SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Download to read offline
Een Interview
        met

R ol a n d Jo f f é
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                   2




                                                      H. Jozefmaria Escrivá, de
                                                      Spaanse burgeroorlog en
                                                              vergeving

                                                   Interview met de regisseur van
                                                     de film "There Be Dragons"

                                                             Roland Joffé
                                                            door Jesús Colina

                                                    http://www.zenit.org/article-31359?l=english
There be Dragons, an interview with Roland Joffé   3

ROME, JAN. 1, 2011 (Zenit.org).- Dit
voorjaar wordt er een film uitgebracht met de
heilige Jozefmaria Escrivá, de Stichter van
het Opus Dei, als een van de hoofdpersonen.
De thema‘s zijn oorlog, liefde en vergeving.
ZENIT sprak met Roland Joffé, de regisseur
van de nieuwe film There be Dragons. Hij is
ook bekend als de regisseur van "The
Mission" en "The Killing Fields."De film
speelt zich af tijdens de Spaanse burgeroorlog
en gaat over thema‘s als heiligheid en
verraad, liefde en haat, vergeving en geweld,
en het zoeken naar de zin van het alledaagse
leven.
ZENIT interviewde Joffé aan het begin van
dit jaar - 75 jaar na het uitbreken van de
Spaanse burgeroorlog - over de geschiedenis
achter deze film en over de hoogtepunten die
het publiek kan verwachten.
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                      4

ZENIT: Waar verwijst de titel "There Be                       – keerpunten in ons leven waarbij we geconfronteerd
                                                              worden met fundamentele keuzes, keuzes die onze
Dragons" naar?                                                toekomst bepalen. "There Be Dragons" gaat over zeer
                                                              verschillende keuzes die mensen maken op die keerpunten
Joffé: Op middeleeuwse landkaarten werd onbekend              -- bekoringen, als je ze zo wilt noemen -- en hoe moeilijk
gebied aangeduid met "Hic sunt dragones" -- "hier zijn        en toch ook hoe nodig het is om uit cycli van haat, wrok en
draken." Omdat ik niet echt wist wat me te wachten stond      geweld te treden.
toen ik met het onderzoeken en schrijven van het script
begon en ook niet hoe het zou eindigen, leek "There Be
Dragons" een geschikte titel. Ik week wat van mijn
plattegrond af in onbekend gebied, en raakte verzeild in
thema‘s als wat heiligheid wel mocht inhouden, religie,
twintigste-eeuwse politiek en in het verleden van een ander
land.
Ik werd getroffen door het statement van Jozefmaria dat
God in ―het leven van elke dag ‖ gevonden kan worden en
dat het alledaagse leven in zijn geval de Spaanse
Burgeroorlog was. Ik vroeg me af hoe men het goddelijke
in oorlog kan vinden. Maar realiseerde me dat eenzelfde
vraag gesteld kan worden met betrekking tot alle
fundamentele uitdagingen in het leven en hoe we daarmee
omgaan. ‗Hoe we op haat en verachting reageren, of op de
wens om ons te wreken en uit rechtvaardigheid‘ – al die
dilemma‘s worden in oorlogstijd op de spits gedreven.
Die dilemma‘s zijn, in zekere zin, de ―draken‖ van de film
                                                                    Charlie Cox als de heilige Jozefmaria
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                        5

ZENIT: De film speelt zich af in de context                      impliceert een diep besef van wat het is om volledig mens
                                                                 te zijn, een diep gevoel voor mededogen – en een sterke,
van de Spaanse burgeroorlog. Deze is in                          individuele, en ja, heldhaftige vastberadenheid om zich
zekere zin het paradigma voor geweld dat tot                     niet te laten beetnemen door heersende haatgevoelens,
meer geweld leidt en zinloos geweld.                             maar daar uit alle macht en vol liefde tegen te strijden.
Wanneer je geconfronteerd wordt met een
scenario als dit – een scenario van broeder-
moord – is er dan nog ruimte voor hoop?

Joffé: Ja—maar het is extreem moeilijk. Zo vele ver-
schrikkelijke, afschuwelijke daden die mensen onderling
begaan, lijken onvergeeflijk, lijken daden waarvoor geen
Verlossing mogelijk is, schijnbaar onmogelijk om
bovenuit te stijgen.
Maar vergeving is mogelijk! Cycli van geweld kunnen een
halt toegeroepen worden, zoals president Mandela in Zuid
Afrika heeft laten zien. Vergeving is mogelijk geweest
voor vele heroïsche mensen in Rwanda en is door vele
moedige Palestijnen en Israëliërs geschonken en aanvaard.
Zo was Josemaría ervan overtuigd dat gewone mensen
heel goed in staat zijn om heilig te zijn – en ik denk dat hij
daarmee dit soort van heldhaftige vergiffenis bedoelt. De
onuitputtelijke mogelijkheid om te vergeven is het die
ruimte voor hoop geeft. Maar de prijs is hoog; Het                         De heilige Jozefmaria in 1939
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                      6

De film speelt zich grotendeels af in de Spaanse burger-
oorlog, maar het gaat heen en weer tussen die achtergrond
en 1982. Vele generaties zijn bij dit verhaal betrokken: Het
verleden werpt een schaduw over het heden. Robert is
degene die de twee met elkaar in verband brengt. Robert is
een journalist die gevraagd wordt een verhaal te schrijven
over Jozefmaria Escrivá wanneer deze zalig verklaard
wordt. Hij komt erachter dat zijn vader, Manolo, een
jeugdvriend van Jozefmaria was en dat hij met hem op het
seminarie zat – en hoewel de levens van hem en zijn vader
totaal verschillende wegen insloegen, en Robert en Manolo
van elkaar vervreemd zijn, brengt de film hen samen op
het moment waarop de verschrikkelijke waarheid over het
verleden wordt onthuld.
Het gaat dus ook om de vader - zoon relatie en de
waarheid die onder ogen gezien moet worden om wat
tussen hen ligt te kunnen overbruggen. Het is zeer zeker
een film over liefde, over de kracht van zijn aanwezigheid                   Wes Bentley als Manolo
en de kille en beangstigende wereld waarin we leven            Net als in burgeroorlogen kiezen familieleden de kant van
wanneer die liefde afwezig is.                                 de een of de ander en vallen families uit elkaar; oude
Burgeroorlogen zijn het afschuwelijkst omdat ze een            wrokgevoelens worden bronnen van haat. We vergeven
gevecht van broers tegen broers zijn, van families tegen       onze tante niet om wat ze ooit eens gedaan heeft, we
families. Aan het einde van de Spaanse Burgeroorlog            spreken niet meer met onze vader omdat hij onze moeder
waren een half miljoen mensen omgekomen. Een                   in de steek heeft gelaten, we spreken niet met onze moeder
burgeroorlog is een krachtige metafoor voor een familie.       omdat ze er met een andere man vandoor gegaan is, of we
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                          7

