KU Leuven Fonds voor Fair Open Access door Laura Mesotten en Demmy Verbeke

1. KU Leuven Fonds voor Fair Open
Access
Laura Mesotten - Demmy Verbeke

2. Traditioneel publicatiemodel
2
Auteurs
→ onderzoeksresultaten
→ manuscripten
Copyright
→ meestal overgedragen aan uitgever
Legacy journals
→ copy-editing
→ peer review
→ erkenning
→ verspreiding
→ archivering/bewaring
Toegang
→ publicaties achter betaalmuur
cartoon: ©KU Leuven ‫׀‬ Joris Snaet

3. Waarom Open Access?
1. Ethische voordelen
Resultaten van wetenschappelijk onderzoek toegankelijk voor het brede
publiek en voor wetenschappers over de hele wereld
2. Academische voordelen
Vergroot publiek en versterkt impact
3. Financiële voordelen
Vermindert de kosten van academisch publiceren
3 cartoon: ©KU Leuven ‫׀‬ Joris Snaet

4. Hoe Open Access?
4
For-profit
OA
Non-profit
OA
= prijs van APC/BPC wordt bepaald door winstmarge
Hybrid
OA
Full gold
OA
Green
OA
Black
OA
Fair
OA
Full gold,
cost-
effective
APCs/BPCs
Full gold,
no-APC/no-
BPC
(diamond)

5. OA beleid KU Leuven
KU Leuven ondersteunt Green OA en non-profit Gold OA
• De Green OA aanpak wordt ondersteund door een deponeringsplicht in de
institutionele repository Lirias: onderzoekers verbonden aan KU Leuven zijn
verplicht een elektronische kopie van elk tijdschriftartikel dat ze publiceren te
archiveren
• De non-profit Gold OA aanpak wordt ondersteund via het KU Leuven
Fonds voor Fair Open Access
5 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/OAbeleid

6. KU Leuven Fonds voor Fair Open Access
Het KU Leuven Fonds voor Fair OA biedt financiële steun voor:
1. de publicatiekosten van OA boeken (BPC’s) gepubliceerd door
Universitaire Pers Leuven
2. de publicatiekosten van OA artikels (APC’s) gepubliceerd in
wetenschappelijke tijdschriften, ongeacht de uitgever van het tijdschrift in
kwestie, op voorwaarde dat het tijdschrift voldoet aan de principes van
Fair OA en dat de wetenschappelijke kwaliteit van het tijdschrift
gegarandeerd is
3. fair, non-profit OA initiatieven
6 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

7. Fair Open Access boeken
• voorbehouden voor OA boeken gepubliceerd door Universitaire Pers Leuven
• BPC is kostendekkend bepaald
• academische kwaliteit gegarandeerd: evaluatie van mogelijke OA steun
staat volledig los van de peer review evaluatie van het manuscript
• in combinatie met een (betalende) print-on-demand optie
• open voor iedereen (niet enkel auteurs van KU Leuven):
o KU Leuven-affiliatie: 1/3 eigen middelen (fee waiver mogelijk) + 2/3 steun van fonds
o geen KU Leuven-affiliatie: 1/3 steun van fonds + 2/3 eigen middelen
7 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

8. Fair Open Access boeken
Overzicht aanvragen
19 boekprojecten goedgekeurd
12 door KU Leuven auteurs
7 door externe auteurs
Kosten
BPC wordt per boekuitgave precies berekend
Gemiddelde BPC: € 9067,47
8 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

9. Fair Open Access boeken
Boekprojecten ingediend bij UPL (2018)
• 60 boekprojecten ontvangen, waarvan 20 vlakke afwijzingen
• 40 boekprojecten weerhouden voor evaluatie door redactieraad,
waarvan 26 positief
• 26 boekprojecten goedgekeurd, waarvan 13 geselecteerd voor KU
Leuven Fonds voor Fair OA
9

10. Fair Open Access boeken
10
Beschikbaar sinds maart 2019
Downloads:
JSTOR
Maart April Totaal
Chapter views 355 252 607
Chapter downloads 201 153 354
OAPEN Library
Book downloads 189 111 300
Print-on-demand: 113 in 1 maand

11. Fair Open Access boeken
11

12. Fair Open Access artikels
Voorwaarden
• publicatie in volledige en onmiddellijke OA (geen hybride)
• fair karakter van het tijdschrift moet gegarandeerd zijn
• academische kwaliteit van het tijdschrift moet gegarandeerd
zijn: DOAJ in combinatie met WoS of VABB-SHW
• auteur moet copyright behouden, bij voorkeur CC-BY
• maximum €1.000 voor volledige APC
(geen gedeeltelijke tussenkomst)
• voorbehouden voor KU Leuven auteurs
12 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

