Antecedentes, orixe, ideas básicas, características da Ilustración. A Ilustración en Galicia. Industrialización. Revolución Industrial: etapas. O ferrocarril. organización social.

1. ORIXE ILUSTRACION
A ilustración foi un fenómeno cultural que se desenvolveu en Europa e América
afectando á totalidade dos ámbitos sociais, políticos e culturais do mundo do
século XVIII. Aínda que este movemento afectou a case todo o mundo, non tivo a
mesma importancia nuns países que noutros, xa que algunhas nacións achegaron
constantemente novas ideas, mentres que outras, limitábanse a seguir de lonxe as
innovacións que se ían producindo noutros países. Se se establece unha
clasificación dos países "máis ilustrados", a orde sería: Francia, Alemaña e
Inglaterra.
ESCRITORAS e ACTIVISTAS
Madame de La Fayette,
Lady Mary Wortley Montagu,
Olympe de Gouges y
Mary Chudleigh foron escritoras e activistas que trataron de extender os cambios
que a Ilustración promovía á situación da muller.

2. IDEAS BÁSICAS
 Empirismo: os ilustrados, en contra da obriga a aceptar as verdades en
base á fe ou á autoridade de quen as proclama, contrapuxeron a
experimentación para poder coñecer o mundo e conseguir o progreso. O
coñecemento nace da experiencia e todo aquilo que non poida ser verificado
pola mesma, como a fe ou a metafísica, non poden ser consideradas nun plano
de igualdade co que nace do empírico, como a ciencia.
 Criticismo: o ilustrado aspira a someter á crítica racional todo o
coñecemento anterior, poñendo en cuestión todo o herdado por tradición ou
imposto pola simple fe.
 Desexo de Coñecemento: o ilustrado sente un enorme desexo de
coñecer o mundo onde habita, de iluminalo, aínda que tamén sente a
necesidade de dar a coñecer o aprendido.
 Utopismo: crese que a aplicación da razón a todos os aspectos da vida
humana permitirá unha mellora constante da sociedade e un progreso
económico e cultural ilimitado.
 Progreso e Felicidade: o ilustrado ao que aspira como obxectivo
prioritario é a conseguir a felicidade neste mundo.
 Reformismo: os ilustrados propoñen modernizar a sociedade mediante
lentas reformas que serían levadas a cabo por reis e gobernos de carácter
absolutista.

3. CARACTERÍSTICAS
As características máis importantes desta corrente son:
Natureza: desexo de descubrir mediante a aplicación da razón e da
observación as leis que rexen a natureza. Amor á natureza.
Razón: fe constante no poder da razón humana, polo tanto, todo o racional era
bo, mentres que o irracional era incorrecto.
Igualdade: todos os homes proceden da mesma natureza, polo que todos
posúen a capacidade de razoar xa que todos son iguais.
Progreso: crenza no progreso da sociedade humana, para mellorar as
condicións de vida e acadar a felicidade.
Liberdade: en cuestións políticas, relixiosas, intelectuais e económicas.
Deísmo: é a relixión natural. Tiña o seu fundamento en que Deus e a alma
non podían ser coñecidos xa que eran algo abstracto, que non se percibe cos
sentidos.
Moral laica: É independente da relixión, xa que os homes réxense por
morais, non só porque Deus manda observalas, senón porque a razón esixe o
respecto dos dereitos dos demais.
O pensamento partía do suposto de que o ser humano nacera para ser feliz, de
que a razón humana era capaz por si soa de acadar a verdade e dos principios
fundamentais da teoría de John Locke e a partir de aí os filósofos ilustrados
propuñan unha nova forma de Estado que garantizase a liberdade, a seguridade
e a prosperidade e que, como consecuencia fose representativa e non totalmente
dependente da vontade do monarca. Pero para que trunfase esta postura os
filósofos eran conscientes que tiña que cambiar a sociedade e estar baseada na
tolerancia e a igualdade legal, pero non económica.

4. Este é Denis Diderot, fundador da
Enciclopedia Francesa.
E este é Rousseau
ILUSTRACION EN GALIZA
En Galiza fundáronse Sociedades Económicas de Amigos do País, coma a de
Santiago (1784) ou a de Lugo (1785). Amais, creouse a Academia de Agricultura
do Reino de Galiza e fundouse o Real Consulado Marítimo da Coruña, que
activou o comercio atlántico.
Os ilustrados galegos promoveron a resolución de cuestións concretas, coma o
estado dos camiños, a necesidade de converter o río Miño en navegábel ou o
fomento do comercio de gando.
No panorama intelectual, sobresaíron personalidades beneditinas coma Benito
Xerónimo Feijoo ou Martín Sarmiento. Amais, Lucas Labrada escribiu “Descrición
económica do reino de Galiza”.

