Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Triply omgeving presentatie UBU.pptx
Similar to Triply omgeving presentatie UBU.pptx (20)
Triply omgeving presentatie UBU.pptx
- 1. December 2021 Ruben Schalk Linked(Open)Data enTriply M&A 30-05-2022
- 2. “Ik zoek alle informatie over Rembrandt, zoals schilderijen, boeken en archiefstukken” Huidige situatie: versnippering
- 9. Titel
- 10. Silo’s... Collectiebeheer- systeem Website Mauritshuis Collectiebeheer- systeem Website Stadsarchief Collectiebeheer- systeem Website WorldCat / TiU- bibliotheek “Geef alle informatie over Rembrandt”
- 11. “Linked data is een digitale methode voor het publiceren van gestructureerde gegevens, zodanig dat deze beschikbaar [en interoperabel] gemaakt kunnen worden op het internet en daardoor ook beter bruikbaar zijn.” (Wikipedia) Oplossing: Linked (Open) Data
- 12. ● gestructureerde gegevens ● publiceren op internet ● beter bruikbaar ● koppelen van gegevens ● semantisch zoeken ● automatisch te interpreteren door computers Op een rijtje:
- 13. subject → predicaat → object Manier van meningsvol verbinden van data zodat ook computer het begrijpt Bouwsteen van LOD: triple
- 14. Voorbeeld van triple Rembrandt gaat over
- 15. Triples Subject Predicaat Object Boek Heeft titel Lofrede op Rembrandt Boek Geschreven door Johannes Immerzeel jr Boek Gaat over Rembrandt Boek Publicatiejaar 1852 Archiefstuk Betreft Rembrandt Harmensz. van Rijn Archiefstuk Betreft Saskia van Uylenburgh
- 17. DCMI Metadata Terms (dcterms) EBUCore Bibliographic Ontology (BIBO) Schema.org Metadata- standaarden Europeana Data Model (EDM) CIDOC-CRM Metadatastandaarden voor verbinden van gegevens Records in Contexts (RiCO) RDA
- 18. Terminologie- bronnen gestructureerde, gecontroleerde termen, bv. thesauri, trefwoordenlijsten Terminologiebronnen Data beschrijven a.d.h.v. gecontroleerde termen
- 19. Bijvoorbeeld: ● thesaurus ● geautoriseerde lijst van personen ● geautoriseerde lijst van plaatsen of organisaties ● gecontroleerde begrippenlijst Terminologiebronnen:
- 20. UBU KB Rijksmuseum Wikidata Via SPARQL queries/ API calls Moeten we dat allemaal beheersen? NEE! Begrip ervan is wel nuttig Zie bijvoorbeeld de Wikidata query editor: https://query.wikidata.org/querybuilder/?use lang=nl
- 21. Publiceren van LOD Collectiebeheer- systeem Collectiebeheer- systeem Collectiebeheer- systeem LOD LOD LOD Collectiebeheer- systeem Collectiebeheer- systeem LOD LOD UBU Rijksmuseum KB etc.
- 22. Collectiebeheer- systeem LOD Collectiebeheer- systeem Collectiebeheer- systeem LOD LOD Online beschikbaar maken met TRIPLESTORE van
- 23. Triplestore: Landing page voor instelling Gebruikers die toegang hebben tot de LOD collectie Alle LOD datasets van deze instelling. Kunnen zowel collecties als research data zijn Snel toegang tot LOD datasets, opgeslagen SPARQL queries van alle gebruikers en data stories Naam van de instelling (in ons geval dus UBU o.i.d.)
- 24. Browser: live LOD data bekijken en ‘doorklikken’: ‘Creator’ brengt je bij VIAF, UuLink brengt je bij dit item in onze collectie, etc. Mogelijkheid om LOD te bevragen, analyseren en te verbinden aan andere LOD LOD graphs die in deze dataset zijn opgenomen Bijlagen bij de LOD, zoals conversiebestand, csv van originele dataset etc. LOD dataset pagina: toegang tot triples Instellingen van dataset, zoals toegangsrechten
- 25. Zelf aan de slag https://uu.triply.cc/ubu/-/overview Queries: https://uu.triply.cc/ubu/-/queries
Editor's Notes
- We schetsen nu de huidige situatie aan de hand van een voorbeeld: alle informatie over Rembrandt willen vinden.
