblok. Hiermee wordt het aantal vervoerbewegingen
in het Beurskwartier beperkt en ontstaat een aantrekkelijk verblijfsgebied waar de
voetganger en fietser centraal staan.
2. STADSLOGISTIEK DISTRIBUTIESYSTEEM BEURSKWARTIER

Transportstroom
transportstromen in het beurskwartier / per bouwblok
• Gemiddeld 1 x per 10 dagen per huishouden een pakket (in 2025)
• 110.000 pakketten per jaar voor het Beurskwartier, waarvan:
- 16.500 naar de wijkservicepunten (15%)
- 93.500 aan huis bezorgd (85%)
Omvang per bouwblok Voertuigen (per bouwblok per dag)
• 6.200 - 9.400 pakketten per bouwblok per jaar
• 120 - 180 pakketten per week
• 20 - 32 pakketten per dag (ma t/m za)
• Gemiddeld 20 leveringen per jaar per huishouden (40 maaltijden)
• 60.000 leveringen per jaar voor het Beurskwartier
• Bezorging vindt altijd aan huis plaats
• 75% in het weekend (vr t/m zo)
• Ruim 4.500 leveringen per bouwblok per jaar
• Ruim 85 leveringen per week
• Doordeweeks gemiddeld 6 per dag (ma t/m do)
• In het weekend circa 22 per dag (vr t/m zo)
• Gemiddeld 6 x per jaar per huishouden
• 18.000 ritten per jaar voor het Beurskwartier
• Er kunnen drie groepen installateurs worden onderscheiden:
1. M’n bus is m’n werkplaats (schilders, timmerlui, onderhoudsmonteurs)
2. Met de bus bezorgen en verderop parkeren (o.a. bezorgers witgoed)
3. Aan de rand van de wijk parkeren en te voet, met rolkoffer of
CityServiceBike verder
• 1.400 ritten per bouwblok per jaar
• 27 ritten per week
• 6 ritten per dag
- 2 x parkeren op wijkservicepunt(en)
- 2 x parkeren bij het eigen portiek
- 2 x afgeven en parkeren bij blokservicepunt
PakkettenMaaltijdenInstallateurs
• Gescheiden huishoudelijk afvalinzameling op bouwblokniveau met zes
fracties (glas, plastic & blik, GFE, papier, textiel, restafval)
• Afvalcontainers worden afgevoerd naar een tussenopslagpunt (35 ton)
met perscontainers van 15 ton
• Het tussenopslagpunt voor het Beurskwartiers verwerkt in totaal circa
1.500 tot 1.700 ton gescheiden huishoudelijk afval per jaar
• Opstelruimte voor 12 tot 18 afvalcontainers
• 2 m2
per container -> max. 36 m2
• 75 tot 100 m2
manouvreerruimte
• Totaal max. 136 m2
per bouwblok
• 1-2x per week afvoeren en ledigen tussenopslag
Afval
• Gemiddeld doet 75% van de huishoudens zelf boodschappen
• Dat zijn 117.000 ritten per jaar (aanname: 50% met de fiets)
• Gemiddeld 1 x per twee weken zelf iets afleveren (of iemand afzetten)
• Dat zijn 78.000 ritten per jaar
• Boodschappen : 4.500 autoritten per bouwblok
per jaar -> 12 ritten per dag
• Afleveren: 6.000 autoritten per bouwblok per jaar
-> 17 ritten per dag
• Totaal per dag: 29 autoritten
Bewoners
1-3 x
elektrische
bestelbus
1 x
elektrische
bezorgfiets
2 x
(elektrische)
cargobike of transporter
1-2 x per week
elektrische trekker met geschakelde containers
4 x
elektrische
bestelbus of bedrijfswagen
12 x
17 x
6-22 x
elektrische
bezorgfiets
scooter
toekomst
2-5 x
elektrische
bestelbus
bedrijfswagen
• Gemiddeld doet 25% van de huishoudens wekelijks online boodschappen
• Minimaal 750 huishoudens in het BKT gaan online boodschappen doen
• Dat zijn 39.000 bestellingen per jaar
• Bezorging vindt altijd aan huis plaats (geen‘no-show’)
• 3.000 leveringen per bouwblok per jaar
• 58 leveringen per week
• 10 leveringen per dag
Boodschappen
3-5 x
elektrische
bestelbus
bezorgwagen
elektrische
(deel)auto
bewoners
Als indicatie is per transportstroom een inschatting gemaakt van de hoeveelheid goederen die op bouwblokniveau per dag in het Beurskwartier worden bezorgd of afgevoerd en de zero emissie
vervoermiddelen waarmee dat in de toekomst zal plaatsvinden. Bij het samenstellen van deze aantallen is gebruik gemaakt van uiteenlopende onderzoeksrapporten, artikelen, blogs en diverse
gesprekken met experts op het gebied van stadslogistiek en duurzame mobiliteit. Over de cijfers en prognoses bestaat nog de nodige discussie. De genoemde aantallen dienen derhalve niet
te worden beschouwd als een exact gegeven, maar geven wel een globale indruk van de verwachte omvang van de goederenstromen in de nabije toekomst (de verwachte situatie anno 2025).
Aangezien er maximaal vijf bouwblokken aan een logistieke verdeelroute liggen, is de verwachting dat maximaal 300 (elektrische) voertuigen per dag van deze verdeelroutes gebruik gaan maken.
Dat laat voldoende ruimte om ze tevens als hoofdfietsroute te gebruiken.

Om meer grip te krijgen op de omvang en samenstelling van
de logistieke stromen in het nieuwe Beurskwartier van Utrecht,
is verkend welke goederenstromen er in de toekomst in het
gebied zullen plaatsvinden. De focus ligt daarbij op de stromen
ten behoeve van de huishoudens in de circa 3.000 woningen die
in het Beurskwartier gerealiseerd zullen worden.
Pakketbezorging
De aanhoudende groei van online aankopen (jaarlijks met zo’n 12 tot 15%) zorgt voor
een grote stijging in het aantal pakketten en goederen dat dagelijks bezorgd moet
worden. Gemiddeld wordt in elk huishouden in Nederland 1x per 20 dagen een pakket
aan huis bezorgd; in het Beurskwartier zal dat anno 2025 naar verwachting minimaal
2x zo veel bedragen. De hedendaagse consument heeft daarbij steeds hogere
verwachtingen als het gaat om een snelle en efficiënte bezorging en retourzending van
zijn of haar online bestelde producten.Vervoerders richten zich daarom steeds meer
op bezorging op maat: waar je maar wilt, binnen 1 of 2 uur afgeleverd en real time
te volgen via track & trace of met een app. ‘De volgende dag bezorgd’ of ‘Same Day
Delivery’ wordt inmiddels als normaal beschouwd door de consument.
Circa 85% van alle online bestelde producten wordt bij de consument thuis afgeleverd
(of bij de buren), meestal door bezorgers in een bestelbus van één van de twee
grootste bezorgdiensten PostNL en DHL1
. De laatste jaren komen er echter steeds
meer nieuwe spelers op de markt, vaak kleinere startups met een niche, zoals Pick
This Up (bezorging met deelauto’s), PluPlus (premium bezorging waar je maar wilt,
binnen 2 uur) en ViaTim (bezorging door buurtbewoners). Daarnaast zien we ook dat
grote detailhandel-ondernemingen zoals o.a. Coolblue en MediaMarkt een eigen
bezorgdienst hebben opgericht, die met kleine trucks, (elektrische) wagentjes of
cargobikes de online bestelde producten zelf bij de klant thuis bezorgen.
De bestelbussen van de verschillende bezorgdiensten worden ‘s ochtends vroeg
volgeladen bij het distributie- of sorteercentrum en bevatten zo’n 150 tot meer dan
200 pakketten die door de bestuurder gedurende de werkdag (en avond) bij de klant
worden afgeleverd.
Zo’n 15% van alle consumenten laat zijn of haar pakketje overigens niet thuis be-
zorgen, maar haalt het liever in de buurt op bij een exclusief retail- of pick-up point
van één van de leveranciers. Een andere oplossing, waarbij de klanten overdag niet
meer thuis hoeven te zijn om het pakketje in ontvangst te nemen, is de toepassing
van pakketautomaten en pakketkluizen. Bezorgdiensten als PostNL en DHL plaatsen
sinds kort zelf hun eigen pakketkasten, maar er zijn ook andere leveranciers met een
ruim aanbod, variërend van kleine pakketboxen die bij de eigen voordeur worden
geplaatst tot volledig geautomatiseerde pakketmuren in de centrale entreehal. Om te
voorkomen dat elke bezorgdienst een eigen pakketkast moet plaatsen, dienen pakket-
muren voor alle leveranciers toegankelijk te zijn (‘white label’). In Nederland wordt, in
tegenstelling tot de ons omringende landen als België, Duitsland en Scandinavië, nog
weinig gewerkt met ‘white label’ pakketmuren. Er is wel sprake van een opmars.
Boodschappen en verse maaltijdboxen
Naast pakketten worden ook online bestelde boodschappen en verse fruit- of
maaltijdboxen aan huis bezorgd. Deze zgn. ‘koude stroom’ neemt het snelst toe van
alle online bestelde producten en diensten.Volgens een onderzoek van ING werd in
2015 slechts twee procent van alle boodschappen in Nederland online gedaan. Maar
in 2020 verwachten de onderzoekers dat maar liefst 20% van alle boodschappen
online gedaan zullen worden.Volgens de leveranciers van verse maaltijdboxen
bedroeg hun marktaandeel in 2017 nog geen 3%, maar groeit dat de komende jaren
uit naar 15%. De verwachting is dat de thuisbezorging van boodschappen en verse
maaltijdboxen zal toenemen tot een marktaandeel van 25% in het jaar 2025.
Bezorging van boodschappen en verse maaltijdboxen vindt plaats met eigen bezorgers
die in kleine trucks, bestelbussen of elektrische bezorgwagens aan huis bezorgen,
binnen een vooraf bepaald bezorgmoment. De consument dient dan dus thuis te zijn.
1
Voor de zakelijke markt worden naast PostNL en DHL ook andere zakelijke bezorgdiensten
zoals o.a. Sandd, UPS, dpd, GLS, FedEx of andere marktpartijen ingezet, of wordt gebruik
gemaakt van fietskoeriers.
3. FEITEN EN CIJFERS,TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

