De Commune samengevat in beelden

1. De Commune van Parijs in beelden
In de zomer van 1870 sleepte de Franse burgerij het land mee in een oorlog tegen
Pruisen.
De regering en de legerleiding waren corrupt. De nederlagen volgden elkaar op…
Uiteindelijk werden in september 80.000 nauwelijks getrainde en slecht uitgeruste
manschappen tegen de Pruisische oorlogsmachine ingezet. De Fransen werden
omsingeld en verslagen.
Napoleon III en zowat de helft van zijn leger werden gevangen genomen. Het Pruisische
leger doorbrak ook de verdediging van Parijs en rukte snel op naar de hoofdstad.

2. Maar de inwoners van Parijs hadden een Nationale Garde georganiseerd.
De schaarste deed zich al voelen: voor de bakkerijen stonden lange rijen hongerige
mensen te wachten op brood. Zij plaatsten kanonnen op de Parijse muren om de stad te
verdedigen.
Voor de rijken betekende dit manoeuvre een gevaar van dezelfde orde als de Pruisen.
De massa’s waren revolutionair begeesterd: ze konden hun kanonnen net zo goed
inzetten tegen de eigen burgerij binnen de muren als tegen de vijand erbuiten.
Het leger probeerde zich van de kanonnen meester te maken. Maar onmiddellijk klonk het
alarm, waarop heel de stad, arbeiders en arbeidsters, te hulp schoten. En in plaats van
aan te vallen, verbroederden de regeringstroepen met de verdedigers.

3. Op 18 maart werd de Commune uitgeroepen.
De regering trok zich met het leger terug in Versailles. De Communards lieten het vertrek
van de troepen toe.
De stad, die in arrondissementen georganiseerd was, werd nu geleid door groepen
Communards – mannen en vrouwen, arbeiders en intellectuelen, waarvan Lenin zei dat ze
‘een nieuw type staat – de arbeidersstaat’ schiepen.

4. En in de straten las de menigte op de aanplakbiljetten de maatregelen van de nieuwe
staat:
• opheffing van het staande leger;
• alle ambtenaren zonder uitzondering (met inbegrip van de gerechtelijke
ambtenaren) moesten verkozen worden en waren op elk moment afzetbaar ;
• de lonen van de ambtenaren werden teruggebracht tot het niveau van een
arbeidersloon;
• scheiding van Kerk en Staat
• afschaffing van de boetes voor arbeiders.
Ondertussen smeden Thiers en zijn reactionaire regering in Versailles, met de hulp van
enkele Pruisische officieren, plannen voor een aanval tegen de Commune van Parijs.
De Pruisen moesten duizenden gevangen genomen Franse soldaten vrijlaten, waarna ze
werden ingezet voor de aanval – waarop de Communards zich van hun kant
voorbereidden.

5. Barricaden verrezen in de straten. Mannen en vrouwen werkten hard om ze op werpen en
te verdedigen. Maar het was onmogelijk heel de stad te houden. De in Parijs
achtergebleven bourgeois verraadden de kwetsbare plekken aan Versailles. En zo
konden de troepen van 22 tot 28 mei massaal de stad binnentrekken langs de poorten die
niet werden verdedigd. Het was een bloedige week…
De Communards boden heftig weerstand en werden naar een kleine wijk gedreven voor
een laatste gevecht. Elk voetpad was een slagveld, elk huis een versterkte burcht. De
uitgeputte Communards trokken zich terug voor de oprukkende troepen, die noch vrouwen
noch kinderen spaarden.
Terwijl de Communards vochten temidden de brandende ruïnes van hun stad, werden ze
aangehouden. Duizenden werden ter plekke afgemaakt; en nog eens duizenden –
kinderen, ouderen, zieken – werden verzameld en gefusilleerd.
Elk detachement van het leger van Versailles ‘was een executiepeloton, dat zonder enige
aanmaning schoot op elke verdachte’. De Commune werd verdronken in haar eigen bloed.

6. De witte terreur kende geen grenzen. Op het kerkhof van Père Lachaise en op tientallen
andere plaatsen werden duizenden Communards samengedreven en gefusilleerd.
Generaal Gallifet, de slachter van de Communards, stond aan de kant en keek toe hoe
zijn troepen de massa’s die hen uitdaagden, tegen de muren zetten en neerschoten.
Er lagen enorme hopen lijken maar ook gewonden, die nog niet dood waren.
Een deel van de ‘Mur des Fédérés’ (Muur van de Communards) staat er nog. De
gebeeldhouwde figuren die de bezoeker aankijken, zijn terzelfder tijd een uitdaging aan
het kapitalisme en een monument voor de martelaren van de Commune.
Karl Marx had het verloop van de Commune gevolgd en hij begreep heel goed wat daar
gebeurde. Onmiddellijk na de val sprak hij met de arbeiders van heel de wereld over de
lessen die de arbeidersbeweging moest trekken uit het ontstaan en de val van de
Commune.
‘Het Parijs van de arbeiders, met zijn Commune zal eeuwig worden gevierd als de
roemrijke voorbode van een nieuwe maatschappij.’