13. Fair Open Access artikels
Overzicht aanvragen
44 aanvragen
27 goedgekeurd, 17 afgekeurd (reden: APC niet
kostendekkend maar winstgevend bepaald)
14 ZAP, 30 BAP
Kosten
Totaalbedrag gespendeerd aan APCs: €16.660,74 (incl. BTW)
Gemiddelde APC: €876,88 (incl. BTW)
13 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

14. Fair Open Access artikels
14
Uitgever Goedgekeurd Afgekeurd
American Physical Society 5 0
AOSIS 1 0
Cogitatio 7 0
Copernicus 1 0
Dove Press 0 1
Frontiers 1 4
Hindawi 1 0
MDPI 2 1
PeerJ 1 0
PLOS 0 2
Royal Society of Chemistry 1 0
SAGE 1 0
Springer Open 0 1
Springer Nature 1 5
Ubiquity Press 5 0
Wiley 0 2
Wolters Kluwer 0 1
Totaal 27 17
https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

15. Fair Open Access artikels
15
Uitgevers
• Cogitatio Press (7): APC = €900 (na korting: €720)
• Ubiquity Press (5): gemiddelde APC = €380
• American Physical Society (5: Physical Review Physics Education
Research): APC = $1.900 (na korting: $1.000)

16. Fair Open Access artikels
Onderverdeling per onderzoeksgroep
16 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
HW W&T BMW
Goedgekeurd Afgekeurd

17. Fair Open Access initiatieven
Ondersteuning voor duurzame OA infrastructuur, innovatie publicatie-initiatieven en
belangenorganisaties
• Fair Open Access Alliance (FOAA): zet zich in voor het flippen van bestaande tijdschriften naar een OA model
volgens de principes van fair OA, zonder APCs
• The Global Sustainability Coalition for Open Science Services (SCOSS): zet zich in voor het veiligstellen
van non-profit OA/OS infrastructuur via de organisatie van crowdfunding bij instellingen/universiteiten
• Directory of Open Access Journals (DOAJ): databank van peer-reviewed OA tijdschriften in alle disciplines en
in meer dan 50 talen
• Directory of Open Access Books (DOAB): databank van academische, peer-reviewed boeken gepubliceerd in
de humane en sociale wetenschappen. Je vindt in DOAB de metadata en een korte beschrijving van het boek,
samen met een link naar de website van de uitgever waar je het volledige boek kan consulteren.
• OAPEN Library: platform dat OA boeken verzamelt en ontsluit om zo de zichtbaarheid en vindbaarheid van OA
boeken te verhogen. Terwijl DOAB enkel de metadata bevat, vind je in OAPEN Library ook de full-text van
boeken.
17 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

18. Fair Open Access initiatieven
• Open Book Publishers (OBP): non-profit uitgeverij van OA boeken geleid
door academici, focus op humane en sociale wetenschappen
• Punctum Books: non-profit uitgeverij van OA boeken, focus op humane en
sociale wetenschappen (onconventioneler academisch werk)
• F1000Research: OA publicatieplatform, membership program voor APC’s
• Cogitatio Press: non-profit OA uitgever van 4 peer-reviewed tijdschriften,
membership program voor APC’s
18 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

19. Fair Open Access initiatieven
Naast de initiatieven die ondersteund worden door het Fair OA Fonds, worden
binnen KU Leuven nog andere OA publicatie-initiatieven ondersteund
• Language Science Press: peer-reviewed OA boeken in het domein van linguïstiek
• The Open Commons of Phenomenology: non-profit wetenschappelijk digitaal OA
platform voor artikels, documenten en afbeeldingen in het domein van fenomenologie
• Open Library of Humanities: non-profit OA publicatieplatform waarop 27 (begin 2019)
peer-reviewed tijdschriften, waaronder een eigen multidisciplinair tijdschrift, worden
gepubliceerd
• SCOAP3: non-profit sponsoring consortium en publicatieplatform, tijdschriften in het
domein van de deeltjesfysica
19 https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/

20. Conclusies
20
• BPC: helft van UPL’s boeken in 2018 gepubliceerd in OA;
versterking van UPL’s internationale aanwezigheid
• APC: bewustzijn creeëren over for-profit vs. non-profit academisch
publiceren
• OA initiatieven: internationale samenwerking
cartoon: ©KU Leuven ‫׀‬ Joris Snaet

21. 21
• congres The future of research: assessing the
impact of Plan S (Leuven, 5-6 November), in
samenwerking met Academia Europea, Young
Academy of Europe en Cardiff University
• lezingen Open Access in a Global Perspective:
Comparing Policies and Practices (Faculteit Letteren
i.s.m. KU Leuven Bibliotheken): aantal sprekers uit
de Global South komen in najaar 2019 naar Leuven
laura.mesotten@kuleuven.be
demmy.verbeke@kuleuven.be
https://bib.kuleuven.be/onderzoek/open-access/
kuleuven-fonds-voor-fair-open-access/
cartoon: ©KU Leuven ‫׀‬ Joris Snaet