5. INDUSTRIALIZACION
Coñécese como industrialización o proceso polo que un Estado ou comunidade
territorial pasa dunha economía baseada na agricultura, a unha fundamentada no
desenvolvemento industrial, e no que este representa: o sostén fundamental do
Produto Interior Bruto e a oferta de traballo á maioría da poboación.
En cada Estado os procesos de industrialización déronse en momentos
diferentes. A clave, a nivel global en Europa e América, encóntrase a finais do
século XVIII e o XIX, nos que a primeira Revolución Industrial, coa incorporación
de novas tecnoloxías á explotación agrícola e a superación dos traballos
artesanais para a industria mediante produción en masa, cambiaron
drasticamente o modo económico e social.
As características fundamentais da industrialización son:
- Abandono do medio rural por amplas capas de poboación en busca de traballo
ás cidades.
- Expansión e crecemento das urbes en torno ás cales se instalan as grandes
empresas industriais.
- Emerxencia da burguesía como clase social detentadora dos medios de
produción e que defenderá o liberalismo na creación de empresas e o comercio.
- Aparición da cultura do proletariado e, con ela, do movemento obreiro que
encontra a súa expresión sociolóxica e filosófica no marxismo.
- Progresiva desaparición dos modos ilustrados e da nobreza como detentadores
da titularidade dos recursos económicos e do poder político.
Por extensión fálase de industrialización para referirse a calquera modo de
sociedade moi desenvolvida, se ben dende a década dos 50 do século XX. As
sociedades con maior poder económico son aquelas que posúen uns altos niveis
de desenvolvemento tecnolóxico.

6. Localización das áreas industriais máis importantes.
A Revolución Industrial foi un período histórico entre a segunda metade do século
XVIII e o comezo do século XIX, no que a Gran Bretaña primeiro,e o resto da
Europa continental despois sufriron o maior conxunto de transformacións
socioeconómicas, tecnolóxicas e culturais da Historia da humanidade, desde o
Neolítico. A industrialización xurdiu como consecuencia directa da invención da
máquina de vapor, pero tamén tivo unha influencia decisiva nos cambios legais de
propiedade, aumento do comercio e da competitividade entre países como Gran
Bretaña, Alemaña e Francia. Os motores da industrialización eran a minaría, a
metalurxia e a química.
O proceso de industrialización non foi homoxéneo, é dicir, non foi todo a un paso,
pero ocorreu por primeira vez en Gran Bretaña no século XVIII, outros países
como Estados Unidos, Hungría, Xapón e Rusia industrializáronse no século XIX.
e actualmente hai países de África ou Asia que están moi pouco industrializados.
Pódense identificar varias transicións neste proceso:
Da sociedade agraria á sociedade industrial.
Da sociedade rural á sociedade urbana.
Da fabricación á fabricación de máquinas.
Falamos de industrialización para referirnos a calquera modelo de sociedade moi

7. desenvolvido, aínda que desde a década dos cincuenta as sociedades con maior
poder económico son as que teñen altos niveis de desenvolvemento tecnolóxico.
Hoxe, o proceso de industrialización cambiou. En países en desenvolvemento
como BRICS (Brasil, Rusia, India, China e Sudáfrica), a migración do campo á
cidade non vai acompañada da industrialización. As institucións públicas non se
poden reforzar co aumento da recadación de impostos que isto supón, o que
provocou un aumento dos conflitos sociais. A industrialización nestes países
prodúcese grazas á man de obra barata e ás economías de escala que presentan
(a recolocación de empresas significa a perda de emprego nos países
desenvolvidos, pero créanos nos que se están a desenvolver).
En moitos casos, a industrialización destes países non aparece de xeito natural
como o fixo en Gran Bretaña, grazas ao aumento do comercio e ao
desenvolvemento da industria pesada como a minaría, pero aparece debido ao
impulso que as institucións nacionais ou internacionais lle dan á economía. A
India e Corea do Sur reciben ou recibiron axudas importantes tanto do FMI, do
Banco Mundial e dos Estados Unidos pola súa importancia xeopolítica e en
resposta á industrialización de China. Por outra banda, China e Brasil
industrializáronse grazas ás políticas adoptadas polos seus gobernos e á
intervención do estado na economía.
Un dos aspectos máis importantes é que o desenvolvemento do sector terciario
precedeu á industrialización, non como na industrialización de Europa, onde se
desenvolveu por primeira vez o sector primario. Isto débese principalmente ao
aumento do turismo mundial, ao crecemento do sector público (como provedor de
servizos como a saúde, a defensa ...) e o desenvolvemento do sector financeiro,
este último é o caso de China, que se industrializou grazas a control do capital e
do prezo da súa moeda.
Os primeiros sectores industriais en desenvolverse son aqueles que proporcionan
bens ao sector servizos, debido ao suposto impulso para a economía, ou aqueles
sectores que presentan vantaxes competitivas no mercado internacional, como os
que intensifican a man de obra. Estes sectores impulsan o impulso ao sector de
produtos intermedios e bens de capital, traballo á utilización do capital.

