This is used in our presentation in Geography class. This are somewhat important points to consider before starting on to teach complex ideas in Geography. This focused in the Philippines setting. Mabuhay Pilipinas at mga katutubo nito!

1. Inihanda nina:
Angcual, Joan G.
Ghani, Sherwaine T.
Polon, Arlene
tl.wikipedia.org
tl.wikipedia.org
PAGLINANG NG
LIKAS NA YAMANG
BAYAN
Rowena Boquiren
www.pinterest.com

2. PUNTO
“…produksyon ayon sa likas yaman ng kapaligiran ang pinagmumulan
ng kabuhayan” (Boquiren, 2001)
“Sa pamamaraang ito (nakahanap ng mainam na lugar) yumabong ang
kakayahang etniko, …hangganan na ginagalawan, …institusyong
nagpapanatili sa organisasyon at pamamahala ng bayan”
(Boquiren, 2001)
“Nabuo at pinayabong ang tradisyung kultural ng bayan habang
umaangkop ang pangkat sa kapaligiran sa panahon ng Austronesyano.”
(Boquiren, 2001)

3. 1. KARAGATAN
Umiikot sa karagatan
KULTURA
Gawain Paglalayag-bangka, pangingisda
Transportasyon Bangka
Hugis Hugis bangka
Paniniwala Pwersa ng dagat
Panahanan +40km sa dagat
Oryentasyon Hangin at ayos ng tubig
Gamut Halamang dagat
3 URI NG ECOLOGICAL NICHE

4. 2. KAPATAGAN
3 URI NG ECOLOGICAL NICHE
Kapatagan
Karagatan Kabundukan
pulot-pukyutan,
ginto o tanso
porselana,
bakal, gansa,
asin, tela
Pakikipag-ugnayan
Estadong bayan,
sentro ng
populasyon at
komersyo
“Hindi naukopahan ng mga Tagalog ang baybaying dagat
dahil sa higit na abanteng teknolohiya; nagkaroon sila ng
higit na abanteng kultura dahil sa kinalalagyan nila sa
baybaying dagat’’
-mula kay Scott na sinipi ni Boquiren (2001)

5. 3/28/2018
2. KAPATAGAN
3 URI NG ECOLOGICAL NICHE
KULTURA
Estadong bayan
Pagmamay-ari ng lupa Komunal
Produkto saging, sago, gabi
Pakikidigma Pintados
Kasuotan alampay , turban/tubatub, kulay sa damit ,
palamuti, kulay ng ngipin
Transportasyon Sasakyang pandagat
tl.wikipedia.org
npr.org
1.viki.oi
Maharlika: hukom, piloto
Timawa
Alipin

6. 3/28/2018
3. KABUNDUKAN sentro sa payoh
KULTURA
Ritwal Tema: pagtatanim, ani
Gawi Sabay-sabay na pagtanim at pag-ani
Sistema ng
irigasyon
a. Bontoc: “tumona”
b. Sagada “lampisa”
Wika Magkakapareho
Pagmamay-ari
ng lupa
Kadangyan
Desisyon a. Ator
b. lallakay
c. tongtong
produkto Pulot-pukyutan, palay, tanso, ginto
Paniniwala An-anito/laon
3 URI NG ECOLOGICAL NICHE
www.pinterest.com

7. 3/28/2018
DI PIRMAHANG PAMAYANAN
PAGMAMAY-ARI AT PAGGAMIT NG YAMANG LIKAS
-Tumutugma sa pagpapalit ng panahon ang pamumuhay
-Kasapatan ang nagpapanatili sa isang lugar
Batayan ng Pagmamay-ari at Paggamit sa Lupa at Likas Yaman
1.Lupang Pampribado
•Kadangyan/Datu
•Angkan
2.Lupang Pangkomunal o
• Barangay
• Kalapit na Barangay
Google imageGoogle image Google image

8. 3/28/2018
PAGMAMAY-ARI AT PAGGAMIT NG YAMANG LIKAS
Katutubong Sistema ng Batas
oPamayanang nakabatay sa Kabundukan
oPamayanang nakabatay sa Karagatan
oPamayanang nakabatay sa Kapatagan

9. 3/28/2018
INSTITUSYON SA PAGGAMIT NG YAMANG LIKAS
Batas katutubo (costum law): gabay sa paggamit ng mga likas yaman
-Tagbanwa
-Giba – primary forest
-Bunglay – secondary forest
Youtube.com
Traveltothe philippines.comBanauericeterraces.com
Ayangan - Ifugao
-Muyong – Small forest
-Payoh (payew) – Wet land
-Uma – Dry land
*Mga Itinuturing na pinuno:
Datu, rajah, sultan, ama, pangat, lallakay

10. 3/28/2018
Tituray
-223 hanggang 241 ang halamang karaniwang
kinakalap at ginagamit mula sa gubat
-36 ang kinakain bilang ulam
-6 ang pamalit sa bigas
-6 ang pampalasa sa pagkain
-48 ang kinakain bilang pamatid gutom
-29 ang ginagamit para sa paggamot ng sakit
-14 ang para sa ritwal
DI PIRMAHANG TIRHANINSTITUSYON SA PAGGAMIT NG YAMANG LIKAS

11. 3/28/2018
KAALAMANG KATUTUBO
Ifugao: Holok
Astronomiya at astrologo
*Ifugao –pinakatumpak na kalendaryo
(kalagayan ng panahon, paglikas ng isang uri ng ibon,
hitsura ng araw o buwan.)
“ifugaos using world’s most perfect calendar,” -H.O. Bayer, 1924
Agta – kaalaman sa mga bituin bilang gabay sa pangangaso
Philippinelifetyle.com
Philippinelifetyle.com
Whotalking.com

12. 12
Reference
BOQUIREN, R. (2001). Paglinang sa likas na yamang
bayan. Kasaysayang bayan: Sampung Aralin sa
kasaysayang Pilipino.
BEYER, H. (1924). Free Press, 26 July 1924,
Philippines.
METEKA, P. (n.d.). Anthropology, history and
imperialism.