Zero emissie transportvoertuigen in het Beurskwartier
Buiten het Beurskwartier -> van en naar wijkservicepunten en afvalopslagstation
Langs de randen van het Beurskwartier -> op de logistieke verdeelroute van en naar servicepunten op bouwblokniveau
In het Beurskwartier -> van en naar bouwblokken: centrale entrees en portieken
E-truck
20-32 rolcontainers
max. 30 pakketten per rolcontainer
CargobikeCargotrailer Bezorgfiets
Elektrische karren en kleine (elektrische) transporters
FietsE-scooter
Zolution City Hub
8 rolcontainers
max. 30 pakketten per rolcontainer Elektrische vuilnisauto
Elektrische vrachtboot
E-bestelbus
150-200 pakketten
E-bestelwagen
150-200 pakketten
Elektrische
(deel)auto
Elektrische
trekker
E-Bezorgwagen
48 kratten
E-bakwagen met laad/losklep
9-12 rolcontainers
max. 30 pakketten per container

Maaltijdbezorging
Naast boodschappen en verse maaltijdboxen betreft de categorie ‘food’ ook online
of telefonisch bestelde (warme) maaltijden, die aan huis worden bezorgd via
bezorgdiensten zoals bijvoorbeeld Thuisbezorgd.nl, Uber Eats en deliveroo, of door
eigen fiets- of scooterbezorgers van lokale restaurants uit de buurt. Gemiddeld worden
er zo’n 20 leveringen per jaar per huishouden aan huis bezorgd, vooral in het weekend
(meestal meerdere maaltijden per levering). Bezorging vindt meestal plaats met een
(elektrische) bezorgfiets of scooter.
Een nieuwe ontwikkeling is dat maaltijdbezorgdiensten aan de hand van de door
hen verzamelde gebruikersdata zélf maaltijden gaan bereiden in eigen keukens die
alleen worden gebruikt voor het bereiden van bezorgmaaltijden (zgn. ‘dark kitchens’).
Zij kunnen daar dan specifiek op de wijkbewoners gerichte maaltijden bereiden
die gewild zijn in de betreffende stadswijk en eenvoudig zijn te vervoeren. Deze
maaltijden worden vervolgens per wijk uitgereden in ‘waves’ van circa 30 minuten.
Omdat dit om grotere stromen gaat, vindt dit vervoer in de toekomst waarschijnlijk ook
plaats met bestelbusjes of kleine elektrische voertuigen.
Bouwlogistiek, installateurs en tweemans-bezorging
Bouwlogistiek en installateurs leveren eveneens een aanzienlijke stroom aan
verkeersbewegingen op in een stadswijk. Gemiddeld rijdt er zo’n 6x per jaar
per huishouden een bestelbusje voor in verband met een kleine verbouwing
of renovatie aan de woning of voor het uitvoeren van installatie-, service- of
onderhoudswerkzaamheden in huis. Hierbij kunnen grofweg drie groepen
vervoerstromen worden onderscheiden:
1. Bouw- en installatiebedrijven die vanuit de bestelbus werken. De bus fungeert
dan als werkplaats en moet daarom tijdens het werk voor de deur blijven staan.
2. Bouw- en installatiebedrijven die voor de deur hun bouwmateriaal en -materieel
uitladen en vervolgens verderop parkeren. Ook tweemans-bezorging van zware
goederen (o.a. witgoed en keukenapparatuur) valt hieronder.
3. Bouw- en installatiebedrijven die op afstand parkeren en met relatief weinig
spullen te voet (met een trolley of rolkoffer) of met een cargobike de wijk in gaan.
Om het aantal verkeersbewegingen in het Beurskwartier tot een minimum te be-
perken, zou maximaal moeten worden ingezet op parkeren op afstand. Dit sluit aan bij
recente Utrechtse initiatieven zoals de CityServiceBike, BouwHub en City Hub Utrecht.2
Afvalinzameling
Voor het Beurskwartier en de Merwedekanaalzone zijn in een recente studie van
Stantec (oktober 2018) voor het transport en de opslag/overslag van huishoudelijke
afvalstromen drie thematische alternatieven verkend:
1. ondergronds afval transport (OAT) door buizen (uit het zicht) naar een terminal
met aanvoer van afval per bouwblok via centrale inwerpzuilen (300 liter) of via
stortkokers op elke verdieping van een gebouw (gescheiden afvalzakken);
2. brengen van afval door bewoners (of een huismeester) naar verzamelpunten onder
elk bouwblok (in parkeergarage of bij fietsenstalling) en transport via de openbare
ruimte naar een tussenopslagpunt in/bij een centraal wijkservicepunt;
3. brengen van afval door bewoners (of een huismeester) naar verzamelpunten
onder elk bouwblok en ondergronds transport via tunnels in met elkaar verbonden
parkeergarages naar de tussenopslag bij het centrale wijkservicepunt.
Hoewel er door de gemeente Utrecht nog geen keuze is gemaakt voor één van
deze alternatieven (of een combinatie van verschillende inzamelings-, opslag- en
verwerkingsmethoden), lijkt voor een autovrij Beurskwartier alternatief 2 het meest
kansrijk te zijn vanuit het oogpunt van retourlogistiek. Huishoudelijk afval wordt
daarbij op bouwblokniveau gescheiden ingezameld: restafval, GFE (groenten, fruit
en etensresten), PMD (plastic, blik en drinkpakken), OPK (oud papier en karton),
glas en textiel. In totaal levert dit voor het hele Beurskwartier zo’n 1.500 tot 1.700
ton gescheiden huishoudelijk afval op dat per jaar dient te worden afgevoerd. Per
bouwblok komt dit gemiddeld neer op zo’n 2.500 kg afval per week. Dit betekent dat
voor elk bouwblok 12 tot 18 afvalcontainers (2 of 3 containers per fractie) nodig zullen
zijn die 1 of 2x per week worden geleegd en afgevoerd naar een tussenopslagpunt aan
de rand van het gebied.
2
CityServiceBike biedt een duurzame oplossing voor monteurs die de bedrijfsbus kunnen
parkeren bij een hub aan de rand van de binnenstad. Zij laden daar hun gereedschap en
andere benodigdheden over in de bak van een elektrische transportfiets (E-cargobike) van
CityServiceBike en rijden daarmee dan naar hun klanten in het centrum van de stad. De
BouwHub is een locatie aan de rand van de stad waar alle benodigde bouwmaterialen naar
toe worden gebracht. Op de BouwHub worden dagproductie-pakketten samengesteld die
met zuinige wagens naar de bouwlocatie worden vervoerd. City Hub Utrecht heeft eveneens
en hub aan de rand van de stad, waar magazijnvoorraden en goederen kunnen worden
opgeslagen, gebufferd en eventueel handling-werkzaamheden plaatsvinden.Van daaruit
verzorgt City Hub met uiteenlopende zero emissie transportvoertuigen de bevoorrading van
winkels en bedrijven in de stad.