spreken niet meer met onze zoon omdat hij een ander            maakt open wat bevroren was. Het raakt het diep
beroep koos dan we gehoopt hadden. Dit zijn de                 menselijke in degene die vergeven wordt wanneer het al
burgeroorlogen van ons dagelijks leven. ―There Be              het diep menselijke raakt in degene die vergeeft.
Dragons" gaat over beide soorten burgeroorlog.
Het komt er in wezen op neer dat we allemaal moeten            Liefde komt niet en kan niet altijd gemakkelijk opkomen.
kiezen tussen het vasthouden aan onze wrok of een weg          Het kan niet met een soort van superioriteit naar voren
vinden om over deze wrok heen te stappen. Het leven kan        komen; het kan alleen opkomen vanuit de nederigheid en
gezien worden als onrechtvaardig, verachtelijk en vol pijn     een gedeelde menselijkheid. En toch heeft het een
of als kansrijk, vol mogelijkheden om die draken te            krachtige schoonheid. De liefde zegt: "Ja, stap uit jezelf. Je
veroveren met het vurige verlangen om haat te vervangen        denkt dat je niet kunt vergeven?" Nou, je zult het niet
door liefde en verbondenheid. Vele mensen hebben het in        eerder weten dan wanneer je het gedaan hebt.
zich om die heldhaftige keuze te maken. Ze realiseren zich     En hoe vergeef je? Je vergeeft door medeleven te tonen. Je
dat ze wel of niet de keuze kunnen maken om vrij te zijn.      vergeeft door in de schoenen van die andere persoon te
Hun karakter is sterk genoeg om te begrijpen dat haat een      gaan staan. Door kwalijke gevoelens achterwege te laten,
gevangenis is. Iemand die haat kan niet vrij zijn. Hebben      door niet te zeggen, ―Ik ben beter dan die persoon, ik zou
we hier niet genoeg voorbeelden van gezien sinds de            dat nooit kunnen doen," maar door naar die persoon te
Eerste Wereldoorlog? Aan de andere kant kan de                 kijken en te zeggen ―Ik had het zelf kunnen zijn.‖
onpartijdige toeschouwer het in de mens ervaren wanneer
deze ervoor kiest om lief te hebben – en daarmee het           Dus ja, er is ruimte voor hoop – zelfs in de meest pijnlijke,
gevoel van vrijheid, mededogen en een edelmoedig geven.        tragische en afschuwelijke omstandigheden waar hoop
Uiteindelijk hebben we allemaal met deze keuze te maken.       onmogelijk lijkt.
Zelfs Robert, de agnost en materialist, wordt gevraagd om
tussen liefde en haat te kiezen -- om in zeker zin de wereld
te bevechten met liefde of, zoals Aline het zegt, ―om God
met liefde te bevechten.‖
Dit is het dus wat deze film voor mij betekent. Vergeving
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                          8

ZENIT: Richt deze film zich tot gelovigen of                     soort liefde, ook al gaat die gepaard met jaloezie en wrok.
                                                                 De liefde waar Manolo naar hunkert en die hij uiteindelijk
ongelovigen?                                                     ervaart, is weer een ander heel bijzonder soort liefde. Deze
                                                                 verschillende vormen van liefde komen allemaal samen als
Joffé: "There Be Dragons" neemt het geloof serieus. Het          in een spinnenweb van individuele draden, en elke draad
neemt de heiligheid serieus. Maar zijn aantrekkingskracht        lijkt een draad apart, maar dan laat de verwezenlijking zien
gaat ver boven een religieus publiek uit. De vraag vooron-       dat ze allemaal deel uitmaken van een geheel, verbonden
derstelt een scheiding die in werkelijkheid niet bestaat. We     met hetzelfde ding en naar hetzelfde punt verwijzend, naar
leven allemaal in een verontruste wereld; we hebben              hetzelfde centrum.
allemaal te maken met de vreugde en pijn van het leven
van elke dag en alhoewel we verschillende interpretaties
mogen hebben van hoe we deze werkelijkheid ervaren,
wonen we uiteindelijk allemaal in dezelfde verscheurde
wereld vol problemen.
Dit is een film over gelovigen en ongelovigen. Ik was diep
geroerd door het besef en de overtuiging van Jozefmaria
dat we allemaal potentiële heiligen zijn, door zijn geloof
dat een ieder uiteindelijk in staat is om zijn eigen draken te
verslaan. Ik hoop dat de mensen die naar deze film gaan, er
hun eigen strijd in herkennen met hun eigen draken, en
erkennen dat er geen heilige ooit heilig is geworden zonder
strijd. De film gaat ook over vele vormen van liefde. De                       Olga Kurylenko als Ildiko
liefde van Ildiko voor Oriol is een bijzonder soort liefde.
Haar liefde om de wereld te verbeteren is een ander soort        Uiteindelijk komen al deze verschillende soorten liefde die
liefde. De liefde van Manolo voor Ildiko is weer een ander       elk zo verschillend lijken samen op een fundamenteel
                                                                 punt: "Is deze liefde groter dan mijn eigenliefde?" Dat is
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                      9

een diepe vraag. En veel politiek van begin twintigste        ZENIT: In hoeverre is het karakter van
eeuw hield zich hiermee bezig.
                                                              Jozefmaria Escrivá, die nu een heilige is in de
Het brengt echter nog een andere vraag naar voren die nog
ingewikkelder is. De vraag namelijk of deze hartstochtelij-
                                                              Katholieke Kerk, op feiten gebaseerd en in
ke liefde is gebaseerd op een ideaal, of op een verideali-    hoeverre is het gebaseerd op fictie?
sering, of het enkel maar een gedragsmodel voor de mens
aanvaardt, en hoe het voorkomt dat het afglijdt tot           Joffé: Van alle karakters in de film is Jozefmaria de enige
dweperij of bezetenheid. Dit is sinds de Verlichting een      die daadwerkelijk heeft bestaan, de enige over wie volop
enorm belangrijke vraag geweest. Op grond van de liefde       gegevens en bewijzen zijn. Ik denk dat de manier waarop
voor het grotere goed zijn vele verschrikkelijke daden        Jozefmaria wordt neergezet voor wat betreft zijn liefdevol
begaan. Ik denk dat we alleen door begrip te hebben voor      optreden, zijn gevoel voor humor – dat hij zeer zeker had –
de tragische zwakheid van alle mensen en alle menselijke      door de gebeurtenissen van zijn leven goed naar voren
ondernemingen, we in staat zijn om een weg te vinden naar     gebracht wordt en dat het erg dicht ligt bij wie hij
het begrip en de diepe empathie, - het een worden met         daadwerkelijk was. Ik wilde vanuit een eerlijk gezichts-
anderen -, dat de bevrijding biedt van bezetenheid en van     punt zijn karakter portretteren, en zijn geloof kritiekloos
de cycli van niet goed te maken geweld.                       weergeven, zoals hij het zelf deed. Ik veronderstel dat het
Dit is geen katholieke film, maar wel een film die over een   de gewoonte is om heiligen in vreemde tegenstelling tot de
kernthema van de christelijke theologie en van alle           hoer met het hart van goud, als mensen met harten van
christelijke kerken gaat, evenals van vele andere religies.   lood te zien; maar dat is een gemakzuchtige gewoonte.
Alle religies begrijpen dat mensen in hun onderlinge          Het verhaal van Jozefmaria is dat van een man die de
relaties, goddelijke keuzes maken -- keuzes die anderen en    buitengewone stap zet om zijn leven te simplificeren rond
de wereld rondom hen diep raken. Deze onderlinge              een zuivere en krachtige liefde voor God. Deze liefde voor
verbanden zijn de basis van liefde -- wat we voor of tegen    God wordt een levensbeginsel dat hem vorm en een soort
anderen doen, treft onszelf en hen omdat we allemaal met      eenvoud en sterkte geeft. Maar dat maakt hem niet saai of
elkaar verbonden zijn.                                        vlak, omdat deze liefde in de werkelijke wereld bestond,
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                    10

en de vrucht van dat bestaan in de werkelijke, vaak wrede,   onze eigen en andermans breekbaarheid begrijpen. In een
harde wereld moest voor ieder eerlijk mens twijfel zijn:     diepere zin betekent dit volgens mij wat de geschiedenis
twijfel over God en twijfel over goedheid. Deze twijfel is   van Christus ons laat zien. Als we gelovigen zijn, dan
diep, diepgaand vruchtbaar.                                  moeten we deze liefde nog steeds diep in ons vinden en het
                                                             aan God en zijn rijke schepping aanbieden. Als we geen
                                                             gelovigen zijn moeten we het nog steeds vinden en het aan
                                                             andere mensen geven ongeacht politieke kleur, ras of
                                                             religie.