8. A revolución industrial
A Revolución Industrial ou Primeira Revolución Industrial é o proceso de
transformación económica, social e tecnolóxica iniciado na segunda metade do
século XVIII no Reino Unido de Gran Bretaña, que se estendeu poucas décadas
despois a gran parte de Europa occidental e América anglosaxona, e que
concluíu entre 1820 e 1840. Durante este período produciuse o maior conxunto
de transformacións económicas, tecnolóxicas e sociais da historia da humanidade
desde o período neolítico, viu o paso dunha economía rural baseada
fundamentalmente na agricultura e no comercio a unha economía urbana,
industrializada e mecanizada.
A Revolución Industrial marca un punto de inflexión na historia, modificando e
influíndo todos os aspectos da vida cotiá. Tanto a produción agrícola como a da
industria emerxente multiplicouse ao diminuír o tempo de produción. A partir de
1800, a riqueza e a renda per cápita multiplicáronse como nunca na historia.
Coalbrookdale
de noite, pintura
ao óleo do artista
inglés de orixe
francesa Philip
James de
Loutherbourg
(naceu en 1740 e
finou en 1812).
Coalbrookdale (condado de Shropshire, Inglaterra) é considerado un dos berces
da Revolución Industrial.

9. Unha máquina de vapor tipo Watt, construída pola empresa David Napier & Son
Limited (Londres) en 1859.
ANTECEDENTES E CAUSAS
Os inicios da industrialización europea hai que buscalos na Idade Moderna. A
partir do século XVI pódese ver un avance no comercio, nos métodos financeiros,
na banca e nun certo avance técnico na navegación, a impresión ou a reloxería.
Non obstante, estes avances sempre foron pesados por epidemias, constantes e
longas guerras e fame que non permitían a dispersión de novos coñecementos
nin o gran crecemento demográfico. Segundo o historiador Angus Maddison,
Europa occidental non experimentou practicamente ningún crecemento
demográfico entre 1500 e 1800.
O Renacemento marcou outro punto de inflexión coa aparición das primeiras
sociedades capitalistas en Holanda e o norte de Italia. É a partir de mediados do
século XVIII cando Europa comezou a distanciarse do resto do mundo e a sentar
as bases da futura sociedade industrial debido ao aínda primitivo
desenvolvemento da industria pesada e da minaría. A alianza dos comerciantes
cos agricultores aumentou a produtividade, que á súa vez provocou unha
explosión demográfica, acentuada a partir do século XIX. A Revolución Industrial
caracterizouse pola transición dunha economía agrícola e manual a unha
comercial e industrial cuxa ideoloxía baseábase no racionalismo, a razón e a
innovación científica
Outro dos principais desencadeantes da Revolución xorde da necesidade aínda

10. que nalgunhas partes de Europa como Gran Bretaña xa existía unha base
industrial, as guerras napoleónicas consolidaron a industria europea. Debido á
guerra, que abarcou a maior parte de Europa, suspendéronse as importacións de
moitos produtos e materias primas. Isto obrigou aos gobernos a presionar ás súas
industrias e á nación en xeral para producir máis e mellor que antes,
desenvolvendo industrias que non existían. A industrialización tivo lugar en
diferentes ondas en diferentes países. As primeiras áreas industriais apareceron
en Gran Bretaña a finais do século XVIII, estendéndose a Bélxica e Francia a
principios do século XIX e a Alemaña e Estados Unidos a mediados do século, a
Xapón a partir de 1868 e a Rusia, Italia e España a finais do século. . Entre as
razóns había algunhas tan dispares como a ausencia notable de grandes guerras
entre 1815 e 1914, a aceptación da economía de mercado e o conseguinte
nacemento do capitalismo, a ruptura co pasado, un certo saldo monetario e a
ausencia de inflación.
O triunfo dos novos enfoques
filosóficos do século XVIII,
contribuíu ao intercambio de
coñecemento científico.
John Locke, padre del empirismo e do liberalismo moderno.