WAT WORDT ER
ZOAL BEZORGD OP
EEN WERKDAG?
IN ROTSOORD UTRECHT
Gedurende een volledige werkdag (donderdag
15 november 2018, 9:00-18:00 uur) is voor
één van de nieuwe bouwblokken in het recent
ontwikkelde gebied Rotsoord in Utrecht
geïnventariseerd welke logistieke stromen het
gebied aandoen. Dit geeft een indruk van de
stadslogistieke vervoerstromen in een gemengd
binnenstedelijk gebied aan de rand van het
centrum van Utrecht.
In het geïnventariseerde bouwblok zijn in totaal
232 studentenwoningen gehuisvest met in de
plint van het gebouw enkele creatieve bedrijven
en een horeca-voorziening. De openbare ruimte
rond het bouwblok is ingericht als ‘shared
space’ voor voetgangers en fietsers. Hiermee
komen zowel het bouwprogramma van het
bouwblok als de inrichting van de openbare
ruimte grofweg overeen met de beoogde
nieuwbouw in het Beurskwartier. De 232
woningen in het bouwblok zijn toegankelijk
vanuit drie portieken. De inventarisatie heeft
betrekking op één van de drie portieken (120
adressen). Bezorgingen in de avonduren (na
18 uur) zijn niet meegenomen. Het aantal
bezorgmomenten in het Beurskwartier zal
vermoedelijk dus groter zijn.
09:03 bevoorrading horeca (bestelbus)
09:42 bevoorrading horeca (vrachtwagen)
09:42 bevoorrading horeca (personenauto)
09:48 Driessen Food horeca (vrachtwagen)
10:06 Beek Container Distributie (bestelbus)
10:11 Van Eck Distributie (mini-truck)
11:01 Bloem Bezorgdienst horeca (bestelbus)
11:21 dpd pakketbezorging (bestelbus)
12:12 DHL pakketbezorging (mini-truck)
12:18 bouwbedrijf (bestelbus)
12:42 Van de Poll Elektrotechniek (bestelbus)
13:31 Sandd (scooter)
13:55 Heilijgers Onderhoud (bestelbus)
14:04 Vanilla Venture horeca (bestelbus)
14:11 bezorging (bestelbus)
15:05 bezorging (caddy)
15:11 bezorging (caddy)
15:18 bouwbedrijf (bestelbus)
15:57 PostNL postbode (handkar)
16:20 Van Vliet Transport (vrachtwagen)
16:32 maaltijdbezorging (scooter)
16:34 UPS pakketbezorging (bestelbus)
16:35 PostNL pakketbezorging (bestelbus)
17:26 thuisbezorgd.nl (bezorgfiets)
17:53 thuisbezorgd.nl (bezorgfiets)
17:59 Picnic (elektrische bezorgwagen)
totaal 26 bezorgmomenten tussen 9 en 18 uur:
- 6x bevoorrading horeca
- 5x bouwbedrijven, onderhoud en installateurs
- 5x pakketbezorging (zakelijk)
- 3x pakketbezorging / post (consumenten)
- 3x bezorging (overig)
- 3x maaltijdbezorging (piek ligt na 18 uur)
- 1x boodschappenbezorging
12:12
13:55 15:57
17:26
16:20
17:59
16:32
11:21

Voor de verschillende stadslogistieke transportstromen in het
Beurskwartier is een ruimtelijke uitwerking gemaakt op wijk- en
bouwblokniveau. Daarbij is voor elke stroom aangegeven welke
voertuigen het gebied in of uit gaan en hoe het toekomstige
stadslogistieke systeem van het Beurskwartier slim en efficiënt
kan worden georganiseerd. Op bouwblokniveau is tevens
bekeken welk ruimtebeslag daarmee gemoeid zal zijn.
Pakketbezorging in het Beurskwartier
Pakketbezorging vindt in het toekomstige Beurskwartier plaats met zero emissie
voertuigen. Een deel van de pakketten wordt afgeleverd bij een van de centrale
wijkservicepunten aan de rand van het gebied. Hier maken bezorgdiensten een
zogenaamde ‘dikke stop’ met een elektrische bestelbus of bakwagen. Bij een ‘dikke
stop’ worden de pakketten vervoerd in rolcontainers die in één keer worden uitgeladen
bij het betreffende wijkservicepunt. Het ligt voor de hand om deze wijkservicepunten
gebundeld te bevoorraden, bijvoorbeeld vanaf een City Hub, zodat niet alle
afzonderlijke aanbieders het gebied in hoeven. Daarnaast worden bij elk bouwblok
dagelijks gemiddeld circa 30 pakketten in een pakketmuur afgeleverd in de centrale
hal van het bouwblok.3
Hiervoor is een tijdelijke parkeerplaats nodig nabij de ingang
van elk bouwblok, aangezien er circa 20 tot 30 minuten nodig zal zijn per stop. In een
e-bestelbus kunnen in totaal zo’n 150 tot ruim 200 pakketten worden vervoerd, dus
elke bezorgbus bedient ongeveer 5 of 6 bouwblokken. D.w.z dat er elke dag ongeveer
drie zero emissie bestelbussen nodig zijn om alle bewoners in de bouwblokken
in het Beurskwartier van pakketten te voorzien. Die bussen worden binnen vooraf
vastgestelde tijdvakken toegelaten tot de logistieke verdeelroute in het gebied, zodat
hinder voor voetgangers en fietsers op de drukste momenten van de dag zo veel
mogelijk kan worden beperkt. Een klein deel van de pakketten wordt aan huis (na)-
bezorgd door fietskoeriers op e-bikes, bezorgfietsen of cargobikes.
3
De pakketmuur in de centrale entreehal van het bouwblok is bestemd voor alle 200 tot 300
adressen van het bouwblok. In de centrale hal bevindt zich ook de brievenbus, deurbel en intercom
voor alle woningen in het blok.
4.TRANSPORTSTROMEN IN HET BEURSKWARTIER

0 50 100 200150 250 m
PAKKETBEZORGING
hoofdopzet
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S Twee grote wijkservicepunten, in combinatie met een nano-store
en andere voorzieningen
op de route naar huis, vanaf Utrecht Centraal en parkeren op afstand
Servicepunt per bouwblok, met pakketkasten
aan logistieke route langs de randen van het gebied, geen verkeer in het gebied
Feiten & cijfers
aantallen
• Gemiddeld 1 x per 10 dagen per huishouden een pakket
• Minimaal 110.000 pakketten per jaar voor het Beurskwartier (woningen)
• Deze aantallen zullen in het Beurskwartier vrijwel zeker hoger liggen!
servicepunten op wijkniveau
• 15% maakt gebruik van servicepunten in de wijk (16.500 pakketten)
• Dit aandeel kan in het Beurskwartier (veel) hoger uitkomen, want de
servicepunten liggen altijd op de route van OV of parkeren op afstand
• Servicepunten met verschillende voorzieningen zijn aantrekkelijker
• Eventueel nabezorging tegen meerprijs via lokale buurtbezorging
thuisbezorging
• (85%) 93.500 pakketten: 6.200 - 9.400 pakketten per bouwblok
Hoe werkt het systeem
1. servicepunten op wijkniveau
• Vanuit City Hubs worden de servicepunten op wijkniveau bevoorraad
• Bewoners halen hun pakket(ten) af bij het servicepunt
• Evt. kan gebruik worden gemaakt van een (elektrische) transporter (borg)
• Optioneel nabezorging aan huis tegen meerprijs via buurtbezorging
2. servicepunten per bouwblok
• Elk bouwblok heeft een eigen servicepunt met‘white label’pakketkasten
-> zie uitwerking bouwblokken
• Deze servicepunten zijn onbemand, maar een eigen congiërge kan ook
• Servicepunten liggen altijd aan de logistieke routes voor transportverkeer
• Wat niet in de pakketkasten past (te groot of pakketpast is vol) wordt
afgeleverd bij een van de wijkservicepunten
S
S
S
1
2
Draaiknoppen voor duurzaamheid & kwaliteit
servicepunten in de wijk
Hoe meer pakketten er bij de servicepunten op wijkniveau
worden bezorgd, hoe minder verkeer het Beurskwartier zelf in
moet.
pakketkasten
Door binnen bouwblokken alleen gebruik te maken van
pakketkasten kunnen bezorgers veel pakketten in korte tijd
aﬂeveren (”dikke stops”). Ze zijn dus snel de wijk weer uit.
congiërge
Bij (luxe) appartementen kan ook gewerkt worden met een
congiërge, die pakketten aanneemt en voor de verdeling van
de pakketten binnen het blok zorgt. Dit biedt extra woon-
comfort voor de bewoners.
3

Blokservicepunt
Bewoners
PAKKETBEZORGING
E-bestelbus
150-200 pakketten
Zelf afhalen bij
wijkservicepunt
circa 5 pakketten
. In de tas
. Onder de arm
. Achterop de fiets
. Transporter (borg)
Nabezorgen via
buurtbezorging
1-5 pakketten
. E-bike
. Cargobike
Pakketkasten in hal
30-40 pakketten
Maximum (per blok)
. 9.400 pakketten per
jaar
. 32 pakketten per dag
. diverse leveranciers
met elk 1 stop / dag
. bij bundeling:
1 stop per dag
Zolution City Hub of e-bakwagen
8-12 rolcontainers
max. 30 pakketten per rolcontainer
Minimum Beurskwartier
. 15% gebruikt wijkservicepunt(en)
. ≥ 16.500 pakketten per jaar
. ≥ 56 pakketten per dag
. = 2 rolcontainers
Maximum Beurskwartier
. 100% gebruikt wijkservicepunt(en)
. ≥ 110.000 pakketten per jaar
. ≥ 300 paketten per dag
. = 8-10 rolcontainers
Kanttekening: pieken zijn lastig
• Consumenten willen afhalen
tussen 17:00 en 19:00 uur
• Grote verschillen over het jaar ->
extreme piek met Sint en Kerst
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
S
S
stromen & aantallen
Wijkservicepunten

ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
pakketbezorging
ruimtebeslag en organisatie op bouwblokniveau
20-32 pakketten worden dagelijks door bewoners afgehaald bij de centrale entree van het bouwblok (servicepunt)
ruimtebeslag: 1 (onbemande) pakketkast (2.1 x 3.2 m) in de centrale entreehal van het bouwblok
circa 3x per dag pakketbezorging (door verschillende leveranciers) of 1x per dag gebundeld door 1 ‘white label’ bezorgdienst
ruimtebeslag: 1 tijdelijke parkeerplaats voor elektrische bestelbus (3 x 7 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
4-5 pakketten worden elke dag door bewoners afgehaald bij centraal wijkservicepunt (of eventueel afgeleverd via buurtbezorging)
ruimtebeslag: 1 stallingsplek voor e-bike, cargobike of -trike (1 x 2.2 m) bij ingang centrale entree bouwblok
S

Boodschappenbezorging in het Beurskwartier
Bezorging van online bestelde boodschappen vindt in het toekomstige Beurskwartier
plaats met elektrische bestelbussen of kleine elektrische bezorgwagens.
Producenten van verse maaltijdboxen en (online) supermarkten bezorgen hun
boodschappenkratten en maaltijdboxen altijd bij de consument aan huis. Deze ‘koude
stroom’ hoeft niet warm bij de klant afgeleverd te worden en kan dus bij de centrale
entree van het bouwblok worden afgeleverd. Bewoners komen het daar afhalen, of
laten de bezorgers hun boodschappen te voet (of met een steekkarretje of kleine
transporter) tot aan de deur bezorgen. Gemiddeld worden er zo’n 10 leveringen per
dag bezorgd in elk bouwblok. Dit gebeurt op een vooraf vastgesteld tijdvak waarop
de consument zelf aanwezig dient te zijn om de boodschappen in ontvangst te
nemen. Er zijn verschillende boodschappenleverancies op de markt - Albert Heijn,
Jumbo, Plus, Picnic, HelloFresh, Marley Spoon,Willem&Drees, etc. - die elk met een
eigen bezorgdienst de boodschappen aan huis bezorgen. De verwachting is dat er
in de toekomst als gevolg van marktwerking enige mate van bundeling zal gaan
plaatsvinden, zodat er ongeveer 3 tot 5 bezorgdiensten voor online boodschappen en
verse maaltijdboxen over zullen blijven. Zij zullen dagelijks het Beurskwartier aandoen.
In totaal zijn er ongeveer zes bezorgwagens per dag nodig om alle online bestelde
boodschappen in het Beurskwartier bij de bewoners aan huis te bezorgen. Bij de
centrale ingang van elk bouwblok zal hiervoor een tijdelijke parkeerplaats moeten
worden gereserveerd.
Een groot deel van de bewoners van het Beurskwartier zal de boodschappen in de
toekomst nog altijd zelf in huis halen. Deze boodschappen kunnen bijvoorbeeld
onderweg naar huis worden meegenomen in kleinere city- en ‘on the go’-
supermarkten of in de nano-stores bij een servicepunt. Omdat er geen privé auto’s
worden toegelaten tot het Beurskwartier, zullen zware boodschappen in principe
niet met de eigen auto thuis kunnen worden gebracht.Als toch wordt overwogen om
bewoners - al dan niet met ontheffing - zelf hun (zware) boodschappen met de (deel)-
auto bij huis af te laten leveren, dan dienen hiertoe drie tijdelijke parkeerplaatsen te
worden voorzien dichtbij de centrale entree van het bouwblok.

0 50 100 200150 250 m
Bezorging bij blokservicepunten
1
2
3
boodschappenbezorging
hoofdopzet, stromen & aantallen
Feiten & cijfers
aantallen o.b.v. gemiddelde voor Nederland
• Gemiddeld doet 25% van de huishoudens wekelijks online boodschappen
• Gemiddeld bedrag per bestelling was in 2017 circa €92,-
• Er komen 3.000 woningen in het Beurskwartier
• Minimaal 750 huishoudens gaan wekelijks online boodschappen doen
• Dat zijn 39.000 bestellingen per jaar, of zo’n 130 per dag voor het BKT
• Dit komt op ruim 10 bestellingen per dag per bouwblok
ontwikkelingen op het gebied van online boodschappen doen
• Het aantal huishoudens dat online boodschappen doet stijgt snel
• Voor een binnenstedelijke, autovrije buurt als het Beurskwartier mogen
nog hogere percentages verwacht worden.
bezorging aan huis
• Bezorging vindt plaats met E-bestelbussen en kleinere bezorgwagens
• De bezorgvoertuigen hebben geen koeling, gekoelde boodschappen
blijven twee tot drie uur goed
• Bezorging vindt plaats binnen een van tevoren afgesproken tijdslot van
15 minuten tot een uur
• Er is geen‘no show’bij boodschappenbezorging
• Bezorging vindt plaats aan huis: de bezorger belt aan en mensen halen
beneden af (er zijn per bouwblok steekwagentjes beschikbaar)
• De bezorger kan eventueel ook tot in de keuken bezorgen
• Experts zien weinig in (gekoelde) bezorgkasten in de hal van gebouwen
beperk toegankelijkheid
Als we het aantal auto’s in het Beurskwartier echt willen
beperken, dan moeten we ook de toegankelijkheid voor
bewoners beperken. Dat betekent dat zware goederen zo
veel mogelijk worden afgezet bij de servicepunten per
bouwblok en niet bij de eigen portiek. Per bouwblok zijn
steekwagentjes beschikbaar voor vervoer binnen het blok.
-> zie uitwerking bouwblok
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
E-bestelbus of elektrische bezorgwagen
. verschillende leveranciers
. Kunnen alleen aan de randen van het gebied
komen via logistieke route
. Bezorging bij servicepunten in bouwblokken
. Bezorging op vooraf overeengekomen tijdstip
aantal voertuigen per dag in het BKT (25% online)
. 130 leveringen per dag in Beurskwartier
. Gemiddeld 2 kratten per bestelling
. 260 kratten / per dag
. Maximaal 48 kratten per bezorgwagen
. 6 bezorgwagens per dag
(of elektrische bestelbussen)
maximum aantal voertuigen per dag (100% online)
. 520 bestellingen (1.040 kratten) per dag
. 22 bezorgwagens per dag
(of elektrische bestelbussen)
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
meer online boodschappen doen
Hoe meer mensen online boodschappen
doen, hoe lager het aantal vervoer-
bewegingen binnen het Beurskwartier (1
bezorgwagen vervangt 18 autoritten het
gebied in en uit). Dat is goed voor het
milieu én leidt tot meer ruimtelijke
kwaliteit in het gebied. Nano-stores in de
buurt fungeren als achtervang.

ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
ruimtebeslag en organisatie Per bouwblok
10 leveringen worden dagelijks afgehaald door bewoners vanaf de centrale entree van het bouwblok (of te voet aan huis geleverd door de bezorger)
ruimtebeslag: karretje, steekwagentje of boodschappentrolley voor intern transport binnen het bouwblok (gedeeld eigendom, stalmogelijkheid in entreehal)
3-5x per dag bezorging van online bestelde boodschappen bij servicepunt in bouwblok (door verschillende leveranciers)
ruimtebeslag: 1 tijdelijke parkeerplaats voor elektrische bestelbus (3 x 7 m) of bezorgwagen (2 x 5 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
boodschappenbezorging S
S
12x per dag zelf zware boodschappen naar huis brengen met de deelauto (of eigen auto met ontheffing)
ruimtebeslag: 3 tijdelijke parkeerplaatsen t.b.v. laden/lossen (2 x 5.5 m) bij ingang centraal servicepunt

Maaltijdbezorging in het Beurskwartier
Online en telefonisch bestelde (warme) maaltijden worden in het Beurskwartier in
principe aan huis bezorgd. Dit zal ook in de toekomst hoofdzakelijk gebeuren met
bezorgfietsen en elektrische scooters. Om te voorkomen dat die bezorgfietsen en
-scooters af en aan rijden door het (voetgangers)gebied, leveren de bezorgers de
maaltijden af bij de centrale ingang van het bouwblok. Dit betekent dat alle woningen
in het bouwblok een eigen deurbel en intercom hebben in de centrale hal en dat er
nabij de hoofdingang voldoende stallingsplekken moeten zijn voor bezorgfietsen en
-scooters. Bewoners komen de maaltijd vervolgens zelf afhalen in de entreehal, of zij
geven de bezorger toestemming om door te lopen naar de eigen voordeur. Het zal
echter lastig zijn om te voorkomen dat bezorgers op de fiets of met de scooter zullen
doorrijden naar de voordeur of de portiek van de woning waar de maaltijd moet
worden afgeleverd. Bezorgers hebben over het algemeen weinig tijd en de maaltijden
moeten warm worden afgeleverd bij de klant. Met de inrichting van de zijstraten en
het ‘shared space’ gebied rond de bouwblokken kan hier wel rekening mee worden
gehouden. Bijvoorbeeld door de openbare ruimte rond het bouwblok zodanig in te
richten dat fietsers en met name scooters er alleen stapvoets kunnen rijden.
Als maaltijden in de toekomst vanuit ‘dark kitchens’ in grotere aantallen (waves) naar
het Beurskwartier bezorgd gaan worden, dan dient nabij de entree van elk bouwblok
ook ruimte te worden gererseveerd voor het tijdelijk parkeren van een (elektrische)
bezorgwagen. Deze wagen kan - in tegenstelling tot de fietsen en scooters van de
koeriers - uiteraard niet verder rijden naar de eigen voordeur of de portiek van de
woning. Maaltijden worden in dat geval dus afgehaald in de centrale entreehal.