               Rodrigo Santoro als Oriol
Liefde wordt ons niet met de paplepel ingegoten, als een
sine qua non. Er moet voor gestreden worden. Dat is wat
wij als mensen te berde moeten brengen. We moeten deze
liefde diep in onszelf vinden, de donkere schoonheid van
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                          11

ZENIT: Had u voorafgaand al ideeën over                         afleggen van deze hele afstand, maar ik denk echt dat u
                                                                iemand anders moet zoeken."
hoe u de Spaanse Burgeroorlog of enkele van
de karakters zoals die van de heilige
Jozefmaria Escrivá zou weergeven?

Joffé: Ik wist niet veel over Jozefmaria voordat ik
gevraagd werd een film over dit verhaal te maken.
Wat is gebeurd is dat op een zeker moment een van de
producers van de film naar Nederland is gekomen om me
ervan te overtuigen de film te maken. Hiervoor had hij
verscheidene boeken en materiaal meegenomen waaronder
een dvd van Jozefmaria. We hadden een heel, heel gezellig
en goed diner en toen ik naar huis liep dacht ik: ―Ik wil dit
echt niet doen. Ik heb een ander project dat ik echt wil
doen en dat zich in India afspeelt en ik heb er lang voor
gewerkt om dat voor elkaar te krijgen." Met andere
woorden, ik dacht dat het een erg, erg mooi aanbod was en         Het Joods meisje - waarvan Joffé vertelde -
dat ik het etentje werkelijk waardeerde, maar dat ik nee             stelt haar vraag (5 juli 1974 in Chile)
moest zeggen.                                                   Op de achtergrond was de dvd echter aan het afspelen en
Het was een zomeravond. Ik ging de tuin in, dronk een           ik ving een glimp op van een moment, waarop Jozefmaria
glas witte wijn, plaatste de dvd in de dvd speler en zat        een grote groep mensen toesprak, misschien in Chili, of
achter mijn computer om een brief te typen waarin ik al         Argentinië, ik ben er niet zeker van waar het was. Een
schreef: "Geachte X, heel hartelijk bedankt voor het            meisje steekt haar hand op en zegt ―Ik heb een vraag.‖ En
                                                                Jozefmaria zegt, "Ja, zeg het maar." En zij zegt "Ik zou
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                           12

graag Christen willen worden." En hij zegt "O ja?" En zij       ik de vrijheid krijg om mijn eigen plannen te volgen en u
zegt, "Maar mijn ouders zijn Joods en ze zijn er niet zo blij   niet van mij verwacht dat ik volgens uw richtlijnen handel
mee." Jozefmaria, zegt daarop zonder een spier te               en ook alleen als u aanvaardt dat ik niet erg intelligent ben
vertrekken: "O meisje, nee, nee, je ouders eren is God zeer,    en alles zo goed mogelijk doe, maar ik zal mijn eigen
zeer kostbaar. God vraagt je niet om je ouders te onteren,      waarheid moeten volgen. Als dat goed is, zou ik het
om je ouders ongelukkig te maken. Absoluut niet! Wat je         fantastisch vinden om dit project te doen."
in je hart voelt is wat je in je hart voelt. Nee, nee, nee,
maak je ouders niet van streek – laat je ouders zich niet
ongelukkig voelen. Daar is absoluut geen reden toe."
Ik keek op dat moment naar de video en dacht bij mezelf:
"Wat een prachtig moment. Wat een onverwacht en
schitterend moment, vooral omdat het van een organisatie
is waarvan iedereen denkt dat het zeker het tegenoverge-
stelde zal zeggen." Ik keek op mijn computer en ik dacht,
"Wacht even." Ik stopte de dvd en hield op met het
schrijven van de brief. Ik zette mijn regisseurpet op en
schreef een scène waarin Jozefmaria een man ontmoet die
op sterven ligt en die hij nog van vroeger kent; deze vertelt
hem dat hij Joods is en erover denkt om zich te bekeren. Ik
schreef de hele scène en dacht in de tussentijd: "Ik wil dit
echt in een film zien. Maar ik ga het nooit in een film zien
tenzij ik deze film maak, of wel soms? Waar zou het
binnen enig andere film passen?"                                  De heilige Jozefmaria geeft antwoord op de
In plaats van de eerste brief, schreef ik nu: "Geachte X, Ik       vraag van het Joods meisje (5 juli 1974)
ben werkelijk geïnteresseerd in dit project, maar alleen als
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                        13

Dat is zo‘n beetje wat er gebeurd is. Ik had geen echte      De Spaanse Burgeroorlog was natuurlijk even zo ingewik-
vooropgezette mening over Jozefmaria. Enige kennis had       keld . Het zou gemakkelijker zijn geweest om partij te
ik natuurlijk wel, maar het meeste wat ik had was dat        hebben gekozen, maar dat zou verraad betekenen aan de
moment dat ik ervoer bij de dvd; dat het was het moment      centrale drijfkracht van de manier waarop ik dit verhaal
dat mijn interesse aanwakkerde om er een film van te         wilde vertellen.
maken. Ik kreeg een verhaal over een man te lezen en ik      Geschiedenis is, zoals men weet, opvallend partijdig,
realiseerde me dat ik daadwerkelijk respect voor hem had.    geschreven door de winnaars en herschreven door de
Meer dan hem respecteren, voelde ik dat hij iets in zich     verliezers. Velen zullen eenvoudigweg het rumoer of de
had in zijn strijd dat alle mensen zou aanspreken op een     mythe geloven die ze het aantrekkelijkst vinden en ik ben
bijzonder schitterende manier en dat is het verhaal dat ik   er zeker van dat we slag zullen moeten leveren tegen
wilde vertellen en dat is waar de film over gaat.            enkele meningen die er zullen zijn over wat het Opus Dei
                                                             is of was, over wie Jozefmaria was en over waar de
                                                             Spaanse Burgeroorlog werkelijk over ging.
                                                             Ik wilde laten zien wat er in Spanje gaande was gedurende
                                                             de burgeroorlog zonder partij te kiezen. Spanje onderging,
                                                             in een zeer compacte periode, iets dat Engeland bijvoor-
                                                             beeld in honderd jaar ondergaan en verstouwd had. De
                                                             industriële revolutie, de klassenstrijd, in Spanje daarbij het
                                                             verlies van de monarchie en economische stabiliteit -- in
                                                             Spanje waren de zaken grimmiger, meer in zwart-wit
                                                             verhouding.
                                                             Het was in feite erg gemakkelijk voor de Spaanse
                                                             maatschappij om uiteen te vallen en erg gemakkelijk –
                A scene from the movie                       wanneer je aan de tijd denkt – om uitgesproken en
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                      14

volkomen tegengestelde ideeën te hebben over sociale         ZENIT: Heeft het werken aan deze film u op
rechtvaardigheid, de rol van de Kerk en zo voort.
                                                             de een of andere manier beïnvloed in uw
Uiteindelijk, overeenkomstig de natuur van dergelijke
sociale spanningen, begonnen de meer extreme
                                                             persoonlijk leven?
gezichtspunten de anderen uiteen te trekken. Toen het
centrum zwakker werd, werden de twee tegengestelde           Joffé: Laat ik de vraag op de volgende manier beantwoor-
polen sterker. Beide kanten van de Spaanse burgeroorlog      den: Ik ben niet echt religieus, maar ik was gevraagd om
hadden idealen en een gevoel van hun eigen waarde. Net       over een man te schrijven die dat wel was. Ik moest een
als soortgelijke politieke bewegingen in de rest van         stap terug zetten en zeggen: "Wanneer ik over Jozefmaria
Europa, begonnen de mensen van beide kanten elkaar te        schrijf, dan moet ik kritiekloos – helemaal, eerlijk en
bestoken.                                                    waarachtig – alles wat Jozefmaria me vertelt waar hij voor
                                                             stond, waar zijn leven over ging, en waar zijn religieuze
Maar wat in Europa nationale scheidingen betekende,          ervaring over ging. Ik ben gaan lezen over religieuze
zorgde in Spanje voor broederlijke scheidingen en liet       ervaring zonder vooroordeel, eerlijk, en er eenvoudigweg
psychologische littekens achter die diep en moeilijk te      eerlijk tegenover staan.
helen zijn. Wat in Spanje gebeurde sloeg diepe wonden,
was ingewikkeld en haalde families op een erg pijnlijke en   Ik las veel over religieuze ervaringen. Ik was geroerd en
aangrijpende manier uiteen. Broers die verschillende         verheugd te merken hoe vele wetenschappers (met name
keuzes maakten, maar betekent dat dan ze niet langer         natuurkundigen) gewend waren God diep te betrekken in
broers zijn? Als het betekent dat ze dan geen broers meer    hun leven en ik was getroffen door het feit dat de scheiding
zijn – als we bereid zijn om onze broers te doden ten bate   tussen wetenschap en geloof, zozeer eigen aan de huidige
van waar we in geloven – zullen we ons dan niet moeten       denktrant, in feite vals was.
afvragen wat de waarde van onze keuzes is?                   Ik kwam erachter dat de grote ontdekking van de moderne
                                                             fysica is dat ons gevoel voor realiteit gebaseerd is op
                                                             modellen die we in onze hersenen maken, maar dat
                                                             daaraan voorafgaand deze vele modellen zich baseren op
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                               15