11. O FERROCARRIL
O ferrocarril, nacido no século XVIII, é un dos grandes protagonistas da
Revolución Industrial. No comezo, a enerxía animal empregábase como medio de
locomoción, os carrís eran de madeira e o seu uso limitábase ás minas para o
transporte de carbón.
A gran revolución ferroviaria comezou en 1814, cando George Stephenson
utilizou a máquina de vapor como medio de locomoción. A súa invención foi un
éxito e comezou a empregarse de inmediato en minas, podendo transportar oito
vagóns de 30 toneladas a unha velocidade de 7 km/h. Estes resultados foron
suficientes para ampliar o uso da máquina a outros servizos. Foi en 1821 cando o
Parlamento autorizou a construción da primeira liña ferroviaria a motor de vapor
entre Stockton e Darlington. A liña foi aberta en 1825.
Nos seguintes cinco anos, o Parlamento autorizou a construción de 23 novas
liñas ferroviarias, entre as que se atopaba a famosa liña entre Manchester e
Liverpool, sendo os seus construtores os primeiros en ofrecer servizo ferroviario
de pasaxeiros no ferrocarril. Naquel momento, a seguridade das locomotoras
desconfiaba, pero a recepción foi moi boa, mellorando nun 10% os beneficios
derivados deste servizo, aínda que aínda se mantiveron os ingresos do transporte
de algodón, téxtil, carbón e gando maioritario.
A partir da década de 1820, o ferrocarril e o
vapor saltaron aos Estados Unidos.
En 1850 comezou a construción da primeira
locomotora española, rematada en 1852.
Excepto Gran Bretaña, Bélxica e partes de
España e Alemaña, os ferrocarrís non trazaron
redes antes de 1860.

12. ETAPAS DA REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
A Revolución Industrial dividiuse en dúas etapas: a primeira de 1750 a 1840 e a
segunda de 1880 a 1914. Todos estes cambios trouxeron consecuencias como:
- Demografía: -transferencia da poboación do campo á cidade (éxodo rural) -
Migracións internacionais - Crecemento sostido da poboación - Grandes
diferenzas entre pobos - Independencia económica.
- Económicas: -Produción en serie - Desenvolvemento do capitalismo - Aparición
de grandes empresas (sistema de fábricas) - Intercambios desiguais-
- Social: Nace o proletariado - Nace a Pregunta social-
- Ambiental: -Deterioro do medio e degradación da paisaxe - Explotación
irracional da terra.
A mediados do século XIX leváronse a cabo unha serie de transformacións en
Inglaterra que hoxe coñecemos como a Revolución Industrial, entre as que as
máis relevantes foron:
- A aplicación da ciencia e da tecnoloxía permitiu a invención de máquinas que
melloraban os procesos de produción.
- A despersonalización das relacións laborais: vai do taller familiar á fábrica.
- O uso de novas fontes de enerxía, principalmente o carbón.
- A revolución no transporte: ferrocarrís e vapor.
- O auxe do proletariado urbano.
A industrialización que se orixinou en Inglaterra e logo se estendeu por toda
Europa non só tivo un gran impacto económico, senón que xerou enormes
transformacións sociais.
Proletariado urbano. Como consecuencia da revolución agrícola e demográfica,
houbo un éxodo masivo de campesiños cara ás cidades; o antigo agricultor
converteuse nun traballador industrial. A cidade industrial aumentou a súa

13. poboación como consecuencia do crecemento natural dos seus habitantes e pola
chegada deste novo continxente humano. A falta de cuartos foi o primeiro
problema que padecía esta poboación marxinada socialmente; tiña que vivir en
espazos confinados sen mínimas comodidades e carente de hixiene. A isto
engadíronse os días laborais, que alcanzaban máis de catorce horas ao día, nos
que homes, mulleres e nenos participaban con salarios miserables e carecían de
protección legal contra a arbitrariedade dos propietarios das fábricas ou centros
de produción. Este conxunto de males que afectaron ao proletariado urbano
chamouse Pregunta Social, aludindo ás insuficiencias materiais e espirituais que
lles afectaban.
Burguesía industrial. En contraste co proletariado industrial, reforzouse o poder
económico e social dos grandes empresarios, fortalecendo así o sistema
económico capitalista, caracterizado pola propiedade privada dos medios de
produción e a regulación dos prezos polo mercado. Oferta e demanda.
Neste escenario, a burguesía despraza permanentemente a aristocracia
terratenente e a súa situación de privilexio social baseábase fundamentalmente
na fortuna e non na orixe ou no sangue. Apoiados por unha doutrina que defendía
a liberdade económica, os empresarios obtiveron unha gran riqueza non só
vendendo e competindo, senón tamén pagando salarios baixos pola forza de
traballo que aportaban os traballadores.
As propostas para resolver o problema social. Ante a situación de pobreza e
precariedade dos traballadores, xurdiron críticas e fórmulas para tentar darlles
unha solución; por exemplo, os socialistas utópicos, que aspiraban a crear unha
sociedade ideal, xusta e libre de todo tipo de problemas sociais (para algúns, o
comunismo). Outra proposta foi o socialismo científico de Karl Marx, que propuxo
a revolución proletaria e a abolición da propiedade privada (marxismo); A Igrexa
católica, a través do papa León XIII, tamén lanzou a Encíclica Rerum Novarum
(1891), a primeira encíclica social da historia, que condenaba os abusos e esixía
aos estados a obriga de protexer aos máis débiles.
Xurxo Vilariño Losada 6º B