Huidige situatie (kleinschalig)
2 3
maaltijdBEZORGING
hoofdopzet, stromen & aantallen
Feiten & cijfers
aantallen o.b.v. gemiddelde voor Nederland
• Gemiddeld 20 leveringen per jaar per huishouden (40 maaltijden)
• 3.000 woningen in het Beurskwartier
• 13 bouwblokken met 200 - 300 woningen per bouwblok
• 60.000 leveringen per jaar voor het Beurskwartier
• Ruim 4.500 leveringen per bouwblok per jaar
• Gemiddeld zo’n 13 per dag per bouwblok, maar grote piek in weekend:
zo’n 75% van de maaltijden wordt in het weekend bezorgd
aannames voor het Beurskwartier
• Deze aantallen zullen voor het Beurskwartier vrijwel zeker hoger uitvallen
• Daarnaast laat landelijke trend een sterke stijging zien
• Maar in BKT ook veel meer mogelijkheden om onderweg wat af te halen
• Conclusie: werkelijke aantallen voor BKT waarschijnlijk (veel) hoger dan
landelijke gemiddelde, maar lastig exact in te schatten
bezorging aan huis
• Maaltijden moeten warm worden afgeleverd
• Er is dus altijd haast bij en bezorging vindt altijd aan huis plaats
• Vrijwel geen‘no-show’(maaltijden worden steeds vaker vooraf betaald)
• Bezorger belt aan en mensen halen beneden af
• Bezorger kan (eventueel tegen meerprijs) ook doorlopen tot aan voordeur
Ontwikkelingen
maaltijdbezorging steeds grootschaliger
• Nu nog vooral bezorging vanuit lokale keukens, met fiets of scooter
• Dit levert veel vervoerbewegingen op
• Bedrijven als Deliveroo hebben de markt betreden (en hebben inmiddels
een schat aan klantgegevens verzameld)
• Aan alleen bezorgen valt echter niets te verdienen
• Bezorgbedrijven zetten steeds vaker eigen keukens op (’dark kitchens’)
• Per wijk koken en bezorging met bezorgwagen in‘waves’van 30 min.
voldoende afhaalmogelijkheden in de buurt
Voldoende restaurants en afhaalmogelijkheden
in de buurt zorgen voor een levendige wijk, met
sociale controle. Bovendien kan het aantal
bezorgritten flink worden ingeperkt. Maak dit
dus mogelijk in het bestemmingsplan.
beperkte toegankelijkheid
Scooters en fietsers tegenhouden werkt
niet. Sturen op bestemming werkt wel.
Denk daarom goed na over de vormgeving
van de toegangen van de bouwblokken.
Cruciale vraag: waar zit de bel?!
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
E-scooter & (E-)bike
. Gemiddeld 165 bezorgingen per dag in het BKT
- Doordeweeks gemiddeld 50 per dag
- In het weekend gemiddeld 250 - 300 per dag
. Bezorgers kunnen in principe in het hele gebied
rondrijden
. Maar willen we dat ook?
. Cruciale vraag: waar zit de bel?!
-> zie uitwerking bouwblok
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
Toekomst (schaalvergroting)
E-bestelbus of bezorgwagen
. Mogen alleen aan de randen van het gebied
komen
. Bezorging in‘waves’van 30 minuten
. Grootste drukte tussen 18:00 en 21:00 uur
1

ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
maaltijden worden door bewoners afgehaald bij centraal servicepunt
11 tot 22x per dag worden maaltijden afgeleverd bij de centrale entree van het bouwblok (NB. hier bevindt zich de deurbel van álle woningen in het bouwblok)
ruimtebeslag: 1 stallingsplek voor elektrische bezorgfietsen of -scooters bij ingang centrale entree bouwblok
maaltijdbezorging S
S
11 tot 22x per dag worden maaltijden afgeleverd bij de centrale entree van het bouwblok (NB. hier bevindt zich de deurbel van álle woningen in het bouwblok)
ruimtebeslag: 1 stallingsplek voor elektrische bezorgfietsen of -scooters bij ingang centrale entree bouwblok
S
maaltijdbezorging
maaltijdbezorgers rijden (nadat ze eerst bij de centrale entree hebben aangebeld) eventueel door naar de eigen portiek of voordeur
2 tot 5x per dag worden maaltijden gebundeld aangeleverd bij de centrale entreehal van het bouwblok (vooral tussen 18:00 en 21:00 uur)
ruimtebeslag: 1 tijdelijke parkeerplaats voor elektrische bestelbus of bezorgwagen van maaltijdbezorgdienst (3 x 7 m) bij centrale entree bouwblok

Bouwlogistiek, installateurs en tweemans-bezorging in het Beurskwartier
Voor bouwbedrijven, monteurs en installateurs zullen in het Beurskwartier dezelfde
eisen gaan gelden als voor de bewoners van het gebied. Zij zullen hun bestelbus of
bedrijfswagen dus in principe op afstand moeten parkeren.Alleen met ontheffing kan
de zero emissie bedrijfsauto tijdelijk bij de centrale entree van het bouwblok worden
neergezet. Bouw- en installatiebedrijven zullen hun logistieke processen hier dus op
moeten afstemmen, bijvoorbeeld door het interne vervoer binnen de wijk met een
(elektrische) cargobike of transporter te organiseren. Recent ontwikkelde Utrechtse
logistieke concepten zoals de CityServiceBike, BouwHub en City Hub Utrecht lopen hier
op vooruit.Voor bouw- en klusbedrijven die hun bedrijfsbus als (mobiele) werkplaats
gebruiken, betekent dit echter dat de afstand tussen de klus en de bus toeneemt.
Daarbij dient de Arbowet uiteraard in acht te worden genomen, waarin regels zijn
opgenomen voor gezond werken in de bouw en logistiek, zoals o.a. het maximale
gewicht dat handmatig verplaatst mag worden.
Bezorgers van zware goederen - zoals o.a. witgoed en keukenapparatuur - zullen
in principe gebruik moeten maken van een (tijdelijke) laad- en losplaats bij de
centrale ingang van het bouwblok. Mogelijk kan voor bijzondere vormen van
tweemans-bezorging ontheffing worden ontleend zodat zware en grote goederen
wel in de woning kunnen worden afgeleverd. Middels slimme kentekenregistratie
en cameratoezicht (intelligent access) kan door de gemeente gericht toegang tot het
gebied worden verleend aan specifieke vervoerders. Dit zou bijvoorbeeld ook kunnen
gelden voor verhuizers. Hier biedt het binnenterrein van het bouwblok wellicht een
alternatief. Dat betekent dan wel dat de woningen en appartementencomplexen in het
bouwblok via een ingang vanaf het (gemeenschappelijke) binnenterrein toegankelijk
dienen te zijn.
Voor het zelf naar huis brengen van zware en/of grote goederen (met de eigen auto
of een gehuurde bestelbus) geldt hetzelfde als voor het thuisbrengen van zware
boodschappen. Hiervoor zal eventueel een aantal tijdelijke parkeerplaatsen kunnen
worden gereserveerd nabij de hoofdingang van het bouwblok.

0 50 100 200150 250 m
1
2
3
installateurs Feiten & cijfers
algemeen
• Bouwbusjes, monteurs en installateurs leveren een grote stroom
verkeersbewegingen op in een stadswijk
• Gemiddeld 6 x per jaar per huishouden
• Verhuizingen zijn hierbij niet meegerekend (een verhuizing staat gelijk
gelijk aan 50 - 80 bestelbusritten)
• Er kunnen drie groepen installateurs worden onderscheiden:
1. M’n bus is m’n werkplaats (schilders, timmerlui, onderhoudsmonteurs)
2. Met de bus bezorgen en verderop parkeren (o.a. bezorgers witgoed)
3. Aan de rand van de wijk parkeren en te voet, met rolkoffer of
E-CargoBike verder
• Bij een nieuwe woonwijk kunnen spelregels worden opgesteld:
bijvoorbeeld vooraf ontheffing aanvragen en beheer via camera’s
aannames voor het Beurskwartier
• Bij 6 ritten per jaar per huishouden in totaal 18.000 ritten voor het hele BKT
• Dit komt neer op ongeveer 70 bussen per werkdag in het Beurskwartier
m’n bus is m’n werkplaats
• Vooraf ontheffing aanvragen voor toegang tot Beurskwartier
• Bus parkeren op tijdelijke parkeerplaats bij centrale entree bouwblok
• Aanbellen bij servicepunt in bouwblok, bewoners verwijzen door naar
dichtstbijzijnde portiek
service-, onderhouds- en installatiemonteurs en tweemans bezorging
• Vooraf ontheffing aanvragen voor toegang tot Beurskwartier
• Aanbellen bij servicepunt in bouwblok, bewoners verwijzen door naar
dichtstbijzijnde portiek
• Bij lange klussen (0:45 +): goederen uitladen en bus op afstand parkeren,
bijvoorbeeld bij het servicepunt van het bouwblok of parkeren op afstand
overig
• Aan de rand van de wijk parkeren op afstand
• Met rolkoffer, kleine transporter of E-cargobike het gebied in
parkeren op afstand bevorderen
Hoe meer installateurs op afstand parkeren, hoe
minder verkeer in het Beurskwartier.
hoofdopzet
S
S Wijkservicepunt (parkeren op afstand)
E-cargobikes en transporters beschikbaar
Servicepunt per bouwblok
installateurs parkeren eerst hier
S
S
S
S
S
S
S
S
S
SS
S
S
S