de realiteit. Velen ervan zijn niet in staat om alles te           Appendix I
verklaren, maar geschikt om sommige zaken te verklaren;
ze bieden ons een nieuwe manier om te begrijpen wat in
feite realiteit of realiteiten kunnen zijn; en ze laten zien dat   Een vertaling van het gesprek dat Joffé ter
dit begrip in geen enkel opzicht God of een spirituele             sprake bracht in zijn interview tussen het
dimensie uitsluit van het grote universum dat we bewonen,
maar eerder laten ze de manier zien waarop de wetenschap           Joodse meisje en de heilige Jozefmaria op 5
ons heeft leren herdefiniëren en herinterpreteren wat              juli 1974, Tabancura, Santiago de Chile
waarachtig is en dat dit ons ook daadwerkelijk een kans
biedt om het spirituele te herinterpreteren en herdefiniëren.      Joods meisje: Vader, ik ben Joods, maar ik geloof in de
Ik zal waarschijnlijk de komende jaren niet weten hoe deze         katholieke religie. Ik zou graag, het is mijn meest vurig
ervaring me geraakt heeft. Ik denk dat zoiets dieps enige          verlangen, om katholiek te woorden. Ik ben echter
tijd nodig heeft om zichzelf te laten zien zoals het               minderjarig en mijn ouders zouden het niet toestaan.
werkelijk is.                                                      De heilige Jozefmaria: Kijk eens, ik zal je iets vertellen
Ik ervoer iets heel vreemds bij het filmen van "There Be           dat je heel gelukkig zal maken. Ik moet je vertellen – dat
Dragons," en dat is dat ik het meer dan een eenzame                heb ik van mijn zoon hier geleerd – ik moet je vertellen dat
ervaring die ik dacht dat het zou zijn, een enorm                  de grootste liefde in mijn leven een Jood is, Jezus, Jezus
onderhoudende en helemaal geen eenzame ervaring vond.              van Nazareth, van jouw ras. En de tweede is Maria, Onze
                                                                   Lieve Vrouw, maagd en moeder van dat Joods kind, mijn
Het plotseling te kunnen denken, "Nou, laat ik de                  moeder en die van jou. Vind je dat niet mooi? Daarnaast
eenvoudige antwoorden even terzijde leggen en gewoon               wil ik je zeggen heel goed met je ouders te zijn, geduldig
leven met de vraag," was voor mij enorm fascinerend en             te zijn, en te bidden. Toon geen enkel teken van
zorgde ervoor dat ik me heel, heel dicht bij dit proces            opstandigheid. Is dat duidelijk?
betrokken voelde en leefde op een manier die ik vooraf
nooit voor mogelijk had gehouden. En nu weet ik nog niet           Ja, Vader!
precies waar dat toe kan leiden.
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                       16

En onze Heer van Nazareth, Jezus de Jood, Jezus de           Ja Vader!
koning van alle harten en van ieders wil, zal je ouders      Hou veel van je ouders! Akkoord?
bewegen je rustig en sereen die weg te laten volgen die je
reeds verborgen in je hart hebt gevonden, dit vita           Ja Vader!
abscondita cum Christo in Deo. Akkoord?                      En in de tussentijd bestudeer de leer van Jezus Christus, en
                                                             bid, bid, mijn dochter. Jouw doopsel van begeerte, dat heb
                                                             je reeds ontvangen. Bid, en nooit een woord van kritiek op
                                                             je ouders. Want het is heel duidelijk, je moet ze beminnen
                                                             met heel je hart, en dit ook met daden laten zien. Akkord?
                                                             Ja, Vader!
                                                             Je zult een goede dochter van Christus zijn, als je een
                                                             goede dochter van je ouders bent.




De heilige Jozefmaria tijdens het samenzijn op
              5 juli 1974 in Chile.
Ja, Vader!
Ja?
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                          17

Appendix II

Enkele nuttige links                               Over de heilige Jozefmaria:

Over ―There be dragons‖, inclusief trailer:




http://www.dragonsresources.com/                   http://www.nl.josemariaescriva.info/
There be Dragons, an interview with Roland Joffé                                                                    18



Over het gesprek met het Joodse meisje                        Ten slotte
(Spaans met Engelse ondertitels):
                                                              Deze presentatie is te vinden op:



                                                                           CSR:
                                                                           Culture Science and Religion



                                                                       Group:
                                                                       CSR: Dragon
                                                              http://www.slideshare.net/group/csr-dragons

                                                              De presentatie is samengesteld door Alfred Driessen
http://www.youtube.com/josemariaescriva#p/a/u/0/34vJiib7kzs   Driessen.Alfred@gmail.com

More Related Content

More from CSR

De vreugde van het evangelie, teksten ter overweging
De vreugde van het evangelie, teksten ter overwegingDe vreugde van het evangelie, teksten ter overweging
De vreugde van het evangelie, teksten ter overwegingCSR
 
Mgr Chaput on Love in the Family
Mgr Chaput on Love in the FamilyMgr Chaput on Love in the Family
Mgr Chaput on Love in the FamilyCSR
 
Rodríguez Luño over Amoris Laetitia
Rodríguez Luño over Amoris LaetitiaRodríguez Luño over Amoris Laetitia
Rodríguez Luño over Amoris LaetitiaCSR
 
Het Jaar van Barmhartigheid
Het Jaar van BarmhartigheidHet Jaar van Barmhartigheid
Het Jaar van BarmhartigheidCSR
 
Hoe biechten wij goed?
Hoe biechten wij goed?Hoe biechten wij goed?
Hoe biechten wij goed?CSR
 
Rejection of LGBT Policy
Rejection of LGBT PolicyRejection of LGBT Policy
Rejection of LGBT PolicyCSR
 
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgeving
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgevingDe toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgeving
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgevingCSR
 
Rushing toward death by Theo de Boer
Rushing toward death by Theo de BoerRushing toward death by Theo de Boer
Rushing toward death by Theo de BoerCSR
 
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenics
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenicsDarwinism all the way: crossing the line between selection and eugenics
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenicsCSR
 
Onze Lieve Vrouw van Guadalupe
Onze Lieve Vrouw van GuadalupeOnze Lieve Vrouw van Guadalupe
Onze Lieve Vrouw van GuadalupeCSR
 
Johannes Paulus II: encycliek Dives in Misericordia
Johannes Paulus II: encycliek Dives in MisericordiaJohannes Paulus II: encycliek Dives in Misericordia
Johannes Paulus II: encycliek Dives in MisericordiaCSR
 
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid, bul van paus Franciscus...
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid,  bul van paus Franciscus...Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid,  bul van paus Franciscus...
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid, bul van paus Franciscus...CSR
 
Evolución y Creación: revelación y razón
Evolución y Creación: revelación y razónEvolución y Creación: revelación y razón
Evolución y Creación: revelación y razónCSR
 
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huisPaus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huisCSR
 
