2. Në sistemet demokratike ndarja e tri funksioneve (ligjvënës, ekzekutiv,
giyqësor) përdoret pěr t'u dhënë mundësi atyre që të mbajnë nën kontroll e
të kufizojnë pushtetin e njëra-tjetrës,Shpesh këto funksione paraqiten si tri
pushtete të ndara, duke e shmangur pushtetin e tepruar në duart e një
personi ose të një grupi të vogël njerëzish. Ndarja e pushteteve nënkupton
ndërthurje të tyre e jo pavarësi të plotë ndërmjet tyre.
Pushteti legjislativ përbëhet nga parlamenti dhe presidenti; ky pushtet
merret me krijimine miratimin e ligjeve të reja si dhe me përshtatjen e ligjeve
të vjetra në bazë të nevojave të shoqērisë. Parlamenti përbëhet nga 140
deputetë. Ai zgjidhet për një periudhë 4-vjeçare. Parlamenti është i përbërë
nga një dhomë e vetme dhe i zhvillon punimet e tij vjetore në dy sesione.
Pushteti ekzekutiv zbaton vendimet e pushtetit legjislativ. Instutucioni
kryesor i këtij pushteti është qeveria, e cila bën të mundur vënien në zbatim
të ligjeve që janë miratuar nga parlamenti dhe presidenti.
Pushteti gjyqësor është pushteti që merret me gykimin e çështjeve
administrative dhe të konflikteve që mund të kenë qytetaret me njëri-tjetrin si
dhe me institucionet. Në Republikën e Shqipërisë pushteti gjyqësor
ushtrohet vetëm nga giykatat dhe prokuroritë, në përputhje meKushtetutën
dhe kompetencat që u ngarkohen atyre me ligj. Pushteti giyqësor në
Shqipëri ka si funksion kryesor gjykimin dhe zgjidhjen e mosmarrëveshjeve
dhe të konflikteve që lindin ndërmjet palëve,ndërmjet individëve, ndërmjet
institucioneve etj.Vendimet që japin giykatat, janë: dënimi me mjete ligjore i
krimeve dhe i veprimeve të ndryshme, të cilat kanë sjellë si pasojë dëmtimin
e interesave të shtetit ose të qytetarëve. Sistemi shqiptari drejtësisë
përbëhet nga gjykatat e faktit, giykatate apelit dhe gjykata e lartë.
Ndarja e pushtetit ne vendin
tone
3. Ndarja e funksiove te pushtetit dhe
funksioni ligjvenes
Ne një shtet demokratik institucionet, partitë politike, organizatat e
shoqatat e ndryshme bashkëveprojnë me njëra-tjetrën. Funksionimi
i demokracisë kërkon që pushteti tế mos perqendrohet në duart e
një personi, pasi nuk do të ishte më demokratik, por autokratik.
Funksioni ligjvënës :Ushtrohet nga parlamenti ose kongresi, pasi
votuesit kanë zgjedhur përfaqësuesit e tyre sipas zonave
elektorale. Në parlament marrin pjesë deputetët (kongresmenët) të
zgjedhur me votim të drejtpërdrejtë (kanë fituar shumicën e votave
në mënyrë individuale) ose proporcional (deputetët caktohen nga
partitë e tyre në bazë të votave të përgjithshme të fituara nga
partia).Ky lloj votimi bën të mundur që në parlament të përfshihen
edhe partitë e vogla. Partia që ka fituar shumicën e vendeve në
parlament, cakton kryeministrin dhe krijon Këshillin e Ministrave
(qeverinë). Në ato raste kur asnjëra nga forcat politike nuk ka fituar
shumicën, krijohet koalicioni me pjesëmarrjen e partive politike.
Parlamenti i jep votëbesimin qeverisë. Funksioni ligjvënës është
funksioni kryesor që ushtron parlamenti. Ai diskuton dhe miraton
ligjet e vendit. Gjithashtu, ushtron edhe funksione në drejtimin
politik të vendit së bashku me qeverinë.
4. Funksioni ekzekutiv dhe
gjyqesor
Funksioni ekzekutiv:Në shumicën e vendeve realizohet nga kryeministri
(në republikat parlamentare) ose nga presidenti (në republikat
presidenciale). Kabineti qeveritar formohet nga drejtuesit e fushave të
ndryshme: politika e jashtme, arsimi, integrimi, bujqësia etj. Pushteti
ekzekutiv luan rol të rëndësishëm në demokraci, pasi është zbatues i
ligjit, por edhe ndikon te ligjet me propozimet e veta. Shpesh, si
rrjedhojë e propozimit të qeverisë, që i njeh praktikisht problemet,
bëhen amendamente në parlament.
Funksioni giyqësor: Ushtrohet nga giykatat e niveleve tê ndryshme dhe
vendos raport të drejtë ndērmiet ligit dhe mënyrës së zbatimit të
interpretimit të tij. Gjykatat janë përfaqësuese të popullit, pra nëpermes
tyre populli ka të drejtë të kontrollojë zbatimin e ligjeve. Funksionimi i
pushtetit gjiyqësor bazuar në ligje mundëson pavarësinë e tij nga
format e tjera, një nga treguesit kryesorë ky i ekzistencës së
demokracisë. Hallkë tjetër e rëndësishme në funksionimin e qeverisjes
është raporti ndërmjet pushtetit vendor e qendror. Autonomia e
pushtetit vendor është tregues tjetër i rëndësishëm I funksionimit të
demokracisë. Raportet ndërmjet këtyre dy pushteteve fuqizojnë
demokracinë dhe, kryesorja, e përfshin më tepër në qeverisje popullin.
