Os Bolechas descubren o patrimonio indiano de Ferrolterra-Rías Altas

2. O Ares Indiano
descobren o patrimonio indiano
de Ferrolterra-Rías Altas
Os Bolechas van ao Ares Indiano, unha festa
na que a xente viste á moda indiana.
2

3. Os aresáns Ernesto López e Javier Vilasánchez
vannos contar por que se fai o Ares Indiano.
3
Ernesto Javier
4
O Ares Indiano facémolo para lembrarmos os
emigrantes aresáns que marcharon á América.
A Cuba, México, Arxentina e outros países.

4. 5
A maior parte dos aresáns marchaban para
fuxiren da pobreza na que vivían. Mais algúns
ían montar negocios e facer fortuna.
Á PROCURA DE FORTUNA
6
Os emigrantes viaxaban case todos nas zonas
máis incómodas do barco, en terceira clase.

5. Pasaban o día na cuberta.
A TERCEIRA CLASE
Era a clase máis barata, a dos pobres. E a máis
ruín. Os emigrantes non ían moi cómodos.
A comida cheiraba mal.
Durmían nas adegas. Lavábanse coa auga do mar.
7
Ao chegaren á América, os aresáns ían
normalmente á casa de veciños de Ares que xa
levaban tempo alá.
8

6. Moitos dos recentemente chegados empezaban
a traballar nos negocios que xa montaran
algúns aresáns. Sobre todo na Habana.
OS NEGOCIOS DOS ARESÁNS
9
Na ferraxaría
Casteleiro Vizoso
Na taberna
Sloopy Joe
Na libraría Canelo Na bodega de
Miguel G. Curbeira
Outros aresáns traballaban no mar. Moitos
deles en barcos viveiros, como o Josefa Chao,
que era dun emigrante de Redes.
10
A adega estaba
furada no fondo.
Os furados tiñan
o tamaño dun CD.
Ás veces os borcos deixaban o
peixe en gaiolas somerxidas
(cachuchas) e marchaban
outra vez a pescar.

7. Os viveiros eran barcos que pescaban no
Golfo de México e levaban o peixe vivo nas
adegas ao porto da Habana.
11
Por estes furados
entraba e saía a auga
do mar. Así
renovábase o osíxeno
que precisan os peixes
para respiraren.
Normalmente, os
peixes estaban un
mes na adega,
dende que os
pescaban até que
os vendían no
porto da Habana.
O peixe pescábano,
sacábanlle o anzol
e botábano vivo
na adega.
12
Os recados traíanos
e levábanos aresáns
que viñan pasar un
tempo á súa terra.
FESTAS, CARTAS E RECADOS
Para esqueceren a morriña, os emigrantes
facían festas semellantes ás da súa terra.
E mandaban cartas e recados.
As festas facíanas con
gaiteiros e todo! Como
as que celebraban nos
xardíns de La Tropical,
na Habana.
As cartas viñan en barco.
Tardaban moito, pero os
parentes que quedaran aquí
recibíanas con moita alegría.

8. AS MULLERES E A FAMILIA
Case todos os que emigraron á America foron
homes. As mulleres quedaban aquí, a coidaren
os fillos e mais a familia. E a traballar as leiras.
13
Non todos os emigrantes aresáns fixeron
fortuna. Moitos seguiron a ser tan pobres como
o eran na súa terra. Mais algúns fixéronse ricos.
14

9. a reconstruír unha
casa que ardera
OS INDIANOS
Indiano era o alcume que lle poñían en Galicia
aos emigrantes que se fixeran ricos na
América. Así a todo axudaban os seus veciños:
a facer unha estrada
a pagar as festas a editar xornais
15
Aos indianos gustáballes facer casa nova na
súa parroquia. Para quedaren a vivir nela para
sempre ou para viren de vacacións.
16
Os xardíns con
plantas e árbores
exóticas son típicos
destas casas.
Cores alegres.
As casas indianas
mesturan varios estilos:
colonial, modernista ou
propio da terra.

10. 17
Estas casas indianas destacaban entre as casas
veciñas pola súa pomposa feitura. Os indianos
eran unha migalla fachendosos!
Algúns, no canto
de faceren unha
casa nova,
reformaban a
vella da familia.
A decoración é
luxosa e elegante.
Unha das novidades que trouxeron as casas
indianas foi o cuarto de baño. Os veciños
abraiaban, porque nunca viran algo así!
18
Antes de haber cuartos de baño nas
casas, a xente lavábase no dormitorio
nunha almofía, ou no vertedoiro da
cociña. As necesidades facíanas fóra.

11. a de Nicolás L. Cancela, en Ares
AS CASAS INDIANAS DE ARES
Os indianos fixeron casas indianas en Ares que
aínda podemos ver. Estas son algunhas delas:
a de Ramón Caínzos, en Cervás
a de Concha Amado, en Redes Vila Santa Amalia, en Ares
19
Os indianos tamén construíron escolas para
que as nenas e nenos aresáns estudasen e
chegasen a ser mulleres e homes instruídos.
20
Ademais de construíren as
escolas, os indianos pagaban os
mestres e o mobiliario.

12. a Alianza Aresá de Instrución a Escola de Nenas
a Agrupación Instrutiva de
Caamouco
o Centro de Instrución,
Recreativo e Social de Cervás
AS ESCOLAS INDIANAS DE ARES
A primeira escola indiana de Galicia foi a
Alianza Aresá de Instrución. Ademais dela, os
indianos construíron outras escolas en Ares:
21 22
ARES INDIANO
O motivo principal polo que facemos o Ares
Indiano é que queremos lembrar os aresáns
que emigraron á América:
Os que
seguiron
sendo pobres.
Os que axudaron
a manter as
familias que
quedaron aquí.
Os que
volveron e
montaron
negocios
en Ares.
E, sobre todo, os que
construíron escolas
para as nenas e
nenos aresáns.

13. Os Bolechas xa saben por que se fai o Ares
Indiano. Agora van lucir os seus traxes.
23 24
Casa de Nicolás
López Cancela
Vila Santa Amalia Casa de Concha AmadoCasa de Ramón Caínzos
Alianza Aresá
de Instrución
Escola de Nenas Agrupación Instrutiva
de Caamouco
Centro de Instrución,
Recreativo e Social
de Cervás
CASAS E ESCOLAS INDIANAS DE ARES