Biblia y matrimonio
Biblia y matrimonioBiblia y matrimonio
Biblia y matrimonioCSR
 
Young in Europe Today
Young in Europe TodayYoung in Europe Today
Young in Europe TodayCSR
 
De late Alphons Ariëns
De late Alphons AriënsDe late Alphons Ariëns
De late Alphons AriënsCSR
 
Card. Schönborn on Evolution
Card. Schönborn on EvolutionCard. Schönborn on Evolution
Card. Schönborn on EvolutionCSR
 
Christian Life part 4: Christian Prayer
Christian Life part 4: Christian PrayerChristian Life part 4: Christian Prayer
Christian Life part 4: Christian PrayerCSR
 
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten Commandments
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten CommandmentsChristian Life Part 3: Life in Christ, the Ten Commandments
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten CommandmentsCSR
 

More from CSR (20)

De vreugde van het evangelie, teksten ter overweging
De vreugde van het evangelie, teksten ter overwegingDe vreugde van het evangelie, teksten ter overweging
De vreugde van het evangelie, teksten ter overweging
 
Mgr Chaput on Love in the Family
Mgr Chaput on Love in the FamilyMgr Chaput on Love in the Family
Mgr Chaput on Love in the Family
 
Rodríguez Luño over Amoris Laetitia
Rodríguez Luño over Amoris LaetitiaRodríguez Luño over Amoris Laetitia
Rodríguez Luño over Amoris Laetitia
 
Het Jaar van Barmhartigheid
Het Jaar van BarmhartigheidHet Jaar van Barmhartigheid
Het Jaar van Barmhartigheid
 
Hoe biechten wij goed?
Hoe biechten wij goed?Hoe biechten wij goed?
Hoe biechten wij goed?
 
Rejection of LGBT Policy
Rejection of LGBT PolicyRejection of LGBT Policy
Rejection of LGBT Policy
 
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgeving
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgevingDe toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgeving
De toekomst van het begrip 'richting' in de onderwijswetgeving
 
Rushing toward death by Theo de Boer
Rushing toward death by Theo de BoerRushing toward death by Theo de Boer
Rushing toward death by Theo de Boer
 
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenics
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenicsDarwinism all the way: crossing the line between selection and eugenics
Darwinism all the way: crossing the line between selection and eugenics
 
Onze Lieve Vrouw van Guadalupe
Onze Lieve Vrouw van GuadalupeOnze Lieve Vrouw van Guadalupe
Onze Lieve Vrouw van Guadalupe
 
Johannes Paulus II: encycliek Dives in Misericordia
Johannes Paulus II: encycliek Dives in MisericordiaJohannes Paulus II: encycliek Dives in Misericordia
Johannes Paulus II: encycliek Dives in Misericordia
 
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid, bul van paus Franciscus...
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid,  bul van paus Franciscus...Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid,  bul van paus Franciscus...
Misericordiae vultus: Aangezicht van Barmhartigheid, bul van paus Franciscus...
 
Evolución y Creación: revelación y razón
Evolución y Creación: revelación y razónEvolución y Creación: revelación y razón
Evolución y Creación: revelación y razón
 
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huisPaus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
Paus Franciscus Laudato Si, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
 
Biblia y matrimonio
Biblia y matrimonioBiblia y matrimonio
Biblia y matrimonio
 
Young in Europe Today
Young in Europe TodayYoung in Europe Today
Young in Europe Today
 
De late Alphons Ariëns
De late Alphons AriënsDe late Alphons Ariëns
De late Alphons Ariëns
 
Card. Schönborn on Evolution
Card. Schönborn on EvolutionCard. Schönborn on Evolution
Card. Schönborn on Evolution
 
Christian Life part 4: Christian Prayer
Christian Life part 4: Christian PrayerChristian Life part 4: Christian Prayer
Christian Life part 4: Christian Prayer
 
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten Commandments
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten CommandmentsChristian Life Part 3: Life in Christ, the Ten Commandments
Christian Life Part 3: Life in Christ, the Ten Commandments
 