Bezorgers
Parkeren op afstand
installateurs
. Ongeveer 40% van
het totaal
. 30 bussen per dag
. 2 à 3 bussen per
bouwblok
. Staan voor de deur
tot de klus af is
. Voldoende parkeer-
ruimte voor maken
bij servicepunt
bouwblok
Parkeren op afstand en
natransport met E-cargobike,
rolkoffer of transporter
Nieuwe ontwikkeling
. Dit is op dit moment nog een
kleine groep (10-20%)
. 7 tot 14 bussen per werkdag
. Groeimogelijkheden zijn aanwezig
(bij wijkservicepunt op P6500)
stromen & aantallen
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
. Ongeveer 40% van
het totaal
. 30 bussen per dag
. 2 à 3 bussen per
bouwblok
. Tweemans-bezorging
(witgoed, etc.)
. Leveren af en
parkeren elders
. Voldoende parkeer-
ruimte voor maken
S servicepunt met
ruimte voor tijdelijk
parkeren
M’n bus is m’n
werkplaats
S

ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
4x per dag voorrijden van bouwbedrijf, installateurs en/of (tweemans) bezorging
ruimtebeslag: 2 parkeerplaatsen voor elektrische bestelbus (3 x 7 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
Installateurs S
2x per dag CityServiceBike
ruimtebeslag: 2 stallingsplekken voor cargobike of -trike (1 x 2.2 m) bij ingang centraal servicepunt of bij portiek
17x per dag zelf zware goederen naar huis brengen met de (deel)auto (of eigen auto met ontheffing)
ruimtebeslag: 4 tijdelijke parkeerplaatsen t.b.v. laden/lossen (2 x 5.5 m) bij centrale ingang bouwblok (servicepunt)

Afvalinzameling in het Beurskwartier
Zoals al eerder aangegeven is nog niet duidelijk hoe het afval in het Beurskwartier
in de toekomst zal worden ingezameld, opgeslagen, verwerkt en afgevoerd. In het
kader van dit onderzoek wordt uitgegaan van een transportsysteem met te schakelen
containerkarren en bovengronds elektrisch vervoer naar een tussenopslagpunt aan
de rand van het gebied (alternatief 2 uit het Stantec onderzoek). De containerkarren
voor het inzamelen van gescheiden afval (zes fracties) hebben een vloeroppervlak van
circa 2 m2
. Dat betekent dat in elk bouwblok gemiddeld 2 of 3 karren per fractie nodig
zijn en dat in elk bouwblok een opstelruimte nodig is voor 12 tot 18 containerkarren.
Verder moet nog rekening gehouden worden met de benodigde manoeuvreerruimte
voor het verrijden/wisselen van de karren met een elektrisch vervoermiddel. Het
geraamd oppervlak daarvoor bedraagt circa 75 tot 100 m2
, bij voorkeur op de begane
grond, maar niveau -1 is ook mogelijk.
GFE-afval van bewoners kan ter plekke worden verwerkt met lokale vergistings-
installaties. In dat geval moet onder in elk bouwblok een kleinschalige vergistings-
installatie worden gerealiseerd. In een bouwblok met gemiddeld 200 tot 300
woningen komt tussen de 100 en 160 kg GFE-afval per dag vrij (circa 50 ton per jaar).
Vergistingsinstallaties met een dergelijke capaciteit hebben het formaat van een
20-voet zeecontainer met een licht industriële uitstraling. Er bestaan ook kleinere
vergisters (10 ton per jaar, oppervlakte 10 m2
); daarvan zijn er dan circa vijf per
bouwblok nodig.
Mogelijk kan de afvoer van de afvalstromen vanaf de tussenopslag uit het gebied via
het water van het Merwedekanaal plaatsvinden. Daarmee kan worden voorkomen
dat zware vrachtwagens het gebied in moeten rijden om dit afval op te halen. Het
tussenopslagpunt (afvalstation) voor het Beurskwartier komt daarom bij voorkeur
aan het water van het Merwedekanaal te liggen. Daar zou het eventueel ook kunnen
worden gecombineerd met de expeditieroute van de Jaarbeurs. Dit biedt voor de
toekomst de meeste flexibiliteit t.a.v. de keuze hoe het afval wegkomt uit het gebied
(per schip of over de weg). Dit vraagt wel om nadere afstemming met ambities buiten
het Beurskwartier (m.n.Jaarbeurs en Merwedekanaalzone) en met de beoogde
eindbestemming van het afval.

0 50 100 200150 250 m
afvalinzameling
hoofdopzet
S
Centraal Afvalopslagstation aan de rand van het gebied
gekoppeld aan ‘parkeren op afstand’ en Merwedekanaal
Servicepunt per bouwblok, met afvalstation
langs de randen van het gebied, geen verkeer in het gebied
Feiten & cijfers
Stantec onderzoek
• Stantec heeft drie alternatieven uitgewerkt:
1. Ondergronds afvaltransport (OAT) door buizen naar centraal afvalstation
2. Ophalen van gescheiden afval door huismeester, bovengronds
transport naar centraal afvalstation
3. Bewoners brengen afval naar verzamelpunten onder het bouwblok
-> vervolgens ondergronds transport naar centraal afvalstation
via een netwerk van met elkaar verbonden parkeergarages
• Daarnaast is er een nul-situatie met ondergrondse verzamelpunten op
straat, die worden geleegd door vuilniswagens
• Vanuit het oogpunt van retourlogistiek in het autovrije Beurskwartier is
alleen alternatief 2 interessant om uit te werken (van de nul-situatie zijn
de consequenties bekend)
afvalinzameling onder het bouwblok en transport naar tussenopslag
• Afval wordt door congiërge of door bewoners naar beneden gebracht
• Beneden in het bouwblok staan afvalcontainers voor de verschillende
soorten afval (zes fracties: papier, plastic/blik, GFE, glas, textiel, restafval)
• Volle containers worden 1 of 2 keer per week met een elektrische kar
via de logistieke route afgevoerd naar een centraal afvalopslagstation
• Hier wordt het afval samengeperst en afgevoerd met zwaar transport
(per as) of over water met een elektrische vrachtboot via het Merwede-
kanaal
• Dit betekent dat er geen zwaar transport in het BKT zelf plaatsvindt
A
A
1
2
retourlogistiek
Het aantal vervoerbewegingen kan worden beperkt als leve-
ranciers afval retour nemen richting tussenopslag/afvalstation.
vergisten
De mogelijkheden voor retourlogistiek nemen sterk toe als
GFE-afval in het Beurskwartier wordt vergist. Lokaal vergisten
en hergebruiken scheelt bovendien veel transport.
zelf brengen
In het Beurskwartier zullen bewoners in de toekomst vaak op
en neer lopen en ﬁetsen richting de wijkservicepunten. Zelf je
afval afgeven bij het wijkservicepunt is dan een duurzame
oplossing. In dat geval ligt een combinatie van wijkservice-
punt en afvalstation voor de hand. Een geaccepteerde loopaf-
stand mét afval bedraagt maximaal zo’n 100 tot 150 meter.
3S
S
S
Twee grote servicepunten, in combinatie met een nano-store
en andere voorzieningen (o.a. afvalinzameling)
op de route naar huis, bij Centraal Station en ‘parkeren op afstand’
S
S
S
S
SS
S
S
S
S
S
S
S

Blokservicepunt
Bewoners
afvalinzameling
Afvalcontainers in
bouwblok (bij
servicepunt)
. Glas
. Plastic & blik
. Papier
. GFE
. Textiel
. Rest
Zelf wegbrengen
naar wijkservicepunt
. Steeds in kleine
hoeveelheden
. Vuilniszak
. Doos oud papier
Elektrische vuilnisauto
. afval wordt gescheiden
ingezameld, samengeperst en
afgevoerd
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S S
S S
S
S
stromen
Wijkservicepunten
Elektrische vuilnisauto
Afvalboot
. afval wordt gescheiden
ingezameld, samengeperst en
afgevoerd
Centraal afvalstation
A Elektrisch voertuig
- Trekker met schakel-
bare afvalcontainers
(inclusief mogelijk-
heid retourlogistiek)

ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
2x per week afvoeren van (geschakelde) afvalcontainers met elektrisch vervoer
ruimtebeslag: 18 afvalcontainers (2 m2
) + manouvreerruimte (100 m2
) bij centraal servicepunt of onder het gebouw (parkeergarage deelauto’s)
bewoners brengen (gescheiden) afval zelf naar afvalcontainers of afval wordt aan huis afgehaald door een conciërge
afvalinzameling S

In dit ontwerpend onderzoek naar stadslogistiek in het Beurs-
kwartier is op wijk- en bouwblokniveau in kaart gebracht
welke transportstromen gemoeid zijn met de aan- en afvoer
van pakketten, boodschappen, maaltijden, bouwlogistiek,
onderhouds- en installatiemonteurs en afvalinzameling ten
behoeve van de bewoners van het gebied. Ook is in kaart
gebracht tot welk ruimtebeslag dat leidt op de schaal van een
bouwblok. Dit leidt tot een aantal conclusies, aanbevelingen en
nadere onderzoeksvragen voor het vervolg.
Op hoofdlijnen volgen uit het verrichte onderzoek naar stadslogistiek in het
Beurskwartier de volgende algemene conclusies en aanbevelingen:
-> Beperk de hoeveelheid stadslogistieke transportstromen op wijkniveau
Beperking van het aantal logistieke vervoerstromen kan o.a. worden bereikt door:
- zo veel mogelijk bundeling en buffering van pakket- en goederenstromen in
logistieke hub’s aan de rand van de stad (City Hubs);
- vanuit die logistieke hubs gebundeld afleveren van pakketten en (kleine)
goederen bij een beperkt aantal wijkservicepunten aan de rand van de wijk;
- buurtbezorging vindt uitsluitend plaats met zero emissie voertuigen via een
logistieke verdeelroute aan de rand van het Beurskwartier;
- bevorderen van parkeren op afstand van werkbussen en bedrijfswagens van
bouwbedrijven, installateurs en monteurs (BouwHub en CityServiceBike);
- beperken van de hoeveelheid individuele (deel)autoritten van bewoners
en ondernemers t.b.v. het aan huis afleveren van (zware) goederen en
boodschappen (o.a. door online boodschappen te bevorderen);
- in het bestemmingsplan ruimte bieden voor lokale restaurants (met afhaal-
mogelijkheid), kleine city-markets en nano-stores (dit bevordert tevens de
levendigheid in de wijk).
5. CONCLUSIES EN AANZET VOOR EEN NADERE UITWERKING
-> Richt het openbaar gebied goed in op de logistieke stromen op buurtniveau
Stadslogistiek heeft consequenties voor de openbare ruimte in het Beurskwartier:
- creëer een autovrij middengebied en autovrije zijstraten met verblijfskwaliteit
voor voetgangers, waar fietsers en e-scooters hooguit stapvoets mogen rijden
(bij voorkeur middels inrichtingsmaatregelen in plaats van handhaving);
- richt de logistieke verdeelroute in als ‘shared space’ of een 30 km-zone (geen
afzonderlijke rijbaan met trottoirs) met een keermogelijkheid voor bestelbussen
en bezorgwagens aan het einde van de route (uitgaande van een doodlopende
route t.p.v. de Centrumboulevard);
- maak voldoende laad- en losplekken voor bestelbussen, (tijdelijke)
parkeerplaatsen voor (deel)auto’s en stallingsplekken voor e-cargobikes bij de
centrale entree van elk bouwblok.
-> Formuleer ruimtelijke randvoorwaarden voor de uitwerking op bouwblokniveau
Stadslogistiek heeft ook consequenties voor de organisatie van de bouwblokken:
- aan de zijde van de logistieke verdeelroute hebben alle bouwblokken één
centrale hoofdentree voor alle circa 200 tot 300 woningen in het blok;
- bij deze centrale ingang worden alle pakketten, goederen, boodschappen en
maaltijden afgeleverd bij een inpandig servicepunt op bouwblokniveau;
- dit inpandige servicepunt bevat alle brievenbussen, deurbellen en de intercom
voor alle bewoners, evenals een ‘white label’ pakketmuur. Ook bevindt zich hier
de toegang tot het inzamelpunt voor (gescheiden) huishoudelijk afval en de
entree naar de gemeenschappelijke fietsenstalling en de bergingen;
- het servicepunt kan (optioneel) worden bemensd door een conciërge of een
huismeester. In dat geval kan het servicepunt worden voorzien van aanvullende
functies, zoals een coffee-corner, wasserette, nano-store of een uitleenpunt voor
deelfietsen, etc.
- overwogen kan worden om de laad- en losplekken en (tijdelijke) parkeer-
plaatsen en de overige logistieke functies voor bewoners (en ondernemers) van
het bouwblok te concentreren op en rond het binnenterrein van het bouwblok.

Grenzen aan bundeling
Door pakketten en goederen gebundeld aan te bieden, kan worden voorkomen dat
meerdere bestelbussen en bezorgwagens slechts ten dele gevuld door het gebied
zullen rijden. De bestelbussen van bezorgdiensten als PostNL en DHL zijn echter vrijwel
altijd volledig gevuld als zij vertrekken uit het distributie- of sorteercentrum. Bundeling
heeft dus vooral zin als daardoor grotere aantallen pakketten en goederen kunnen
worden vervoerd met efficiëntere (zero emissie) voertuigen. Zoals bijvoorbeeld een
e-truck of de Zolution City Hub, waarin ruimte is voor meerdere rolcontainers. Daarmee
kan het aantal vervoersbewegingen in het gebied worden beperkt. Er zijn echter wel
grenzen aan de afmetingen van de voertuigen die in het Beurskwartier zullen worden
toegelaten. Grote e-trucks en de Zolution nemen relatief veel ruimte in en moeten
mogelijk ook nog kunnen keren aan het eind van de doodlopende routes.We gaan er
daarom van uit dat het grootste voertuig dat op een logistieke verdeelroute zal worden
toegelaten een elektrische bakwagen of e-bestelbus zal zijn. Dan moet rekening
worden gehouden met maximaal 300 voertuigbewegingen per dag op de drukste
logistieke verdeelroute in het gebied. Dit is overigens een relatief beperkt aantal dat
meer dan voldoende ruimte laat voor (doorgaand) fietsverkeer op diezelfde routes.
Wat is nodig om ruimte te bieden aan stadslogistiek in het Beurskwartier?
Bij elkaar dient in de openbare ruimte rond elk bouwblok in het Beurskwartier een
ruimtelijk programma te worden gereserveerd voor circa 4 tot 7 laad- en losplekken
voor (zero emissie) bestelbussen en bedrijfswagens van bezorgdiensten en installa-
teurs en eveneens 4 tot 7 tijdelijke parkeerplaatsen voor elektrische (deel)auto’s van
bewoners die zware boodschappen of goederen aan huis komen afleveren. Daarnaast
zullen er 2 tot 4 stallingsplekken nodig zijn voor bezorgfietsen en cargobikes.
In de centrale entreehal van een bouwblok dient ruimte te zijn voor een inpandig
servicepunt met een pakketmuur voor tenminste 30 tot 40 pakketten voor een
gemiddelde dag.Wil dit systeem werken, dan moet de capaciteit aanzienlijk groter zijn,
zodat ook op piekdagen voldoende ruimte beschikbaar is.Want als de pakketmuur vol
is geladen, ontstaan er alsnog retourstromen of moeten bezorgers gaan aanbellen bij
de bewoners van het blok. Naast de pakketmuur bevinden zich in het servicepunt ook
de brievenbussen en deurbellen van alle circa 200 tot 300 woningen in het bouwblok.
Vanuit het servicepunt kan eveneens de (inpandige) fietsenstalling worden bereikt,
evenals het afvalverzamelpunt dat zich onder elk bouwblok bevindt. Daar is ruimte
voor 12 tot 18 afvalcontainers voor gescheiden afvalinzameling.
Kosten
Aan het realiseren (en bemensen) van een servicepunt binnen een bouwblok zijn
uiteraard kosten verbonden. Die kosten zullen voor een belangrijk deel door de
bewoners van het bouwblok moeten worden opgebracht, bijvoorbeeld in de vorm van
maandelijkse servicekosten of een abonnement. Maar ook met de bezorgdiensten
moet hierover het gesprek worden aangegaan. Een ‘dikke stop’ bij een pakketmuur is
voor een bezorgdienst immers veel efficiënter dan overal afzonderlijk aanbellen, voor
de deur moeten wachten en het pakket dan alsnog weer mee retour moeten nemen.
Wederzijds voordeel leidt daarom ook tot een wederzijdse verantwoordelijkheid.
Nadere onderzoeksvragen
Dit onderzoek naar stadslogistiek in een duurzaam en bereikbaar Beurskwartier is in
een relatief korte periode uitgevoerd en richt zich vooral op de toekomstige bewoners
van het Beurskwartier. Dit onderzoek beantwoordt daarmee een aantal belangrijke
vragen, maar zeker nog niet alle vragen rondom slimme en innovatieve stadslogistiek.
Op de volgende onderwerpen is aanvullend onderzoek in elk geval interessant:
- De omvang en organisatie van stadslogistiek gericht op de toekomstige bedrijven,
kantoren, winkels en voorzieningen in het Beurskwartier.Waar liggen overlappen
en kansen voor combinaties tussen de consumentenmarkt en de zakelijke markt?
- De combinatiemogelijkheden op het gebied van afval- en retourlogistiek. Op basis
van dit onderzoek en dat van Stantec zijn al verschillende interessante combinaties
in beeld gebracht. Nader onderzoek naar meekoppelkansen is gewenst.
- In dit onderzoek zijn een aantal ‘draaiknoppen’ benoemd die kunnen leiden tot
optimalisatie op het gebied van duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit, meer comfort
voor bewoners, efficiëntie en/of lagere kosten. Nader onderzoek naar verdere
optimalisatiemogelijkheden is noodzakelijk.
- Ook in omliggende stedelijke ontwikkelingsgebieden (Jaarbeurscomplex en
Merwedekanaalzone) wordt nagedacht over mobiliteitshubs, parkeren op afstand,
stadslogistiek en expeditieverkeer. Dit vraagt om een zorgvuldige afstemming.
- Een nadere uitwerking op architectonisch en inrichtingsniveau is cruciaal voor
een goed functionerend Beurskwartier. Het volstaat niet om de ruimtelijke
randvoorwaarden op stedenbouwkundig niveau te formuleren. Er moet door alle
schalen heen worden ontworpen.