- De meeste mensen gaan via Google zoeken of via Wikipedia. Ze komen dan bijvoorbeeld op dit schilderij van Rembrandt: “De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp”, dat bij het Mauritshuis hangt.
- Dit zijn de metadata die het Mauritshuis over het schilderij toont op zijn website (afkomstig uit hun collectiebeheersysteem).
- Hier een boek over Rembrandt, o.a. aanwezig bij de Tilburgse Universiteitsbibliotheek.
- Dit zijn de bibliografische metadata van het boek bij de Tilburgse Universiteit (uit online catalogus).
- Ook over Rembrandt: dit archiefstuk bij het Stadsarchief Amsterdam. Het is de akte van ondertrouw van Rembrandt en Saskia Uijlenburg. Die zul je bij het googelen niet zo gemakkelijk vinden, omdat de informatie niet zo verfijnd is ontsloten op de website van het Stadsarchief.
- Dit zijn de beschrijvende gegevens die het Stadsarchief van de akte heeft.
- En bij de RKD (kennisinstituut over kunstgeschiedenis) is veel achtergrondinformatie te vinden. En verder kun je natuurlijk nog in wikipedia kijken en op allerlei andere plaatsen op het web.
- Het probleem is dat de informatie over Rembrandt versnipperd in de verschillende systemen staat. Een gebruiker die alles over Rembrandt wil weten, moet op verschillende websites kijken. Die moet je maar net allemaal kunnen vinden. Ook is het lastig dat iedere website net weer anders werkt en dat de informatie steeds weer anders georganiseerd is. Voor een computer is het nog veel lastiger om alle informatie over een onderwerp (wie, wat, waar, wanneer) bij elkaar te sprokkelen. En het is voor veel toepassingen wel nodig dat een computer dat kan, bijvoorbeeld als je zelf een website of app wilt ontwikkelen over een onderwerp. Of als je er onderzoek naar wilt doen.
- Een oplossing is werken met Linked Data. Hier een eenvoudige definitie daarvan. Die is wel erg algemeen.
- Maar hoe werkt dat? In Linked Open Data gaat het erom dat de computer de verbanden kan leggen. Daarvoor is het nodig dat alles ondubbelzinnig wordt vastgelegd, op een computerleesbare manier. Een triple is de manier waarop informatie wordt vastgelegd in Linked Data technologie. Het is een “zinnetje” dat steeds uit drie elementen bestaat: subject, predicaat en object.
- De informatie wordt uitgedrukt in een soort zinnetje met twee “entiteiten” (een “subject” en een “object”) en een “relatie” daartussen. We beginnen met het boek dat gaat over Rembrandt.
- Hier zijn nog wat voorbeelden van triples, nu in tabelvorm weergegeven.
- Het wordt ook vaak getekend, waarbij subject en object als cirkel worden getekend en de predicaten als (gerichte) pijlen. In het jargon spreekt men van een ‘graph’ of ‘graaf’.
- Daarom gebruiken we metadatastandaarden met vaste velden. Er zijn heel veel soorten metadatastandaarden, voor het beschrijven van allerlei soorten informatie. Dit zijn een paar veelgebruikte standaarden voor het beschrijven van erfgoedobjecten.
- Hoe kun je vastleggen dat het om dezelfde persoon gaat en dan ook nog op zo’n manier dat het computer-interpreteerbaar is? Door gebruik te maken van gemeenschappelijke terminologiebronnen. Een terminologiebron bijvoorbeeld een thesaurus, een trefwoordenlijst, een classificatie o.i.d. Hij wordt opgesteld en bijgehouden door deskundigen en wordt daardoor geautoriseerd.
- Ieder systeem publiceert de eigen informatie als linked open data, waar dus die identifiers instaan en de relaties zijn vastgelegd. Dat samen vormt een grote “wolk” aan gelinkte informatie. Let wel: die wolk is virtueel, het is geen afzonderlijk systeem waarin alle informatie nog een keer wordt opgeslagen. Deze opzet zorgt ervoor dat iedere instelling zelf de regie houdt over hoe zijn eigen kennis wordt gepubliceerd. Zij hebben immers de expertise over hun eigen collectie, dus zij kunnen ook het beste bepalen hoe dit wordt gepubliceerd.