Joffe over There be Dragons

  • 1. Een Interview met R ol a n d Jo f f é
  • 2. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 2 H. Jozefmaria Escrivá, de Spaanse burgeroorlog en vergeving Interview met de regisseur van de film "There Be Dragons" Roland Joffé door Jesús Colina http://www.zenit.org/article-31359?l=english
  • 3. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 3 ROME, JAN. 1, 2011 (Zenit.org).- Dit voorjaar wordt er een film uitgebracht met de heilige Jozefmaria Escrivá, de Stichter van het Opus Dei, als een van de hoofdpersonen. De thema‘s zijn oorlog, liefde en vergeving. ZENIT sprak met Roland Joffé, de regisseur van de nieuwe film There be Dragons. Hij is ook bekend als de regisseur van "The Mission" en "The Killing Fields."De film speelt zich af tijdens de Spaanse burgeroorlog en gaat over thema‘s als heiligheid en verraad, liefde en haat, vergeving en geweld, en het zoeken naar de zin van het alledaagse leven. ZENIT interviewde Joffé aan het begin van dit jaar - 75 jaar na het uitbreken van de Spaanse burgeroorlog - over de geschiedenis achter deze film en over de hoogtepunten die het publiek kan verwachten.
  • 4. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 4 ZENIT: Waar verwijst de titel "There Be – keerpunten in ons leven waarbij we geconfronteerd worden met fundamentele keuzes, keuzes die onze Dragons" naar? toekomst bepalen. "There Be Dragons" gaat over zeer verschillende keuzes die mensen maken op die keerpunten Joffé: Op middeleeuwse landkaarten werd onbekend -- bekoringen, als je ze zo wilt noemen -- en hoe moeilijk gebied aangeduid met "Hic sunt dragones" -- "hier zijn en toch ook hoe nodig het is om uit cycli van haat, wrok en draken." Omdat ik niet echt wist wat me te wachten stond geweld te treden. toen ik met het onderzoeken en schrijven van het script begon en ook niet hoe het zou eindigen, leek "There Be Dragons" een geschikte titel. Ik week wat van mijn plattegrond af in onbekend gebied, en raakte verzeild in thema‘s als wat heiligheid wel mocht inhouden, religie, twintigste-eeuwse politiek en in het verleden van een ander land. Ik werd getroffen door het statement van Jozefmaria dat God in ―het leven van elke dag ‖ gevonden kan worden en dat het alledaagse leven in zijn geval de Spaanse Burgeroorlog was. Ik vroeg me af hoe men het goddelijke in oorlog kan vinden. Maar realiseerde me dat eenzelfde vraag gesteld kan worden met betrekking tot alle fundamentele uitdagingen in het leven en hoe we daarmee omgaan. ‗Hoe we op haat en verachting reageren, of op de wens om ons te wreken en uit rechtvaardigheid‘ – al die dilemma‘s worden in oorlogstijd op de spits gedreven. Die dilemma‘s zijn, in zekere zin, de ―draken‖ van de film Charlie Cox als de heilige Jozefmaria
  • 5. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 5 ZENIT: De film speelt zich af in de context impliceert een diep besef van wat het is om volledig mens te zijn, een diep gevoel voor mededogen – en een sterke, van de Spaanse burgeroorlog. Deze is in individuele, en ja, heldhaftige vastberadenheid om zich zekere zin het paradigma voor geweld dat tot niet te laten beetnemen door heersende haatgevoelens, meer geweld leidt en zinloos geweld. maar daar uit alle macht en vol liefde tegen te strijden. Wanneer je geconfronteerd wordt met een scenario als dit – een scenario van broeder- moord – is er dan nog ruimte voor hoop? Joffé: Ja—maar het is extreem moeilijk. Zo vele ver- schrikkelijke, afschuwelijke daden die mensen onderling begaan, lijken onvergeeflijk, lijken daden waarvoor geen Verlossing mogelijk is, schijnbaar onmogelijk om bovenuit te stijgen. Maar vergeving is mogelijk! Cycli van geweld kunnen een halt toegeroepen worden, zoals president Mandela in Zuid Afrika heeft laten zien. Vergeving is mogelijk geweest voor vele heroïsche mensen in Rwanda en is door vele moedige Palestijnen en Israëliërs geschonken en aanvaard. Zo was Josemaría ervan overtuigd dat gewone mensen heel goed in staat zijn om heilig te zijn – en ik denk dat hij daarmee dit soort van heldhaftige vergiffenis bedoelt. De onuitputtelijke mogelijkheid om te vergeven is het die ruimte voor hoop geeft. Maar de prijs is hoog; Het De heilige Jozefmaria in 1939
  • 6. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 6 De film speelt zich grotendeels af in de Spaanse burger- oorlog, maar het gaat heen en weer tussen die achtergrond en 1982. Vele generaties zijn bij dit verhaal betrokken: Het verleden werpt een schaduw over het heden. Robert is degene die de twee met elkaar in verband brengt. Robert is een journalist die gevraagd wordt een verhaal te schrijven over Jozefmaria Escrivá wanneer deze zalig verklaard wordt. Hij komt erachter dat zijn vader, Manolo, een jeugdvriend van Jozefmaria was en dat hij met hem op het seminarie zat – en hoewel de levens van hem en zijn vader totaal verschillende wegen insloegen, en Robert en Manolo van elkaar vervreemd zijn, brengt de film hen samen op het moment waarop de verschrikkelijke waarheid over het verleden wordt onthuld. Het gaat dus ook om de vader - zoon relatie en de waarheid die onder ogen gezien moet worden om wat tussen hen ligt te kunnen overbruggen. Het is zeer zeker een film over liefde, over de kracht van zijn aanwezigheid Wes Bentley als Manolo en de kille en beangstigende wereld waarin we leven Net als in burgeroorlogen kiezen familieleden de kant van wanneer die liefde afwezig is. de een of de ander en vallen families uit elkaar; oude Burgeroorlogen zijn het afschuwelijkst omdat ze een wrokgevoelens worden bronnen van haat. We vergeven gevecht van broers tegen broers zijn, van families tegen onze tante niet om wat ze ooit eens gedaan heeft, we families. Aan het einde van de Spaanse Burgeroorlog spreken niet meer met onze vader omdat hij onze moeder waren een half miljoen mensen omgekomen. Een in de steek heeft gelaten, we spreken niet met onze moeder burgeroorlog is een krachtige metafoor voor een familie. omdat ze er met een andere man vandoor gegaan is, of we
  • 7. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 7 spreken niet meer met onze zoon omdat hij een ander maakt open wat bevroren was. Het raakt het diep beroep koos dan we gehoopt hadden. Dit zijn de menselijke in degene die vergeven wordt wanneer het al burgeroorlogen van ons dagelijks leven. ―There Be het diep menselijke raakt in degene die vergeeft. Dragons" gaat over beide soorten burgeroorlog. Het komt er in wezen op neer dat we allemaal moeten Liefde komt niet en kan niet altijd gemakkelijk opkomen. kiezen tussen het vasthouden aan onze wrok of een weg Het kan niet met een soort van superioriteit naar voren vinden om over deze wrok heen te stappen. Het leven kan komen; het kan alleen opkomen vanuit de nederigheid en gezien worden als onrechtvaardig, verachtelijk en vol pijn een gedeelde menselijkheid. En toch heeft het een of als kansrijk, vol mogelijkheden om die draken te krachtige schoonheid. De liefde zegt: "Ja, stap uit jezelf. Je veroveren met het vurige verlangen om haat te vervangen denkt dat je niet kunt vergeven?" Nou, je zult het niet door liefde en verbondenheid. Vele mensen hebben het in eerder weten dan wanneer je het gedaan hebt. zich om die heldhaftige keuze te maken. Ze realiseren zich En hoe vergeef je? Je vergeeft door medeleven te tonen. Je dat ze wel of niet de keuze kunnen maken om vrij te zijn. vergeeft door in de schoenen van die andere persoon te Hun karakter is sterk genoeg om te begrijpen dat haat een gaan staan. Door kwalijke gevoelens achterwege te laten, gevangenis is. Iemand die haat kan niet vrij zijn. Hebben door niet te zeggen, ―Ik ben beter dan die persoon, ik zou we hier niet genoeg voorbeelden van gezien sinds de dat nooit kunnen doen," maar door naar die persoon te Eerste Wereldoorlog? Aan de andere kant kan de kijken en te zeggen ―Ik had het zelf kunnen zijn.‖ onpartijdige toeschouwer het in de mens ervaren wanneer deze ervoor kiest om lief te hebben – en daarmee het Dus ja, er is ruimte voor hoop – zelfs in de meest pijnlijke, gevoel van vrijheid, mededogen en een edelmoedig geven. tragische en afschuwelijke omstandigheden waar hoop Uiteindelijk hebben we allemaal met deze keuze te maken. onmogelijk lijkt. Zelfs Robert, de agnost en materialist, wordt gevraagd om tussen liefde en haat te kiezen -- om in zeker zin de wereld te bevechten met liefde of, zoals Aline het zegt, ―om God met liefde te bevechten.‖ Dit is het dus wat deze film voor mij betekent. Vergeving