ca. 72.5 meter
ca.77meter
S
te
van 4x bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
e entree bouwblok (servicepunt)
ervicepunt)
blok (servicepunt)
ca. 72.5 meter
ca.77meter
25 50 75 100 m
S
mbinatie van logistieke stromen
tebeslag en organisatie > servicepunt en entree aan logistieke route
7x (tijdelijke) parkeerplaats voor elektrische bestelbussen (3 x 7 m), waarvan 4x bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
7x tijdelijke parkeerplaats voor laden/lossen elektrische auto’s (2.5 x 5.5 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
4x stallingsplek voor elektrische cargobike of -trike (1 x 2.2 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
1x (onbemande) pakketkast (2.1 x 3.2 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
18x afvalcontainers inclusief manouvreerruimte bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
ca. 72.5 meter
ca.77meter
0 25 50 75 100 m
combinatie van logistieke stromen
ruimtebeslag en organisatie > logistieke functies op het binnenterrein
7x (tijdelijke) parkeerplaats voor elektrische bestelbussen (3 x 7 m) op binnenterrein bouwblok
7x tijdelijke parkeerplaats voor laden/lossen elektrische auto’s (2.5 x 5.5 m) op binnenterrein bouwblok
4x stallingsplek voor elektrische cargobike of -trike (1 x 2.2 m) op binnenterrein bouwblok
1x (onbemande) pakketkast (2.1 x 3.2 m) bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
18x afvalcontainers inclusief manouvreerruimte bij centrale entree bouwblok (servicepunt)
S
Variant 1: laden/lossen en (tijdelijk) parkeren rondom
het bouwblok leidt tot beperkte auto-stromen in
een ‘autoluw’ middengebied. In de zijstraten zullen
inrichtingsmaatregelen er voor moeten zorgen dat er
hooguit stapvoets kan worden gereden.
Variant 2: laden/lossen en (tijdelijk) parkeren
geconcentreerd langs de logistieke verdeelroute.
Dit leidt tot een autovrij middengebied, maar vraagt
relatief veel opstelruimte voor auto’s en bussen aan de
straatzijde.
Variant 3: laden/lossen en (tijdelijk) parkeren
gebundeld op het binnenterrein. Dit leidt tot een
autovrij middengebied van het Beurskwartier,
gecombineerd met een optimale bereikbaarheid
van de verschillende bouwblokken.Voorwaarde is
uiteraard een goed ontwerp en inrichtingsplan voor de
binnenterreinen van de bouwblokken, want ook hier
mag de verblijfskwaliteit niet verloren gaan.
Varianten
Voor de organisatie van de logistieke functies in en rond het bouwblok zijn meerdere varianten denkbaar. Zo kan het ruimtelijke programma worden verspreid rondom het bouwblok
(variant 1), aan één zijde worden geconcentreerd langs de logistieke route (variant 2) of worden gebundeld op het binnenterrein (variant 3).Vooral bundeling op het binnenterrein
lijkt kansrijk. Hiermee worden de afstanden naar de omliggende woningen beperkt en behoudt de openbare ruimte rond de gebouwen een zo goed als autovrij karakter. Dit vraagt
op stedenbouwkundig en architectonisch niveau nog wel om een nadere uitwerking van de bouwblokken en om een inrichtingsplan voor een aantrekkelijke, prettige en gezonde
openbare ruimte in het Beurskwartier.

OVERZICHT VAN GEBRUIKTE BRONNEN EN LITERATUUR
Voor het onderzoek naar stadslogistiek in een duurzaam en bereikbaar Beurskwartier
zijn verschillende interviews gehouden, bilaterale gesprekken gevoerd en
kennisbijeenkomsten georganiseerd met experts en adviseurs op het gebied van
duurzame mobiliteit en stadslogistiek. Daarnaast zijn onderzoeksrapporten en
beleidsmatige achtergronddocumenten bestudeerd en artikelen en blogs doorgelezen.
Hieronder volgt een overzicht van de door ons gebruikte bronnen:
- City Logistiek - Op weg naar een duurzame stadslogistiek voor aantrekkelijke steden
(Lectorale Rede,Walther Ploos van Amstel, 29 september 2015)
- Parcel Delivery - The future of last mile
(McKinsey&Company,Travel,Transport & Logistics, september 2016)
- E-commerce in Nederland: tendensen, feiten & cijfers
(landmark global, 31 maart 2017)
- De belangrijkste e-commerce trends van 2018 | Last Mile Delivery
(www.sendcloud.nl, 30 november 2017)
- Omgevingsvisie Beurskwartier en Lombokplein - Naar een groter centrum
(gemeente Utrecht, 7 december 2017)
- Pakketbezorging: kan het duurzamer?
(www.logistiek.nl,Walther Ploos van Amstel, 25 januari 2018)
- Mobiliteitsconcept voor Merwede - Conceptontwikkeling / Eindrapport
(Rebel en Goudappel Coffeng, 3 april 2018)
- Netherlands 2018 E-commerce Study
(Mazars / E-commerce Foundation, 2018)
- Last Mile Delivery Solutions in Smart Cities and Communities
(hub.beesmart.city, 19 juli 2018)
- Thuiswinkel Markt Monitor - groei online productbestedingen per productsegment
(www.thuiswinkel.org, rapport HY1 2018, september 2018)
- De toekomst van e-commerce: complexiteit vraagt om innovatieve oplossingen
(www.duurzaambedrijfsleven.nl, 21 september 2018)
- (Bijna) Zero Waste, Deelrapportage 5: Vergelijking alternatieven
(Stantec, 4 oktober 2018)
- Duurzame bouwlogistiek voor binnenstedelijke woningen utiliteitsbouw
(TNO, oktober 2018)
Illustratieverantwoording
Op de voorpagina is gebruik gemaakt van de volgende afbeelding:
SRV wagen, een foto door Sebastiaan ter Burg, CC BY 2.0
(https://creativecommons.org/licenses/by/2.0).
Daarnaast is in de fotocollages op pagina 4, 13, 17, 20, 23 en 27 gebruik
gemaakt van beelden fotomateriaal uit de beeldbank van Albert Heijn,
Bringme, Coolblue, Deutsche Post AG (DHL), dpd,Jumbo,Jungheinrich, Uber
Eats en Volkswagen.Verder hebben City Hub, CityServiceBike, Deliveroo,
Picnic, Plus, PostNL,Takeaway.com (Thuisbezorgd) en VolkerWessels beelden
beschikbaar gesteld voor plaatsing in deze rapportage. Deze beelden mogen
niet gebruikt worden en/of openbaar worden gemaakt zonder toestemming van
de betreffende bedrijven.
De overige beelden en kaarten die in deze rapportage zijn opgenomen, zijn
vervaardigd door bureau Nieuwe Gracht uit Utrecht. Deze illustraties mogen
worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt mits de bron wordt vermeld.
Mocht u menen dat de beschikbaarstelling van bepaald materiaal inbreuk
maakt op enig recht dat u toekomt of uw (privacy)belangen schaadt, dan vragen
wij u contact op te nemen met bureau Nieuwe Gracht (www.nieuwegracht.nl).
Bureau Nieuwe Gracht, Utrecht, 14 december 2018

BUREAU NIEUWE GRACHT

Buurtlogistiek als onderdeel van gebiedsontwikkeling

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Buurtlogistiek als onderdeel van gebiedsontwikkeling

Similar to Buurtlogistiek als onderdeel van gebiedsontwikkeling (20)

More from Walther Ploos van Amstel

More from Walther Ploos van Amstel (20)

Buurtlogistiek als onderdeel van gebiedsontwikkeling