  • 8. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 8 ZENIT: Richt deze film zich tot gelovigen of soort liefde, ook al gaat die gepaard met jaloezie en wrok. De liefde waar Manolo naar hunkert en die hij uiteindelijk ongelovigen? ervaart, is weer een ander heel bijzonder soort liefde. Deze verschillende vormen van liefde komen allemaal samen als Joffé: "There Be Dragons" neemt het geloof serieus. Het in een spinnenweb van individuele draden, en elke draad neemt de heiligheid serieus. Maar zijn aantrekkingskracht lijkt een draad apart, maar dan laat de verwezenlijking zien gaat ver boven een religieus publiek uit. De vraag vooron- dat ze allemaal deel uitmaken van een geheel, verbonden derstelt een scheiding die in werkelijkheid niet bestaat. We met hetzelfde ding en naar hetzelfde punt verwijzend, naar leven allemaal in een verontruste wereld; we hebben hetzelfde centrum. allemaal te maken met de vreugde en pijn van het leven van elke dag en alhoewel we verschillende interpretaties mogen hebben van hoe we deze werkelijkheid ervaren, wonen we uiteindelijk allemaal in dezelfde verscheurde wereld vol problemen. Dit is een film over gelovigen en ongelovigen. Ik was diep geroerd door het besef en de overtuiging van Jozefmaria dat we allemaal potentiële heiligen zijn, door zijn geloof dat een ieder uiteindelijk in staat is om zijn eigen draken te verslaan. Ik hoop dat de mensen die naar deze film gaan, er hun eigen strijd in herkennen met hun eigen draken, en erkennen dat er geen heilige ooit heilig is geworden zonder strijd. De film gaat ook over vele vormen van liefde. De Olga Kurylenko als Ildiko liefde van Ildiko voor Oriol is een bijzonder soort liefde. Haar liefde om de wereld te verbeteren is een ander soort Uiteindelijk komen al deze verschillende soorten liefde die liefde. De liefde van Manolo voor Ildiko is weer een ander elk zo verschillend lijken samen op een fundamenteel punt: "Is deze liefde groter dan mijn eigenliefde?" Dat is
  • 9. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 9 een diepe vraag. En veel politiek van begin twintigste ZENIT: In hoeverre is het karakter van eeuw hield zich hiermee bezig. Jozefmaria Escrivá, die nu een heilige is in de Het brengt echter nog een andere vraag naar voren die nog ingewikkelder is. De vraag namelijk of deze hartstochtelij- Katholieke Kerk, op feiten gebaseerd en in ke liefde is gebaseerd op een ideaal, of op een verideali- hoeverre is het gebaseerd op fictie? sering, of het enkel maar een gedragsmodel voor de mens aanvaardt, en hoe het voorkomt dat het afglijdt tot Joffé: Van alle karakters in de film is Jozefmaria de enige dweperij of bezetenheid. Dit is sinds de Verlichting een die daadwerkelijk heeft bestaan, de enige over wie volop enorm belangrijke vraag geweest. Op grond van de liefde gegevens en bewijzen zijn. Ik denk dat de manier waarop voor het grotere goed zijn vele verschrikkelijke daden Jozefmaria wordt neergezet voor wat betreft zijn liefdevol begaan. Ik denk dat we alleen door begrip te hebben voor optreden, zijn gevoel voor humor – dat hij zeer zeker had – de tragische zwakheid van alle mensen en alle menselijke door de gebeurtenissen van zijn leven goed naar voren ondernemingen, we in staat zijn om een weg te vinden naar gebracht wordt en dat het erg dicht ligt bij wie hij het begrip en de diepe empathie, - het een worden met daadwerkelijk was. Ik wilde vanuit een eerlijk gezichts- anderen -, dat de bevrijding biedt van bezetenheid en van punt zijn karakter portretteren, en zijn geloof kritiekloos de cycli van niet goed te maken geweld. weergeven, zoals hij het zelf deed. Ik veronderstel dat het Dit is geen katholieke film, maar wel een film die over een de gewoonte is om heiligen in vreemde tegenstelling tot de kernthema van de christelijke theologie en van alle hoer met het hart van goud, als mensen met harten van christelijke kerken gaat, evenals van vele andere religies. lood te zien; maar dat is een gemakzuchtige gewoonte. Alle religies begrijpen dat mensen in hun onderlinge Het verhaal van Jozefmaria is dat van een man die de relaties, goddelijke keuzes maken -- keuzes die anderen en buitengewone stap zet om zijn leven te simplificeren rond de wereld rondom hen diep raken. Deze onderlinge een zuivere en krachtige liefde voor God. Deze liefde voor verbanden zijn de basis van liefde -- wat we voor of tegen God wordt een levensbeginsel dat hem vorm en een soort anderen doen, treft onszelf en hen omdat we allemaal met eenvoud en sterkte geeft. Maar dat maakt hem niet saai of elkaar verbonden zijn. vlak, omdat deze liefde in de werkelijke wereld bestond,
  • 10. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 10 en de vrucht van dat bestaan in de werkelijke, vaak wrede, onze eigen en andermans breekbaarheid begrijpen. In een harde wereld moest voor ieder eerlijk mens twijfel zijn: diepere zin betekent dit volgens mij wat de geschiedenis twijfel over God en twijfel over goedheid. Deze twijfel is van Christus ons laat zien. Als we gelovigen zijn, dan diep, diepgaand vruchtbaar. moeten we deze liefde nog steeds diep in ons vinden en het aan God en zijn rijke schepping aanbieden. Als we geen gelovigen zijn moeten we het nog steeds vinden en het aan andere mensen geven ongeacht politieke kleur, ras of religie. Rodrigo Santoro als Oriol Liefde wordt ons niet met de paplepel ingegoten, als een sine qua non. Er moet voor gestreden worden. Dat is wat wij als mensen te berde moeten brengen. We moeten deze liefde diep in onszelf vinden, de donkere schoonheid van
  • 11. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 11 ZENIT: Had u voorafgaand al ideeën over afleggen van deze hele afstand, maar ik denk echt dat u iemand anders moet zoeken." hoe u de Spaanse Burgeroorlog of enkele van de karakters zoals die van de heilige Jozefmaria Escrivá zou weergeven? Joffé: Ik wist niet veel over Jozefmaria voordat ik gevraagd werd een film over dit verhaal te maken. Wat is gebeurd is dat op een zeker moment een van de producers van de film naar Nederland is gekomen om me ervan te overtuigen de film te maken. Hiervoor had hij verscheidene boeken en materiaal meegenomen waaronder een dvd van Jozefmaria. We hadden een heel, heel gezellig en goed diner en toen ik naar huis liep dacht ik: ―Ik wil dit echt niet doen. Ik heb een ander project dat ik echt wil doen en dat zich in India afspeelt en ik heb er lang voor gewerkt om dat voor elkaar te krijgen." Met andere woorden, ik dacht dat het een erg, erg mooi aanbod was en Het Joods meisje - waarvan Joffé vertelde - dat ik het etentje werkelijk waardeerde, maar dat ik nee stelt haar vraag (5 juli 1974 in Chile) moest zeggen. Op de achtergrond was de dvd echter aan het afspelen en Het was een zomeravond. Ik ging de tuin in, dronk een ik ving een glimp op van een moment, waarop Jozefmaria glas witte wijn, plaatste de dvd in de dvd speler en zat een grote groep mensen toesprak, misschien in Chili, of achter mijn computer om een brief te typen waarin ik al Argentinië, ik ben er niet zeker van waar het was. Een schreef: "Geachte X, heel hartelijk bedankt voor het meisje steekt haar hand op en zegt ―Ik heb een vraag.‖ En Jozefmaria zegt, "Ja, zeg het maar." En zij zegt "Ik zou
  • 12. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 12 graag Christen willen worden." En hij zegt "O ja?" En zij ik de vrijheid krijg om mijn eigen plannen te volgen en u zegt, "Maar mijn ouders zijn Joods en ze zijn er niet zo blij niet van mij verwacht dat ik volgens uw richtlijnen handel mee." Jozefmaria, zegt daarop zonder een spier te en ook alleen als u aanvaardt dat ik niet erg intelligent ben vertrekken: "O meisje, nee, nee, je ouders eren is God zeer, en alles zo goed mogelijk doe, maar ik zal mijn eigen zeer kostbaar. God vraagt je niet om je ouders te onteren, waarheid moeten volgen. Als dat goed is, zou ik het om je ouders ongelukkig te maken. Absoluut niet! Wat je fantastisch vinden om dit project te doen." in je hart voelt is wat je in je hart voelt. Nee, nee, nee, maak je ouders niet van streek – laat je ouders zich niet ongelukkig voelen. Daar is absoluut geen reden toe." Ik keek op dat moment naar de video en dacht bij mezelf: "Wat een prachtig moment. Wat een onverwacht en schitterend moment, vooral omdat het van een organisatie is waarvan iedereen denkt dat het zeker het tegenoverge- stelde zal zeggen." Ik keek op mijn computer en ik dacht, "Wacht even." Ik stopte de dvd en hield op met het schrijven van de brief. Ik zette mijn regisseurpet op en schreef een scène waarin Jozefmaria een man ontmoet die op sterven ligt en die hij nog van vroeger kent; deze vertelt hem dat hij Joods is en erover denkt om zich te bekeren. Ik schreef de hele scène en dacht in de tussentijd: "Ik wil dit echt in een film zien. Maar ik ga het nooit in een film zien tenzij ik deze film maak, of wel soms? Waar zou het binnen enig andere film passen?" De heilige Jozefmaria geeft antwoord op de In plaats van de eerste brief, schreef ik nu: "Geachte X, Ik vraag van het Joods meisje (5 juli 1974) ben werkelijk geïnteresseerd in dit project, maar alleen als
  • 13. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 13 Dat is zo‘n beetje wat er gebeurd is. Ik had geen echte De Spaanse Burgeroorlog was natuurlijk even zo ingewik- vooropgezette mening over Jozefmaria. Enige kennis had keld . Het zou gemakkelijker zijn geweest om partij te ik natuurlijk wel, maar het meeste wat ik had was dat hebben gekozen, maar dat zou verraad betekenen aan de moment dat ik ervoer bij de dvd; dat het was het moment centrale drijfkracht van de manier waarop ik dit verhaal dat mijn interesse aanwakkerde om er een film van te wilde vertellen. maken. Ik kreeg een verhaal over een man te lezen en ik Geschiedenis is, zoals men weet, opvallend partijdig, realiseerde me dat ik daadwerkelijk respect voor hem had. geschreven door de winnaars en herschreven door de Meer dan hem respecteren, voelde ik dat hij iets in zich verliezers. Velen zullen eenvoudigweg het rumoer of de had in zijn strijd dat alle mensen zou aanspreken op een mythe geloven die ze het aantrekkelijkst vinden en ik ben bijzonder schitterende manier en dat is het verhaal dat ik er zeker van dat we slag zullen moeten leveren tegen wilde vertellen en dat is waar de film over gaat. enkele meningen die er zullen zijn over wat het Opus Dei is of was, over wie Jozefmaria was en over waar de Spaanse Burgeroorlog werkelijk over ging. Ik wilde laten zien wat er in Spanje gaande was gedurende de burgeroorlog zonder partij te kiezen. Spanje onderging, in een zeer compacte periode, iets dat Engeland bijvoor- beeld in honderd jaar ondergaan en verstouwd had. De industriële revolutie, de klassenstrijd, in Spanje daarbij het verlies van de monarchie en economische stabiliteit -- in Spanje waren de zaken grimmiger, meer in zwart-wit verhouding. Het was in feite erg gemakkelijk voor de Spaanse maatschappij om uiteen te vallen en erg gemakkelijk – A scene from the movie wanneer je aan de tijd denkt – om uitgesproken en
  • 14. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 14 volkomen tegengestelde ideeën te hebben over sociale ZENIT: Heeft het werken aan deze film u op rechtvaardigheid, de rol van de Kerk en zo voort. de een of andere manier beïnvloed in uw Uiteindelijk, overeenkomstig de natuur van dergelijke sociale spanningen, begonnen de meer extreme persoonlijk leven? gezichtspunten de anderen uiteen te trekken. Toen het centrum zwakker werd, werden de twee tegengestelde Joffé: Laat ik de vraag op de volgende manier beantwoor- polen sterker. Beide kanten van de Spaanse burgeroorlog den: Ik ben niet echt religieus, maar ik was gevraagd om hadden idealen en een gevoel van hun eigen waarde. Net over een man te schrijven die dat wel was. Ik moest een als soortgelijke politieke bewegingen in de rest van stap terug zetten en zeggen: "Wanneer ik over Jozefmaria Europa, begonnen de mensen van beide kanten elkaar te schrijf, dan moet ik kritiekloos – helemaal, eerlijk en bestoken. waarachtig – alles wat Jozefmaria me vertelt waar hij voor stond, waar zijn leven over ging, en waar zijn religieuze Maar wat in Europa nationale scheidingen betekende, ervaring over ging. Ik ben gaan lezen over religieuze zorgde in Spanje voor broederlijke scheidingen en liet ervaring zonder vooroordeel, eerlijk, en er eenvoudigweg psychologische littekens achter die diep en moeilijk te eerlijk tegenover staan. helen zijn. Wat in Spanje gebeurde sloeg diepe wonden, was ingewikkeld en haalde families op een erg pijnlijke en Ik las veel over religieuze ervaringen. Ik was geroerd en aangrijpende manier uiteen. Broers die verschillende verheugd te merken hoe vele wetenschappers (met name keuzes maakten, maar betekent dat dan ze niet langer natuurkundigen) gewend waren God diep te betrekken in broers zijn? Als het betekent dat ze dan geen broers meer hun leven en ik was getroffen door het feit dat de scheiding zijn – als we bereid zijn om onze broers te doden ten bate tussen wetenschap en geloof, zozeer eigen aan de huidige van waar we in geloven – zullen we ons dan niet moeten denktrant, in feite vals was. afvragen wat de waarde van onze keuzes is? Ik kwam erachter dat de grote ontdekking van de moderne fysica is dat ons gevoel voor realiteit gebaseerd is op modellen die we in onze hersenen maken, maar dat daaraan voorafgaand deze vele modellen zich baseren op
  • 15. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 15 de realiteit. Velen ervan zijn niet in staat om alles te Appendix I verklaren, maar geschikt om sommige zaken te verklaren; ze bieden ons een nieuwe manier om te begrijpen wat in feite realiteit of realiteiten kunnen zijn; en ze laten zien dat Een vertaling van het gesprek dat Joffé ter dit begrip in geen enkel opzicht God of een spirituele sprake bracht in zijn interview tussen het dimensie uitsluit van het grote universum dat we bewonen, maar eerder laten ze de manier zien waarop de wetenschap Joodse meisje en de heilige Jozefmaria op 5 ons heeft leren herdefiniëren en herinterpreteren wat juli 1974, Tabancura, Santiago de Chile waarachtig is en dat dit ons ook daadwerkelijk een kans biedt om het spirituele te herinterpreteren en herdefiniëren. Joods meisje: Vader, ik ben Joods, maar ik geloof in de Ik zal waarschijnlijk de komende jaren niet weten hoe deze katholieke religie. Ik zou graag, het is mijn meest vurig ervaring me geraakt heeft. Ik denk dat zoiets dieps enige verlangen, om katholiek te woorden. Ik ben echter tijd nodig heeft om zichzelf te laten zien zoals het minderjarig en mijn ouders zouden het niet toestaan. werkelijk is. De heilige Jozefmaria: Kijk eens, ik zal je iets vertellen Ik ervoer iets heel vreemds bij het filmen van "There Be dat je heel gelukkig zal maken. Ik moet je vertellen – dat Dragons," en dat is dat ik het meer dan een eenzame heb ik van mijn zoon hier geleerd – ik moet je vertellen dat ervaring die ik dacht dat het zou zijn, een enorm de grootste liefde in mijn leven een Jood is, Jezus, Jezus onderhoudende en helemaal geen eenzame ervaring vond. van Nazareth, van jouw ras. En de tweede is Maria, Onze Lieve Vrouw, maagd en moeder van dat Joods kind, mijn Het plotseling te kunnen denken, "Nou, laat ik de moeder en die van jou. Vind je dat niet mooi? Daarnaast eenvoudige antwoorden even terzijde leggen en gewoon wil ik je zeggen heel goed met je ouders te zijn, geduldig leven met de vraag," was voor mij enorm fascinerend en te zijn, en te bidden. Toon geen enkel teken van zorgde ervoor dat ik me heel, heel dicht bij dit proces opstandigheid. Is dat duidelijk? betrokken voelde en leefde op een manier die ik vooraf nooit voor mogelijk had gehouden. En nu weet ik nog niet Ja, Vader! precies waar dat toe kan leiden.
  • 16. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 16 En onze Heer van Nazareth, Jezus de Jood, Jezus de Ja Vader! koning van alle harten en van ieders wil, zal je ouders Hou veel van je ouders! Akkoord? bewegen je rustig en sereen die weg te laten volgen die je reeds verborgen in je hart hebt gevonden, dit vita Ja Vader! abscondita cum Christo in Deo. Akkoord? En in de tussentijd bestudeer de leer van Jezus Christus, en bid, bid, mijn dochter. Jouw doopsel van begeerte, dat heb je reeds ontvangen. Bid, en nooit een woord van kritiek op je ouders. Want het is heel duidelijk, je moet ze beminnen met heel je hart, en dit ook met daden laten zien. Akkord? Ja, Vader! Je zult een goede dochter van Christus zijn, als je een goede dochter van je ouders bent. De heilige Jozefmaria tijdens het samenzijn op 5 juli 1974 in Chile. Ja, Vader! Ja?
  • 17. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 17 Appendix II Enkele nuttige links Over de heilige Jozefmaria: Over ―There be dragons‖, inclusief trailer: http://www.dragonsresources.com/ http://www.nl.josemariaescriva.info/
  • 18. There be Dragons, an interview with Roland Joffé 18 Over het gesprek met het Joodse meisje Ten slotte (Spaans met Engelse ondertitels): Deze presentatie is te vinden op: CSR: Culture Science and Religion Group: CSR: Dragon http://www.slideshare.net/group/csr-dragons De presentatie is samengesteld door Alfred Driessen http://www.youtube.com/josemariaescriva#p/a/u/0/34vJiib7kzs Driessen.Alfred@gmail.com